شناسايي عوامل مؤثر بر يادگيري فناوري در كشورهاي در حال توسعه
الموضوعات :
1 - پژوهشگاه ارتباطات و فناوري اطلاعات
الکلمات المفتاحية: يادگيري فناوري راهبرد همپايي ظرفيت جذب قابليت‌هاي فناورانه كشورهاي در حال توسعه,
ملخص المقالة :
يادگيري فناورانه به‌عنوان روشي درون‌زا براي ايجاد قابليت‌هاي فناورانه در كشورهاي در حال توسعه تعريف مي‌شود كه بيانگر توانايي يك سازمان براي استفاده مؤثر از فناوري، جذب و سازگاري فناوري‌هاي بیرونی و ايجاد فناوري‌هاي جديد در طول زمان همراه پاسخ به تغييرات محيطي است. سه ويژگي مهم يادگيري فناوري شامل تغيير فناورانه تدريجي، انتشار بين‌المللي فناوري و تلاش‌هاي فناورانه بومي مي‌باشد. در این پژوهش عوامل مؤثر بر یادگیری فناوري شناسايي شده‌اند. براي استخراج این عوامل از روش فراتركيب یا متاسنتز استفاده شده است که در آن یافته‌های حاصل از سایر مطالعات کیفی تفسیر و با هم ترکیب می‌شوند تا به سطح مفهومی جدیدی در پاسخ به سؤال پژوهش دست یابیم. اين روش در چهار گام اصلي جمع‌آوري و بررسي يافته‌ها؛ شناسايي ارتباطات ميان بررسي‌هاي انجام‌شده و خلاصه‌سازي نتايج؛ تفسير و ترجمه؛ و ارائه نتايج تلفيق‌هاي به‌عمل آمده به كار گرفته شده است. بدین ترتیب با مطالعات انجام‌شده، دو مؤلفه اصلی مشتمل بر قابليت‌هاي فناورانه (ظرفيت جذب) و راهبرد همپایی به‌عنوان مؤلفه‌های کلیدی معرفي شده‌اند. سپس با تحلیل مؤلفه‌ها، اجزای اصلی هریک شناسایی و مدلسازي شده‌اند. قابلیت‌ها با مجموعه‌ای از عوامل شناسایی شده‌اند که تحت عنوان عوامل بنگاهی (شامل دانش داخلی کارکنان، راهبردهای سازمانی و سطح قابلیت‌های فناورانه)، عوامل ملی (شامل شرایط بازار و فضای رقابتی، فرهنگ و آموزش عمومی، سیاست‌ها و قوانین و زیرساخت فنی) و عوامل جهانی (شامل سیال‌بودن، تعدد نوآوری‌ها و پیچیدگی فناوری‌ها) دسته‌بندی شده‌اند. سطح قابلیت‌های مذکور تعیین‌کننده راهبرد همپایی خواهد بود. شناخت این عوامل کمک می‌کند که با تمرکز بر آنها، سرعت و قدرت یادگیری فناوري در بنگاه‌ها و صنايع كشورهاي در حال توسعه به نحو مطلوبی تحت تأثیر قرار گيرد. توجه به ایجاد قابلیت‌های فناورانه و ظرفیت جذب در سطح بنگاه‌های داخلی با هدف ارتقای بومی‌سازی فناوری، انتخاب روش مناسب برای کسب فناوری در راستای تشویق یادگیری و کسب مهارت‌های جدید، و همچنين توجه به توسعه قابلیت‌های مکمل منجر به توسعه يادگيري فناوري و موفقيت طرح‌هاي فناورانه در كشور خواهد شد.
1- نريماني، ميثم و سيدجعفر حسيني، مباني نظري سياست‌گذاري علم، فناوري و نوآوري از نگاه مكاتب علم اقتصاد، فصلنامه سياست علم و فناوري، سال يازدهم، شماره 2، 1398.
2- ميري‌مقدم، مژده، سيدسپهر قاضي‌نوري، جعفر توفيقي و شعبان الهي، يادگيري فناورانه در صنعت نفت: مطالعه موردي فازهاي توسعه‌اي ميدان گازي پارس‌جنوبي، فصلنامه سياست علم و فناوري، سال هفتم، شماره 2، 1394.
3- شهرزاد، زروان، محسن حامدي، مهدي محمدي، همپايي دوسطحي در صنعت ساخت نيروگاه‌هاي حرارتي ايران، فصلنامه سياست علم و فناوري، سال نهم، شماره 1، 1396.
4- Lee T.J., Technological learning by national R&D: the case of Korea in CANDU-type nuclear fuel, Technovation 24, 287–297, 2004.
5- Kim, L., Building technological capability for industrialization: analytical frameworks and Korea’s experience. Industrial and Corporate Change 8 (1), 111–136, 1999.
6- Xie W., Technological learning in China’s color TV (CTV) industry, Technovation 24, 499–512, 2004.
7- Mazzoleni, R., Nelson R., Public research institutions and economic catch-up, Research Policy 36, 1512–1528, 2007.
8- Bell, M., Pavitt, K., Technological accumulation and industrial growth: contrasts between and developing countries. Industrial and Corporate Change 2 (2), 157–210, 1993.
9- Fransman, M., Technological capability in the Third World: an overview and introduction to some of the issues raised in this book. In: Fransman, M., King, K. (Eds.), Technological Capability in the Third World. Macmilllan Press, London, pp. 3–30, 1984.
10- Hobday, M., Innovation in East Asia: The Challenge to Japan. Edward Elgar, Cheltenham & Lyme, 1997.
11- Nelson, R.R., Innovation and economic development: theoretical retrospect and prospect. In: Katz, J.M.(Ed.), Technology Generation in Latin American Manufacturing industries. Macmillan Press. Hong Kong. Pp. 78-93, 1987.
12- Lee S., Park Y., Customization of technology roadmaps according to roadmapping purposes: overall process and detailed modules, Technol. Forecast. Soc. Chang. 72 (5), 567–583, 2005.
13- Schreiber R., Crooks D. and Stern P. N. , Qualitative meta-analysis. In J.M. Morse (ed.) completing a qualitative project: details and dialogue .Thousand Oaks, CA: Sage, 1997, pp-311 .326.
14- Chen J., Qu W.G., A new technological learning in China, Technovation 23, 861–867, 2003.
15- Kim, L. and Lee H., Patterns of Technological Change in a Rapidly Developing Country: A Synthesis, Technovation, 6 (1987) 2 61-27, 1987.
16- Kim L., Dahlman C.J., Technology policy for industrialization: An integrative framework and Korea’s experience, Research Policy, Volume 21, Issue 5, Pages 437–452, 1992.
17- Hobday M. Cawson A., Ran Kim S., Governance of technology in the electronics industries of East and South-East Asia, Technovation 21, 209–226, 2001.
18- Hobday, M., Rush, H., & Bessant, J., Approaching the innovation frontier in Korea: The transition phase to leadership. Research policy, 33(10), 1433-1457, 2004.
19- Teece, D., Pisano, G., the dynamic capabilities of firms: an introduction. Industrial and Corporate Change 3 (3), 537–555, 1994.
20- Wignaraja, G, Innovation, learning, and exporting in China: Does R&D or a technology index matter?, Journal of Asian Economics 23, 224–233, 2012.
21- Fagerberg J., Srholec M., (2008), National innovation systems, capabilities and economic development, Research Policy 37, 1417–1435, 2008.
22- Fagerberg J. godinho M., innovation and catching-up, The Oxford Handbook of Innovation, chap 19, 2004.
23- Shin, J.-S., The Economics of the Latecomers: Catching-up. Technology Transfer and Institutions in Germany, Japan and South Korea, Routledge, London, 1996.
24- Abramovitz, M., ‘‘Catching Up, Forging Ahead, and Falling Behind,’’ Journal of Economic History 46: 386–406, 1986.
25- Mazzoleni, R., Nelson R., Public research institutions and economic catch-up, Research Policy 36, 1512–1528, 2007.
26- Figueiredo P.N., Beyond technological catch-up: An empirical investigation of further innovative capability accumulation outcomes in latecomer firms with evidence from Brazil, Journal of Engineering and Technology Management 31, 73–10274, 2014.
