"سطوح جدید شکاف دیجیتال در سراسر جهان"
الموضوعات :
علی خلجی
1
(دانشگاه صداوسیما)
الکلمات المفتاحية: شکاف دیجیتال شکاف دسترسی شکاف استفاده شکاف دانش فراگیری دیجیتال شکاف تولید,
ملخص المقالة :
این مقاله به بررسی و تبیین مفهوم شکاف دیجیتال در سطح جهانی و سطح درون کشورها می‌پردازد. بروز شکاف دیجیتالی می‌تواند تأثیرات زیادی در تجارت الکترونیک، اقتصاد، آموزش و سطح اجتماعی و فرهنگی کشورها داشته باشد. برای این منظور به روش اسنادی به مطالعه و تحلیل پژوهش‌های انجام گرفته در حوزه شکاف دیجیتال در کشورهای مختلف پرداخته و از آمارهای بین‌المللی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که شکاف دیجیتال مفهومی گسترده، پیچیده، چندبعدی و فراتر از دسترسی فیزیکی به فناوری‌های ارتباطی است. شکاف دیجیتال که در دو گستره، اول بین‌الملل و در بین کشورهای مختلف و دوم در داخل کشورها مطرح می‌شود، می‌تواند در چهار سطح شکاف دسترسی، شکاف استفاده و انگیزه، شکاف دانش و شکاف تولید رخ دهد. شکاف استفاده و انگیزه زمانی بروز می‌یابد که با وجود در دسترس‌بودن کامپیوتر و اینترنت، به دلیل نداشتن انگیزه و نیز درآمد کافی، همچنان بسیاری از گروه‌های جمعیتی از این امکانات استفاده نمی‌کنند. شکاف دانش در میزان سواد فناورانه‌ای و توانایی دسترسی به محتوا و خدمات آن‌لاینِ مناسب مطرح می‌شود. شکاف تولید توضیح می‌دهد که با وجود داشتن ویژگی تعاملی‌بودن و مشارکت در محتوای فناوری‌های جدید، همچنان بین تعداد تولیدکنندگان محتوا و مصرف‌کنندگان آن فاصله زیادی دارند. همچنین شکاف دیجیتال پدیده‌ای پویاست به طوری که با پر‌شدن شکاف دیجیتال در یک سطح، در سطح دیگر شکاف ایجاد می‌شود. در آخرِ پژوهش مدلی برای تببین و مطالعه سطوح شکاف دیجیتال و متغیرهای دخیل در آن پیشنهاد شده است.
1- مهدی‌زاده، سیدمهدی. نظریه‌های رسانه اندیشه‌های رایج و دیدگاه‌های انتقادی، همشهری، تهران، چاپ چهارم، 1393، 232.
2- سعیدی، رحمان، جامعه اطلاعاتی- شکاف دیجیتالی- چالش‌ها و فرصت‌ها در کشورهای جهان سوم، خجسته، تهران، 1385.
3- سریرافراز، محمد، کالبدشکافی تعامل جامعه اطلاعاتی و اقتصاد دیجیتال در عصر حاضر، ماهنامه اطلاع‌یابی و اطلاع‌رسانی، شماره 10، 1387.
4- سعیدی، رحمان، بازخوانی شکاف دیجیتالی بین شمال و جنوب، علوم خبری، شماره 16، 1394.
5- ذکایی، سهیلا. دولت الکترونیک دولت ایده‌آل، مطالعات فضای مجازی، جهانی‌شدن و تکنولوژی‌های نوین ارتباطاتی، 1387.
6- فتحیان، محمد. مهدی‌نور، سیدحاتم، پیش به سوی جامعه اطلاعاتی، پژوهشکده مطالعات راهبردی، 1386.
7- ذکی، یاشار. حسن‌زاده، جواد، مقایسۀ شاخص بین‌المللی توسعۀ دولت، فصلنامه دولت‌پژوهی، 1397.
8- معتمدنژاد، کاظم، اجلاس جهانی سران درباره جامعه اطلاعاتی، نشر شهر، تهران، 1392.
9- عیسی‌زاده روشن، یوسف و چراغی، کبری، علل شکاف دیجیتالی و درآمدی: مطالعه موردی کشورهای منتخب، پژوهش‌های و سیاست‌های اقتصادی، تهران، 1390.
10- R. D. Atkinson and A. S. McKay, "Understanding the Economic Benefits of the Information Technology Revolution," Information Technology, 2007.
11- A. J. A. M. van Deursen and. K. Mossberger, "Any Thing for Anyone? A New Digital Divide in Internet of Things Skills," Policy & Internet, pp. Volume 10, Issue 2, 2018.
12- J. Thomas, J. Barraket, C. Wilson, K. Cook, Y. M. Louie, I. Holcombe-James, S. Ewing and T. MacDonald, "Measuring Australia's digital divide: the Australian digital inclusion index 2018," RMIT University, 2018.
13- J. A. G. M. Van Dijk, "Digital Divide: Impact of Access," The International Encyclopedia of Media Effects, 2017.
14- T. N. James B. Pick a, "Digital divides in the world and its regions: A spatial and multivariate," Technological Forecasting & Social Change, 2013.
15- T. O. F. B. Frederico Cruz-Jesus, "Digital divide across the European Union," Information & Management, 2012.
16- D. Nemer, "From Digital Divide to Digital Inclusion and Beyond: A Positional Review," The Journal of Community Informatics, 2015.
17- E. L. Tsetsi, "Digital Divide 3.0: The Mobile Revolution, Smartphone Use,," The University of Arizona, 2016.
18- Brahima Sanou, "Committed to connecting the world," 2016. [Online]. Available: https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/facts/default.aspx.
19- M. D. C. a. R. W. Fairlie, "ICT Use in the Developing World: An Analysis of," Review of International Economics, 2010.
20- E. Bornman, "Information society and digital divide in South Africa: results of longitudinal," Information, Communication & Society, 2015.
21- N. P. a. Y. H. HyunJoo Lee a, "A new dimension of the digital divide: Exploring," Telematics and Informatics, 2014.
22- D. R. Brake, "Are We All Online Content Creators Now? Web 2.0," Computer-Mediated Communication, 2012.
