فناوری‌هراسی و راهكارهای مقابله با آن
الموضوعات :
مرضیه شاوردی
1
(دانشگاه علم و صنعت ایران)
الکلمات المفتاحية: فناوری فناوری‌هراسی ادراك فناوری آثار فناوری تجربۀ فناورانه,
ملخص المقالة :
در دنیای كنونی، استفاده از فناوری پیشرفته و به‌روز، امری اجتناب‌ناپذیر است؛ به‌ویژه با حركت كشور به سمت اقتصاد دانش‌بنیان و مبتنی بر نوآوری. فناوری در ابعاد مختلف زندگی انسان ظهور و بروز یافته است و آثار اجتماعی و اقتصادی فراوانی به همراه دارد. اما، روبه‌رویی با فناوری‌های نوین، در كنار جذابیت‌های خاص خود، همیشه با ترس و هراس همراه بوده است. ترسِ از دست‌دادن موقعیت شغلی، ترس از تغییر در رفتار افراد، ترس از ناتوانی در كار با فناوری و ترس از آثار ناخواسته و ناشناختۀ فناوری بر زندگی فردی و اجتماعی همیشه همراه با ظهور فناوری‌های نوین مطرح شده است. واژۀ «فناوری‌هراسی» اولین بار در سال 1947 برای توصیف این هراس ابداع شده است. فناوری‌هراسی، با ایجاد مقاومت در میان پذیرندگان فناوری، پذیرش و همه‌گیر‌شدن فناوری را با تأخیر مواجه می‌كند. در ایران نیز از دیرباز تاكنون فناوری‌هراسی به اشكال مختلف و با ظهور فناوری‌های مختلف خود را نشان داده است. از ورود خودروها و جایگزینی آن‌ها با درشكه‌ها گرفته تا دستگاه پخش ویدئو، تلفن‌همراه، فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات، فناوری‌های زیستی و كسب‌وكارهای توسعه‌یافته بر مبنای فناوری‌های موبایل. بنابراین، آشنایی با این مفهوم و راهكارهای مواجهه با آن، برای گام برداشتن در مسیر توسعۀ فناوری و حركت به سمت اقتصاد دانش‌بنیان ضروری به نظر می‌رسد. این مقاله با روش مطالعات كتابخانه‌ای تدوین شده است و در آن پس از مرور تاریخچه، تعاریف و دلایل فناوری‌هراسی، نمونه‌های آن در ایران بیان می‌شود و در پایان راهكارهایی برای مقابله با فناوری‌هراسی ارائه می‌شود.
1- هوشی محمدرضا، «بررسی اثرات تكنو فوبیا (فناوری‌هراسی) بر بهره‌وری سازمانی (تحقیق موردی: سازمان پارك‌ها و فضای سبز شهرستان اهواز)»، ارائه‌شده در اولین همایش علمی ـ پژوهشی یافته‌های نوین علوم مدیریت، كارآفرینی و آموزش ایران، تهران ـ انجمن توسعه و ترویج علوم و فنون بنیادین، 1394.
2- خوشنودی‌راد بینه، «محصولات تراریخته؛ تهدید یا فرصت؟»، اینترنت: yon.ir/uxFD7، 1394، [23 آذر 1396].
3- Merriam-Webster, “Definition of TECHNOPHOBIA”, Internet: www.merriam-webster.com/dictionary/technophobia, [Dec. 17 2017].
4- Gyu Ha Joong, Page Tom, Thorsteinsson Gisli, “A Study on Technophobia and Mobile Device Design”, International Journal of Contents, vol. 7 (2), pp.17-25, June 2011.
5- Szajna B., “An investigation of the predictive validity of computer anxiety and computer aptitude”, Educational and Psychological Measurement, vol. 54 (4), pp.926-934, 1994 (Cited in Gyu, Page, Thorsteinsson 2011).
6- Shaw S., “Harris Poll shows public is high on computers”, Mini Micro systems, vol. 17, pp.55, Feb 1984 (Cited in Gyu, Page, Thorsteinsson 2011).
7- Rosen, L.D., Sears, D.C., Weil, M.M., “Computerphobia, Behaviour Research methods”, Instruments and Computers, vol.19, pp.167-179, 1987 (Cited in Gyu, Page, Thorsteinsson 2011).
8- Auvinen Heidi, “Technophobia – fear of technology”, Internet: goo.gl/r9vUgo, 2017, [Dec. 14 2017].
9- Aquilina Conrad, “Exploring the extent of Technophobia: a study conducted in the Maltese Public Service”, M.A. thesis, University of Derby, UK, 2011.
10- Martínez-Córcoles Mario, Teichmann Mare, Murdvee Mart, “Assessing technophobia and technophilia: Development and validation of a questionnaire”, Technology in Society, vol. 51, pp. 183-188, 2017.
11- Rheingold, H., “Smart Mobs; the Next Social Revolution-Transforming Cultures and Communities in the age ofInstant Access”, Cambridge, MA, USA, 2002 (Cited in Gyu, Page, Thorsteinsson 2011).
12- Agar, J., Constant Touch- A Global History of the Mobile Phone, Icon Books Ltd, Cambridge, 2004 (Cited in Gyu, Page, Thorsteinsson 2011).
