خودآگاهی سازمانی و شاخص اثربخشی کل سازمان
الموضوعات :غلامرضا ملک زاده 1 , محمد امین ملک زاده 2
1 - دانشگاه فردوسی مشهد
2 - دانشگاه تهران
الکلمات المفتاحية: دانش‌محرک دانش‌بنیان خودآگاهی سازمانی اثربخشی پایش سازمان,
ملخص المقالة :
در فضای کسب و کار و اقتصاد دانش‌محرک امروز مفاهیمی چون سازمان‌های دانش‌بنیان، دانش‌محور و دانش‌محرک جایگاهی خاص دارند. یکی از نیازهای اساسی چنین سازمان‌هایی آن است که بدانند حداکثر کاری که سازمان می‌تواند انجام دهد چقدر است؟ و در یک موقعیت مشخص، چه حالتی می‌تواند کاردهی یک سازمان را به حداکثر مقدار خود برساند تا با استفاده از این آگاهی بتوانند در تغییر و واکنش به تغییرات محیطی موفق باشند. برای رسیدن به این هدف‌ها، نه تنها خودآگاهی فردی بلکه خودآگاهی سازمانی و روش‌های رسیدن به خودآگاهی سازمانی می‌تواند بسیار سودمند باشد و ابزارهائی را در اختیار مدیران سازمان‌های دانش‌محرک قرار دهد که به موفقیت آن‌ها در فضای کسب و کار امروز جهانی کمک کند. این خودآگاهی می‌تواند در قالب داشبورد مدیریتی نیز نمایش داده شود. در این مقاله تلاش شده است ضمن تشریح مفهوم خودآگاهی سازمانی و مفاهیم مرتبط با آن، مهم‌ترین روش‌های ارزیابی اثربخشی و کارآیی سازمانی به‌عنوان ابزارهایی برای رسیدن به خودآگاهی سازمانی معرفی شوند. در این راستا الگوئی برای رسیدن به خودآگاهی سازمانی موسوم به شاخص کل اثربخشی سازمانی معرفی می‌گردد که با استفاده از آن می‌توان ضمن تشخیص موقعیت، مسیر حرکت سازمان بر مبنای آگاهی را نیز تصحیح کرد و با پایش مستمر و آگاهانه اقدامات طراحی شده و اقدامات انجام شده، نقاط قوت و ضعف سازمانی را تشخیص و با تکیه برخودآگاهی سازمانی، مزیت‌های رقابتی سازمان را توسعه داد.
1- اوپنهایم، آبراهام نفتلی، طرح پرسش‌نامه و سنجش نگرش‌ها، ترجمه مرضیه کریم نیا، مشهد، معاونت فرهنگی آستان قدس، 1369.
2- کریپندورف، کلوس، تحیل محتوا: مبانی روش‌شناسی، ترجمه هوشنگ نائبی، چاپ سوم، نشر نی، تهران، 1386.
3- گولد، جولیوس و کولب، ویلیام، فرهنگ علوم اجتماعی، کیا، تهران، نشر مازیار، چاپ اول، 1376.
4- هولستی، آل. آر، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه نادر سالارزاده امیری، انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، 1391.
5- P. S. Tolbert and R. Hall, Organizations: Structures, Processes and Outcomes (10th Ed.). Boston, MA: Pearson Education, 2009.
6- K. Kirst-Ashman and G. Hull, Generalist Practice with Organizations and Communities (6th Ed.). Independence, KY: Cengage Learning, 2015.
7- Columbia University report, “Where Ideas Work - Province of British Columbia”. 2016, Available: www2.gov.bc.ca/assets/gov.
8- P. Drucker, the Coming of the New Organization, Harvard Business Review on Knowledge Management, Harvard Business School Press, 1998.
9- D. Silva, “Effectiveness and Efficiency Indicators: A practical view about performance indicators to evaluate the efficiency and effectiveness of organizational processes”, Qualypro j., 2007.
10- A. J. Santos, Strategic Management, Lisbon, Academic Publishing House, 2008.
11- A. Rego, “Organizational Effectiveness”, Daily News, Economy, 2006.
12- J. Balogun and V.H. Hailey, Exploring Strategic Change, 2nd ed. Prentice Hall, London, 2004.
13- V. D. Miller, J. R. Johnson and J. G. Grau, “Antecedents to willingness to participate in a planned organizational change”, Journal of Applied Communication Research, 22, 1994. pp. 59-80.
14- K. Armstrong and A. Ward, What Makes for Effective Performance Management? The Work Foundation, London, 2005.
15- M. Moreira, “Effectiveness Index Development of an Organizational Subsystem as an Organizational Cockpit Instrument”, M. S. thesis, Portuguese Air Force Academy, University Education’s Department, Sintra, Portugal, 2012.
16- M. A. Campaign and D. K. Palmer, “Discovering corporate consciousness”, Journal of business and psychology, 10, 1996, pp. 389-400.
17- G. M. Spreitzer, “Psychological Empowerment in Work Place Dimensions Measurement & Validation”, Academy of Management Journal 38, 1999, pp.1442-1465.
18- B. Schneider, “The people make the place”, Personnel Psychology, 40, 1987, pp. 437-452.
19- P. G. Northup, M. M. McMahon, A. P. Ruhl, S. E. Altschuler, A. Volk-Bednarz, S. H. Caldwell and C. L. Berg, “Coagulopathy does not fully protect hospitalized cirrhosis patients from peripheral venous thromboembolism”, Am. J. Gastroenterol, 101, 2006, pp 1524–1528.
20- D. Vicente, “Towards Organizational Self-Awareness: A Methodological Approach to Capture and Represent Individual and Inter-Personal Work Practices”, M.S. thesis, Technical University of Lisbon, 2007.
21- R. Kaplan and D. Norton, “The Balanced Scorecard: Measures That Drive Performance”, Harvard Business Review, January–February, 1992, pp.71–79.
22- C. Páscoa and J. Tribolet “Organizational and Design Engineering of the Operational and Support Components of an Organization: the Portuguese Air Force Case Study”, Conf. Enterprise Engineering, University of Delft, Netherlands, 2010.
23- M. Lankhorst, Enterprise Architecture at Work - Modelling, Communication and Analysis, Springer, Verlag Berlin. Heidelberg, 2005.
24- T. Morden, Principles of Strategic Management, 3rd Edition, University of Teeside, UK, Ashgate Publishing Limited, 2007.
25- P. Mangas, “Analysis of the Flying Regime: Components and Application”, M.S. thesis, University Education’s Department, Portuguese Air Force Academy, Sintra, Portugal, 2011.
