مکان یابی شهرک دانش بنیان در استان تهران
الموضوعات :
مهدی قرخلو
1
(دانشگاه تهران)
مریم موسوی
2
(دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی)
الکلمات المفتاحية: مکان یابی دانش بنیان GIS پارک فناوری استان تهران,
ملخص المقالة :
استان تهران سهم بسزایی در توسعه علوم و فناوری در کشور ایفا میکند، بدیهی است ظرفیت های علمی، نیاز به امکانات و زیرساخت هایی برای توسعه کسب و کار خود دارند. یکی از مهم ترین عوامل در رونق کسب و کارهای مبتنی بر دانش، بستر فیزیکی مناسب این بنگاه ها می باشد. نزدیکی شرکت های دانش بنیان از یکسو به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و از سوی دیگر به صنایع، سبب می شود فرایند تبدیل علم به صنعت تسریع گردد. در این پژوهش ابتدا معیارهای موثر در مکان یابی شهرک دانش بنیان را شناسایی کرده سپس با استفاده از روش AHP به وزندهی این معیارها و زیرمعیارها پرداخته ایم، در مرحله بعد با اعمال این وزن ها در نرم افزار GIS نقشه های مربوط به هرکدام را در محیط ARC map تهیه نموده ایم. با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی با روی هم گذاری معیارهای موثر در مکان یابی شهرک دانش بنیان، نقشه پهنه بندی شده این مناطق با دو اولویت در سطح استان شناسایی شد. پس از تهیه نقشه نهایی با مطالعه در مورد پهنه های دارای اولویت به غربالگری پرداخته و نقاطی که دارای استانداردهای بالاتری می باشند را جهت مکان یابی شهرک دانش بنیان نشان داده ایم. در مکان های انتخاب شده برای شهرک دانش بنیان به عواملی از جمله نزدیکی به دانشگاه ها، مراکز آموزشی و مناطق صنعتی، وجود امکانات زیر بنایی و طرح های توسعه ای استان و شهر تهران توجه ویژه نموده ایم.
1- مرادي، بهرنگ، "پارک علم و فناوري در ايران، مباني برنامه‌ريزي و طراحي کالبدي"، چاپ اول، هرمزگان، انتشارات دانشگاه هرمزگان، 1394.
2- دانشکده و پژوهشکده "پدافند غيرعامل، مقدمه‌اي بر آمايش و مکان‌يابي"، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه جامع امام حسين (ع)، 1391.
3- زياري، کرامت‌الله، "برنامه‌ريزي کاربري اراضي شهري"، چاپ يازدهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، 1393.
4- وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری، "لايحه حمايت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنيان و تجاري‌سازي نوآوري‌ها و اختراعات"، تهران، مرداد ماه 1389.
5- اصغرپور، محمدجواد، "تصمیم‌گیری گروهی و نظریه بازی‌ها با نگرش تحقیق در عملیات"، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، صص 198-199، 1382.
6- معاونت برنامه‌ریزی استانداری تهران، "طرح تهيه و تدوين برنامه آمايش استان تهران"، تهران، 1388.
7- مرکز آمار ايران.
8- وبگاه منطقه 22 شهرداری تهران، http://region22.tehran.ir.
9- وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، اداره کل پارك‌ها و مراکز رشد علم و فناوري، "آيين‌نامه تأسيس و اساسنامه پارك‌هاي علم و فناوري"، تهران، 1381.
10- اللهياري‌فرد، نجف و عباسي، رسول، "بررسي الگوي مناسب ساختار سازماني شرکت‌هاي دانش‌بنيان"، فصلنامه تخصصي پارک‌ها و مراکز رشد، شماره 29، صص 47-54، تهران، 1390.
11- شرکت ملي گاز ايران، پايگاه اطلاع‌رساني مديريت توسعه منابع انساني، "ويژگي‌هاي اصلي پارک‌هاي علمي و فناوري"، تهران، 1393.
12- پورتال دانشگاه پيام‌نور؛ http://bn.pnu.ac.ir.
13- جمشيدنيا, فاطمه؛ همتي، سنا و شوهاني، محمد، "اصول طراحي پارک علم و فناوري، جهشي بسوي آينده"، دومين کنفرانس علمي پژوهشي افق‌هاي نوين در علوم جغرافيا و برنامه‌ريزي، معماري و شهرسازي ايران، تهران. 1394.
14- اداره كل مطالعات و بررسي‌هاي اقتصادي، "خلاصه سيماي آب و هوا، اقليم و منابع آب استان تهران"، 1388.
15- دفتر پژوهش‌هاي کاربردي و فناوري دانشگاه تربيت مدرس،" سياست‌هاي پيشنهادي براي ايجاد و توسعه شرکت‌هاي دانش‌بنيان در دانشگاه تربيت‌مدرس"، تهران، دانشگاه تربيت‌مدرس، 1391.
16- وزارت علوم، تحقيقات و فناوري، دفتر نظارت و ارزيابي فناوري، "آيين‌نامه تأسيس و راه‌اندازي مراکز رشد واحدهاي فناوري"، گروه ايحاد و توسعه مراکز فناوري، دفتر برنامه‌ريزي امور فناوري، تهران، 1393.
17- رهنما، محمدرحيم و همکاران، "کاربرد تلفيقي مدل تحليل فرايند سلسله مراتبي و سيستم اطلاعات جغرافيايي براي شناسايي نقاط اولويت‌دار توسعه محلات مراکز شهري، نمونه: محله پاچنار شهر مشهد"، نشريه جغرافيا و برنامه‌ريزي، شماره 26، صص 1-27، تبریز، 1387.
18- شادان، سعيد و همکاران، "تحليل و طراحي ساختار مناسب پارک‌هاي علم و فناوري ايران"، فصلنامه رشد فناوري، شماره 37، صص 22-33، تهران، 1392.
19- شهرداري منطقه 22 تهران، http://region22.tehran.ir.
20- شيخ زين‌الدين، محمود. و همکاران، "جايگاه کريدورهاي علم و فناوري در توسعه اقتصاد دانش‌محور"، فصلنامه رشد فناوري، سال دهم، شماره 38، تهران، 1392.
21- قاسمي، حسين، "آشنايي با شرکت‌هاي تعاوني دانش‌بنيان"، کنفرانس ملي کارآفريني، تعاون، جهاد اقتصادي، نايين، 1390.
22- قدسي‌پور، حسن، "فرايند تحليل سلسله مراتبي (AHP)"، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه صنعتي اميرکبير، 1392.
23- قرخلو، مهدي، "كاربرد نرم‌افزار Arc GIS در شهر و منطقه"، چاپ اول، تهران، انتشارات وزارت علوم، تجقیقات و فناوری، 1388.
24- قرخلو، مهدي، "تحلیل‌های جغرافیایی با استفاده از نرم‌افزار ILWIS"، چاپ اول، تهران، نشر انتخاب، 1385.
25- قرخلو، مهدي و اشرفي، يوسف، "مکان‌يابي شهر جديد پرند"، فصلنامه سپهر (سازمان جغرافيايي)، شماره 69، صص28-36، تهران، 1388.
26- کوثري‌راد، محمدرضا،" مکان‌يابي فضاهاي چند منظوره شهري در منطقه 14 کلانشهر تهران"، تهران، دانشگاه پيام‌نور استان تهران، 1390.
27- محمدزاده مهر، فرخ، "طرح جامع و آماده‌سازي پارك فناوري پرديس"، تهران، 1380.
28- مشيري، سعيد و جهانگرد، اسفنديار، "فناوري اطلاعات و ارتباطات و رشد اقتصادي ايران"، فصلنامه پژوهش‌هاي اقتصادي ايران، شماره 19، صص 55-78، تهران، 1383.
29- مشيري، سعيد و نيک‌پور، سميه، "تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات و سرريزهاي آن بر رشد اقتصادي کشورهاي جهان"، فصلنامه پژوهش‌هاي اقتصادي ايران، شماره 33، صص 75-103، تهران، 1386.
30- معاونت علمي و فناوري رييس‌جمهور.
31- ملاحسيني، محمد، "پارک علم وفناوري چيست"، همشهري آنلاين، کد مطلب: 150057، 1390.
32- موسوی، مریم، "مکان‌یابی شهرک دانش‌بنيان، مطالعه موردي استقرار شهرك دانش‌بنیان در استان تهران"، کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، تهران، 1395.
33- مهرگان، محمدرضا، "پژوهش عملياتي پيشرفته"، چاپ اول، تهران، انتشارات کتاب دانشگاهي، 1383.
34- ناصري، علي و همکاران، "ارائه متدولوژي و مدل منسجم ايجاد و توسعه شهرهاي دانش‌بنيان"، اولين کنفرانس بين‌المللي شهر الکترونيک، تهران، 1386.
35- نجارزاده، رضا و آقايي خوندايي، مجيد و طلعتي، مصطفي، "اثر فناوري اطلاعات و ارتباطات بر رشد اقتصادي کشورهاي عضو سازمان کشورهاي اسلامي"، فصلنامه پژوهشنامه بازرگاني، شماره 44، صص 49-78، تهران، 1386.
36- وبگاه پارک فناوري پرديس؛ http://techpark.ir.
37- وبگاه پارک علم و فناوري استان سمنان؛ http://www.sstp.ir.
38- وبگاه پارک علم و فناوري استان مازندران؛ http://mstp.ir.
39- وبگاه شهرداري تهران؛ http://tehran.ir.
40- وبگاه وزارت علوم تحقيقات و فناوري؛ http://www.irphe.ac.ir.
41- يوسف‌نژاد، مرجانه، "مکان‌يابي سامانه اسکان موقت در بافت‌هاي آسيب‌پذير شهري"، پايان‌نامه کارشناسي‌ارشد جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري، دانشگاه پيام‌نور تهران، 1393.
42- Nonaka, I. “The knowledge- creation company”, Harvard business review, Vol.69, pp 96-104, 1991.
43- Weddle, R. “Trends and Criteria in Site Selection for High-Tech Companies”, Site Selection Magazine, Nov 2012.
44- Menzies, “Applying-not just creating”. Retrieved from http://www.decisionmagazine.co.uk/pdfs/menzies.pdf.
45- http://www.oilab.ir/forum5/thread5.html [accessed: Jan. 2016]
