جستاری در اعجاز عددی در قرآن کریم
الموضوعات :
حیدر علی حقوقی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان)
کریم عبدالملکی
2
(مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی )
روح الله محمدی
3
(علوم و معارف قرآن کریم)
الکلمات المفتاحية: قرآن , اعداد , حروف مقطعه , حساب الجُمَل,
ملخص المقالة :
بحث از اعجاز قرآن از مهم ترین دغدغه های قرآن پژوهان است که ضمن نشر آثار فراوان ، افق های بسیاری از آن ناشناخته مانده است . نوشتار حاضر با عنوان مصادیق اعجاز عددی قرآن می باشد که به کنکاش در قرن اخیر با تکیه بر علوم روز چون ریاضی و کامپیوتر اشارت نموده که هدف آن دست یابی به یک نتیجه ی کلی در میزان صحت و سقم این نظریه است . روش گردآوری پژوهش ، توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای که با استفاده از کتب و مجلات تخصصی علوم قرآن و نرم افزار ها تنظیم شده است . اعجاز عددی موضوعی شگفت انگیز است که ضمن اشکالات فراوان مختص عدد خاصی نیست چون هر فرد یا گروه بسته به علاقه ی خود می تواند عدد دلخواه ملاک و به نتایج دست یابد . نقد های بسیاری چون استفاده از رسم الخط فعلی قرآن ، توانایی بشر بر تناسق عددی و ... وارد است . ماحصل پژوهش این که در نتایج تشتّت آرا به وضوح قابل مشاهده ، لذا اطلاق اعجاز بر این نظریه صحیح نبوده و منحصراً می توان آن را شگفتی در تناسب اعداد دانست نه این که آن را یکی از وجوه خدشه ناپذیر بدانیم که دلایل متقن بر آن ارائه شده باشد.
قرآن مجید
ابن فارس ، احمد (2001) معجم مقاییس اللغة ، دار احیاء التراث العربی ، لبنان ، چاپ اول
ابن منظور ، محمد بن مکرم ، (1414) ﻫ . ق ، لسان العرب ، دار صادر ، لبنان ، چاپ سوم
بانوی اصفهانی ، سیده نصرت امین ، (1361) ، ه . ش ، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن ، چاپ اول ، تهران ، ناشر نهضت زنان مسلمان
بانوی اصفهانی ، سیده نصرت امین ، بی جا ، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن ، ناشر نهضت زنان مسلمان ، بی جا
بلاغی ، سید عبدالحجت ، 1386 ﻫ . ق ، حجة التفاسیر و بلاغ الاکسیر ، انتشارات حکمت قم ، بی جا .
بلاغی ، نجفی ، محمد جواد ، (1420) ﻫ . ق ، آلاء الرّحمن فی تفسیر القرآن ، قم ، ناشر بنیاد بعثت ، چاپ اول
راغب اصفهانی ، حسین بن محمد ، (1372) ﻫ . ش ، المفردات فی غریب القرآن ، ترجمه سید غلامرضا خسروی ، تهران ، انتشارات مرتضوی
رافعی ، محمد صادق ، (1361) ﻫ . ش ، اعجاز قرآن و بلاغت ، تهران ، بنیاد قرآن ، چاپ دوم
سید قطب ، بی نا ، مشاهدۃ القیامة فی القرآن ، دارالشروق ، چاپ دهم
سیوطی ، جلال الدین عبدالرّحمن ، (1380) ھ . ش ، الاتقان فی علوم القرآن ، ترجمه سید مهدی حائری قزوینی ، تهران ، انتشارات امیر کبیر
سیوطی ، جلال الدین عبدالرّحمن ، (1404) ھ . ق ، تفسیر الدر المنثور فی تفسیر المأثور، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی ، قم
سیوطی ، جلال الدین عبدالرّحمن ، (1425) ھ . ق ، معترک الاقران فی اعجاز القرآن ، قاهره ، ناشر ، دارالکفر العربی ، چاپ چهارم
صادق رافعی، مصطفی، (1421) ھ .ق ، تاریخ‌العرب، بیروت، دارالکتب العلماء ، چاپ اول
طباطبایی ، محمد حسین ، (1372) ھ . ش ، تفسیر المیزان ، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی ، چاپ پنجم ، دفتر نشر انتشارات اسلامی
طباطبایی ، محمد حسین ، (1374) ھ . ش ، ترجمۀ تفسیر المیزان ، ترجمۀ سید محمد باقر موسوی همدانی ، چاپ پنجم ، قم ، دفتر انتشارات اسلامی ، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
طبری ، ابوجعفر محمد بن جریر، (1412) ھ . ق ، جامع البیان فی تفسیر القرآن ، چاپ اول ، دار المعرفة ، بیروت
عبدالباقی ، فؤاد (1374) ھ . ش ، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم ، تهران ، انتشارات مرتضوی
عبدالجلیل العبادلة ، حسن ، (2010) م ، تأصیل فکره الاعجاز العددی ، مجله جامعة الاسلامیة
فخرالدین رازی ، ابو عبدالله محمد بن عمر، (1440) ھ . ق ، مفاتیح الغیب ، بیروت ، ناشر دار احیاء التراث ، چاپ سوم
فراهیدی ، خلیل بن احمد ، (1988) م ، العین ، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات ، لبنان
فیض کاشانی ، ملا محسن ، (1415) ھ . ق ، تفسیر صافی ، قم ، انتشارات الصدر
فیض کاشانی ، ملا محسن ، (1418) ھ . ق ، الاصفی فی تفسیر القرآن الکریم ، قم ، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی ، چاپ اول
قرشی ، سید علی اکبر ، (1317) ھ . ش ، قاموس قرآن ، تهران ، ناشر دارالکتب الاسلامیة ، چاپ ششم
قرشی ، سید علی اکبر ، (1352) ھ . ش ، قاموس قرآن ، تهران ، دارالکتب الاسلامیة
قرطبی ، محمد بن احمد ، (1364) ھ . ش ، الجامع لاحکام القرآن ، تهران ، انتشارات ناصرخسرو ، چاپ اول
قطب ، سید ، بی نا ، مشاهدة القیامة فی القرآن ، دار الشروق ، چاپ دهم
قطب ، سید ، (1359) ھ . ش ، آفرینش هنری در قرآن ، ترجمه و تحقیق محمد مهدی فولادوند ، تهران ، ناشر بنیاد قرآن .
گنابادی ، سلطان محمد ، (1408) ھ . ق ، تفسیر بیان ، السعاده فی مقامات العبادَة ، بیروت ، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات ، چاپ دوم.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 126 ـ 103
جستاری در اعجاز عددی در قرآن کریم
حیدر علی حقوقی 1
کریم عبدالملکی 2
روح الله محمدی 3
چکیده
بحث از اعجاز قرآن از مهم ترین دغدغه های قرآن پژوهان است که ضمن نشر آثار فراوان ، افق های بسیاری از آن ناشناخته مانده است . نوشتار حاضر با عنوان مصادیق اعجاز عددی قرآن می باشد که به کنکاش در قرن اخیر با تکیه بر علوم روز چون ریاضی و کامپیوتر اشارت نموده که هدف آن دست یابی به یک نتیجه ی کلی در میزان صحت و سقم این نظریه است . روش گردآوری پژوهش ، توصیفی تحلیلی و کتابخانه ای که با استفاده از کتب و مجلات تخصصی علوم قرآن و نرم افزار ها تنظیم شده است .
اعجاز عددی موضوعی شگفت انگیز است که ضمن اشکالات فراوان مختص عدد خاصی نیست چون هر فرد یا گروه بسته به علاقه ی خود می تواند عدد دلخواه ملاک و به نتایج دست یابد . نقد های بسیاری چون استفاده از رسم الخط فعلی قرآن ، توانایی بشر بر تناسق عددی و ... وارد است . ماحصل پژوهش این که در نتایج تشتّت آرا به وضوح قابل مشاهده ، لذا اطلاق اعجاز بر این نظریه صحیح نبوده و منحصراً می توان آن را شگفتی در تناسب اعداد دانست نه این که آن را یکی از وجوه خدشه ناپذیر بدانیم که دلایل متقن بر آن ارائه شده باشد.
واژگان کلیدی
قرآن ، اعداد ، حروف مقطعه ، حساب الجُمَل.
[1] . دانشجوی دکتری علوم و قران و حدیث،واحد سمنان،دانشگاه آزاد اسلامی،سمنان،ایران.
. Email: hoghoghi@gmail.com
[2] . استادیار گروه علوم و قرآن و حدیث،مجتمع آموزش عالی شهید محلاتی قم،قم،ایران. (نویسنده مسئول)
Email: K.abdolmaleki57@gmail.com
[3] . استادیار گروه علوم و قرآن و حدیث،دانشکده علوم و معارف قرآن کریم،دانشکده علوم قرآنی شاهرود، شاهرود، ایران. Email: r.mohammadi@guran.ac.ir
