نگاه به مرگ، چیستی وچگونگی مواجهه با آن در اشعار حزین لاهیجی
الموضوعات :زهره عرب 1 , ابوالقاسم امیراحمدی 2 , علی عشقی سردهی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار
الکلمات المفتاحية: حزین لاهیجی, شعر, دیوان اشعار, مرگ, نوستالژی,
ملخص المقالة :
انديشيدن درباره‌ي مرگ، موضوعي است كه عمر آن به اندازه‌ي تاريخ زندگي بشر است؛ تقريباً هيچ انساني را نمي‌توان يافت كه در طول زندگي، ساعت‌ها به مرگ نينديشيده باشد و شايد بتوان گفت كمتر كسي به اندازه‌ي شاعران و فيلسوفان، مجال آن را داشته باشند كه ديدگاه و احساس خود را در پيوند با مرگ بيان كنند و گفته‌هايشان را در لابه‌لاي تاريخ به يادگار بگذارند. شاعر، امّا در اين ميان، به دليل نگاه هنري، جايگاه ويژه‌اي دارد؛ به همين دليل در اين مقاله، انديشه و احساس حزین لاهیجی درباره ي مرگ ارزيابي شد. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی بر آن است تا با تفحّص و کنکاش در زندگی و اشعار حزین لاهیجی، پیری و مرگ اندیشی را که یکی از مؤلفه های نوستالژی است، مورد نقد و تحلیل قرار دهد..شعر حزین لاهیجی از دیدگاه نوستالژی تابلویی را می‌ماند که در آن سیمای مردی خسته، همدم تنهایی و غربت، با انبوهی از تجربه ی آوارگی و دربدری ناشی از جنگ‌های داخلی و... به تصویر کشیده شده است.
آریانپور، امیرحسین. (1357). فرویدیسم: با اشاراتی به ادبیّات و عرفان. تهران: انتشارات امیرکبیر.
آرین پور، یحیی. (1376). از نیما تا روزگار ما. تهران: انتشارات زوّار.
حزین لاهیجی، محمّدعلی. (1384). دیوان حزین لاهیجی. تصحیح ذبیح الله صاحبکار. تهران: نشرسایه.
حزین لاهیجی، محمّدعلی. (1387). دیوان حزین لاهیجی. تصحیح بیژن ترقّی.تهران: سنایی
دوانی، علی. (1375). تاریخ و سفرنامه حزین. مرکز اسناد انقلاب اسلامی
شاملو، سعید. (1375). آسیب شناسی روانی. انتشارات رشد.
شریفیان، مهدی. (1376). «بررسی فرایند نوستالژی در اشعار نادر نادرپور».، مجلّه دانشگاه تربیت معلّم آذربایجان. شماره6.
شریفیان، مهدی. (1386). «بررسی فرایند غم غربت در اشعار سهراب سپهری». مجلّه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان. شماره هشتم.
شریفیان، مهدی. (1387). «بررسی فرایند نوستالژی در اشعار فریدون مشیری». مجلّه دانشکده ادبیّات الزّهرا. شماره 68-69.
شریفیان، مهدی. (1389). «روانشناسی درد در شعر نادر نادرپور». نشریّه ادب و زبان دانشگاه شهید باهنر کرمان. دوره جدید. شماره27. پیاپی24.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا. (1342). حزین، زندگی و زیباترین غزل های او. انتشارات توس
صنعتی، محمّد. (1382). تحلیل های روانشناسی در هنر و ادبیّات. تهران: نشر مرکز
قربانی، زین العابدین. (1380). «زندگی نامه علّامه ذوفنون شیخ محمّدعلی حزین لاهیجی». مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت علّامه ذوفنون محمّد علی حزین لاهیجی. (شهریور1375 لاهیجان). تهران:انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
مشیّدی، جلیل. (1381). «نگاهی به سبک غزلیات حزین». فصلنامه تخصصی زبان و ادبیّات فارسی. سال اوّل.شماره1.
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 190 ـ 175
نگاه به مرگ، چیستی وچگونگی مواجهه با آن
در اشعار حزین لاهیجی
زهره عرب 1
ابوالقاسم امیر احمدی 2
علی عشقی سردهی 3
چکيده
انديشيدن درباره‌ي مرگ، موضوعي است كه عمر آن به اندازه‌ي تاريخ زندگي بشر است؛ تقريباً هيچ انساني را نمي‌توان يافت كه در طول زندگي، ساعت‌ها به مرگ نينديشيده باشد و شايد بتوان گفت كمتر كسي به اندازه‌ي شاعران و فيلسوفان، مجال آن را داشته باشند كه ديدگاه و احساس خود را در پيوند با مرگ بيان كنند و گفته‌هايشان را در لابه‌لاي تاريخ به يادگار بگذارند. شاعر، امّا در اين ميان، به دليل نگاه هنري، جايگاه ويژه‌اي دارد؛ به همين دليل در اين مقاله، انديشه و احساس حزین لاهیجی درباره ي مرگ ارزيابي شد. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی بر آن است تا با تفحّص و کنکاش در زندگی و اشعار حزین لاهیجی، پیری و مرگ اندیشی را که یکی از مؤلفههای نوستالژی است، مورد نقد و تحلیل قرار دهد..شعر حزین لاهیجی از دیدگاه نوستالژی تابلویی را می‌ماند که در آن سیمای مردی خسته، همدم تنهایی و غربت، با انبوهی از تجربهی آوارگی و دربدری ناشی از جنگ‌های داخلی و... به تصویر کشیده شده است.
واژگان کلیدی
[1] . دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.
Email: zohreharabadabi@yahoo.com
[2] . استادیار گروه‌زبان‌و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران. (نویسنده‌مسئول)
Email: Amirahmadi@iaus.ac.ir
[3] . استادیار گروه‌زبان‌و ادبیات فارسی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران.
Email: eshghi@iaus.ac.ir
تاریخ دریافت: 25/8/1399 پذیرش نهایی: 5/11/1399
