شبهه شیطان (از منظر کلامی)
الموضوعات :
معصومه سعید
1
(دانشگاه شهید باهنر کرمان)
الکلمات المفتاحية: شیطان, شبهه, شر, مهلت,
ملخص المقالة :
یکی از سوالاتی که در زمینه مسائل اعتقادی مطرح است و پایه برخی اختلافات عقیدتی- کلامی شده است، این است که چرا خداوند شیطان را افرید و به او عمر طولانی داد تا باعث گمراهی همه افراد بشر تا روز قیامت شود و اگر نبود عالم بدون شر بهتر بود. این شبهه از سوی خود شیطان در قالب یک مناظره فرضی با ملائکه مطرح شده است. ما با رویکرد توصیفی تحلیلی به بررسی آن پرداختیم. در پاسخ به این سوال می توان به وجود شیطان و فوائد وجودی او برای انسان و عالم مادی و فواید شر و سختی در زندگی سخن گفت. همچنین دلیل مهلت دادن به شیطان چه بسا به خود شیطان و افزایش گناهان او برمیگردد و یا علت آن را ظهور بیشتر قدرت الهی برای همه افراد بشر در طول زمانها و ارتقاء جایگاه انسانها در سایه ویژگی اختیار و امتحان الهی دانست. و انچه مسلم است این است که همه اینها با هم قابل جمع است و منافاتی با یکدیگر ندارد..
قرآن کریم
نهج البلاغه
ابن شعبه حرانى، (1382)، حسن بن على، تحف العقول، ترجمه جنتى، تهران، چاپ: اول.
ابن منظور، محمد بن مكرم، (1414ق)، لسان العرب، بيروت: دار الفكر للطباعة والنشر و التوزيع، دارصادر، چاپ سوم.
آلوسى، سيد محمود، (1415ق)، روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، تحقيق: على عبدالبارى عطية، بيروت: دارالكتب العلميه، چاپ اول.
آملى، سيد حيدر، (1422ق)، تفسير المحيط الأعظم و البحر الخضم، تحقيق: سيد محسن موسوى تبريزى، تهران: سازمان چاپ وانتشارات وزارت ارشاد اسلامى، چاپ سوم.
حسينى همدانى نجفى، محمد، (1363)، درخشان پرتوى از اصول كافى، قم: چاپخانه علميه قم، چاپ اول.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1426)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالمعرفه، چاپ چهارم.
زارع، حسین، سلیمانیان، مصطفی، 1394)، بررسی فلسفه وجودی شیطان، مجله تحقیقات کلامی، شماره 11
شريف الرضي، محمد بن حسين، (1414ق)، نهج البلاغة (للصبحي صالح)، قم: هجرت، چاپ اول.
شهرستانى، محمد بن عبد الكريم ، (1364)، الملل و النحل، قم: الشريف الرضي، چاپ سوم.
...........................(1373)، الملل و النحل، ترجمه افضل الدین صدر ترکه اصفهانی، و مصطفی بن خالق دادهاشمی، تصحیح سید محمد رضا جلالی نائینی، تهران، اقبال، چاپ چهارم.
صادقى تهرانى، محمد، (1365)، الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن، قم: انتشارات فرهنگ اسلامى، چاپ دوم.
صدر الدين شيرازى، محمد بن ابراهيم، (1383)، شرح أصول الكافي (صدرا)، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگى، محقق: محمد خواجوى، چاپ اول.
طالعی، عبدالحسین، (1395)، پاسخ به هفت شبهه ابلیس، فصلنامه تخصصی مطالعات قرآن و حدیث سفینه، ش52 «ویژه عدل الهی»، صص: 142-125.
طباطبايى، سيد محمد حسين، (1374(، ترجمه تفسير الميزان، مترجم: سيد محمد باقر موسوى همدانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين حوزه علميه قم، چاپ پنجم.
فخر رازى، محمد بن عمر، (1420ق)، مفاتيح الغيب (تفسیر کبیر)، بيروت: دار احياء التراث العربي، چاپ سوم.
فراهيدى، خليل بن أحمد، (1409ق )، كتاب العين، قم: نشر هجرت، چاپ دوم.
فیومی، احمد بن محمد، (1414ق)، المصباح المنير في غريب الشرح الكبير، قم: موسسه دار الهجرة، چاپ: دوم
مجلسی، محمد باقر، 1403ق)، بحارالانوار، بیروت ، داراحیاءالتراث العربی.
مجله پرسمان،اسفند 1387و فروردین 1388، شماره 74و 75.
هاشمى خويى، ميرزا حبيب الله، (1400ق)، منهاج البراعة في شرح نهج البلاغة (خوئى)، مترجم: حسن حسن¬زاده آملى و محمد باقر كمره¬اى، محقق / مصحح: ابراهيم ميانجى، تهران: مكتبة الإسلامية، چاپ چهارم.
