انقطاع عذاب در عين جاودانگي آن
الموضوعات :
حسين عشاقي
1
(پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي، قم)
الکلمات المفتاحية: جاودانگي عذاب, انقطاع عذاب, توبه جهنم‌يان, نجات از عذاب, عذاب كفار, عذاب يا عذب. ,
ملخص المقالة :
در بارة اين سؤال كه آيا بي‌ايمانان در قيامت گرفتار عذاب جاودانه هستند؟ (چنانكه مفاد برخي نصوص ديني است) يا اين كه عذابشان منقطع مي‌شود؟ (كه مفاد برخي أدله ديگري است)؛ و اين سؤال كه آيا اصلا بين اين دو ادعا تعارضي هست؟ انظاري از سوي صاحب نظران مطرح شده است؛ ولي به نظر نگارنده جاودانگي عذاب و انقطاع آن هر دو درست و حق‌اند؛ و تعارض بدوي بين اين دو ديدگاه، بدين صورت قابل حل است كه موضوع جاودانگي عذاب، بي‌ايماناني هستند كه بي‌ايمانيشان محفوظ است و موضوع انقطاع عذاب، بي‌ايماناني هستند كه در قيامت از بي‌ايماني توبه مي‌كنند و مؤمن مي‌شوند؛ بنابراين بدون نياز به عقب‌نشيني از ظواهر نصوص، تعارض منتفي است؛ و جاودانگي عذاب و انقطاع آن هر يك در موضوع خود حق و درست است.
محمد داوود قيصرى رومى، (1375) شرح فصوص الحكم، شركت انتشارات علمى و فرهنگى، بي‌جا.
صدر المتألهين، (1981 م)، الحكمة المتعالية فى الاسفار العقلية الاربعة، دار احياء التراث، بيروت.
صدرالمتألهين، (1366) تفسير القرآن الكريم، انتشارات بيدار، قم
راغب؛ (1412) المفردات في غريب القرآن.
سبزوارى نجفى محمد بن حبيب الله، (1419 ق) ارشاد الاذهان الى تفسير القرآن، دار التعارف للمطبوعات، بيروت.
بيضاوى عبدالله بن عمر، (1418 ق) أنوار التنزيل و أسرار التأويل، دار احياء التراث العربى، بيروت.
ناصر مكارم شيرازى، (1421ق) الأمثل فى تفسير كتاب الله المنزل، مدرسه امام على بن ابى طالب، قم.
الطباطبايى، سيد محمد حسين؛ (1417ق) الميزان فى تفسير القرآن، انتشارات اسلامى جامعهى مدرسين، قم،
مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، (1403ق) بحار الأنوار، دار إحياء التراث العربي، بيروت.
فولادوند، (1376) ترجمه قرآن، دفتر مطالعات تاريخ و معارف اسلامي، تهران.
