تبیین قرآنی از باورمندی درونی درجهت مبارزه با احتکار
الموضوعات :معصومه میرزاجانی بیجارپسی 1 , رقیه صادقی نیری 2 , علیرضا عبدالرحیمی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
2 - دانشگاه شهید مدنی تبریز
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل
الکلمات المفتاحية: گفتمان سازی, احتکار, قرآن کریم, تورم,
ملخص المقالة :
این پژوهش با به کارگیری شیوه اسنادی و بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی به بررسی مراحل گفتمان سازی قرآن در باب مبارزه با مفسده اقتصادی احتکار پرداخته است. از جمله ناهنجاری های اقتصادی که در قرآن به شدت نکوهش شده احتکار است که عبارتست از انبارکردن ارزاق و کالاهای مورد نیاز مردم به هدف کمبود کالا و افزایش قیمت. به طوری که یکی از مهمترین مفاسد اقتصادی را شکل می دهد که قرآن کریم برای اقتصاد جوامع معرفی نموده است و به شیوع و ترویج آن در جوامع هشدار داده که زمینه ی فروپاشی جوامع از طریق تضییع حقوق افراد و افزایش تورم را فراهم می کند. نتایج پژوهش نشان می دهد که به رغم جدید بودن طرح مسئله گفتمان سازی قرآن در جهت مبارزه با احتکار، با توجه به اهمیتی که اقتصاد در جوامع بشری دارد و تمام جوانب بشری را تحت شعاع قرار می دهد و قوام جامعه به اقتصاد آن است و بروز مفسده ی احتکار چه پیامدهایی خواهد داشت به این مهم پرداخته شده است. گفتمان سازی، طراحی مطلوبیت های اقتصادی تشخیص داده شده بنا بر آموزه های قرآن است تا ارزش ها و هنجارهای قرآنی در جامعه حفظ شود و یک اندیشه دینی به ادبیات رایج جامعه و زندگی مردم تبدیل شود. به این منظور، گفتمان سازی قرآن برای مبارزه با مفسده احتکار به روش تدریجی است که ابتدا با شناخت و معرفی جامعه آغاز شده و سپس با تبلیغ و الگوسازی ارزش ها و فرهنگ سازی و تبیین پیامدها به گفتمان سازی پرداخته است.
آقا گل زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی.تهران:انتشارات علمی و فرهنگی.
آقا گل زاده، فردوس،غیاثیان مریم(1386).رویکردهای غالب در تحلیل گفتمان انتقادی، مجله زبان و زبان شناسی ،ش1، ص39-54.
ابن أبی جمهور، محمد بن علی ( ١٤٠3 ق). عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة،
تحقیق مجتبی عراقی، قم: دار سید الشهداء.
ابن اثیر،مبارک بن محمد(1421ق). النهایه.بیروت:انتشارات دارالفکر.
ابن داوود (1424ق). سنن ابی داوود، بیروت: دارالفکر.
ابن سعد (1410ق )،طبقات الکبری، بیروت : دارالکتب العلمیه .
ابن منظور،محمدبن مکرم(1405). لسان العرب.قم:ادب الحوزه.
اسکندری،محمدرضا(1393). اهمیت و جایگاه گفتمان سازی در منظومه فکری رهبری.بی جا:انتشارات بصیرت.
انصاری،مرتضی(1375)،المکاسب،قم: دارالذخایر.
پاینده، ابو القاسم(۱۳۸۲)،نهج الفصاحه ، تهران: دنیای دانش .
جمعی از نویسندگان(1376).پگاه حوزه.قم:انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی قم.
جوادعلی( بی تا ) المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام ،بیروت: دارالعلم للملایین.
حائری، محسن (1386). اندیشه های اقتصادی در نهج البلاغه ترجمه آل بویه لنگرودی،تهران: بنیاد نهج البلاغه.
حرعاملی،محمدبن حسین (1409ق).وسائل الشیعه،قم: موسسه آل البیت(ع).
حریری ،محمد یوسف( 1362)،اسلام و نظام اقتصادی ،بی جا:انتشارات امیری.
حکیمی،محمدرضا(1380).الحیات،ترجمه احمد آرام، تهران:دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
خمینی، روح الله، ( 1388 ). البیع، تهران: تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
سید رضی (1414ق). نهج البلاغه محقق فیض الاسلام، قم: هجرت.
صالح عبدالله، محمد ( 1358 ). احتکار يا خيانت به جامعه، ترجمه فهيم کرماني.قم: نشر روح.
صدر، کاظم، (1362). احتکار از دیدگاه فقه و اقتصاد ،تهران: انتشارات 22 بهمن.
صدر ، کاظم ، (1374). اقتصاد صدر اسلام ، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی .
صدر،محمدباقر(1357). مترجم محمدکاظم موسوی اقتصادما.تهران:انتشارات اسلامی.
صدوق ، محمدبن علی (1413ق). من لا یحضره فقیه محقق علی اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین.
طباطبایی، سید محمدحسین(1374). المیزان فی تفسیر القرآن ترجمه موسوی همدانی ،قم: دفترانتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه .
طوسی ،محمدبن حسن (1363). الاستبصار، تهران : دارالکتب الاسلامیه .
عاملی، محمدجواد (بی تا). مفتاح الکرامه، قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین قم.
عبدالهی ، محمود( 1375). مبانی فقهی اقتصاد اسلامی ،قم :دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین .
فرکلاف،نورمن(1379).تحلیل انتقـادی گفتمان،ترجمه فاطمه شایسته پیران.تهران:مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها.
فیض کاشانی، محسن(1383ق). محجه البیضا ترجمه علی اکبر غفاری، قم: نشر جامعه مدرسین قم.
قرائتی ، محسن(1383). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن، چاپ یازدهم.
قزوینی ، محمدبن یزید (بی تا )،سنن ابن ماجه ، بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع .
کلینی،محمدبن یعقوب (1407ق). الکافی، محقق علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
متقی الهندی، علی بن حسام الدین ( 1409). کنزالعمال تحقیق بکری حیانی. بیروت: موسسه الرساله.
مجلسی،محمدباقر(1403ق).بحارالانوار،بیروت:دار احیاء التراث العربی.
محقق داماد، مصطفی( 1362).تحلیل و بررسی احتکار از نظرگاه فقه اسلام،بی جا: نشر اندیشه های نو در علوم اسلامی .
مکارم شیرازی،ناصر(1374).تفسیر نمونه، تهران: ناشر دارالکتب اسلامیه.
مک دانل،دایان(1383).مقدمه ای بر نظریه گفتمان،ترجمه حسینعلی نوذری.تهران:بی نا.
موحد،علی (1380) ، اهداف و وظایف حکومت اسلامی ،قم :سلسله.
موسوی همدانی، ابوالحسن(بی تا )، بحارالانوار ،تهران: بی نا.
موسویان، عباس( 1379).کلیات نظام اقتصادی اسلام ، قم :دارالثقلین.
میرسلیم، مصطفی (1372)، دانشنامه جهان اسلام ،تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی .
نجفی، محمدحسن(1362). جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام تحقیق عباس قوچانی، تهران: دارالکتب لاسلامیه .
نراقی، احمدبن محمدمهدی (1418). مستندالشیعة، مشهد: انتشارات ال البیت لإحیاء التراث.
نمازی، حسین( 1374). نظام های اقتصادی، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
نورالدین، علی بن احمد ( 2006)،سمهودی وفاء الوفاء باخبار. بیروت: دارالکتب العلمیه .
نیسابوری، ابی الحسین (1407ق).صحیح مسلم، بیروت: موسسه عزالدین للطباعه و النشر.
هادوی تهرانی،مهدی(1378).ساختارکلی نظام اقتصادی در قرآن،بی جا: موسسه خانه خرد.
واعظ برزانی، محمد( 1387)،عدالت و ظرفیت مکاتب مختلف اقتصاد کلان در تحقق مصادیق معنا گرایانه آن ، تهران: مرکز تحقیقات دانشگاه امام صادق و معاونت امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی.
