جستجوی مفهوم امامت در حدود وسطای ادله قاعده لطف
الموضوعات :
اصغر غلامی
1
(پردیس فارابی دانشگاه تهران)
علینقی خدایاری
2
(جامعه المصطفی العالمیه)
الکلمات المفتاحية: امامت, مفهوم شناسی امامت, افتراض طاعت, هدایت, لطف,
ملخص المقالة :
امامت یکی از آموزه‌های بنیادین اسلام به شمار می‌رود و شناخت آن مبتنی بر تحلیل و تبیین صحیح مفهوم آن است. در مقاله پیش رو با رویکرد کلامی به مفهوم شناسی امامت سعی شده مفهوم این آموزه دینی از منظر متکلمان شیعه بررسی شود. متکلمان شیعه عموماً در مباحث کلامی مربوط به امامت به طور مستقل به مفهوم شناسی امامت نپرداخته وتنها تعریفی مشابه با تعریف سنیان از آن ارائه داده‌اند. به این معنا که تقریبا همه متکلمان شیعه پس از تعریف امامت به «ریاست عامه در امور دین و دنیا» بلا فاصله، با استناد به قاعده لطف، به اثبات وجوب نصب امام بر خداوند پرداخته اند. نگارنده پس از بررسی تعاریف متکلمان از امامت به جستجوی مفهوم آن در حدود وسطای ادله قاعده لطف پرداخته و نتیجه می گیرد که از نظر متکلمان شیعه امامت مقام افتراض طاعت است که برای تربیت و قرار گرفتن بندگان در مسیر عبودیت و کمال برای برخی بندگان برگزیده الهی جعل می‌شود
1. ابن براج، عبد العزيز، 1411، جواهر الفقه، تحقيق ابراهيم بهادري، قم، دفتر انتشارات اسلامي.
2. ايجي، عبد الرحمان بن احمد، 1417، المواقف، تحقيق عبدالرحمان عميره، بيروت، دارالجليل.
3. آقا بزرگ تهراني، محمد حسن،1403، الذريعة الی تصانيف الشيعة، بيروت،دارالاضواء.
4. تفتازاني، مسعود بن عمر،1401، شرح المقاصد في علم الکلام، پاکستان، دار المعارف النعمانية.
5. حسينی ميلاني، سيد علي،1390، جواهر الکلام في معرفة الامامة و الامام، قم، الحقايق.
6. حلبي، ابي¬الصلاح، بی تا، الكافي في الفقه، تحقيق رضا الاستادي، اصفهان، مكتبة الامام اميرالمؤمنين.
7. حلي، حسن بن يوسف بن مطهر،1373، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، تحقیق سید ابراهیم موسوی زنجانی، قم، انتشارات شکوری.
8. حلي، حسن بن يوسف بن مطهر،1416، مناهج اليقين في اصول الدين، تحقيق محمد رضا انصاري، قم،ناشر: محقق.
9. حلي، حسن بن يوسف بن مطهر،1379، منهاج الکرامة، تحقيق عبدالرحيم مبارک، مشهد، انتشارات تاسوعا،
10. راغب اصفهاني، حسين بن محمد،1404، المفردات في غريب القرآن، دفتر نشر الکتاب.
11. سيد مرتضي،1410 الشافی فی الامامة، تحقيق عبدالزهراء خطيب، طهران، مؤسسة الصادق.
12. سيدمرتضي،1411، الذخيره في علم الکلام، تحقيق موسسه نشر الاسلامي، قم، موسسه نشر الاسلامي لجماعة المدرسين.
13. سيدمرتضي،1405، رسائل المرتضي، تحقيق سيد احمد حسيني، قم، دارالقرآن الکريم.
14. سيوري، فاضل¬مقداد،1417، النافع يوم الحشر في شرح الباب الحادي عشر، بيروت، دارالاضواء.
15. شهرستاني، محمد بن عبدالکريم بن ابي بکر،1404، الملل و النحل، تحقيق محمد سيد گيلاني، بيروت دارالمعرفة.
16. طوسي، محمد بن حسن،1400ق، الاقتصاد الهادي إلي طريق الرشاد، اصفهان: مكتبة جامع جهل ستون.
17. طوسي، محمد بن حسن،1362، تمهيد الاصول في علم الکلام، انتشارات دانشگاه تهران.
18. عسکری، سید مرتضی، 1410، معالم المدرستین، بیروت: موسسه النعمان للطباعه و النشر و التوزیع.
19. غلامی، اصغر، 1386، «مفهوم امامت در پرتو آیه ابتلای حضرت ابراهیم»، فصلنامه سفینه، ش17.
20. فیاض لاهیجی، عبدالرزاق،1372ش، گوهر مراد، تحقیق زین العابدین قربانی لاهیجی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
21. ــــــــــــ،1364ش، سرمایه ایمان، تصحیح صادق لاریجانی عاملی، انتشارات الزهراء.
22. كراجكي، ابوالفتح محمد بن علي، (بی تا)، التعجب، تصحيح و تخريج فارس حسون كريم.
23. محمدی، محمدتقی، (1368ش)، ترجمه و شرح باب حادی عشر، نشر مرتضی.
24. مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، (1372ش)، المسائل العكبرية، قم، المؤتمر العالمی لألفية للشيخ المفيد.
25. مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، (بي‌تا)، النکت الاعتقادية، تحقيق رضا مختاري، بيروت،دار المفيد.
26. مفيد، محمد بن محمد بن نعمان، (1414ق)، اوائل المقالات، تحقيق ابراهيم انصاري، بيروت،دارالمفيد.
27. موسوي شفتي، اسدالله، (بی تا)، الامام، تحقيق سيدمهدي رجايي، قم، مكتبة السيد حجة الاسلام الشفتي.
