اخلاق زیستی و رابطه آن با کرایونیک از منظر فقهی و حقوقی
الموضوعات : Ethics and Islamic Education
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
بشر همواره بدنیال جاودانگی است و علم پزشکی یکی از علومی است که به سلامت و جاودانگی بشر می‌اندیشد. یکی از مسائل نوظهور در علم پزشکی، انجماد و سرمازیستی است. این علم با انجماد بدن انسان، سعی در احیای دوباره انسان بعد از گذشت چندین سال دارد و نیز مراکزی هم در برخی از کشورهای جهان وجود دارد که تعهد می کند که بدن فرد را منجمد کرده و بعد از گذشت سال‌‌ها به زندگی برگردانند. يكي از مهمترين روش‌هاي ايجاد معيارهاي مشترك پزشكي زيستي وحدت اصول پزشكي زيستي در چارچوب حقوق بشر است. با فرض نقشي كه حقوق بشر در ايفاء مي‌كند، اين اخلاقيات جهاني جهان تكثرگرايي فرهنگي به عنوان استراتژي مناسب به نظر مي رسد. علاوه بر استانداردهاي كلي كه به تدريج ايجاد مي شوند، اجماعي گسترده در مورد وضعيت اضطراري پي شگيري از دو مسأله خاص وجود دارد: مداخله در زنجيره سلولي و شبيه‌سازي انساني. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی تنظیم شده و به موضوع جواز و عدم جواز این روش پرداخته و نیز در صورت جواز و یا عدم آن، به آثار و تبعات فقهی حقوقی آن می‌پردازد. نتیجه آنکه با فرض جواز و نیز فرض زنده دانستن شخص منجمد، آثار فوت، نکاح، اجرایی شدن وصیت، حال شدن دیون و عقود یا قراردادها قابل اجرا نیست، و در شرایط مشابه نظیر غایب مفقود الاثر از جمله تعیین امین و قیم عمل می‌شود. قائلین به عدم جواز به آیات «نهی از القای در مهلکه» «حرمت قتل نفس» در سنت به روایاتی در این زمینه و نیز به روایات عدم جواز اضرار به خود و همچنین به حکم عقل استدلال نموده اند. قائلین به جواز به آیه « َمنْ اَحْیاها فَكَاَنَّما اَحْیا النَّاسَ جَمِیعاً» در سنت به روایاتی مانند «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و نیز به حکم عقل متمسک شده‌اند. ادله جواز کرایونیک با تحقق شرایط نسبت به ادله عدم جواز از قوت بیشتری برخوردار است.
265 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 277 - 265
اخلاق زیستی و رابطه آن با کرایونیک
از منظر فقهی و حقوقی
فاطمه مهدوی 1
چکیده
بشر همواره بدنیال جاودانگی است و علم پزشکی یکی از علومی است که به سلامت و جاودانگی بشر می‌اندیشد. یکی از مسائل نوظهور در علم پزشکی، انجماد و سرمازیستی است. این علم با انجماد بدن انسان، سعی در احیای دوباره انسان بعد از گذشت چندین سال دارد و نیز مراکزی هم در برخی از کشورهای جهان وجود دارد که تعهد می کند که بدن فرد را منجمد کرده و بعد از گذشت سال‌‌ها به زندگی برگردانند. يكي از مهمترين روش‌هاي ايجاد معيارهاي مشترك پزشكي زيستي وحدت اصول پزشكي زيستي در چارچوب حقوق بشر است. با فرض نقشي كه حقوق بشر در ايفاء مي‌كند، اين اخلاقيات جهاني جهان تكثرگرايي فرهنگي به عنوان استراتژي مناسب به نظر مي رسد. علاوه بر استانداردهاي كلي كه به تدريج ايجاد مي شوند، اجماعي گسترده در مورد وضعيت اضطراري پي شگيري از دو مسأله خاص وجود دارد: مداخله در زنجيره سلولي و شبيه‌سازي انساني. این مقاله به روش توصیفی - تحلیلی تنظیم شده و به موضوع جواز و عدم جواز این روش پرداخته و نیز در صورت جواز و یا عدم آن، به آثار و تبعات فقهی حقوقی آن می‌پردازد. نتیجه آنکه با فرض جواز و نیز فرض زنده دانستن شخص منجمد، آثار فوت، نکاح، اجرایی شدن وصیت، حال شدن دیون و عقود یا قراردادها قابل اجرا نیست، و در شرایط مشابه نظیر غایب مفقود الاثر از جمله تعیین امین و قیم عمل می‌شود. قائلین به عدم جواز به آیات «نهی از القای در مهلکه» «حرمت قتل نفس» در سنت به روایاتی در این زمینه و نیز به روایات عدم جواز اضرار به خود و همچنین به حکم عقل استدلال نموده اند. قائلین به جواز به آیه « َمنْ اَحْیاها فَكَاَنَّما اَحْیا النَّاسَ جَمِیعاً» در سنت به روایاتی مانند «لاضرر و لاضرار فی الاسلام» و نیز به حکم عقل متمسک شده‌اند. ادله جواز کرایونیک با تحقق شرایط نسبت به ادله عدم جواز از قوت بیشتری برخوردار است.
واژگان کلیدی
کرایونیک ، اخلاق زیستی، جواز و عدم جواز، تبعات فقهی – حقوقی، شبیه سازی انسانی.
[1] . دکترای تخصصی فقه و حقوق اسلامی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قائمشهر.
Email: mahdavy.fatemeh@gmail.com
تاریخ دریافت: 22/4/1399 پذیرش نهایی: 7/7/1399
