سازگاری قراردادگرایی و سودگرایی قاعده نگر به تقریرپارفیت و ارزیابی آن
الموضوعات :
سید تقی آقامیری
1
(دانشگاه قم)
سید احمد فاضلی
2
(استادیار گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم)
محسن جوادی
3
(دانشگاه قم)
الکلمات المفتاحية: توجه به میانگین خیر(به تقریرپارفیت), سودگرایی, سودگرایی قاعده گرا, قراردادگرایی, قراردادگرایی اجتماعی.,
ملخص المقالة :
نظریه های اخلاقی قراردادگرایی و سودگرایی از جمله مکاتب اخلاقی اند که بر بنیان و پایه ی امور کاملا فرضی و توافقی شکل می گیرند، سودگرایی رایج بر بیشترین سود بیشترین مردمان تاکید دارد و قراردادگرایی بر محور قرارداد، تعهد و بر پایه ی رضایت طرفین استوار است، به خاطر داشتن چنین ماهیتی، دو نظریه ی اخلاقی موصوف، با چالش های جدی مواجه اند که از این میان بیشترین چالش متوجه نظریه ی اخلاقی سودگرایان است، اما قراردادگرایی سودگرای پارفیت به دنبال اخلاق عقلانی و رفتار اخلاقی است که متکی بر مبانی معقول، قواعد اصول اخلاقی عام ، اصول ناظر به پیامدهای خوب حداکثری، عقلانی بودن مبانی اخلاقی، سازگاری درونی باورهای اخلاقی، انواع دلائل، از قبیل «قوی ترین دلائل بی طرفانه »، «دلائل کافی » و خود متناقض نبودن دلایل اخلاقی که شرط اساسی آراء اخلاقی است، باشد. نظریه ی اخلاقی او دلیل محور و به دنبال اخلاق معقول و عینیت ارزش ها وگزاره های اخلاقی است. پارفیت امکان سازگار شدن قراردادگرایی و سودگرایی را از طریق مبانی عقلانی می داند و این پتانسیل را در برخی از صورت بندی های اخلاقی عقلانی کانتی می یابد، از این رو می کوشد از طریق این صورت بندی چنین سازگاری را که مبتنی بر اصول عقلانی است، شکل دهد. ضمن این که نظریه ی اخلاقی پارفیت موضعی است در مقابل ناشناخت گرایان ، شکاکان اخلاقی، نیهیلیسم اخلاقی و خطا باورانی نظیر مکی که احکام اخلاقی و باورهای اخلاق را انکار می نمایند.
ارسطاطالیس(1391).اخلاق نیکوماخس،جلداول و دوم، ترجمه ابوالقاسم پورحسینی.تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
ارسطو(1377)، سیاست، ترجمه حمید عنایت، تهران،آموزش انقلاب اسلامی.
افلاطون(1357)، مجموعه آثار، رساله پروتاگوراس، ترجمه محمدحسین لطفی، رضا کاویانی، تهران، خوارزمی.
افلاطون، مجموعه آثار، رساله خارمیدس(1357)، ترجمه لطفی و کاویانی، تهران، خوارزمی.
افلاطون، مجموعه آثار، رساله قوانین(1357)، ترجمه لطفی، تهران، خوارزمی.
افلاطون، مجموعه آثار، رساله کریتون(1357)، ترجمه لطفی و کاویانی، تهران، خوارزمی.
افلاطون، مجموعه آثار،رساله مهمانی(1357)،ترجمه لطفی وکاویانی،تهران،خوارزمی.
افلاطون(1374)، جمهور، ترجمه فواد روحانی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
بری-نورمن(1389)، رفاه، ترجمه محمد رضا فرهادی، تهران، آشیان.
پالمر،مایکل(1390).مسائل اخلاق .ترجمه علیرضا آل بویه. تهران، سمت.
پلوتارک(1343)،حیات مردان نامی(تاریخ پلوتارک)،ترجمه رضا مشایخی،تهران،بنگاه ترجمه ونشرکتاب.
تاک، ریچارد(1376)، هابز، ترجمه حسین بشیریه، تهران، طرح نور.
تانسیو، توربرن(1397)، شناخت اخلاق، ترجمه احسان پورخیری و همین برین، تهران،انتشارات حکمت.
تورن، الن(1380)، نقد مدرنیته، ترجمه مرتضی مردیها، تهران، گام نو.
حکمت،علی اصغر(1383)،سیرفلسفه دراروپا،(ج اول)،تهران،نشرقطره.
درایور، جولیا(1394)، پیامدگرائی، ترجمه شیرزاد پیک حرفه، تهران،انتشارات حکمت.
دورانت، ویل(1372)، تاریخ تمدن، ترجمه هوشنگ پیرنظر، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
راس، دیوید، ارسطو(1377)، ترجمه مهدی قوام صفری، تهران، فکر روز.
راولز، جان(1394)، عدالت به مثابه انصاف، ترجمه آرش اخگری، تهران، ققنوس.
ریت، کریستوفر(1396)، قرارداد اجتماعی روسو، ترجمه محمدمهدی ذوالقدری،تهران، ترجمان علوم انسانی.
ریچلز،جیمز(1390)، فلسفه اخلاق، نظریه عدالت، ترجمه سیدمحمدکمال سروریان،مرتضی بحرانی، تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی.
سالیوان، راجر(1389)، اخلاق در فلسفه کانت، ترجمه عزت ا... فولادوند، تهران، طرح نو.
سنیگر، پیتر(1396)، یک جهان، اخلاق جهانی شدن، ترجمه محمد آزاده، تهران، نشرنی.
فرانکنام، ویلیام کی(1392)، ترجمه هادی صادقی، قم،کتاب طه.
کانت، ایمانوئل(1369)،بنیاد مابعدالطبیعه ی اخلاق، ترجمه حمید عنایت، علی قیصری، تهران، خوارزمی.
کسنوفون(1394)، خاطرات سقراطی، ترجمه محمدحسین لطفی، تهران، خوار
گنسلر، هری.ج.(1390)، درآمدی بر فلسفه اخلاق معاصر، ترجمه مهدی اخوان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
گنسلر، هری.ج.(1391)، اخلاق صوری، ترجمه مهدی اخوان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
گمپرتس، تئودور(1375). متفکران یونانی. ترجمه محمدحسن لطفی.تهران: خوارزمی.
لائرتیوس،دیوگنس(1393)، ترجمه بهرداد رحمانی، تهران، نشر مرکز.
مک اینتایر(1393)،درپی فضیلت،ترجمه حمید شهریاری، محمدعلی شمالی، تهران، سمت.
مک ناتن(1391)، نگاه اخلاقی، ترجمه حسن میانداری، تهران، سمت.
مک نیون، دان(1395)، اخلاق خلاق، ترجمه ادیب فروتن، تهران، ققنوس
هابز(1395)، لویاتان، ویرایش و مقدمه،سی.بی مکفر سون، ترجمه حسین بشریه، تهران، نشر نی.
هرودت،تاریخ هرودت،ترجمه هادی هدایتی،تهران،انتشارات دانشگاه تهران.
هوفه، اتفرید(1395)، قانون اخلاقی در درون من، تالیف و ترجمه رضا مصیبی،تهران، نشر نی.
هومر(1378)،اودیسه، ترجمه سید نفیسی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
هولمز، رابرت. ال.(1396)، مبانی فلسفه اخلاق معاصر، ترجمه مسعودعلیا ،تهران، ققنوس.
هیوم، دیوید(1388)، جستاری در باب اصول اخلاق، ترجمه مجید داودی، تهران، نشر مرکز.
هیوم، دیوید(1395)، کاوش در مبانی اخلاق، ترجمه مرتضی مردیها، تهران، مینوی خرد.
Gauthiar.D(1986).Morals by Agreement Oxford Clarendon press.
Gauthier.D(2007b). Why Contractarianism? In Russ Shafer landau,(ed) Ethical Theory Oxford: Blackwell, 620-630.
Hampton.J.(2007)."Feminist Contractarianism"in Daniel Farham (ed).The Intrinsic Worth of Persons:Contractarianism in Moral and Political Philosophy.
Kant,Immanuel.(2000).Critique of Judgment.Edited by Paul Guyer.Cambridge:Cambridge University Press.
Mill .J.S.(1998).Utilitarianism-ed Roger Crisp-Oxford University Press.
Mill .J.S(2001). Utilitarianism. Ontario: Batoche Books Limited
Narveson . J.(1998). The Liberation Idea. Philadelphia: Temple University Press.
Nagel.T.(1970).The Possibility of Altruism Oxford University.
Parfit,D.(1995). Equality or Priority, The Lindley Lecture University of Kansas.
Parfit. D.(1984). Reasons and Persons Oxford University Press.
Parfit,Derek.(2011).On What Matters(Vol1-2).Edited and Introduced by Samuel Scheffler. Oxford:Oxford University Press.
Rawls, J.(1971). A Theory of Justice. Cambridge: Harvard University press.
Rawls,J.(2007). Hobbess Secular Moralism and the role of his social conttact in samual freeman. Lectures on the history of political philosophy. Harvard university press.23-40.
Roussea, J.(1978). On the Social Contract. Roger and Judith Masters(trans). New York: St. Martins press.
Smith, A.(1982). The Theory of Moral Sentiments. A. L. Macfie and D.D. Raphael(eds.). Indianapolis: Liberty Press.
Sayre-McCord, G.(1989). Deception and Reasons to Be Moral. American Philosophical Quarterly. 26. 113-122.
Sayre-McCord, G.(2000). Contractarianism in Hugh LaFollette(ed). The Blackwell Guide to Ethical Theory Oxford: Blackwell, 247- 267.
Scanlon. T.M(2007). Contractualism and Utilitariaism. In Russ Shafer landau, (ed) Ethical Theory: Oxford Blackwell,644-660.
81 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 108 – 81
سازگاری قراردادگرایی و سودگرایی قاعده نگر
به تقریرپارفیت و ارزیابی آن
سید تقی آقامیری 1
سید احمد فاضلی 2
محسن جوادی 3
چکیده
نظریه های اخلاقی قراردادگرایی و سودگرایی از جمله مکاتب اخلاقی اند که بر بنیان و پایه ی امور کاملا فرضی و توافقی شکل می گیرند، سودگرایی رایج بر بیشترین سود بیشترین مردمان تاکید دارد و قراردادگرایی بر محور قرارداد، تعهد و بر پایه ی رضایت طرفین استوار است، به خاطر داشتن چنین ماهیتی، دو نظریه ی اخلاقی موصوف، با چالش های جدی مواجه اند که از این میان بیشترین چالش متوجه نظریه ی اخلاقی سودگرایان است، اما قراردادگرایی سودگرای پارفیت به دنبال اخلاق عقلانی و رفتار اخلاقی است که متکی بر مبانی معقول، قواعد اصول اخلاقی عام4، اصول ناظر به پیامدهای خوب حداکثری، عقلانی بودن مبانی اخلاقی، سازگاری درونی باورهای اخلاقی، انواع دلائل، از قبیل «قوی ترین دلائل بی طرفانه5»، «دلائل کافی6» و خود متناقض نبودن دلایل اخلاقی که شرط اساسی آراء اخلاقی است، باشد. نظریه ی اخلاقی او دلیل محور و به دنبال اخلاق معقول و عینیت ارزش ها وگزاره های اخلاقی است. پارفیت امکان سازگار شدن قراردادگرایی و سودگرایی را از طریق مبانی عقلانی می داند و این پتانسیل را در برخی از صورت بندی های اخلاقی عقلانی کانتی می یابد، از این رو می کوشد از طریق این صورت بندی چنین سازگاری را که مبتنی بر اصول عقلانی است، شکل دهد. ضمن این که نظریه ی اخلاقی پارفیت موضعی است در مقابل ناشناخت گرایان7، شکاکان اخلاقی، نیهیلیسم8 اخلاقی و خطا باورانی9 نظیر مکی که احکام اخلاقی و باورهای اخلاق را انکار می نمایند.
واژگان کلیدی
توجه به میانگین خیر(به تقریرپارفیت)،سودگرایی،سودگرایی قاعده گرا،قراردادگرایی، قراردادگرایی اجتماعی.
[1] . دانشجو دکتری فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران. Email: saadatnia.acc@gmail.com
[2] . استادیار گروه فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران. Email: farhad_13500830_tmu@yahoo.com
[3] . استاد گروه فلسفه اخلاق، دانشگاه قم، قم، ایران. Email: mra830@yahoo.com
تاریخ دریافت: 15/10/98 پذیرش نهایی: 5/1/99
[4] .Principles Of Universal
[5] .Strongest Impartial Reasons
[6] .Sufficient Reasons
[7] .Non-Cognitivism
[8] .Nihilisms
[9] . Error Theory
