مفهوم، مبنا و موقعیت رفتار مجرمانه جرائم علیه اموال و مالکیت
الموضوعات :حسین خوانین زاده 1 , احمد حاجی ده آبادی 2 , علی مزیدی شرف آبادی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد
2 - پردیس فارابی دانشگاه تهران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی
الکلمات المفتاحية: رفتار مجرمانه, عنصر مادی, جرائم علیه اموال و مالکیت, حرکت بدنی ارادی, ترک فعل.,
ملخص المقالة :
اندیشمندان حقوقی در تحلیل عناصر سه‌گانه جرائم و به‌طور مشخص عنصر مادی جرم، « رفتار مجرمانه» را یکی از چند جزء رکن مادی برمی‌شمارند. مسائل، موضوعات و دریافت‌های مختلفی در این باره مطرح است . در خصوص رفتار مجرمانه در «جرائم علیه اموال و مالکیت» ابهامات و چالش‌های مطروحه، هم از نقطه نظر کمی و هم از لحاظ پیچیدگی‌های خاص حقوقی، برجسته‌تر هستند. از این رو در این نوشتار تلاش می‌شود تا با هدف تبیین و شناخت « مفهوم، مبنا و موقعیت جزء رفتار مجرمانه از عنصر مادی جرائم علیه اموال و مالکیت» ، به روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و متون نوشتاری و نظرات و دیدگاه‌های مختلف مطرح‌شده، مسائل و موضوعات مدنظر در این باره مطرح و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرند. در همین راستا این نوشتار در سه بخشِ«مفهوم شناسی»، «مبانی نظری» و«موقعیت» رفتار مجرمانه از عنصر مادی جرائم علیه اموال و مالکیت به رشته تحریر در آمده است. نتایج تحقیقات انجام شده در این خصوص گویای این است که اولاً در جرائم علیه اموال و مالکیت، مفهوم رفتار مجرمانه مثبت و منفی، توأمان در بردارنده معنای این جزء هستند. ثانیاً نظریه «فعل پایه » جرائم را با همه تفاوت و تنوعی که دارند واجد جزیی مشترک با عنوان «حرکت بدنی ارادی» می‌داند و جرائم علیه اموال و مالکیت نیز از این قاعده مستثنی نیستند، بااین‌حال وقوع غالب جرائم علیه اموال و مالکیت از طریق ترک فعل نیز قابل تحقق بوده و اگر به ديد عرفی به رابطه علیّت نگريسته شود، می‌توان تارک را در اغلب جرائم علیه اموال و مالکیت، مجرم به شمار آورد.
آقایی نیا، حسین؛ چلبی، آزاده، 1388،جایگاه سرقت در حوزه مفهومی مالکیت، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 32، شماره9.
اباذري فومشي، منصور، 1387، مبسوط در ترمينولوژي اصطلاحات كيفري، تهران : انتشارات انديشه عصر.
ابوعامر، محمّدزكى،1996، قانون العقوبات، القسم العام، مصر: ارالجامعة الجديدة للنشر اسكندرى.
اردبیلی، محمد علی، 1384 ، حقوق جزای عمومی، تهران : نشر میزان.
اردبیلی، محمدعلی ،1392،حقوق جزای عمومی، جلد اول، تهران، انتشارات میزان، چاپ سی و دوم.
خویی، سید ابوالقاسم، خویی،1422 ه.ق، مبانی تکمله المنهاج، ،قم: موسسه احیاء آثار الامام الخویی (ره).
حاجی ده آبادی، احمد، 1391، ترک فعل به مثابه عمل کشنده، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 57.
شامبیاتی، هوشنگ، 1375،جرائم علیه اموال و مالکیت، تهران: انتشارات ویستار .
شهبازی، عادل، 1395، بررسی جرائم در حکم خیانت در امانت،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خوارزمی.
صادقی، محمد هادی، 1382،جرائم علیه اشخاص، تهران: نشر میزان.
صالحی، محمد خلیل، 1386، عنصر مادی جرم، رساله دکتری دانشگاه شهید بهشتی.
عوده، عبدالقادر، 1405، التشريع الجنايي الاسلامي، ج2، بيروت : دار احياء التراث العربي.
کریمی، عبدالوهاب، 1387، ترک فعل به عنوان رفتار مجرمانه، مجله معرفت، شماره 134.
گلدوزيان، ايرج، 1390، حقوق جزاي اختصاصي، تهران : انتشارات دانشگاه تهران.
منصورآبادی، عباس؛ 1382؛ موضوع جرم در باب جرائم علیه اموال، مجله اندیشه های حقوقی، سال اول، شماره چهارم.
میر محمد صادقی، حسین، 1392، جرائم عليه اموال و مـالکيت ، چـاپ سي و هشتم، تـهران: نشر مـيزان .
نجفی، محمد حسن(جواهر الکلام)، 1362، جواهر الكلام في شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احياء التراث العربي.
ولیدی، محمد صالح،1381 حقوق جزای اختصاصی ( جرائم علیه اموال)، تهران: نشر امیر کبیر.
ولیدی،محمدصالح، 1374،حقوق جزای عمومی، تهران، نشر داد.
Glanvile,Wiliams,1978, Textbook Of Criminal Law.London stevens & Sons.
Beauchamp, T. Childress, J. (2013). Principlesof Biomedical Ethics. 7th ed. USA: Oxford University Press, 45.Bently, L. Brad, S. (2008). Intellectual Property Law. 3rd ed. New York: -Oxford University Press, 63.
Buccafusco, C. (2016). A Theory of Copyright Authorship. Virginia Law Review. Available at: http://web.law.columbia.edu/sites/default/files/microsites/kernochan/18.materials2015-Buccafusco.pdf. Last visited 22 June, 2014.
Carciente SL. (2015). International Property Rights Index (IPRI): 2015 Report. From Americans for Tax Reform Foundation/Property Rights Alliance. Available at: https://s3.amazonaws.com/ipri2015/2015+IPRI+ final.pdf. Last visited 22 June, 2014.
113 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 134 - 113
مفهوم، مبنا و موقعیت رفتار مجرمانه جرائم
علیه اموال و مالکیت
حسین خوانین زاده 1
احمد حاجی ده آبادی 2
علی مزیدی شرف آبادی 3
چکیده
اندیشمندان حقوقی در تحلیل عناصر سه‌گانه جرائم و به‌طور مشخص عنصر مادی جرم، « رفتار مجرمانه» را یکی از چند جزء رکن مادی برمی‌شمارند. مسائل، موضوعات و دریافت‌های مختلفی در این باره مطرح است . در خصوص رفتار مجرمانه در «جرائم علیه اموال و مالکیت» ابهامات و چالش‌های مطروحه، هم از نقطه نظر کمی و هم از لحاظ پیچیدگی‌های خاص حقوقی، برجسته‌تر هستند. از این رو در این نوشتار تلاش می‌شود تا با هدف تبیین و شناخت « مفهوم، مبنا و موقعیت جزء رفتار مجرمانه از عنصر مادی جرائم علیه اموال و مالکیت» ، به روش توصیفی تحلیلی و با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و متون نوشتاری و نظرات و دیدگاه‌های مختلف مطرح‌شده، مسائل و موضوعات مدنظر در این باره مطرح و مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گیرند. در همین راستا این نوشتار در سه بخشِ«مفهوم شناسی»، «مبانی نظری» و«موقعیت» رفتار مجرمانه از عنصر مادی جرائم علیه اموال و مالکیت به رشته تحریر در آمده است. نتایج تحقیقات انجام شده در این خصوص گویای این است که اولاً در جرائم علیه اموال و مالکیت، مفهوم رفتار مجرمانه مثبت و منفی، توأمان در بردارنده معنای این جزء هستند. ثانیاً نظریه «فعل پایه » جرائم را با همه تفاوت و تنوعی که دارند واجد جزیی مشترک با عنوان «حرکت بدنی ارادی» می‌داند و جرائم علیه اموال و مالکیت نیز از این قاعده مستثنی نیستند، بااین‌حال وقوع غالب جرائم علیه اموال و مالکیت از طریق ترک فعل نیز قابل تحقق بوده و اگر به ديد عرفی به رابطه علیّت نگريسته شود، می‌توان تارک را در اغلب جرائم علیه اموال و مالکیت، مجرم به شمار آورد.
واژگان كليدي
رفتار مجرمانه، عنصر مادی، جرائم علیه اموال و مالکیت، حرکت بدنی ارادی، ترک فعل.
[1] . گروه حقوق ، واحد یزد ، دانشگاه آزاد اسلامی ، یزد ، ایران.
Email: hosein.khavaninzadeh2014@gmail.com
[2] . دانشیار پردیس فارابی دانشگاه تهران ، گروه حقوق جزا و جرم شناسی، تهران، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: adehabadi@gmail.com
[3] . استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد ،گروه حقوق جزا و جرم شناسی.
Email: Mazidi_ali_46@yahoo.com
تاریخ دریافت: 23/7/1398 پذیرش نهایی: 18/10/1398
