بررسی چالش های اخلاقی حق سکوت متهم در نظام حقوقی ایران
الموضوعات :سید علیرضا موسوی 1 , مسعود قاسمی 2 , محمد جواد جعفری 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه
3 - دانشگاه‌آزاد اسلامی‌واحد کرمانشاه
الکلمات المفتاحية: اخلاق, حق سکوت متهم, چالش ها, سازوکارها, نظام حقوقی ایران, دادرسی عادلانه,
ملخص المقالة :
یکی از بارزترین حقوق متهم که در اسناد بین الملل ونظام های حقوقی وهمچنین در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرار گرفته است ،حق سکوت متهم در مراحل مختلف دادرسی است.اما نظر وتوجه اندیشمندان وحقوقدانان به بعد اجرایی آن ورعایت این حق در دادرسی ها همواره مورد مناقشه بوده است برخی رعایت حق سکوت را موجب اطاله دادرسی ،فرار متهمین ومجرمین حرفه ای از چنگال عدالت و...می دانند .برخی ازبعد اخلاقی و در راستای حفظ کرامت انسانی متهم ودر پرتوی اصل برائت از وجود حق سکوت متهم دفاع نموده اندو برای عدم رعایت حق سکوت متهم ضمانت اجرایی پیش بینی نموده اند.مساله این است از منظر اخلاق در اجرای رعایت حق سکوت متهم در مراحل مختلف دادرسی در نظام حقوق ایران موانع ومشکلاتی وجود دارد که به عنوان چالش آن را باید مورد بررسی قرار دهیم.تنها راه رسیدن به مقصود قانون واخلاق که همانا رعایت، حق سکوت متهم دردادرسی ها است عبور ازاین موانع وچالش هاست .دغدغه محقق این است که چالش های پیش رو را باید شناسایی ودر جهت رفع این گونه چالش ها باید به دنبال سازو کارهای اخلاقی، حقوقی ،قضایی واداری ،انتظامی باشیم تا ضمن حفظ کلیت نظام حقوقی ،به حقوق مسلم متهم نیز بی توجهی نشده باشد درتحقیق پیش رو از روش توصیفی وکتابخانه ای استفاده شده است ونتایجی که از این تحقیق به دست می آید پیش بینی سازو کارهایاخلاقی و تقنینی ،قضایی ،اداری وانتظامی برای تسهیل در اجرای رعایت حق سکوت در مراحل مختلف دادرسی است ،شناخت راهکارها جهت رفع چالش های موجود، موجب برداشتن گام بسیار مفید وموثری در راستای عادلانه نمودن سامانه دادگستری جنایی می شود.
انصاری ،ولی اله.(حقوق تحقیقات جنایی((مطالعه تطبیقی))انتشارات سمت،چاپ اول ،تهران،1380
آقا بابایی،حسن(ارزش اثباتی اقرار در جنایات:از الزامات نظری تا تحولات قانونی)مجله آموزه های حقوق کیفری،شماره8 زمستان،1393
آشوری ،محمد وروح اله سپهری(بررسی تطبیقی مرحله تحت نظر در آیین دادرسی کیفری ایران وفرانسه)مجله آموزه های حقوق کیفری، شماره6،پاییز وزمستان،1394
آنکه فرکمان وگریش توماس(داگستری در آلمان)ترجمه محمد صدری توحید خانه وحمید بهره مند بک نظر ،انتشارات سمت ،تهران،1382
ابراهیمی ،محمد.(تبیین موضوعی ممنوعیت شکنجه ورفتارهای غیر انسانی در نظام بین الملل حقوق بشر،انتشارات خسروی،چاپ اول،1389
تاج امیر ،ابراهیم.(سازوکارهای رعایت حق سکوت ودسترسی به وکیل در جریان بازجویی ضابطان دادگستری)رساله دکتری،دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس،1396
شریفی،محسن.(ژرف نگری پیرامون مکانیسم های تضمین کننده حقوق آزادی های متهم در حقوق ایران با اهتمام به اعلامیه های حققو بشر)مجله حقوقی وقضایی دادگستری ،تهران،1390
شریفی،احمد حسین.(آیین زندگی اخلاق کاربردی)دفتر نشر معارف قم.1393
رحمدل،منصور.(حق سکوت)مجله حقوقی دادگستری ،شماره56و57،پاییز وزمستان،1385
قاسمی ،محمد علی ومحمد مقدم فر.(بررسی حق سکوت متهم در قانون آیین دادرسی کیفری از منظر بزه دیده شناسی)مجله مطالعات علوم سیاسی حقوق وفقه،دوره3،شماره3 ،1396
قاسمی مقدم،حسن(تفهیم حقوق متهمان از سوی ضابطان دادگستری با تاکید بر قانون آیین دادرسی کیفری92)پژوهش نامه حقوق کیفری،شماره2،پاییز وزمستان،1394
قویدل،ملیحه.(موانع رعایت حقوق دفاعی متهم در فرایند کیفری ایران) پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه آزاد ،مشهد،1386
- قربانی ،علی.(بررسی رویه قضایی دادگاه اروپایی حقوق بشر در زمینه حق آزادی وامنیت وحق بر دادرسی عادلانه)پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده حقوق وعلوم سیاسی،دانشگاه تهران،1384
فرجیها،محمدوجمشید غلاملو.(تحلیل فرایند های تحصیل اقرار نادرست در مرحله تحقیقات پلیسی،پژوهش نامه حقوق کیفری،پلی کپی،1395
فرنام،حکیمه(رابطه حقوق کیفری واخلاق)دومین همایش ملی عدالت،اخلاق،فقه وحقوق،1394
کاتوزیان،ناصر.(اثبات ودلیل اثبات)نشر میزان،تهران،1392
گیتی شباندری وساک کریانگ(حقوق بین الملل کیفری)ترجمه بهنام یوسفیان ومحمد اسماعیلی،چاپ دوم،انتشارات سمت،تهران،1391
محمدنسل،غلامرضا.(بررسی اجمالی ضوابط قانونی انگلستان در مورد ضبط بازجویی از متهمان در مرحله تحقیقات پلیس،مجله علوم جنایی،تهران،1386
هانس یوریک آلبرت.(تروریسم ،خطر وقانونگذاری)ترجمه مهدی مقیمی ومجید قورچی بیگی،فصلنامه فقه وحقوق ،شماره3، 1385
Nigeh.s.Rodly,the treatment of prisoners under hnternational law,second edition,ciarendon press,oxford.1999.p.79
leo,R.A.fromcoercion to deception:the chan giug nature of police interrogation in Hmerica,crime,law and social chang(1992).
235 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 254 - 235
بررسی چالش های اخلاقی حق سکوت متهم
در نظام حقوقی ایران
سید علیرضا موسوی 1
مسعود قاسمی 2
محمد جواد جعفری 3
چکیده
یکی از بارزترین حقوق متهم که در اسناد بین الملل ونظام های حقوقی وهمچنین در نظام حقوقی ایران مورد توجه قرار گرفته است ،حق سکوت متهم در مراحل مختلف دادرسی است.اما نظر وتوجه اندیشمندان وحقوقدانان به بعد اجرایی آن ورعایت این حق در دادرسی ها همواره مورد مناقشه بوده است برخی رعایت حق سکوت را موجب اطاله دادرسی ،فرار متهمین ومجرمین حرفه ای از چنگال عدالت و...می دانند .برخی ازبعد اخلاقی و در راستای حفظ کرامت انسانی متهم ودر پرتوی اصل برائت از وجود حق سکوت متهم دفاع نموده اندو برای عدم رعایت حق سکوت متهم ضمانت اجرایی پیش بینی نموده اند.مساله این است از منظر اخلاق در اجرای رعایت حق سکوت متهم در مراحل مختلف دادرسی در نظام حقوق ایران موانع ومشکلاتی وجود دارد که به عنوان چالش آن را باید مورد بررسی قرار دهیم.تنها راه رسیدن به مقصود قانون واخلاق که همانا رعایت، حق سکوت متهم دردادرسی ها است عبور ازاین موانع وچالش هاست .دغدغه محقق این است که چالش های پیش رو را باید شناسایی ودر جهت رفع این گونه چالش ها باید به دنبال سازو کارهای اخلاقی، حقوقی ،قضایی واداری ،انتظامی باشیم تا ضمن حفظ کلیت نظام حقوقی ،به حقوق مسلم متهم نیز بی توجهی نشده باشد درتحقیق پیش رو از روش توصیفی وکتابخانه ای استفاده شده است ونتایجی که از این تحقیق به دست می آید پیش بینی سازو کارهایاخلاقی و تقنینی ،قضایی ،اداری وانتظامی برای تسهیل در اجرای رعایت حق سکوت در مراحل مختلف دادرسی است ،شناخت راهکارها جهت رفع چالش های موجود، موجب برداشتن گام بسیار مفید وموثری در راستای عادلانه نمودن سامانه دادگستری جنایی می شود.
واژگان کلیدی
اخلاق، حق سکوت متهم، چالش ها، سازوکارها، نظام حقوقی ایران، دادرسی عادلانه.
[1] . دانشجوی دکتری،گروه حقوق کیفری وجرم شناسی،واحد کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی،کرمانشاه،ایران.
Email: Ater1354@gmail.com
[2] . دکترای حقوق کیفری وجرم شناسی ،عضو هیات علمی(استادیار) دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه، ایران. (نویسنده مسئول) Email: md.ghasemi@yahoo.com
[3] . دکترای حقوق عمومی ،رئیس پژوهشکده‌حقوق‌وعلوم‌سیاسی،هیات‌علمی(استادیار) دانشگاه‌آزاد اسلامی‌واحد کرمانشاه، ایران.
Email: Dr.jafari14@gmail.com
تاریخ دریافت: 19/9/1398 پذیرش نهایی: 24/10/1398
