نگاهی به آموزه های تعلیمی و اخلاقی در شعر فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه
الموضوعات :
فریده سلامت نیا
1
(دانشگاه آزاداسلامی)
سعید خیرخواه برزکی
2
(دانشگاه آزاداسلامی)
عبدالرضا مدرس زاده
3
(دانشگاه آزاداسلامی)
الکلمات المفتاحية: آموزه های تعلیمی, اخلاقی, شعر معاصر, فروغ فرخزاد, نازِک الملائکه,
ملخص المقالة :
در«عصر اصطکاک فلزات»، انسان معاصر، بیش از هر زمان دیگری نیازمند آموزه های تعلیمی است. با تمام مزایایی که این عصر داشته است، باز مشاهده می شود که انسان امروز در جست و جوی راه هایی برای پر کردن خلاء های ناشی از فقدان معنویت است و نتیجۀ این کاوش، بازگشت ناخودآگاه او به سمت ارزش های معنوی و اخلاقی است. شاید به این دلیل باشد که متون تعلیمی و اخلاقی از قدیم الأیام مورد توجّه شاعران و نویسندگان ایرانی بوده است و بیانگر نقش مهم ادبیات در گسترش آموزه های تعلیمی و اخلاقی است. جنبۀ شاعرانۀ اشعار تعلیمی در ادبیّات فارسی بسیار برجسته است، این گونه اشعار در کشور ما بیشتر به گونۀ غنایی است زیرا شور و احساس شاعر نسبت به مسائل اخلاقی، تعلیمی، اجتماعی، عرفانی و مذهبی در آن ها جلوه گر است. نگارندۀ مقالۀ حاضر با روش توصیفی-تحلیلی اشعار دو بانوی برجسته و تاثیرگذار در شعر از ایران و عراق، فروغ فرخزاد و نازِک الملائکه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار داده است و به این نتیجه رسیده است که هر دو شاعر به آموزه های تعلیمی و اخلاقی توجه داشته اند و مفاهیمی چون، مهرورزی(عشق)، فقرستیزی و دفاع از محرومین، آرمان گرایی، عدالت خواهی در اشعارشان به طور گسترده به کار رفته است
اسلامی ندوشن، محمدعلی .(۱۳۷۰). جام جهان بین، تهران: جامی
انوشه، حسن .(۱۳۸۰). دانشنامۀ ادب فارسی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد
اونا مونو، میگل دِ .(۱۳۸۵). دردِ جاودانگی، ترجمۀ بهاء الدین خرمشاهی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات ناهید
بهار، محمد تقی .(۱۳۶۹). سبک شناسی، چاپ پنجم، تهران: امیرکبیر
جلالی پندری، بهروز .(۱۳۹۴). جادوی جاودانگی، تهران: مروارید
جیده، عبدالحمید (۱۹۸۰). الإتجاهات الجدیده فی شعر العربی المعاصر، بیروت: مؤسسه نوفل
حقوقی، محمد .(۱۳۸۴). شعر زمان ما(۴) فروغ فرخ زاد، چاپ نهم، تهران: نگاه
زرین کوب، غلامحسین .(۱۳۷۵). از گذشتۀ ادبی ایران، تهران: انتشارات بین المللی الهدی
شفیعی کدکنی، محمدرضا .(۱۳۷۳). «انواع ادبی شعر فارسی»، رشدآموزش ادب فارسی، سال۸، شمارۀ۳۲
ـــــــــــــــــــــ .(۱۳۸۰). شعر معاصر عرب، تهران: سخن
شمیسا، سیروس .(۱۳۷۳). انواع ادبی، چاپ دوم، تهران: فردوس
صفا، ذبیح الله .(۱۳۶۸). «اندرز»، ایران نامه، سال هفتم، شمارۀ۳، صص ۴۰۴-۳۸۳ ۱۳- علوی مقدم، سیدمحمد .(۱۳۸۳). «شاعر متعهد کیست و شعر متعهد چیست؟»، مجلۀ ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، سال دوم، شماره های ۳-۴، صص۱۶-۹
فرخزاد، فروغ .(۱۳۸۵). دیوان فروغ فرخزاد، به کوشش اعظم نوروزی، چاپ ششم، مشهد: نیکا
لارنس ترسک، رابرت .(۱۳۸۰). مقدمات زبان شناسی، ترجمۀ فریار اخلاقی، تهران: نشرنی
مختاری، محمد .(۱۳۹۲). انسان در شعر معاصر، چاپ چهارم، تهران: توس
مشرف آزاد تهرانی، محمود .(۱۳۹۳). پریشادخت شعر(زندگی و شعر فروغ فرخزاد)، چاپ چهارم، تهران: نشر ثالث
مشرف، مریم .(۱۳۸۹). جُستارهایی در ادبیات تعلیمی ایران، تهران: سخن با همکاری دانشگاه شهید بهشتی
الملائکه، نازِک .(۲۰۰۸). الأعمال الشعریه الکامله، بیروت: دارالعوده.
ـــــــــــــ .(۱۹۸۶). دیوان، بیروت: دارالعوده
وزین پور، نادر .(۱۳۷۴. مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، تهران: معین
هداره، محمد مصطفی .(۱۹۹۴). بحوث فی الأدب العربی الحدیث، بیروت: دارالنهضه
یلمه ها، احمدرضا .(۱۳۹۰). «آموزه های تعلیمی در منظومۀ غنایی محب و محبوب»، لسان مبین، سال۲، شمارۀ۶، صص ۱۷۶-۱۵۰
ـــــــــــــــ .(۱۳۹۵). «بررسی خاستگاه ادبیات تعلیمی منظوم و سیر تطور و تحول آن در ایران»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، سال هشتم، شمارۀ ۲۹، صص۹۰-۶۱
ـــــــــــــ .(۱۳۹۳). «پیام های جهانی شعر شهریار»، نامۀ فرهنگ آذربایجان شرقی، فصلنامۀ پژوهشی و فرهنگی شهریار، سال اول، شمارۀ۱، ۸۰-۹۷
