مقایسه تطبیقی توسعه زنان درکشورهای توسعه یافته وایران و پیامد های اخلاقی آن در جامعه
الموضوعات :
شهربانو چتری
1
(شاغل در آموزش وپرورش منطقه 1 تهران)
الکلمات المفتاحية: شاخص توسعه انسانی, برنامه توسعه ملل متحد, میزان باسوادی, امید به زندگی, درآمد سرانه.,
ملخص المقالة :
از اوايل دهه هفتاد ميلادی توجه به نقش زن در توسعه ي جوامع و توانمندسازی زنان در ابعاد مختلف توسعه و مسأله رفع عقب ماندگی های اجتماعی، سياسی و فرهنگی به عنوان يک اولويت در سطح جهانی پذيرفته شد. بر اساس يافته های مربوط به شاخص های بهداشتی، آموزشی، مشارکت اجتماعی و حضور تعيين کننده سياسی، زنان ايرانی در شرايطی به مراتب بهتر نسبت به اغلب کشورهای در حال توسعه ي منطقه ای و اسلامی قرار دارند. اما واقعيت آن است که زنان ايرانی هنوز برای رسيدن به جايگاه حقيقی خود راه درازی را پيش رو دارند. پژوهش حاضر با هدف مقایسه تطبیقی وضعیت زنان ایران (توسعه بالا)، با کشورهای توسعه خیلی بالا بر اساس شاخصهای توسعه انسانی یونسکو انجام شد. پژوهش حاضر به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد به اسناد معتبر و گزارش‌های توسعه انسانی سازمان ملل، به مقایسه شاخص توسعه انسانی ایران با کشورهای توسعه خیلی بالا در یک دوره 10 ساله از سال (2006-2016) پرداخته است. اين بررسي شامل موارد: رتبه هر کشور و ميزان سه شاخص اصلی براي محاسبه شاخص توسعه انساني (اميد به زندگي در بدو تولد، نسبت باسوادي در بزرگسالان، نسبت ناخالص ثبت نام و استاندارد زندگي با GDP سرانه یا درآمد) در هريک از کشورها بود. نمونه گيري به صورت هدفمند انجام شد در واقع تعدادي از کشورها با شاخص توسعه انساني خیلی بالاتر از ايران انتخاب شدند. یافته‌ها حاصل از این تحقیق نشان داد که بین میزان باسوادی، امید به زندگی و درآمد سرانه زنان ایران و زنان کشورهای توسعه خیلی بالا تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که وضعیت زنان ایرانی در مقایسه با زنان کشورهای دارای توسعه خیلی بالا، ضعیف است که این خود نیازمند برنامه ریزی های دقیق برای ارتقاء شاخص توسعه انسانی در بین زنان ایرانی است.
ازکیا، مصطفی و غفاری، غلامرضا. 1386. جامعه شناسی توسعه. تهران: کیهان.چاپ ششم.
باصری، بیژن. فرهادی کیا، علیرضا. 1387. تحلیل عوامل مؤثر بر شاخص توسعه انسانی در استان زنجان. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، سال شانزدهم، شماره 47، صص: 23-5.
حنیفی، روزینا. 1391. مقایسه نقش و جایگاه زنان در برنامه های توسعه کشور با تاکید بر اشتغال زنان. اولین همایش ملی توسعه پایدار کشاورزی و محیط زیست سالم.
حیدرچیانه، رحیم. کرمی، سونیا. 1394. بررسی تطبیقی شاخصهای توسعه انسانی ایران، مالزی و ترکیه با تأکید بر شاخص اقتصادی در دهه اخیر (2013-2004). مجله اقتصادی، شماره‌های 1 و 2، صص: 5-22.
زینل زاده، رضا، برزویان، صمد و علیرضا قجری.1391. بررسی و تعیین شاخصهای توسعه انسانی-آموزش در استان‌های کشور در سالهای 1387-1388. فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، سال 4، شماره 2.
سادات شریف، سمیه. پورباقر، زهرا. 1393. زنان و شاخصهاي توسعه در ایران و ترکیه. فصلنامه برنامه ریزي رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 21.
سامتی، مرتضی، رنجبر، همایون و فضیلت محسنی 1390. تحلیل تأثیر شاخ صهای حکمرانی خوب بر شاخص توسعه. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه، (ASEAN) انسانی مطالعه موردی: کشورهای جنوب شرقی آسیا. اقتصادی، سال 1، شماره 4.
شفیعی، سمیه سادات. پورباقر، زهرا. 1393. زنان و شاخصهای توسعه در ایران و ترکیه. فصلنامه برنامه ریزي رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 2.
فطرس، محمدحسن، نعمتی، مرتضی و اعظم اکبری شهرستانی. 1390. شاخص توسعه انسانی ایران در سال 2010. مجله سیاسی-اقتصادی، شماره 284.
کریمی موغاری، زهرا و عباسپور، سحر. 1390. مقایسه شاخصهای توسعه انسانی به ارزیابی جایگاه شاخص توسعه انسانی ایران و ترکیه از (1990-2009) با تأکید بر سند چشم انداز 20 ساله، سیاسی- اقتصادی، شماره 284.
کولایی، الهه. حافظیان، محمدحسین. 1385. نقش زنان در توسعه کشورهای اسلامی، مجله پژوهش زنان، شماره 14، صص:33-60.
مامسن، جانت هنشل. 1390. جنسیت و توسعه. مترجم: زهره فنی، انتشارات دانشگاه تهران.
محمد علیخانی، سلیمه، آصف زاده، سعید، محبی فر، رفعت و علی منتظری. 1391. بررسی شاخص توسعه انسانی (HDI) در ایران و کشورهای منتخب. فصلنامه پایش، سال 11، شماره 4.
مضطرزاده، فتح اله. علیزاده، رضا. وزیری، غلامحسین. 1391. مقایسه توسعه انسانی در ایران وکشورهاي منطقه (بر اساس گزارش توسعه انسانی سازمان ملل در سال 2011). نشریه صنعت و دانشگاه، سال پنجم، شماره 15 و 16.
موسوی خامنه، یحیی؛ و دادهیر، ابوعلی. برزگر، نسرین. 1389. توسعه انسانی مبتنی بر جنسیت و آموزش زنان (نتایج مطالعه‌ای بین کشوری). زن در توسعه و سیاست (پژوهش زنان)، دوره 8، شماره 4 پیاپی 31، صص: 51-73.
نوبخت، محمدباقر.1391. شاخص توسعه انسانی و مقام ایران در جایگاه جهانی، گزارش راهبردی 159، مرکز تحقیقات استراتژیک، تهران.
ولی بیگی، حسن و پناهی، فاطمه. 1389. جایگاه ایران در اقتصاد جهانی در مقایسه با کشورهای منتخب (از منظر شاخصهای توسعه انسانی، آزادی اقتصادی و فضای کسب و کار). بررسی‌های بازرگانی، شماره 43.
Permanyer, Inaki (2013), "Using Census Data to Explore the Spatial Distribution Human Development", World Development, Vol. 46, PP. 1-13
