تفکر انتقادی و تربیت اسلامی ؛ وجوه افتراق و اشتراک
الموضوعات :حسین کریمیان 1 , فائزه ناطقی 2 , محمد سیفی 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک
2 - دانشگاه آزاد اسلامی اراک
3 - دانشگاه ازاد اسلامی واحد اراک
الکلمات المفتاحية: وجوه اشتراک, وجوه افتراق , تربیت اسلامی , تفکر انتقادی.,
ملخص المقالة :
هدف تحقیق، شناسایی وجوه افتراق و اشتراک تفکر انتقادی با تعلیم و تربیت اسلامی است و روش مطالعه توصیفی از نوع تحلیل اسنادی است. ابزار جمع آوری اطلاعات فیش برداری از منابع و اسناد مکتوب در تعلیم و تربیت اسلامی و تفکر انتقادی ب اساس مدل فاشیون است. تحلیل اطلاعات جمع آوری شده نشان داد : 1- تحلیل ، تفسیر، ارزشیابی ، استنباط، توضیح و خود تنظیمی از وجوه اشتراک تفکر انتقادی با تعلیم و تربیت اسلامی است که مورد توجه و تاکید هردو قرارگرفته است.2- هدف تربیت اسلامی قرب الی الله، ولی تفکر انتقادی رشد مهارتهای ذهنی است که از وجوه افتراق اساسی بین دو مقوله می‌باشد. 3- باتوجه به دیدگاه تربیتی اسلام تفکر انتقادی یکی از اهداف تربیتی در راستای تحقق تعقل و سیر در آفاق و انفس و به عبارتی سیر الی الله است.4- باتوجه به تاکید اسلام مبنی بر عدم پذیرش امور بدون دلیل و برهان می‌توان استدلال کرد که تفکر انتقادی یکی از مبانی رشد اجتماعی و عقلانی در تربیت اسلامی است. 5- تفکر انتقادی به عنوان مهمترین فرایند رشد و تحول عقلانی با رویکرد تربیت اسلامی کاملا" سازگاری دارد..
1. حاجی آخوندي، زهرا.(1388). نظریه برنامه درسی آموزش و پرورش انتقادي با تأکید بر آراي پائولو فریره. رساله کارشناسی ارشد، تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش،دانشکده علوم تربیتی دانشگاه پیام نور واحد تهران.
2. خلیلی،حسین و همکاران.(1382). مقایسه تاثیر دو روش آموزش کلاسیک مبتنی بر استراتژی های تفکر انتقادی بر یادگیری پایدار دانشجویان پرستاری، مجله علمی دانشگاه علوم پژشکی سمنان، جلد 5.
3. سلطان قرایی ، خلیل ، سلیمان نژاد ، اکبر . ( 1387) . تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در کلاس درس ، دو فصلنامه تربیت اسلامی ، 3(6)،181- 195 .
4. سیف ، علی اکبر . ( 1391 ) . روانشناسی پرورشی نوین ، تهران ، انتشارات دوران .
5. شعبانی ، حسن ، مهر محمدی ، محمود . ( 1379 ) . پرورش تفکر انتقادی با استفاده از آموزش مساله محور ، مجله مدرس ، 4(1)، 115- 125 .
6. طباطبایی بروجردی ، حسین.(1407). جامع احادیث شیعه ، قم.
7. عارفی ، محبوبه ، رضایی زاده ، مرتضی . (1390 ) . مروری بر نقش و جایگاه برنامه درسی دانشگاهی در رشد تفکر انتقادی دانشجویان ، دو فصلنامه مطالعات برنامه درسی آموزش عالی ، 2(3)، 42 - 62 .
8. فرخ مهر، حسين.(1384). پرورش تفكر در كلاس درس، تهران ، انتشارات نوآور.
9. قرشی، سید علی اکبر.(1361). قاموس قرآن، تهران ، دارالکتب الاسلامیه.
10. کاوه، محمد، (1391)، آسیب شناسی بیماری های اجتماعی (جلد اول)، تهران، نشر جامعه شناسان.
11. کدیور، پروین. (1381 ).روانشناسی تربیتی، تهران ، انتشارات آگاه.
12. کرد نوقایی،رسول،پاشا شریفی،حسن .(1384).تهیه و تدوین برنامة درسی مهارتهای زندگی برای دانش آموزان دورة تحصیلی متوسطه،تهران،فصلنامة نوآوریهای آموزشی ،12 ، 84
13. لطف‌آبادی، حسین . (۱۳۸۴) . روانشناسی تربیتی ، تهران ، انتشارات سمت .
14. مایرز ، چت . ( 1386) . آموزش تفکر انتقادی ، ترجمه خدایار ابیلی ، تهران ، سمت .
15. محمدی، فرامرز .(1394). تحلیل محتوای قرآن کریم بر اساس مفهوم تفکر انتقادی، دو فصلنامه علوم تربيتي از ديدگاه اسلام ،2(3).
16. محمودی، ایوب.(1390). ويژگيها و ثمرات تفكر انتقادي از ديدگاه امام علي (ع)، فصلنامه پژوهش در مسائل تعليم و تربيت اسلامي، ش13.
17. مطهری ، مرتضی.(1368).بيست گفتار، قم، انتشارات صدرا.
18. مظفر، محمد رضا.(1382). المنطق، ترجمه علی شیروانی، قم، دارالعلم
19. مکتبی فرد ، لیلا . ( 1389 ) . سیر تحول و شکل گیری مهارتهای تفکر انتقادی در داستان های تالیفی ایرانی برای کودکان و نوجوانان ، مجله مطالعات فرهنگی ، 1(1)، 103- 124 .
20. ملکی ، حسن ، حبیبی پور ، مجید . ( 1386) . پرورش تفکر انتقادی هدف اساسی تعلیم و تربیت ، فصلنامه نوآوری های آموزشی ، 6(19)، 93 - 108 .
21. نقیب زاده ، میر عبد الحسین .( 1364 ). فلسفة کانت بیداری از خواب دگماتیسم، چاپ اول، تهران، آگاه .
22. هاشمیان‌نژاد، فریده. (1380). ارائه چهارچوب نظری درخصوص برنامه درسی مبتنی بر تفکر انتقادی در دوره ابتدایی با تأکید بر برنامه درسی مطالعات اجتماعی، رسالة دکتری دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات.
23. -Chaffee،John.(2006).Teaching Critical Thinking across the Curriculum، new Directions for Community Colleges، volume 1992 Issue34.
24. -Cottrell's.(2011).Critical Thinking Skills: Developing effective analysis and gument.NY: Palgrave Macmillan.
25. -Curtis،f.،Rudd،T.،Gallo،R.،Eckhrt،M.،Ricketts،E.(2008).Overtly Teaching Critical Thinking and Inquiry-based learning:A Comparison of two undergraduate biotechnology Classes.Journal of Agricultural Education،49(1):72-84.
26. - Facion PA، Facion NC. The California critical thinking skills test: form A and form B test manual. Millbrae، CA: California Academic Press; 1993.
27. -Fisher، Alec.(2005). Critical Thinking: an introduction، United Kingdom: Cambridge University Press.
28. -Fowler.(2008).the ethical Practice of Critical Thinking. Carolina academic.
29. -Lipman،M.(1998).Critical Thinking: what it can be? Educational Leadership،46(1)،38-43.
30. -Meyers،Chet.(1986).Teaching Students to thinking Critically، Sanfrancisco، Jossey-bass publisher.
31. -Paul،r.(2005).The state of Critical Thinking today. New directions for community colleges،130،27- 40
