حفظ حیات طبیعت بر مبنای اخلاق قرآنی
الموضوعات :اعظم اعتمادی فرد 1 , زهرا اعتمادی فرد 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یزد
2 - دانشگاه آیت الله حائری میبد
الکلمات المفتاحية: حیات طبیعت, حیات طیبه, اخلاق قرآنی, عمل صالح,
ملخص المقالة :
دین اسلام بر مبنای کتاب آسمانی قرآن و سیره معصومین(ع)، جهان بینی کامل و جامع الهی-اسلامی را برای بشر به ارمغان آورده است و از انسان‌ها می‌خواهد که برای رسیدن به غایت حیات خویش، در تمام روابط چه با خود، با خدا، با دیگران و با طبیعت اخلاقی زندگی کنند و در قرآن به کسانی که در این مناسبات مومن بوده و عمل صالح انجام دهند وعده‌ی حیات طیبه داده شده است. دغدغه‌ی ما در این مقاله این است که بر مبنای آیات قرآن، اعمال صالحی که انسان مومن در ارتباط با طبیعت باید انجام دهد تا به حیات اصیل و حقیقیِ ورای حیات دنیوی دست یابد، چیست؟ سخن این است که در مقابل این نگاه الهی به حیات و در بحث ما حیات طبیعت، جهان بینی مادی قرار دارد که بالاترین نوع نگاهی که به جهان هستی و به خصوص طبیعت پیدا کرده نگاه اومانیستی بر مدار خواست‌های خودخواهانه‌ی انسان بوده است و در نتیجه اعمال ضالّه و ظلم گونه ای نسبت به حیات طبیعت که خداوند آن را گاهواره ای برای رسیدن به غایت کمالش قرار داده انجام داده است؛ در نتیجه استنباط و تبیین اخلاق قرآنی در جهت حفظ طبیعت اولا: باطل کننده‌ی آن نوع نگاه مادی خواهد بود ثانیا: در صورت توجه به انجام رفتارهای قرآنی رفتارهای نامطلوب اصلاح خواهد شد ثالثا: جامعیت دین اسلام را برای زندگی راستین بشر ثابت خواهد کرد.
- قرآن کریم، به ترجمه: الهی قمشه‌ای، مهدی، (۱۳۹۰)، انتشارات پیام مقدس، قم.
2- نهج البلاغه، به ترجمه: دشتی، محمد، (۱۳۷۹)، انتشارات لاهیجی، قم.
3- اصغری لفمجانی، صادق، (۱۳۸۲)، اصول تربیت زیست محیطی، سپهر، تهران، 1382
4- اکبری راد، طیبه، (۱۳۸۷)، حفظ محیط زیست از دید قرآن و روایات، نامه الهیات، شماره5.
5- جوادی آملی، عبدالله، (۱۳۸۹)، تسنیم، چاپ3، قم، نشر اسراء.
6- حسینی، سید علی، (۱۳۸۰)، طبیعت مخلوق خدا، فصلنامه فرهنگ و جهاد، سال6، شماره4.
7- دهخدا، علی اکبر، (۱۳۳۵)، فرهنگ فارسی، مجلس شورای اسلامی، تهران.
8- شفیعی مازندرانی، محمد، (۱۳۷۶)، تأثیرمحیط زیست در انسان، انتشارات اسلامی، قم.
9- صدوق، محمد بن علی بن بابویه، (۱۴۱۳ق)، من لایحضره الفقیه، به تصحیح: غفاری، علی اکبر، جامعه مدرسین، قم.
10- طباطبایی، محمد حسین، (۱۳۷۸)، تفسیر المیزان، به ترجمه: موسوی همدانی، محمد باقر، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
11- طبرسی، فضل بن حسن، (۱۳۸۰)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، به ترجمه:کمری، علی، انتشارات فراهانی، تهران.
12- طوسی، محمد بن حسن، (۱۴۰۹ق)، التبیان فی تفسیر القرآن، مکتب الاسلام الاسلامی.
13- فراهانی نسب، سعید-محمدی، یوسف، (۱۳۹)، قرآن، چالش‌های زیست محیطی و مبانی نظام محیط زیست در اسلام، پژوهش‌های اخلاقی، سال دوم، شماره6.
14- کلینی، ابوجعفرمحمد بن یعقوب، (بی تا)، کافی، دارالکتاب الاسلامیه، تهران.
15- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، (۱۳۸۵)، تفسیر نمونه، دار الکتب الاسلامیه، تهران.
16- نوری، میرزا حسین، (۱۴۰۸ق)، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، موسسه آل البیت، قم.
17- هاشمی رفسنجانی، اکبر، (۱۳۷۷)، تفسیر راهنما، بوستان کتاب (دفتر تبلیغات حوزه علمیه) قم.
18- یخشکی، علی، شناخت، (۱۳۸۱)، حفاظت و بهسازی محیط زیست در ایران، موسسه آموزشی علمی-کاربردی جهاد کشاورزی، تهران
