پیش¬بینی میزان رضایت زناشویی زنان در مقایسه با مردان بر اساس هوش معنوی در دو گروه طلاب و دانشجویان
الموضوعات :
رامین غضنفری
1
(کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران)
اسماء آبیار
2
(دانشجوی کارشناسی، گروه حسابداری مالی، دانشگاه نو بنیاد سیرجان، کرمان، ایران)
مهشید تجربه کار
3
(استادیار و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران)
الکلمات المفتاحية: هوش معنوي, رضایت زناشویی, دانشجویان, طلاب,
ملخص المقالة :
هدف این پژوهش، پیش بینی میزان رضایت زناشویی زنان در مقایسه با مردان براساس هوش معنوی در دو گروه طلاب و دانشجویان در شهر کرمان بود. نمونه ی این پژوهش شامل 160 نفر که 80 نفر آنها، طلاب متاهل حوزه ی علمیه شهر کرمان و 80 نفر دیگر، دانشجویان متأهل دانشگاه شهید باهنر کرمان بودند که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسش نامه هوش معنوی کینگ و پرسش نامه رضایت زناشویی اینریچ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از همبستگی پیرسون، آزمون T دو گروه مستقل، رگرسیون خطی استفاده گردید، و برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 23 استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی دو گروه طلاب و دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد و همچنین گروه طلاب نسبت به گروه دانشجویان از رضایت زناشویی بیشتری برخوردار هستند (p<./001)، لازم به ذکر است بین هوش معنوی زنان و مردان تفاوت معناداری مشاهده نشد. با توجه به اینکه هوش معنوي شکل دهنده رفتارهاي فرد در اجتماع است و در حل مشکلات زندگی تأثیرگذار می باشد، هدف از این پژوهش، روشن ساختن اهمیت معنویت و هوش معنوي برمیزان رضایت زناشویی می باشد. بنابراین می توان با تقویت هوش معنوی در این دو گروه تاثیرگذار در جامعه، به افزایش رضایت زناشویی و توانمندسازی آنها کمک نمود.
1- آقابابایی، ن.، فراهانی، ح.، و فاضلی مهرآبادي، ع. (1390). هوش معنوي و بهزیستی فاعلی. روان¬شناسی و دین، 4(3)، 96-83.
2- برنا، م.، حسن¬آبادی، ح.، و قنبری هاشم¬آبادی، ب. (1394) مقایسه¬ی اثر بخشی زوج درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد هیجان مدار و واقعیت درمانی بر رضایت مندی زناشویی زوجین. روان¬شناسی بالینی، 7(4)، 37-44.
3- پاکیزه، علی، بررسی مقایسه¬ای سلامت روانی دانشجویان وتأثیر فعال¬سازی مفهوم معنویت بر آن. (1387)، در: چهارمین سمینار بهداشت روانی دانشجویان.
4- حسین چاري م.، و ذاکري ح. (1389). تأثیر زمینه¬هاي تحصیلی دانشگاهی، علوم دینی و هنري برهوش معنوي، کوششی در راستاي رواسازي و پایایی سنجی مقیاس هوش معنوي. فصلنامه اندازه¬گیری تربیتی، 1(1)،73-93.
5- حسین¬دخت، آرزو.، فتحی آشتیانی، ع.، و تقی¬زاده، م. (1392). رابطه هوش معنوی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی. روان-شناسی و دین، 6(2)، 57-74.
6- رضاپور میرصالح، ی.، اسمعیلی، م.، فرحبخش، ک.، و ذکایی، م. (1392). اثربخشی آموزه¬های مبتنی بر ارزش¬شناسی اسلامی در افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل. اسلام و پژوهش¬های تربیتی، 10(5)، 71-83.
7- صدیقی، ا.، معصومی، ا، و شاه¬سیاه، م. (1394). بررسی رابطه بین جهت¬گیری مذهبی با رضایت زناشویی زوجین شهر قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 22(6)، 965-971.
8- غفرانی، ف.، عبدخدائی، م.، و بلقان¬آبادی، م.(1390). بررسی نقش هوش معنوی در کیفیت زندگی دانشجویان. بهداشت روانی دانشجویان.
9- قوتی سفید سنگی، ع.، شهابی، م.، و حسن¬زاد چوکانلو، ح. (1395). تحلیل جامعه¬شناختی عوامل موثر بر رضایت در ازدواج-های دانشجویی. مطالعات جامعه شناختی جوانان، 21(6)، 135-156.
10- اله بخشیان، مریم.، جعفرپورعلوی، م.، پرویزی، س.، و حقانی، ح. (1389). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)، 12(3)، 29-33.
11- Ahmadi K, Ashrafi S, Kimiaee SA, Afzali MH. (2010). Effect of family problem-solving on marital satisfaction. J Appl Sci, 10(8):682-7.
12- Alex, M., & Ajawani, J. C. (2011). Marital happiness as the function of Spiritual Intelligence. International Multidisciplinary Research Journal, 1(9), 06-07..
13- da Silva, M. S., Kimura, M., Stelmach, R., & de Gouveia Santos, V. L. C. (2009). Quality of life and spiritual well-being in chronic obstructive pulmonary disease patients. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 43(2), 1187-1192..
14- Elkins, M., & Cavendish, R. (2004). Developing a plan for pediatric spiritual care. Holistic Nursing Practice, 18(4), 179-184..
15- Emmons, R. A. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the psychology of Religion, 10(1), 3-26..
16- Harvey, M. (2010). Handbook of Couple Therapy (Rahimi, AR, Akhavi, Z., & Ahmadi, Kh. Trans). Tehran: Danzheh..
17- King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure. ProQuest.
18- McEwan, W. (2004). Spirituality in nursing: What are the issues?. Orthopaedic Nursing, 23(5), 321-326.
19- Paik, A. (2011). Adolescent sexuality and the risk of marital dissolution. Journal of Marriage and Family, 73(2), 472-485.
20- Rasic, D., Robinson, J. A., Bolton, J., Bienvenu, O. J., & Sareen, J. (2011). Longitudinal relationships of religious worship attendance and spirituality with major depression, anxiety disorders, and suicidal ideation and attempts: Findings from the Baltimore epidemiologic catchment area study. Journal of psychiatric research, 45(6), 848-854..
21- Seybold, K. S., & Hill, P. C. (2001). The role of religion and spirituality in mental and physical health. Current directions in psychological science, 10(1), 21-24.
مجله علمی پژوهشهای میانرشتهای زنان دوره دوم، شماره 2، تابستان 1399 شماره 3 پیاپی صفحات 39-29 |
Woman Interdisciplinary Researches Journal Vol. 2, No. 2, Summer 2020 Pages 29-39 |
پیشبینی میزان رضایت زناشویی زنان در مقایسه با مردان بر اساس هوش معنوی در دو گروه طلاب و دانشجویان
رامین غضنفری*1، اسماء آبیار2، مهشید تجربهکار3
1. کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی، گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران (نویسنده مسئول)
2. دانشجوی کارشناسی، گروه حسابداری مالی، دانشگاه نو بنیاد سیرجان، کرمان، ایران
abyarasma19@gmail.com
3. استادیار و عضو هیئت علمی گروه روانشناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، ایران
تاريخ دريافت: [24/3/1400] تاريخ پذيرش: [12/6/1400]
چکیده
هدف این پژوهش، پیشبینی میزان رضایت زناشویی زنان در مقایسه با مردان براساس هوش معنوی در دو گروه طلاب و دانشجویان در شهر کرمان بود. نمونهی این پژوهش شامل 160 نفر که 80 نفر آنها، طلاب متاهل حوزهی علمیه شهر کرمان و 80 نفر دیگر، دانشجویان متأهل دانشگاه شهید باهنر کرمان بودند که به روش نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند. برای جمعآوری دادهها از پرسشنامه هوش معنوی کینگ و پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها از همبستگی پیرسون، آزمون T دو گروه مستقل، رگرسیون خطی استفاده گردید، و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSS 23 استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بین هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی دو گروه طلاب و دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد و همچنین گروه طلاب نسبت به گروه دانشجویان از رضایت زناشویی بیشتری برخوردار هستند (p<./001)، لازم به ذکر است بین هوش معنوی زنان و مردان تفاوت معناداری مشاهده نشد. با توجه به اینکه هوش معنوي شکلدهنده رفتارهاي فرد در اجتماع است و در حل مشکلات زندگی تأثیرگذار میباشد، هدف از این پژوهش، روشن ساختن اهمیت معنویت و هوش معنوي برمیزان رضایت زناشویی میباشد. بنابراین میتوان با تقویت هوش معنوی در این دو گروه تاثیرگذار در جامعه، به افزایش رضایت زناشویی و توانمندسازی آنها کمک نمود.
واژگان کلیدی: هوش معنوي، رضایت زناشویی، دانشجویان، طلاب.
1- مقدمه
سازمان بهداشت جهانی خانواده را بهعنوان عامل اجتماعی اولیه در افزایش سلامتی و بهزیستی جامعه معرفی کردهاست. سلامت و پویایی خانواده ریشه در سلامت روان و شادابی زوجین و همچنین سلامت روانی زوجین به نحوهی تفکر، احساس و عمل آنها بستگی دارد ) برنا، حسنآبادی و قنبری هاشمآبادی، 1394).
دستیابی به احساس رضایت زناشویی، مهمترین هدف هر زوجی است؛ به این معنا که دست آورد یک ازدواج موفق و شاد وجود رضایت از زندگی مشترک است که تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد (قوتی سفید سنگی، شهابی، و حسنزاد چوکانلو، 1395). ازجمله عواملی که در رضایت زناشویی مؤثر هستند میتوان به مواردی همچون شیوههاي ارتباطی مؤثردرحل تعارضات زناشویی، احترام متقابل، روابط قبل از ازدواج، همخوانی باورهاي زوج، سن ازدواج، فاصله سنی زوجین، همسان همسري قومی و مذهبی، مدت زمان زندگی مشترك، تعداد فرزندان خانواده و ترکیبی از عوامل فوق اشاره کرد (Paik, 2011). رضایتمندی زناشویی یک موقعیت روانشناختی است که خود به خود به وجود نمیآید بلکه مستلزم تلاش هر دو زوج است (احمدی، اشرفی، کیمیایی و افضلی، 2010).
راههای مختلفی برای تعریف رضایت زناشویی وجود دارد: هاکینز1 رضایت زناشویی را احساس خشنودی، رضایت و لذت زن وشوهر زمانی با در نظر گرفتن همه جنبههای ازدواج تعریف میکند. طبق تعریف مذکور رضایت زناشویی در واقع نگرش مثبت ولذّت بخشی است که زن و شوهر از جنبههای مختلف روابط زناشویی خود دارند (Ellis,1996). الیس2 در تعریفی دیگر، رضایت زناشویی را احساس عینی خشنودی، رضایت و لذت زن و شوهر از تمامی روابط خود تعریف میکند (Harvey, 2010).
مفهوم رضایت زناشویی از مفاهیم کاربردی برای نشان دادن میزان شادی و پایداری رابطه زناشویی است. رضایت زناشویی مهمترین و اساسیترین عامل جهت پایداری و دوام زندگی مشترک است (صدیقی ومعصومی، 1394). تحقیقات نشان میدهند که باورها و ارزشهای مذهبی، آیینها و تعهدات با نتایج مثبت مانند؛ بهبود کیفیت زندگی، بهزیستی زوجین، سلامت جسمی و روانی، رضایت زناشویی و زندگی پایدار مرتبط هستند (Seybold & Hill, 2001).
اغلب زوجهایی که ارزشهای مذهبی مشترک دارند، به تعارضاتشان روشنتر نگاه میکنند و میتوانند بهصورت متقابل مشکلاتی را که در رابطهی زناشویی به وجود میآیند برطرف سازند. همچنین ارزشهای مذهبی میتوانند باعث شوند زوجها مذهب را به منزلهی نقشهی مسیرهای زناشویی بدانند، مذهب نیز آنها را در روابط جنسی، نقشهای جنسیتی و فداکاری در ازدواج راهنمایی میکند درنتیجه سبب افزایش میزان رضایت زناشویی زوجین میگردد. همچنین ارزشهای مذهبی سبب میشوند افراد از داشتن روابط خارج از رابطهی زناشویی بپرهیزند. نتایج مطالعهای نشان داد که ارزشهای مذهبی با روابط پیش از ازدواج رابطهی منفی و با تعهد پس از ازدواج رابطهی مثبت معنیدار دارند (رضاپور میرصالح، اسمعیلی، فرحبخش، و ذکایی ، 1392). از آنجایی که مذهب رابطه نزدیکی با معنویت دارد میتوان استنباط نمود که هوش معنوی در رضایت زناشویی دخیل باشد و ازجمله عواملی که احتمالاً بر رضایت زناشویی تأثیرگذار است هوش معنوی است، که در ذیل به بررسی آن خواهیم پرداخت.
امروزه مردم جهان بیش از پیش به معنویت و مسائل معنوي گرایش دارند. به همین دلیل، بررسی علمی معنویت یکی از مباحث مهم و رایج در بهداشت جسمی و روانی شده است (Emmons, 2000). اهمیت معنویت و رشد معنوی در انسان در چند دههی گذشته، بهصورتی روزافزون توجه روانشناسان و متخصصان بهداشت روانی را به خود جلب کرده است. پیشرفت علم روانشناسی از یک سو و ماهیت پویا و پیچیده جوامع نوین از سوی دیگر موجب شده است که نیازهای معنوی بشردر برابر خواستهها و نیازهای مادی اهمیت بیشتری بیابند (حسیندخت، فتحی آشتیانی و تقیزاده، 1392).
مفهوم «هوش معنوی» در ادبیات آکادمیک روانشناسی، برای اولین بار در سال 1983 توسط گاردنر3 با عنوان هوش وجودی و در سال 1996 توسط استیونز و بعد درسال 2000 توسط رابرت ایمونز4 مطرح شد. ایمونز هوش معنوی را چنین عنوان میکند: هوش معنوی نوعی هوش غایی است که مسائل معنایی و ارزشی را به ما نشان داده و مسائل مرتبط با آن را برای ما حل میکند. هوشی است که اعمال و رفتارهای ما را در گسترههای وسیع از نظر بافت معنایی جای میدهد و همچنین معنادار بودن یک مرحله از زندگیمان را نسبت به مرحله دیگر مورد بررسی قرار میدهد (Emmons, 2000). هوش معنوی موجب میشود که انسان با ملایمت و عطوفت بیشتری به مشکلات نگاه کند، تلاش بیشتری برای یافتن راه حل داشته باشد، سختیهای زندگی را بهتر تحمل کند و به زندگی خود پویایی و حرکت دهد (Elkins, 2004).
کینگ5 مدلی چهار عاملی از هوش معنوی را ارائه میدهد که عناصر این مدل عبارتند از 1) تفکر انتقادی وجودی در مورد مسائل مربوط به هستی: ظرفیت تفکر انتقادی نسبت به مباحث متافیزیکی و مربوط به هستی ازجمله حقیقت، جهان، مرگ 2) تولید معنای شخصی: توانایی استفاده از تجارب فیزیکی و روحی جهت ایجاد معنا و هدف شخصی 3) آگاهی متعالی: توانایی شناسایی جنبههای متعالی خویشتن، دیگران و جهان و با استفاده از هوشیاری 4) بسط حالت هوشیاری: توانایی ورود به موقعیتهای معنوی بالاتر ازجمله تفکر عمیق، نیایش، مراقبه و خروج از آن (King, 2008).
2- مرور مبانی نظری و پیشینه
پژوهشها حاکی از این است که معنویت ارتباط مثبتی با سلامت جسمی و روانی دارد (حسیندخت و همکاران، 1392). ازجمله تحقیقات داخلی مرتبط با پژوهش حاضر میتوان به تحقیق غفرانی، عبدخدائی و بلقانآبادی(1390) در رابطه با نقش هوش معنوی در کیفیت زندگی اشاره نمود که نشان داد هوش معنوی نقش مؤثری در پیشبینی کیفیت زندگی دارد. همچنین تحقیق اله بخشیان، جعفرپورعلوی، پرویزی و حقانی (1389) در رابطه با سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروز (MS) نشان داد که بین سلامت معنوی و کیفیت زندگی ارتباط معنیداری وجود دارد. ازجمله تحقیقات خارجی در رابطه با این موضوع تحقیق الکس و اجوانی6 (2011) اشاره نمود که با عنوان «شادی تأهل بهعنوان تابعی از هوش معنوی» میباشد که بر نقش هوش معنوی بر رضایت زناشویی تأکید داشت و همچنین تحقیق دسیلوا، کیمورا، استلمچ و گویاسانتوس7، (2009) که در رابطه با نقش بهزیستی معنوی در کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری مزمن ریوی و همچنین در کیفیت زندگی زنان مبتلا به سرطان سینه اشاره کرد که نشان دهندهی نقش بهزیستی معنوی در بهبود کیفیت زندگی بیماران بود.
باتوجه به اینکه هوش معنوي شکل دهنده رفتارهاي فرد در اجتماع است و در حل مشکلات زندگی تأثیرگذار میباشد، هدف از این پژوهش، روشن ساختن اهمیت معنویت وهوش معنوي برمیزان رضایت زناشویی میباشد. بنابراین، باتوجه به اهمیت هوش معنوي و تأثیر آن بر همۀ جنبههاي زندگی انسانها، ارزیابی رابطه آن با زندگی افراد از اهمیت ویژهاي برخوردار است و این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سؤالها است که چه رابطهاي بین هوش معنوي با میزان رضایت زناشویی افراد وجود دارد؟ آیا با استفاده از هوش معنوی میتوان میزان رضایت زناشویی را پیشبینی نمود؟ آیا بین هوش معنوی و رضایت زناشویی طلبهها با دانشجویان تفاوت معناداری وجود دارد؟ آیا بین میزان هوش معنوی و رضایت زناشویی مردان و زنان طلبه و دانشجو تفاوت وجود دارد؟
3- روششناسی
طرح پژوهشی حاضر از نوع طرحهای توصیفی، همبستگی است. جامعهی آماری در این پژوهش دانشجویان متأهل دانشگاه شهید باهنر کرمان و طلاب متأهل حوزهی علمیه شهر کرمان بودند. تعداد کل پرسشنامهها 170 عدد بود که 10 نفرآنها، دارای پاسخهای ناقص بودند که کنار گذاشته شدند. در نهایت 160 نفربا روش نمونهگیری تصادفی بهعنوان نمونه انتخاب گردیدند که تعداد 80 نفر، طلبه و 80 نفر دانشجو بودند. واز این تعداد 46 نفردارای مدرک تحصیلی کارشناسی، 81 نفر کارشناسی ارشد و 33 نفر نیز دارای مدرک دکتری تخصصی بودند. کمترین سن شرکتکنندگان 20 سال و بالاترین آنها 50 سال بود. به منظور انجام بررسیهای دقیقتر همه افراد مذکر انتخاب گردیدند تا متغیر جنسیت کنترل گردد.
3-1- ابزارها
پرسشنامههای مورد استفاده در پژوهش حاضر پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ8 و هوش معنوی کینگ9 بودند که در زیر به توضیح آنها پرداخته خواهد شد.
3-1-1-پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ
این پرسشنامه در سال 1989 توسط فورز و السون ساخته شد. این آزمون دارای 4 خرده مقیاس میباشد که دارای 35 ماده است که میتواند بهعنوان یک ابزار تحقیق ازجمله رضایت، ارتباطات و حل تعارض استفاده گردد.
مقیاسهای این پرسشنامه شامل موارد زیر میباشد: 1) تحریف آرمانی: که گرایش زوجین را در پاسخ بر اساس رفتارهای پسندیده اجتماعی اندازهگیری میکند. 2) رضایت زناشویی: موضوعاتی مثل ارتباط زناشویی، مدیریت مالی، روابط جنسی و جهتگیری مذهبی را میسنجد. 3) ارتباطات: این مقیاس احساسات، نگرشها واعتقادات شخص نسبت میزان و چگونگی روابط زناشویی را میسنجد. 4) حل تعارض که روشهای زوجین را در پایان دادن به جرو بحثها ارزیابی میکند.
پاسخنامه این آزمون براساس مقیاس لیکرت و در 5 گزینه بهصورت «کاملاً مخالف»، «مخالف»، «نه مخالف نه موافق»، «موافق» و «کاملاً موافق» میباشد. ضریب آلفاي پرسشنامه براي خرده مقیاسهاي رضایت زناشویی، ارتباط، حل تعارض، و تحریف آرمانی به ترتیب از این قرار است 86/0، 80/0، 84/0 و 83/0 که نشان از پایایی خوب این آزمون میباشد.
3-1-2- پرسشنامه هوش معنوی کینگ
این پرسشنامه در سال 2008 توسط کینگ (SISRI) طراحی و ساخته شد. این پرسشنامه دارای 24 گویه میباشد که دارای 4 زیر مقیاس به شرح زیر میباشد: 1) تفکر انتقادی وجودی 2) تولید معنای شخصی 3) بسط حالت هوشیاری 4) آگاهی متعالی.
پرسشنامه براساس طیف 5 گزینهای لیکرت که بهصورت (کاملاً درست، درست، تا حدودی درست، نادرست و کاملاً نادرست) است تنظیم شده است. نمرهی بالا در این پرسشنامه نشان دهندهی میزان بالای هوش معنوی در افراد است. پایایی این مقیاس در مطالعات کینگ با ضریب آلفای 95/0 تأیید شده است. در ایران در پژوهشی که توسط رقیب و همکاران (1389) صورت گرفت پایایی این مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 88/0 برآورد شده است.نتایج بدست آمده نشان داد که این مقیاس ابزاری پایا برای سنجش هوش معنوی است و باتوجه به روایی و پایایی مناسب، آن را میتوان در محیطهای آموزشی و پرورشی مانند دانشگاه استفاده نمود.
3-1-3- روش اجرا
پس از تکمیل پرسشنامهها توسط افراد متأهل طلبه و دانشجویان، دادهها به کمک برنامه آماری SPSS 23 و با استفاده از آزمونهای همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تحلیل قرار گرفتند. برای رعایت اصول اخلاقی، پرسشنامهها بدون اسم بودند و به افراد توضیح داده شد که در صورت تمایل میتوانند از کدهای مخصوص برای خود استفاده کنند تا در صورت تمایل از نتایج ارزیابی آگاه گردند.
4- یافتهها
در جدول شماره (1) میانگین و انحراف استاندارد نمرات متغیرهای مورد پژوهش قابل مشاهده میباشد.
جدول 1: میانگین و انحراف استاندارد نمرات متغیرهای مورد پژوهش
گویه ها (مقیاسها) | میانگین | انحراف استاندارد | تعداد |
انتقاد وجودی | 19.48 | 2.236 | 160 |
معنی شخصی | 14.05 | 1.767 | 160 |
آگاهی متعالی | 14.03 | 3.766 | 160 |
توسعه حالات آگاهی | 12.53 | 2.454 | 160 |
رضایت زناشویی | 38.73 | 2.879 | 160 |
ارتباطات | 35.90 | 1.794 | 160 |
حل تعارض | 30.75 | 2.037 | 160 |
تحریف آرمانی | 19.18 | 1.266 | 160 |
جدول شماره(2) نشان دهندهی ماتریس همبستگی پیرسون بین خرده مقیاسهای هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی میباشد. با یک نگاه کلی میتوان فهمید که تمام خرده مقیاسها در پرسشنامه هوش هیجانی، دارای همبستگی مثبت معنی داری با خرده مقیاسهای رضایت زناشویی دارند به استثنای خرده مقیاس توسعه حالات آگاهی که با خرده مقیاس رضایت زناشویی r =/050 و P</01 و همچنین خرده مقیاس رضایت زناشویی با ارتباطات r =/052 و p</01 که این همبستگی معنادار نبود. با توجه به جدول شماره 2 میتوان استنباط نمود که تمامی خرده مقیاسها در هر دو پرسشنامه، رابطه منفی معنیداری، با خرده مقیاس تحریف آرمانی دارند؛ زیرا بالا بودن نمرات در تحریف آرمانی، نشاندهندهی کاهش میزان رضایت زناشویی میباشد.
جدول 2: ماتریس همبستگی پیرسون بین خرده مقیاسهای هوش معنوی و رضایت زناشویی
گویه ها (مقیاس ها) | انتقاد وجودی | معنی شخصی | آگاهی متعالی | توسعه حالات آگاهی | رضایت زناشویی | ارتباطات | حل تعارض | تحریف آرمانی | |
انتقاد وجودی | Pearson Correlation | 1 |
|
|
|
|
|
|
|
Sig. (2-tailed) |
|
|
|
| |||||
N | 160 |
|
|
|
|
|
|
| |
معنی شخصی | Pearson Correlation | .779** | 1 |
|
|
|
|
|
|
Sig. (2-tailed) | .000 |
|
|
|
|
|
|
| |
N | 160 | 160 |
|
|
|
|
|
| |
آگاهی متعالی | Pearson Correlation | .407** | .455** | 1 |
|
|
|
|
|
Sig. (2-tailed) | .000 | .000 |
|
|
|
|
|
| |
N | 160 | 160 | 160 |
|
|
|
|
| |
توسعه حالات آگاهی | Pearson Correlation | .770** | .653** | .442** | 1 |
|
|
|
|
Sig. (2-tailed) | .000 | .000 | .000 |
|
|
|
|
| |
N | 160 | 160 | 160 | 160 |
|
|
|
| |
رضایت زناشویی | Pearson Correlation | .226** | .198* | .586** | .050 | 1 |
|
|
|
Sig. (2-tailed) | .004 | .012 | .000 | .530 |
|
|
|
| |
N | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 |
|
|
| |
ارتباطات | Pearson Correlation | -.218** | -.044 | .219** | .520** | .052 | 1 |
|
|
Sig. (2-tailed) | .006 | .579 | .006 | .000 | .513 |
|
|
| |
N | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 |
|
| |
حل تعارض | Pearson Correlation | .528** | .489** | .324** | .251** | .171* | .268** | 1 |
|
Sig. (2-tailed) | .000 | .000 | .000 | .001 | .031 | .001 |
|
| |
N | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 |
| |
تحریف آرمانی | Pearson Correlation | -.332** | -.270** | -.769** | -.202* | -.493** | -.348** | -.651** | 1 |
Sig. (2-tailed) | .000 | .001 | .000 | .011 | .000 | .000 | .000 |
| |
N | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | 160 | |
جدول شماره (3 و 4) نشاندهنده مقایسه میانگین دو گروه با استفاده از آزمون T نمونه های مستقل در دو گروه زنان و مردان، طلاب و دانشجویان میباشد.
فرضیه 1: بین هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی دو گروه طلبه و دانشجویان تفاوت معناداری وجود ندارد. بهمنظور آزمون این فرضیه از T نمونه های مستقل استفاده گردید. نخست بررسی مفروضه برابری واریانسها به کمک آمارهی لون نشان داد که بین واریانسهای دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد .(p>/05 , F= 1/66)
بررسیهای دقیقتر نشان داد که گروه طلبه دارای هوش معنوی بیشتری SD:10/28) و (M:63/91 نسبت به گروه دانشجویان (SD:8/82وM:59/28 ) و همچنین دارای رضایت زناشویی بیشتری (SD:6/16وM:130/59 ) نسبت به گروه دانشجویان ( SD:4/61وM:124/71 ) بودند (P</001). بنابراین، فرضیه1 با بیش از99 درصد اطمینان رد میشود.
فرضیه 2: بین هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی دو گروه زنان و مردان تفاوت معناداری وجود ندارد. بهمنظور آزمون این فرضیه از T نمونههای مستقل استفاده گردید، و نتایج نشان داد که بین هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی زنان و مردان تفاوت معناداری وجود ندارد، t(158)=./42, p<./001.
جدول 3: میانگین رضایت زناشویی و هوش معنوی در دو گروه زنان و مردان، طلاب و دانشجویان
متغییر | جنسیت | تعداد | میانگین | انحراف استاندارد |
رضایت زناشویی | مردان | 73 | 12/129 | 68/1 |
زنان | 87 | 89/127 | 54/1 | |
هوش معنوی | مردان | 73 | 38/62 | 34/5 |
زنان | 87 | 22/60 | 98/4 | |
رضایت زناشویی | طلاب | 80 | 59/130 | 16/6 |
دانشجویان | 80 | 71/124 | 61/4 | |
هوش معنوی | طلاب | 80 | 91/63 | 28/10 |
دانشجویان | 80 | 28/59 | 82/8 |
جدول 4: نتایج آزمون T نمونه های مستقل بر روی دو گروه طلاب و دانشجویان
| Levene's Test for Equality of Variances | t-test for Equality of Means | ||||||||
F | Sig. | t | df | Sig. (2-tailed) | Mean Difference | Std. Error Difference | 95% Confidence Interval of the Difference | |||
Lower | Upper | |||||||||
رضایت زناشویی | Equal variances assumed | 1.669 | .199 | .425 | 158 | .67 | .11 | .27 | -.66 | .42 |
Equal variances not assumed |
|
| .430 | 158 | .66 | .11 | .27 | -.65 | .42 | |
هوش معنوی | Equal variances assumed | 2.284 | .42 | .312 | 158 | .28 | .55 | .17 | -.91 | .76 |
Equal variances not assumed |
|
| .301 | 158 | .27 | .49 | .17 | -.91 | .76 | |
جدول شماره (5 و 6) نشان دهندهی تحلیل رگرسیون خطی بین هوش معنوی و رضایت زناشویی و همچنین نشان دهنده ی ضرایب B و Beta میباشد.
جدول 5: تحلیل رگرسیون خطی بین هوش معنوی و رضایت زناشویی
Model | Sum of Squares | df | Mean Square | F | Sig. | |
1 | Regression | 112.98 | 2 | 112.98 | 6.077 | .015b |
Residual | 2919.28 | 160 | 18.59 |
|
| |
Total | 3032.27 | 160 |
|
|
| |
a. Dependent Variable: RezayateZanashooi | ||||||
b. Predictors: (Constant), Hoosh | ||||||
با توجه به جدول شماره 5 اندازه ی F محاسبه شده معنادار می باشد. این نتیجه نشان می دهد که معادله ی رگرسون به لحاظ آماری معنادار می باشد و بررسی ضرایب رگرسیون را که در جدول شماره 6 ارائه شده است توصیه می کند. با توجه به جدول شماره 6 شاخص آماری T معنی داری ضریب رگرسیون را گزارش می کند. بنابراین 39/. از واریانس رضایت زناشویی به وسیله ی هوش معنوی قابل پیش بینی می باشد.
جدول 6: تحلیل رگرسیون خطی بین هوش معنوی و رضایت زناشویی | ||||||
Model | Unstandardized Coefficients | Standardized Coefficients | t | Sig. | ||
B | Std. Error | Beta | ||||
1 | (Constant) | 130.73 | 2.49 |
| 52.43 | .000 |
Hoosh | .30 | .04 | .39 | 2.46 | .015 | |
a. Dependent Variable: RezayateZanashooi | ||||||
5- بحث و نتیجهگیری
هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسهی میزان هوش معنوی و میزان رضایت زناشویی در دو گروه طلاب و دانشجویان، زنان و مردان، و همچنین پیشبینی میزان رضایت زناشویی، براساس هوش معنوی بود. نتایج این پژوهش نشان داد که هوش معنوی و رضایت زناشویی در بین دو گروه، تفاوت معناداری دارد. به این معنا که طلاب دارای هوش معنوی بیشتر و به تبع آن دارای میزان رضایت زناشویی بیشتری نسبت به دانشجویان میباشند. ازجمله تحقیقات همسو با این تحقیق میتوان به موارد زیر اشاره نمود. در تحقیق ناصر صبحی قراملکی و پرزور (1393) هوش معنوی طلاب در مقایسه با دانشجویان بیشتر گزارش گردید. همچنین در تحقیق حسین چاری و ذاکری (1389) مبنی بر اینکه نمرات هوش معنوی در طلاب نسبت به دانشگاهیان و هنرمندان بیشتر میباشد همسو است. ازجمله تحقیقات دیگر که همسو با تحقیق حاضر بودند میتوان به تحقیق آقابابایی، فراهانی و فاضلی مهرآبادی (1390) اشاره نمود که طلاب در زمینه هوش معنوی و مولفه بسط حالت هوشیاری، تولید معنای شخصی و آگاهی متعالی نمرات بالاتری دارند. نتایح این پژوهش با نتایج تحقیقات هادی تبار و همکاران (1390)، غفرانی و همکاران (1390)، راسیک، رابینسون، بولتون، بیانونو و سارین10 (2011) و شاه11 (2011) همخوان میباشد.
بهعبارتی میتوان گفت طلاب دربارهی موضوعات مرتبط با وجود فرد، سرشت وجود، واقعیت، موضوع مرگ و دیگر موضوعات وجودی و ماوراءطبیعی نسبت به دانشجویان از تفکر نقادانه و ظرفیت فکری بیشتری برخوردارند (به نقل ازصبحی قراملکی و همکاران 1393). و همچنین قابل ذکر است که سؤالات جدی در مورد اینکه از کجا آمدهایم و به کجا میرویم و هدف اصلی زندگی چیست از نمودهای هوش معنوی است، لذا باتوجه به زمینه تحصیلی و مطالعاتی طلاب، که نسبت به دانشجویان آموزشها و برخوردهای بیشتری با مباحث مرتبط با خودشناسی، خداشناسی، خودآگاهی و مفاهیم اصلی دینی دارند و همچنین شیوهی یادگیری مباحثهای و انتقادی طلاب که مبتنی بر استدلال، ارزیابی و پرسشگری در خصوص مسائل اساسی مرتبط با معنویت و دین است، میتوان وجود هوش معنوی بالاتر و به تبع آن رضایت بیشتر زناشویی را تبیین نمود.
پژوهشهای اخیر نشان دادهاند که عقاید و اعمال معنوی، با نتایج مثبتی مانند بهزیستی جسمانی، هیجانی و روانشناختی، کنش درون فردی مثبت و افزایش کیفیت زندگی و رضایت از زندگی رابطه دارد. به نظر میرسد افرادی که گرایشهای معنوی دارند، هنگام رویارویی با آسیبها، پاسخ بهتری به وضعیت میدهند و موقعیتهای تولید کننده فشار را، بهتر اداره میکنند (MC Ewan, 2004).
همچنین نتایج پژوهش نشان داد که همبستگی و رابطهی ابعاد هوش معنوی و ابعاد رضایت زناشویی آزمودنیها، بهصورت مستقیم معنادار است. این نتایج، با نتایج حاصل از پژوهشهای منجزی و همکاران (1390)، رضایی و همکاران (1389)، الکس و اجوانی (2011) و ماریس12 و همکاران (2010) همخوان میباشد.
فرد مذهبی به یک مبدا متعالی معتقد است و او را پرستش میکند. باورها و نگرشهای مذهبی و معنوی، بر مؤلفههای شناختی افراد ازجمله تفسیر وقایع، خوشبینی یا بدبینی و نوع تفکرات آنها تأثیر گذاشته و این مؤلفهها نیز از طریق سیستم ایمنی و عصبی-روانی بر سلامت فرد و بهداشت جسم و روان و درنتیجه بر میزان رضایت از زندگی زناشویی او اثر گذارند (پاکیزه، 1387).
6- پیشنهادات
- با در نظر گرفتن این مسئله که هم هوش معنوی و رضایت زناشویی، قابل آموزش و تقویت هستند، میتوان با رشد و تقویت این دو عامل در بین دانشجویان و طلاب، به توانمندسازی آنان در تمامی ابعاد تحصیلی، شغلی، اجتماعی و حتی معنوی کمک نمود.
- برنامهریزان درسی و مسئولان دانشگاهی میتوانند در دروس عمومی دانشجویان همچون معارف، با گنجاندن مطالبی که موجب تعمق فرد در مورد ابعاد متعالی و ماورائی خود، دیگران و جهان میشود و همچنین به تفکر واداشتن، در زمینههایی از قبیل زندگی، مرگ، زندگی پس از مرگ، واقعیت و عدالت، به پرورش و رشد هوش معنوی در دانشجویان کمک کرده و اقدام جدی در این خصوص انجام دهند.
- همچنین پیشنهاد میگردد این پژوهش در شهرهای دیگر و نمونههای گستردهتر انجام گیرد تا ابعاد بیشتری از متغیرهای مورد پژوهش آشکار گردد.
7- تقدیر و تشکر
پژوهشگران کمال تشکر و قدردانی را نسبت به تمامی دانشجویان و طلاب ارجمندی که برای پاسخگویی به ابزارهای این پژوهش، همکاری نمودهاند، ابراز مینمایند.
8- منابع
1- آقابابایی، ن.، فراهانی، ح.، و فاضلی مهرآبادي، ع. (1390). هوش معنوي و بهزیستی فاعلی. روانشناسی و دین، 4(3)، 96-83.
2- برنا، م.، حسنآبادی، ح.، و قنبری هاشمآبادی، ب. (1394) مقایسهی اثر بخشی زوج درمانی گروهی مبتنی بر رویکرد هیجان مدار و واقعیت درمانی بر رضایت مندی زناشویی زوجین. روانشناسی بالینی، 7(4)، 37-44.
3- پاکیزه، علی، بررسی مقایسهای سلامت روانی دانشجویان وتأثیر فعالسازی مفهوم معنویت بر آن. (1387)، در: چهارمین سمینار بهداشت روانی دانشجویان.
4- حسین چاري م.، و ذاکري ح. (1389). تأثیر زمینههاي تحصیلی دانشگاهی، علوم دینی و هنري برهوش معنوي، کوششی در راستاي رواسازي و پایایی سنجی مقیاس هوش معنوي. فصلنامه اندازهگیری تربیتی، 1(1)،73-93.
5- حسیندخت، آرزو.، فتحی آشتیانی، ع.، و تقیزاده، م. (1392). رابطه هوش معنوی و بهزیستی معنوی با کیفیت زندگی. روانشناسی و دین، 6(2)، 57-74.
6- رضاپور میرصالح، ی.، اسمعیلی، م.، فرحبخش، ک.، و ذکایی، م. (1392). اثربخشی آموزههای مبتنی بر ارزششناسی اسلامی در افزایش رضایت زناشویی زنان متاهل. اسلام و پژوهشهای تربیتی، 10(5)، 71-83.
7- صدیقی، ا.، معصومی، ا، و شاهسیاه، م. (1394). بررسی رابطه بین جهتگیری مذهبی با رضایت زناشویی زوجین شهر قم. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، 22(6)، 965-971.
8- غفرانی، ف.، عبدخدائی، م.، و بلقانآبادی، م.(1390). بررسی نقش هوش معنوی در کیفیت زندگی دانشجویان. بهداشت روانی دانشجویان.
9- قوتی سفید سنگی، ع.، شهابی، م.، و حسنزاد چوکانلو، ح. (1395). تحلیل جامعهشناختی عوامل موثر بر رضایت در ازدواجهای دانشجویی. مطالعات جامعه شناختی جوانان، 21(6)، 135-156.
10- اله بخشیان، مریم.، جعفرپورعلوی، م.، پرویزی، س.، و حقانی، ح. (1389). ارتباط سلامت معنوی و کیفیت زندگی در مبتلایان به مولتیپل اسکلروزیس. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان (طبیب شرق)، 12(3)، 29-33.
11- Ahmadi K, Ashrafi S, Kimiaee SA, Afzali MH. (2010). Effect of family problem-solving on marital satisfaction. J Appl Sci, 10(8):682-7.
12- Alex, M., & Ajawani, J. C. (2011). Marital happiness as the function of Spiritual Intelligence. International Multidisciplinary Research Journal, 1(9), 06-07..
13- da Silva, M. S., Kimura, M., Stelmach, R., & de Gouveia Santos, V. L. C. (2009). Quality of life and spiritual well-being in chronic obstructive pulmonary disease patients. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 43(2), 1187-1192..
14- Elkins, M., & Cavendish, R. (2004). Developing a plan for pediatric spiritual care. Holistic Nursing Practice, 18(4), 179-184..
15- Emmons, R. A. (2000). Is spirituality an intelligence? Motivation, cognition, and the psychology of ultimate concern. The International Journal for the psychology of Religion, 10(1), 3-26..
16- Harvey, M. (2010). Handbook of Couple Therapy (Rahimi, AR, Akhavi, Z., & Ahmadi, Kh. Trans). Tehran: Danzheh..
17- King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence: A definition, model, and measure. ProQuest.
18- McEwan, W. (2004). Spirituality in nursing: What are the issues?. Orthopaedic Nursing, 23(5), 321-326.
19- Paik, A. (2011). Adolescent sexuality and the risk of marital dissolution. Journal of Marriage and Family, 73(2), 472-485.
20- Rasic, D., Robinson, J. A., Bolton, J., Bienvenu, O. J., & Sareen, J. (2011). Longitudinal relationships of religious worship attendance and spirituality with major depression, anxiety disorders, and suicidal ideation and attempts: Findings from the Baltimore epidemiologic catchment area study. Journal of psychiatric research, 45(6), 848-854..
21- Seybold, K. S., & Hill, P. C. (2001). The role of religion and spirituality in mental and physical health. Current directions in psychological science, 10(1), 21-24.
Predicting the level of marital satisfaction of women compared to men based on spiritual intelligence in two groups of students
Ramin Ghazanfari1, Asma Abyar2, Mahshid Tajrobekar3
1. MA in Clinical Psychology, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran (Corresponding Author)
Ghazanfariramin@yahoo.com
2. BA student, Department of Financial Accounting, New University of Sirjan Foundation, Kerman, Iran
abyarasma19@gmail.com
3. Assistant Professor and Faculty Member, Department of Psychology, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Bahonar University of Kerman, Iran
m.tajrobehkar@uk.ac.ir
Abstract
This study aimed to predict the women's marital satisfaction level compared to men based on spiritual intelligence in two groups of students in Kerman. The sample of this study included 160 people selected by random sampling, 80 of whom were married seminary students of Kerman, and the other 80 were married students of Shahid Bahonar University of Kerman. The King Spiritual Intelligence Questionnaire and the Inrich (Enrich) Marital Satisfaction Questionnaire were used to collect data. Pearson correlation, t-test, two independent groups, linear regression were used to analyze the collected data with SPSS 23 software. The results showed that there is a significant difference between spiritual intelligence and marital satisfaction between the two groups of students. Also, seminary students have more marital satisfaction than the other group (p <.001). There was no significant difference between the spiritual intelligence of men and women. Considering that spiritual intelligence shapes individual behaviors in society, it is effective in solving life problems. The purpose of this study was to clarify the importance of spirituality and spiritual intelligence on the level of marital satisfaction. Therefore, by strengthening spiritual intelligence in these two influential groups in society, it is possible to help increase marital satisfaction and empower them.
Keywords: Spiritual intelligence, marital satisfaction, Seminary students.
[1] Hakins
[2] Ellis
[3] Gardner
[4] Emmons
[5] King
[6] Alex & Ajawani
[7] da Silva, M. S., Kimura, M., Stelmach, R., & de Gouveia Santos
[8] Enrich
[9] King
[10] Rasic, Robinson, Bolton, Bienvenu, & Sareen,
[11] Shah
[12] Marris
