بررسی تاثیر کیفیت مکان های سوم شهری بر حس تعلق شهروندان؛ مطالعه موردی: پیاده‌راه فرهنگی-تاریخی رشت
الموضوعات :
علی اکبر سالاری پور
1
,
حمید رمضانی
2
,
مهرداد مهرجو
3
,
نگین قربان زاده
4
1 - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان
2 - عضو هیئت علمی گروه پژوهشی معماری و منظر شهری پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری جهاد دانشگاهی
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد شهرسازی- برنامه‌ریزی شهری، دانشکده معماری و هنر دانشگاه گیلان
4 - پژوهش‌گر شهرسازی، دانشکده معماری و هنر دانشگاه گیلان
الکلمات المفتاحية: بازآفرینی فرهنگی, مکان های سوم, پروژه‌های فرهنگی, میدان شهرداری شهر رشت,
ملخص المقالة :
جاذبه شهر در این است که شهر افراد را از هنجارهایی که شدیداً در فضای شخصی احساس می‌شوند، آزاد می‌سازد و به مردم اجازه می‌دهد که درباره خود و دیگران بیاموزند. کلید موفقیت زندگی اجتماعی عمومی این است که مردم در جاهایی که احساس راحتی می‌کنند، ایمن هستند و زمانی برای گذران اوقات خود دارند، به صورت مداوم فعالیت‌های ضروری خود را با فعالیت‌های انتخابی (فعالیت‌هایی که از انجام آن‌ها لذت می‌برند) جایگزین کنند. به‌طور کلی یکی از اهداف طرح‌های پیاده‌راه‌سازی ایجاد فضایی برای فعالیت‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی و گردشگری وافزایش تعاملات و مشارکت اجتماعی می‌باشد. هدف پژوهش حاضر ساماندهی مکان های سوم در فضاهای شهری (میدان‌شهرداری‌رشت) به‌منظور افزایش حس‌تعلق به مکان می‌باشد که باارزیابی شاخص‌های (حس تعلق، حضور پذیری، تعامل پذیری، ارزیابی جشنواره‌ها و اتفاقات فرهنگی و رضایت ازکیفیت محیطی) در میدان شهرداری شهر رشت مورد سنجش قرار گرفته است. روش تحقیق و گردآوری اطلاعات اسنادی و تحلیلی مبتنی بر توزیع 341 پرسشنامه بین جامعه آماری بوده است در بخش یافته‌های استنباطی برای تجزیه و تحلیل اطلاعات تحقیق از آزمون t تک نمونه‌ای و ضریب همبستگی پیرسون بهره گرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد که وضعیت میدان شهرداری رشت بر اساس شاخص‌ها(در موارد حس تعلق، حضورپذیری، تعامل‌پذیری و رضایت ازکیفیت محیطی) در سطح نسبتاً مناسب قرار دارد اما نگرش و ارزیابی پروژه‌ها و اتفاقات فرهنگی باتوجه به میزان تمایل در مشارکت و برگزاری جشنواره‌ها در سطح نسبتا پایین قرار دارد و نیازمند برنامه‌ریزی و توجه جدی‌تر می‌باشد. نتایج ضریب همبستگی نیز حاکی از روابط آماری مثبت و معنادار بین تمامی شاخص‌ها می‌باشد.
آکراسردشتی، آمنه (1396)، نگاهی فرهنگی به پیاده راه مرکزی شهر رشت، بازیابی شده در 12 تیر 1399 از:http://urbandesign.ir.
اکبری، پرویز و داوودی، البرز (1394)، «نقش پیاده‌مداری بر بهبود هویت رفتاری شهروندان در فضای شهر اسلامی مطالعه موردی: خیابان فردوسی سنندج)»، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره بیستم، صص 49-60.
چنگیزی، نگار و احمدیان، رضا (1392)، «بررسی شاخص‌های هویت فضای شهری در بافت تاریخی نمونه موردی: بازار کرمان»، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، شماره یازدهم، صص 53-63.
سالاری‌پور، علی‌اکبر و مهرجو، مهرداد و خیل‌کردی، مائده (1398)، «ارزیابی تأثیر پروژه‌های بزرگ مقیاس بر نگرش شهروندان به مدیریت شهری؛ نمونه موردی: میدان شهرداری شهر رشت»، مدیریت شهری، شماره56، صص 93-108.
احمدی، حسن و مهرجو، مهرداد (1398)، «بررسی رابطه بین دلبستگی مکانی و وفاداری رفتاری با سرزندگی و امنیت در فضای شهری؛ مطالعه موردی: میدان شهرداری شهر رشت»، فصلنامه معماری و شهرسازی پایدار، سال هفتم، شماره دوم، صص 69- 83.
بهزادفر، مصطفی و جلیلی صدرآباد، سمیه و جلیلی‌صدرآباد، سمانه (1392)، «نورپردازی عرصه‌های همگانی شهری و حضورپذیری زنان؛ مطالعه موردی: پارک ساعی تهران»، معماری و شهرسازی آرمانشهر، دوره7، 93-100.
شجاعی، دلارام و پرتوی، پروین (1394)، «عوامل مؤثر و ارتقاء اجتماع‌پذیری در فضاهای عمومی با مقیاس‌های مختلف شهر تهران؛ نمونه موردی: فضاهای عمومی دو محله و یک ناحیه در منطقه 7 تهران»، باغ نظر، شماره 34، سال دوازدهم، صص 93-108.
روشن‌دل، تکتم و سلطانی‌فرد، هادی و عباس‌زاده، شهاب و سلمانی مقدم، محمد (1395)، «واکاوی ابعاد کیفیت محیطی تأثیرگذار بر حضورپذیری فضاهای تجاری؛ نمونه موردی: خیابان تجاری راهنمایی مشهد»، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال هشتم، شماره بیست و هشتم، صص 71-92.
پورحسینی، پدرام (1395)، «بازآفرینی فضای شهری سرزنده پیاده محور محلهای در بافت قدیمی و کهن شهری مورد مطالعه: محله ده ونک»، کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در عمران، معماری و شهرسازی، دوره4. صص 410-429.
احمدی، سیدیوسف و دیانتی، طلا (1392)، «تبدیل فضای گمشده به مکان سوم؛ مطالعه موردی: مادی نیاصرم اصفهان»، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران، دانشگاه صنعت هوایی.
قلعه‌نویی، محمود و محجوب‌جلالی، نرجس (1393)، «مکان سوم؛ نیازی اجتماعی برای شهر»، اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار.
تقوی سنگدهی, سیدمحمود و عباس ترکاشوند، ۱۳۹۳، «نقش مکان های سوم شهری در بهبود تعاملات اجتماعی»، اولین همایش ملی در جستجوی شهر فردا و اکاوی مفاهیم و مصادیق در شهر اسلامی - ایرانی، تهران.
علی‌زاده مقدم، سمیرا و ذاکریان، ملیحه و تشکری، بابک (1397)، «بازطراحی مسیر عابرپیاده با رویکرد ارتقاء کیفیت حضورپذیری افراد در بافت تاریخی شهر یزد، نمونه موردی: پیاده‌روی خیابان فرخی شهر یزد»، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال 9، شماره پیاپی 34، صص 133-148.
Cabras, I., Mount, M. (2017), “How third places foster and shape community cohesion, economic development and social capital: the case of pubs in rural Ireland”, Journal of Rural Studies, 55. pp. 71-82.
Cheang, Michael. (2002). Older adults’ frequent visits to a fast-food restaurant: Nonobligatory social interaction and the signifcance of play in a ‘‘third place’’. Journal of Aging Studies, 16, Pp: 303-321.
Ducheneaut, N., Moore, R.J., & Nickell, E. (2007). "Virtual “third places”: A case study of sociability in massively multiplayer games." Computer Supported Cooperative Work (CSCW), 16 (1-2), Pp:129-166.
Hickman, P. (2013). “Third places”and social interaction in deprived neighbourhoods in Great Britain." Journal of Housing and the Built Environment, 28 (2), Pp:221-236.
Mehta, V., Bosson, JK. (2011). “Third places and the social life of streets”, Environment and Behavior, 42(6), Pp: 779-805.
Oldenburg, R. (1999). The great good place: Cafes, coffee shops, bookstores, bars, hair salons, and other hangouts at the heart of a community. Washington: Marlowe & Company.
Oldenburg, R. (2002). Celebrating the third place: Inspiring stories about the “great good places” at the heart of our communities. Massachusetts: Da Capo.
Oldenburg, Ray. 1997. "Our vanishing third places." Planning Commissioners Journal, 25 (4), Pp:6-10.
Ren,K., Wang,Y., Liu,T., & Wang,T. (2017). Dataset on outdoor behavior-system and spatial-pattern in the third place in cold area-based on the perspective of new energy structure, Data in Brief, 10, Pp: 593-597.
Rosenbaum, M. S. (2006, August). “Exploring the social supportive role of third places in consumers’ lives”, Journal of Service Research, 9, 59-72.
Sugiyama, D., Shirahada, K., & Kosaka, M. (2015). Elements to organize the third place that promotes sustainable relationships in service businesses, Technology in Society, 43, PP: 115-121.
Urry, J. (2001). Cityscapes Conference Graz, Department of Sociology, PP: 1-9.
Williams, S.A., Hipp, J.R. (2019). “How great and how good?: Third places, neighbor interaction, and cohesion in the neighborhood context”, Social Science Research, 77, PP:68-78.
Peche, R., & Rodríguez, E. (2012). “Development of environmental quality indexes based on fuzzy logic”. Ecological Indicators, 23, 555–565.
Rahman, Md Rejaur, Shi, Z. H., & Chongfa, Cai (2014). “Assessing regional environmental quality by integrated use of remote sensing, GIS, and spatial multi-criteria evaluation for prioritization of environmental restoration”. Environmental Monitoring and Assessment, 186(11), 6993–7009.
Dutta, Swati, Bardhan, Suchandra, & Bhaduri, Sanjukta (2013). “Patterns of urbanization and environmental quality in the context of Indian cities”. Environment and Urbanization Asia, 4(2), 287–299.
Breux, S., & Bédard, M. (2013). “The urban project and its impact on sense of place: Methodological propositions”. Geography Compass, 7(1), 75–84.
Lim, M., & Barton, A. C. (2010). “Exploring insideness in urban children’s sense of place”. Journal of Environmental Psychology, 30(3), 328–337.
McCunn, L. J., & Gifford, R. (2018). Spatial navigation and place imageability in sense of place. Cities, 74, 208–218.
Swapan, A. Y. (2013). Third place-an urban regeneration strategy. In International Conference on Engineering Research, Innovation and Education, Sylhet: Bangladesh.
Cheshmehzangi, A. (2015). “The reinvention of liveability in public places: Interaction mapping analysis of central Nottingham’s improved walkability”. Journal of Human Behavior in the Social Environment, 25(5), 426-440.
