وضعیت حقوقی تصرفات در خیار مجلس
الموضوعات :جواد واحدی‌زاده 1 , سیده مریم اسدی نژاد 2
1 - استادیارفقه و حقوق اسلامی، گروه الهیات و فقه و مبانی حقوق، واحد اردبیل، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران.
2 - پزشک عمومی، عضو هیأت علمی حقوق خصوصی، گروه حقوق، مؤسسه فناوری و آموزش عالی احرار، رشت، ایران.
الکلمات المفتاحية: خیار مجلس, افتراق, تصرف مبیع, تصرف ثمن ,
ملخص المقالة :
هرچند عقد بیع عقدی لازم و غیر قابل فسخ بوده لیکن چنانچه متبایعین در مجلسی عقد بیع را منعقد کنند مادامی که فی‌المجلس هستند می‌توانند بدون ارایه دلیل عقد بیع را فسخ نمایند. در واقع اطلاق عقد بیع فی‌المجلس برای طرفین این حق را ایجاد می‌نماید بااین حال متبایعین می‌توانند ضمن عقد ویا بعداز عقد و یا از طریق جداشدن وتفرق خیار مجلس را زائل نمایند. تصرف نیز یکی از موجبات از بین بردن خیار مجلس است. همان طور که در مورد نحوه تفرقی که غایت خیار مجلس است بین فقها اختلاف است در مورد تصرف نیز اختلاف است چونکه تصرف دو روی یک سکه است. از نظر برخی از فقها برخی از تصرفات موجب زوال خیار ولی برخی برعکس ممکن است عرفا به معنی اعمال خیار مجلس و التزام به عقد بوده باشد. دراین مقاله ضمن بررسی مفهوم عرفی تصرف معلوم می‌گردد که چون خیار به عقد تعلق داردنه به عوضین. همچنین تصرفات مادی که با علم به وجود خیار صورت می‌گیرد موجب زوال خیار مجلس می‌گرددولی تصرفاتی از قبیل فروش واجاره مبیع توسط بایع ممکن است به مفهوم فسخ فعلی محسوب گردد.
Ansari, Morteza (2008), Makasab, Volume 3 of the World Congress of Commemoration of
Sheikh Azam, Qom.
Makasab, Volume 5, (1900),World Congress of Commemoration of Sheikh Azam, Qom.
Imam Khomeini, Ruhollah al-Mousavi (1999), Kitab al-Bay, vol. 4, Najaf al-Ashraf, Al-Adab
Press.
Imam Khomeini, Ruhollah al-Mousavi (1991) Tahrir al-Wasilah, Volume 1, Dar al-Alam Institute, Qom.
Bahrani, Youssef, (1800), al-Hadaiq al-Nadrah fi Haqam al-Utrah al-Tahira, volume 9, Qom
Madrasin Society, Qom.
Bukhari, Muhammad bin Ismail (2000), Sahih Bukhari, volume 3, Dar Taq al-Najah, Damascus.
Haeri, Seyyed Ali (1997), Riyad al-Masal, volume 8, Al-Al-Bait Institute, Qom.
Hajjaj, Muslim, (2000) Sahih Muslim, Volume 3, Darahiya al-Truth al-Arabi, Beirut.
Halabi, Ibn Zahra, (1996) Ghaniyeh al-Nuzou, Imam Sadiq Institute, Qom.
Hali, Muhammad bin Hassan, Fakhr al-Haqqeen (2017), Eyzah al-Fawadee fi Sharh al-Mashiklat
al-Qasas Volume 1, Ismailian Press Institute, Qom.
Khoei, Sidabul al-Qasim (1996), Misbah al-Faqaheh, 7 volumes, Dar al-Hadi, Beirut.
Sobhani, Jafar (2002) Al-Mukhtar Fi Haqam al-Khiyar, Al-Maqrez al-Alami for Islamic Studies,
Qom.
Shahid Sani, Zain al-Din (1989), al-Rawzah al-Bahiyyah fi al-Sharh al-Ma'ah, volume 3, Davari
bookstore, Qom.
Rashti, Mirza Habibullah (1983) Fiqh al-Umamiyyah, Qasm al-Khyarat, Davari bookstore, Qom.
Rouhani, Mohammad Sadegh, Minhaj al-Faqaheh, Sepehr Press, 219/5, 1418.
Ameli, Sheikh Har (2015) Al-Wasail to the study of Sharia issues, Volume 12, Tehran, Volume 12.
Al-Maktaba al-Islamiya.
Omid, Hassan, (2019) Farhang Omid, Amirkabir Publications, Tehran.
Jafari Langroudi, Jafar, (2013) Culture of Elements, Ganj Danesh, Tehran.
Kilini, Abu Jaafar, (1983) al-Kafi, volume 5/, Darul-e-Kitab al-Islami, Qom.
Katouzian, Nasser (2004) Civil Law, Lessons from Certain Contracts, Volume 1.
Mullah Ahmad Naraghi, Mohammad Mahdi (2004), Anis al-Tajjar, Islamic Propaganda Office
Publications, Qom.
Tousi, Abu Jaafar (1986), Creative Volume 3, Islamic Publication Office of Jamia Modaresin,
Qom.
Najafi, Mohammad Hassan (1983) Jawaharlal Kalam, volume 11, Darah Hayatarat al-Arabi,
Beirut.
Qomi, Seyyed Sadiq Hosseini Rouhani (1991), Fiqh al-Sadiq (AS), Imam Sadiq School (AS), 25/17.
Ali Akbar Izadifard, Hossein Kaviar, and Ali Hasanjani, Khayar Majlis ,(2013), electronic transactions,
Justice Law Journal, No. 18, p. 75.
