امکان ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی بین‌المللی بر اساس رویکرد نهادگرایی نولیبرال
الموضوعات :محمدعلي توانا 1 , عقیل محمدی 2 , حمید وحدتی 3
1 - دانشیار گروه علوم سیاسی دانشگاه شیراز
2 - استادیار گروه حقوق عمومی و بین‌الملل دانشگاه شیراز
3 - کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل از دانشگاه یزد
الکلمات المفتاحية: رویکرد نهادگرایی نولیبرال, رژیم‌های زیست‌محیطی بین‌المللی, نهادهای بین‌المللی, منفعت مشترک و قدرت و هویت مشترک. ,
ملخص المقالة :
رژیم‌های زیست‌محیطی بین‌المللی، معقول‌ترین راه برای حل معضلات محیط‌زیستی هستند. نهادگرایی نولیبرال یکی از رویکردهای مطرح برای ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی بین‌المللی است و در این راه بر نقش نهادهای بین‌المللی و همکاری میان آنها در ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی تأکید دارد. بر همین اساس مقاله حاضر، این پرسش‌ها را طرح می‌کند: راه‌حل این رویکرد برای ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی چیست؟ آیا این رویکرد، قابلیت لازم برای ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی را دارد؟ در نهایت اینکه چه انتقادهایی بر آن وارد است؟ از نظر رویکرد نهادگرایی نولیبرال، منفعت مشترک اصل هدایتگر همکاری نهادهای بین‌المللی است. اما این رویکرد علاوه بر منفعت مشترک می‌باید عناصری دیگر همچون هویت و قدرت را هم در نظر بگیرد؛ زیرا در کنار منفعت مشترک، قدرت و هویت مشترک هم می‌توانند محرک همکاری نهادهای بین‌المللی و ساخت رژیم‌های زیست‌محیطی بین‌المللی باشند.
المن، کالین (1391) «واقع‌گرایی»، در: نظریه‌های روابط بین‌الملل برای سده بیستم، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نشرنی.
اميني، آرمین و حسین مفیدی احمدی (1388) «پايبندي به قواعد نظام بين‌الملل از چشم‌انداز نظريه‌هاي خردگراي روابط بين‌الملل»، فصلنامه مطالعات سیاسی، شماره 4، صص 1-14.
ترابی، قاسم (1389) «محیط¬زیست از منظر واقع‌گرایی، لیبرالیسم و بوم‌گرایان افراطی (با تأکید بر پروتکل کیوتو)»، فصلنامه سیاست خارجی، دوره بیست ¬و چهارم، شماره 3 (پیاپی 3)، صص 735-756.
دهقانی فیروزآبادی، جلال (1393) نظریه‌های همگرایی منطقه‌ای و رژیم‌های بین‌المللی، تهران، مخاطب.
-------------------- (1377)«نظریه‌های نهادگرایی نولیبرال و همکار‌های بین‌المللی»، مجله سیاست خارجی، سال دوازدهم، شماره 3، پاییز، صص 567-588.
دهقانی فیروزآبادی، جلال و هرمز جعفری (1400) «نقد و بررسی مفروض‌های هستی‌شناسانه نهادگرایی نولیبرال»، پژوهش سیاست نظری، دوره شانزدهم، شماره 30، صص 29-56.
رستمی، فرهاد و زهرا زنگنه (1401) «موانع همکاری رژیم‌های زیست¬محیطی در خاورمیانه»، پژوهشنامه ایرانی سیاست بین‌الملل، دوره دهم، شماره 2، صص 101-129.
ساسکیند لارنس و سالمعلی (1395) دیپلماسی محیط¬زیست، مذاکرات مؤثرتر بر موافقت¬نامه‌های جهانی، ترجمه سبحان طیبی و پگاه ملکی اصل، تهران، میزان.
عسگرخانی، ابومحمد (1381) «نظریه رژیم‌های بین‌المللی»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 57، پاییز، صص 179-216.
فیلیپس، اندرو برادلی (1391) «برسازی»، در: نظریه‌های روابط بین‌الملل برای سده بیستم، ترجمه علیرضا طیب، تهران، نی.
محمودی کردی، زهرا (1392) «جایگاه محیط¬زیست در سازمان تجارت جهانی»، فصلنامه پژوهش حقوق عمومی، سال پانزدهم، شماره 41، زمستان، صص 207-236.
مشیرزاده، حمیرا و سیده فاطمه هاشمی (1390) «اجتماعات شناختی و عرصه سیاست جهانی محیط‌زیست»، رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، شماره 26، صص 175-197.
----------------------------------- (1392) «نقش جنبش‌های فراملی در تدبیر جهانی امور زیست‌محیطی»، فصلنامه سیاست، دوره چهل ¬و سوم، شماره 1، فروردین، صص 199-215.
نوروزی، نورمحمد و دیگران (1393) «رژیم‌های زیست¬محیطی»، سومین همایش سراسری محیط‌زیست، انرژی و پدافند زیستی.
وارد، هوگ (1395) «نظریه انتخاب عقلایی»، در: نظریه و روش در علوم سیاسی، ویراسته دیوید مارش و جری استوکر، ترجمه امیرمهدی حاجی یوسفی، چاپ نهم، تهران، مطالعات راهبردی.
یانگ، اوران .
آر (1387)«پویایی‌های رژیم، ظهور و سقوط رژیم‌های بین‌المللی»، در: جامعه و همکاری در روابط بین‌الملل، ویراسته اندرو لینکلیتر، ترجمه بهرام مستقیمی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
Abbott . K. W. Jessica F. Green and Robert. O. Keohane (2016) "Organizational Ecology and Institutional Change in Global Governance". International Organization. 70. Spring 2016. pp. 247-277.
Barkin. S. J. and George E. Shambaugh (1999) Anarchy and the Environment, The International Relations of Common Pool Resources. New York, Suny press.
Barry. J (2006) Environment and Social Theory. Abingdon, Routledge
Betsil. M. M. Kathryn Hochstetler and Dimitris Stevis (2006) International Environmental Politics. Colorado state university. New York, Palgrave Macmillan.
Biermann, f (2006) "Global governance and the environment", InBetsil, Michele. M. Kathryn Hochstetler and Dimitris Stevis. Eds. International Environmental Politics. Colorado State University. New York, Palgrave Macmillan.
Burchill, S. and Andrew Linklater (2005) Theories of International Relations. London, Macmillan.
Bulkeley Harriet et al (2014) Transnational Climate change Governance. Cambridge, Cambridge University Press.
Daly. H. and John B. Cobb. Jr (1994) For Common Good, Redirecting The Economy toward Community the Environment and a Sustainable Future . Boston, Beacon Press.
Dauvergne. P. Clapp. J (2016) "Researching Global Environmental Politics". in the 21st Century. Global Environmental Politics. Vol 16. No 1. Pp 1–12.
CDP (2014) "Committee for Development Policy. Global Governance and Global Rules for Development". in the Post-2015 Ear. UN Publication.
Dobson. A (2007) Green Political Thought. Fourth edition. London, Routledge. Dowens. A (1972) "Up and Down with Ecology, The Issue Attention Cycle". Public Interest. No. 28. Pp 38-50.
Eckersley. R (2004) The Green State, Rethinking Democracy and Sovereignty. Massachusetts, MIT Press.
Hass. E (1992) "Introduction, Epistemic Communities and International Policy Coordination", International Organization, Vol. 46. No. 1, Knowledge, Power, and International Policy Coordination (Winter. 1992), pp. 1-35.
---------- (1958) The Uniting of Europe. Stanford, Stanford university press. Hardin, G (1968) The Tragedy of the Commons. Source, Science, New Series, Vol. 162, No. 3859 (Dec. 13, 1968), pp. 1243-1248.
Heffron . D (2015) "What do Realists Think about Climate Change?" Centre for Geopolitics & Security in Realism Studies (CGSRS).
Keohane. R. O (1984) AFTER HEGEMONY, Cooperation and Discord in the World Political Economy. Princeton, New Jersey, Princeton University Press.
Keohane. R. O. David G. Victor (2010) "The Regime Complex for Climate Change, Discussion Paper", Cambridge Mass, Harvard Project on International Climate Agreements. January.
Keohane. R. O. and Joseph S. Nye. Jr (1977) Power and Interdependence in World Politics. 2nd ed. Boston, Little Brown.
Kiss, Alexandre & Dinah Shelton (2007) Guide to International Environmental Law, Leiden: Martinus Nijhoff Publishers.
Koivurova. T (2014) Introduction to International environmental law. New York, Routledge.
Krasner, S. D (1982) "Structural causes and regime consequences, regimes as intervening". International Organization. Vol. 36, No. 2, Spring. pp. 185-205.
Levy. M. A. Young. O. R. and M. Zurhn (1994) "The Study of international Regimes. International Institute for Applied Systems Analysis. . Austria.
Little. R. (2014) International Regimes In Baylis. J. Smith. S. Owens. P The Globalization of World Politics. Oxford, Oxford university press.
Mitrany. D (1966) A Working Peace System. Chicago, Quadreangle Books. North. D. C and . R. P Thomas (1973) The Rise of The Western World. Cambridge, Cambridge University Press.
Olson. M (1965) The Logic of Collective Action, Public Goods and the Theory of Groups. Cambridge Mass, Harvard University Press.
Paterson. M (2005) "Green politics". In Theories of international relations. Eds, Burchill. Scott. Andrew Linklater, Richard Devetak, Jack Donnelly. Terry Nardin, Matthew Paterson, Christian Reus-Smit, Jacqui True. Macmillan International Higher Education.
-------------- (2006) "Theoretical perspectives on international environmental politics". In Betsil, Michele. M. Kathryn Hochstetler and Dimitris Stevis. Eds. 2006. International Environmental Politics. Colorado state university, New York, Palgrave Macmillan.
-------------- (2014) "Theoretical Perspectives on Transnational Governance". In Transnational Climate change Governance. Bulkeley Harriet et al. Cambridge, Cambridge University Press.
Risse. T (2012) "Governance in Areas of Limited Statehood". In. Oxford Handbook of Governance. Ed. D. Levi-faur. UK, Oxford University Press. Pp 716-729.
Rittberger. V (2002) Global Governance and The United Nation System. New York, United Nations University.
Sands. P and Paolo Galizzi (2004) Documents in International Environmental Law. Cambridge, United Kingdom, Cambridge university press.
Sprinz. D. and TampaniVaahtoranta (1994) "The Interest-based Explanation of International Environmental Policy". International Organization. Vol 48. No 1. Winter pp 77-105.
Toke. D (2000) Green Politics and Neoliberalism. UK: Palgrave Macmillan.
Van Rooy. A (2004) The Global Legitimacy Game Civil Society, Globalization, and Protest. UK, PALGRAVE MACMILLAN.
Vogler. J (2005) "The European Contribution to Global Environmental Governance" . International Affairs. Vol 81. No 4. Pp 835-850.
Watson. K. R. James (2013) The WTO and the Environment: Development of competence beyond trade, London, Routledge.
Young. O. R (1989) “The Politics of International Regime Formation, Managing Natural Resources and the Environment. ” International Organization. Vol 43. No 3. pp. 349–75.
Website: www. Unffccc.int/katowice.
www. Cop24.gov.pl.
www. Unenvironment.Org.
