واکاوی خشونت سیاسی از منظر دلاپورتا: خشونت پنهان
الموضوعات :
سید جواد صالحی
1
,
فاتح مرادی نیاز
2
1 - استادیار گروه حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه شیراز، ایران
2 - دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا، دانشگاه شیراز، ایران
الکلمات المفتاحية: نظریه خشونت, خشونت سیاسی, دلاپورتا, بنیادگرایی و نزاع‌های قومی- مذهبی. ,
ملخص المقالة :
تحوّلات موسوم به بهار عربی که بسیاری از آن تعبیر به بهار و بیداری می‌کردند و وجه بارز آن را مطالبۀ آزادی و دموکراسی می‌دانستند، خیلی زود به خزان نشست. مسیر این روند منحرف و خشونت به وجه بارز آن مبدّل شد. گروه‌های بنیادگرایی چون داعش، رژیم‌های دیکتاتوری، گروه‌های تندروی چون القاعده و گروه‌های شبه نظامی در عراق، سوریه و یمن، ابعاد تازه‌ی از سبعیت و خشونت لجام گسیخته را به کمک ظرفیت رسانه‌‌های دیداری- شنیداری به نمایش گذاشتند. در حقیقت خشونت به شکل بی‌سابقه‌ای به اهرم نمایش قدرت کنشگران مختلف مبدل شد. از این رو اهمیت این متغیر و نقشی که این عامل در تحولات اخیر خاورمیانه بر عهده دارد، نویسندگان را مجاب ساخت تا به بررسی علل و پیامدهای شکل‌گیری خشونت، به ویژه با انگیزه‌های سیاسی بپردازند. این هدف حول این پرسش شکل گرفت که ویژگی‌های محوری خشونت سیاسی از دیدگاه دلاپورتا چیست. از این رو تلاش می‌شود تا با رویکردی تحلیلی- تبیینی و با استناد به آرای «دوناتلا دلاپورتا» در حوزۀ خشونت سیاسی و رجوع به منابع کتابخانه‌ای و اینترنتی به واکاوی این پدیده در قالب فکری و گفتمانی پرداخته شود. فرضيه پژوهش بر اين اصل استوار است كه خشونت سیاسی و به طور ویژه خشونت پنهان، فرآیندی پیچیده و چندبُعدی است که سازوکارهای مختص خود را دارد. خشونت سیاسی پنهان در حقیقت برآیند تعامل و تقابل چندسویۀحاکمیت و گروه‌های اجتماعی و کنشگران با توجه به امکانات و ظرفیت‌های موجود است.
آرنت، هانا (1359) درباره خشونت، ترجمه عزت‌الله فولادوند، تهران، خوارزمی.
-------- (1397) خشونت و اندیشه‌هایی درباره سیاست و انقلاب، ترجمه عزت¬الله فولادوند، تهران، خوارزمی.
اشمیت، کارل (1388) مفهوم امر سیاست، در: قانون و خشونت، ترجمه صالح نجفی، تهران، غزال، صص 89- 155.
آگامبن، جورجو و کارل اشمیت و والتر بنیامین (1388) قانون و خشونت، ترجمه مراد فرهادپور، تهران، نشرنی.
دردریان سمیعی اصفهانی، علیرضا و جعفر نوروزی¬نژاد (2015) «دولت- ملت‌سازی بین¬المللی و خشونت سیاسی در عراق جدید»، پژوهش¬نامه ایرانی سیاست بین¬الملل،سال دوم، شماره3، صص 95-121.
روزنا، جیمز (1382) آشوب در سیاست جهان، ترجمه علیرضا طیب، تهران، روزنه.
ژیژک، اسلاوی (1389) خشونت (پنج نگاه زیرچشمی)، ترجمه علیرضا پاک¬نهاد، تهران، نشرنی.
سن، آمارتیا (1388) هویت و خشونت، ترجمه فریدون مجلسی، تهران، آشیان.
فکوهی، ناصر (1378) تاریخ خشونت سیاسی، تهران، قطره.
Arendt, H (1970) On violence, Houghton Mifflin Harcourt.
Burton, F. H (1975) Plurationalism And the Unmaking of Violence.
Cavanaugha, K. A (2007) Interpretations of political violence in ethnically divided societies, Terrorism and Political Violence, In Terrorism and Political Violence (Vol. 9, pp. 33-54) Routledge.
Della Porta, D (2006) Social movements, political violence, and the state, A comparative analysis of Italy and Germany, Cambridge University Press.
Della Porta, D., & Diani, M. (Eds.) (2015) The Oxford handbook of social movements. Oxford University Press.
Della Porta, D. d (1995) Social Movements, Political Violence, and the State, A Comparative Analysis of Italy and Germany, Cambridge University Press.
-------------------- (2008, July) Research on social movements and political violence, pp. 221-230.
-------------------- (2013) Clandestine political violence, Cambridge University Press. Elias, N. (1969) The civilizing process: The history of manners.
Kalyvas, S. N. (2003) The ontology of “political violence”: action and identity in civil wars. Perspectives on politics, 1(3), 475-494.
Gissy, W (2022) Political Economy of Violence.
Oxford Dictionary (2018) Violence, Retrived from: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/.
Sen, A (2007) Identity and violence, The illusion of destiny, Penguin Books India.
World Health Organization (2002) Violence, health and sustainable development, World Health Organization.
