تبیین موانع سیاسی و حاکمیتی سرمایه‌گذاری مولد بخش خصوصی در اقتصاد ایران با استفاده از رویکرد نهادی «هاجسن»
الموضوعات :
علی رنجبرکی
1
(0)
الکلمات المفتاحية: سرمایه‌گذاری تضادهای نهادی عوامل سیاسی و حاکمیتی رویکرد نظری هاجسن اقتصاد ایران,
ملخص المقالة :
سرمایه گذاری مولد اقتصادی، یکی از متغیرهای اصلی اقتصاد کلان است و ایجاد شرایط مناسب برای شکل گیری و رشد آن از الزامات ضروری برای دستیابی به اهداف اقتصادی کشور، رفع مسائل و مشکلات اقتصادی و افزایش قدرت سیاسی و اقتصادی نظام جمهوری اسلامی ایران است. در این پژوهش تلاش شده که با رویکرد اقتصاد نهادگرایی «هاجسن»، موانع و مشکلات کلان موجود در نظام سیاسی و ساختار حاکمیتی در فرآیند شکل گیری سرمایه گذاری مولد توسط بخش خصوصی تبیین و تحلیل شود. در رویکرد نظری هاجسن، وجود دوگانه ها و تضادها عامل و محرک شکل گیری تکامل اجتماعی و تغییرات اقتصادی است و شرایط نهادی و محیطی موجود جامعه نشان می دهد که این دوگانه ها موجب پیشرفت و یا پسرفت جامعه می شود. در این مطالعه به بررسی چهار تضاد نهادی ترجیح برنامه های کوتاه مدت بر برنامه های بلندمدت، وجود تضادها و برخوردها در ساختار بوروکراسی و حاکمیتی، تصمیم سازی ارزشی - ایدئولوژیک و رقابت مخرب بخش بازرگانی با بخش صنعت پرداخته شده است و نقش و تأثیر آنها در شکل نگرفتن سرمایه گذاری مولد اقتصادی تبیین شده است. بررسی تضادهای شکل گرفته در عرصه سیاسی و ساختار حاکمیتی اقتصاد ایران نشان می دهد که فضای سرمایه گذاری مولد اقتصادی در اقتصاد ایران نامناسب است و تداوم این امر به تداوم رکود اقتصادی می انجامد.
چاونس، برنارد (1390) اقتصاد نهادی، ترجمه محمود متوسلی و دیگران، تهران، دانشگاه تهران.
دلفروز، محمدتقی (1393) دولت و توسعه اقتصادی: اقتصاد سیاسی در ایران و دولت‌های توسعه‌گرا، تهران، آگاه.
ستاری‌فر، محمد (1374) درآمدی بر سرمایه و توسعه، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
سیف، احمد (1387) قرن گمشده: اقتصاد و جامعه ایران در قرن نوزدهم، تهران، نی.
عجم اوغلو، دارون و جیمز رابینسون (1394) چرا کشورها شکست می‌خورند، ترجمه پویا جبل عاملی و محمدرضا فرهادی‌پور، چاپ پنجم، تهران، دنیای اقتصاد.
کاتوزیان، محمدعلی همایون (1374) اقتصاد سیاسی ایران، از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی، ترجمه محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی، چاپ پنجم، تهران، مرکز.
کارشناس، مسعود (1383) نفت، دولت و صنعتی شدن در ایران، ترجمه علی‌اصغر سعیدی و یوسف حاجی عبدالوهاب، تهران، گام نو.
کارل، تری‌لین (1390) معمای فراوانی، رونق‌های نفتی و دولت‌های نفتی، ترجمه جعفر خیرخواهان، چاپ دوم، تهران، نی.
متوسلی، محمود و دیگران (1395) نهادها و توسعه، مجموعه مقالات، چاپ دوم، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
متوسلی، محمود و دیگران (1389) اقتصاد نهادی: پیشگامان نهادگرایی که علم اقتصاد را متحول کردند، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
مشهدی احمد، محمود (1392) اقتصاد نهادگرا: مطالعه یک سنت هترودکس در برابر ارتدکس اقتصادی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
مصلی‌نژاد، غلامعباس (1384) دولت و توسعه اقتصادی در ایران، تهران، قومس.
مؤمنی، فرشاد (1394) اقتصاد سیاسی توسعه در ایران امروز، تهران، نقش و نگار.
میرترابی، سعید (1387) نفت، سیاست و دموکراسی، تهران، قومس.
نیلی، مسعود و دیگران (1389) دولت و رشد اقتصادی در ایران، چاپ سوم، تهران، نی.
وبلن، تورستین (1383) نظریه طبقه مرفه، ترجمه فرهنگ ارشاد، تهران، نی.
وطن‌خواه، مصطفی (1380) موانع تاریخی توسعه¬نیافتگی در ایران، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
هاجسن، جفری (1385) «تطور و تغییرات نهادی: در باب ماهیت انتخاب در بیولوژی و اقتصاد»، ترجمه علی نصیری اقدم، فصلنامه تخصصی تکاپو، شماره 15و 16، صص 243-275.
هالیدی، فرد (1358) دیکتاتوری و توسعه سرمایه‌داری در ایران، ترجمه فضل‌الله نیک‌آئین، تهران، امیرکبیر.
Stanfield, J.R. (1999) The Scope, Method, and Signification of Original Institutional Economics.Journal of Economics Issues, Vol XXXIII, No.2.
WorldBank (2013) PSD Policy Notes: Enhancing Private Sector Competitiveness in Rwanda.Increasing Private Investment and Competitiveness. Washington, DC: World Bank.
