«لیبرال دموکراسی رادیکال»: جایگزین فوکو برای «مدرنیتۀ سیاسی»
الموضوعات :
علی صالحی فارسانی
1
(دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، گروه علوم سیاسی)
الکلمات المفتاحية: جايگزين مدرنيته سياسي سو‍ژه‌شدگي ليبرال دموكراسيِ راديكال فوکو آگونیسم,
ملخص المقالة :
هدف این مقاله، ارزیابی برآیندهای عملی انضمامی نقدهای بنیادی و تبارشناختی فوکو از مدرنیته است و دلالتی است که انگاره های فوکویی می تواند برای نظام سیاسی و کنشگری سیاسی داشته باشد. فوکو بر آن است که در دوران مدرن از قدرت و دانش استعلازدایی می شود. مسئله این است که پذیرش «استعلازدایی قدرت» چه پیامدی در نگاه ما به کنشگری سیاسی، دولت و حکومت مندی خواهد داشت. نگاه استعلازدایانۀ فوکو موجب می شود که وی امرِ سیاسی را چونان امری حاکمیتی ننگرد و با جای دادن آن در چارچوبی نامتعین که همزمان هم فرهنگی و هم سیاسی است، آن را حکومت مندی بنامد. آنگونه که در این چارچوبِ استعلازدایی شده، امرِ سیاسی حاکمیتی همراه نیست که شخص فرودست را به انجامِ آنچه خود در سر دارد، وادار کند. در برابر، حکومت‌مندی بر شیوه کردار حکومت شوندگان تأثیر می گذارد، به گونه ای که زمینه خودتغییردهی و خودسامان دهی در رفتار روزانه آنان فراهم می شود و آنان به کاری واداشته نمی شوند که نخواهند، بلکه آزادانه و از رهگذر همان فرایند سوژه شدگی یا عینیت یافتن سوژه ، سلطه بر آنان اعمال می شود. در پاسخ به این مسئله، از نظریۀ «مدرنیتۀ سیاسیِ» موریس باربیه به عنوان یک ابزار رهنمونی برای تعریف امر سیاسی استفاده شده است و روش کاربست آن نیز «تاریخ ایده‌های» آرتور لاوجوی است. در نظریۀ «مدرنیتۀ سیاسی»، دوگانۀ آزادی- سلطه در دو سطح دولت و جامعۀ مدنی طرح می شود، آنگونه که با برتری حق و آزادی بر سلطه با نظام سیاسی لیبرال دموکرات همخوانی می شود. فرضیۀ مقاله این است که باورِ فوکو به «برتری چیرگی» در «مدرنیتۀ سیاسی» و لیبرال دموکراسی (به عنوان نظام سیاسی همخوان با آن) به زمینه سازی برای طرح لیبرال دموکراسی رادیکال می انجامد.
باربیه، موریس (1383) مدرنیتۀ سیاسی، ترجمۀ عبدالوهاب احمدی، تهران، آگه.
برمن، مارشال (1379) تجربۀ مدرنیته، ترجمۀ مراد فرهادپور، تهران، طرح¬نو.
بوشه، راجر (1387) نظریه¬¬های جباریت از افلاطون تا آرنت، ترجمۀ فریدون مجلسی، تهران، مروارید.
تاجيك، محمدرضا (1383) گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران، مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم انسانی.
سایمونز، جان (1390) فوکو و امر سیاسی، ترجمۀ کاوۀ حسین¬زاده¬راد، تهران، رخداد نو.
فلزن، کریستوفر (1392) فوکو و گفت¬وگوی اجتماعی، ترجمۀ اسفندیار غفاری¬نسب، تهران، بهمن برنا.
فوکو، میشل (1379) «سوژه و قدرت»، در: فراسوی ساختارگرایی و هرمنوتیک، ترجمۀ حسین بشیریه، تهران، نی.
---------- (1389الف) تئاتر فلسفه، گزیده¬ای از درس¬گفتارها، کوتاه¬نوشت¬ها، گفت¬وگوها، ترجمۀ نیکو سرخوش و افشین جهان¬دیده، تهران، نی.
---------- (1389ب) تولد زیست سیاست، درس¬گفتارهای کلژ دوفرانس 1978- 1979، ترجمه رضا نجف¬زاده، تهران، نی.
لمکه، توماس (1392) نقدی بر خرد سیاسی، بررسی تحلیل فوکو از طرز تفکر دولت مدرن، ترجمۀ یونس نوربخش و محبوبه شمشادیان، تهران، امام صادق(ع).
میلز، سارا (1389) میشل فوکو، ترجمۀ داریوش نوری، تهران، مرکز.
نیسبت، رابرت (1394) سنت جامعه¬شناسی، ترجمۀ سعید حاجی¬ناصری و زانیار ابراهیمی، تهران، دانشگاه تهران.
وبر، ماکس (1382) دین، قدرت، جامعه، ترجمۀ احمد تدین، تهران، هرمس.
هیندس، باری (1390) گفتارهای قدرت، از هابز تا فوکو، ترجمۀ مصطفی یونسی، تهران، پردیس دانش.
Lovejoy, Arthur (1939) The great chain of being, Harvard University Press.
Parchev, Ofer (2008) “The Political Agent and Radical Democracy”, The European Legacy, Toward New Paradigms, Volume 13, 2008 - Issue 7.
Taylor, Charles (1991) The Ethics of Authenticity.
Harvard University Press.
