«نوعصبیت»؛ توسعۀ مفهوم عصبیت ابن‌خلدون با نگاه به روند شکل¬گیری گروه داعش
الموضوعات :احمد مهربان دافساری 1 , منصور میراحمدی 2
1 - دانشگاه شهید بهشتی
2 - دانشگاه شهید بهشتی
الکلمات المفتاحية: عصبیت سلفی جهادی داعش خلافت نوعصبیت,
ملخص المقالة :
همبستگی و انسجام درونی شبکه‌های سلفی- جهادی از پاره ای جهات شبیه به همبستگی خونی و خاندانی در جوامع قبیله‌ای است. این امر هر چند معادل عینی پیوند خونی و خاندانی در زندگی قبیله ای نیست، از برخی جهات یادآور مفهوم «عصبیت» ابن خلدون است. به همین دلیل با وجود برخی شباهت ها نمی‌توان این مفهوم را برای تحلیل شکل گیری گروه تروریستی داعش و شبکه‌های مرتبط با آن که از تنوع نژادی و زبانی قابل ملاحظه ای برخوردارند، به کار بست. علاوه بر این شماری دیگر از ویژگی های این گروه از جمله استفاده آن از رسانه های اجتماعی و ساختار شبکه ای آن مختص جوامع جدید است و به نظر می‌رسد مفهوم قدیم «عصبیت» قادر به تبیین همه ابعاد آن نیست. پژوهش حاضر با تجزیه مؤلفه های عصبیت یعنی پیوند خونی، مذهب و اقتدار و بررسی تحول و پویایی آنها در جریان شکل گیری و همبستگی گروهیِ داعش، امکانات ارائه تحلیلی نوخلدونی در این زمینه را بررسی می کند.
ابن¬خلدون، محمد عبدالرحمان (1369) مقدمه، جلد 1، چاپ هفتم، تهران، علمی و فرهنگی.
بریزار، ژان شارل و گیوم داسکیه (1381) بن¬لادن: حقیقت ممنوع، تهران، آگاه.
جلائی‌پور، حمیدرضا و جمال محمدی (1387)، نظریه¬های متأخر جامعه¬شناسی، تهران، نی.
عباس¬زاده، مهدی (1389) القاعده پس از 11 سپتامبر (با تأکید بر عراق)، فصلنامه سیاست مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 2، تابستان، صص 151-170.
عطوان، عبدالباری (1395) تولد اهریمن: عوامل پیدایش دولت اسلامی عراق و شام، ترجمه فاروق نجم¬الدین، تهران، علمی و فرهنگی.
فیرحی، داوود (1382) قدرت، دانش و مشروعیت در اسلام، چاپ سوم، تهران، نی.
گلوین، جیمز (1393) داعش، خطری که چندان جدی نیست، ترجمه بابک واحدی، ماهنامه اندیشه پویا، شماره 20، مهر، صص 29-30.
لرنر، دانیل (1383) گذر جامعه سنتی: نوسازی خاورمیانه، ترجمه غلام‌رضا خواجه سروی، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
مهربان، احمد (1392) پاکستان، بحران دولت ملی و افراط‌گرایی مذهبی، فصلنامه مطالعات خاورمیانه، شماره 72، بهار، صص 151-178.
میراحمدی، منصور (1385) مقایسه ویژگی‌های معرفت‌شناختی جریان‌های فکری- سیاسی معاصر در جهان اسلام، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، شماره 8، زمستان، صص 175-202.
میراحمدی، منصور و احمد مهربان (1387) ایدئولوژی سید قطب و اسلام رادیکال، فصلنامه پژوهشنامه علوم سیاسی، شماره 13، زمستان، صص 175-212.
نصری نادر، آلبرت (1374) برداشت و گزیده‌ای از مقدمه ابن خلدون، ترجمه محمدعلی شیخ، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
Ahmed, Akbar S. (2002) Ibn Khaldun's Understanding of Civilizations and the Dilemmas of Islam and the West Today, Middle East Journal, Vol. 56, No. 1 Winter, pp. 20-45 available at: http://www.jstor.org/stable/4329719.
---------------------- (2003), Islam under siege: Living dangerously in a post-honor world, Cambridge: Polity.
Alatas, Syed Farid (2014) Applying Ibn Khaldun: the Recovery of a Lost Tradition in Sociology, London: Routledge.
Brachman, Jarret M. and Alix N. Levine, (2011) ‘‘You Too Can Be Awlaki!’’ Fletcher Forum 35, no.1.
Carter, Joseph A., Maher, Shiraz & Neumann Peter R. (2014) Measuring Importance and Influence in Syrian Foreign Fighter Networks, London: The international centre for the study of radicalization and political violence. Available at: www.icsr.info.
Gerges, Fawaz (2017) ISIS: A History, Princeton: Princeton University Press.
Hussain, Ghaffar and Erin Marie Saltman (2014) Jihad Trending: A Comprehensive Analysis of Online Extremism and How to Counter It, London: Quilliam. Available at: https://preventviolentextremism.info/jihad-trending-comprehensive-analysis-online-extremism-and-how-counter-it.
Kaplan, Jeffrey (2010) Terrorism’s fifth wave: A theory, a conundrum, and a dilemma. Perspectives on terrorism, Vol 2, No 2. Available at:http://www.terrorismanalysts.com/pt/index.php/pot/article/view/26/html.
Lebl, Leslie S. (2014). The EU, the Muslim Brotherhood and the Organization of Islamic Cooperation, Orbis, 57, no 1, 101-119. Available at: http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0030438712000804.
McCants, William (2016) The ISIS Apocalypse: The History, Strategy, and Doomsday Vision of the Islamic State, New York: St. Martin’s Press.
Muslim Brotherhood (1991) An Explanatory Memorandum on the General Strategic Goal for the Group in North America, Muslim Brotherhood. Available at: http://www.investigativeproject.org/documents/misc/20.pdf.
Naji, Abu Bakr (2006) The Management of Savagery: The Most Stage through Which the Umma Will Pass, transl. William McCants, John M. Olin Institute for Strategic Studies at Harvard University, https://azelin. files.wordpress. com/2010/08/abu-bakr-naji-the-management-of-savagery-the-most-critical-stage-through-which-the-umma-will-pass. pdf.
Pankhurst, Reza (2013) The Inevitable Caliphate? A History of the Struggle for Global Islamic Union, 1924 to the Present, London: C. Hurst and Co.
Pantucci, Raffaello (2011) A typology of lone wolves: Preliminary analysis of lone Islamist terrorists, London: The international centre for the study of radicalization and political violence. Available at: www.icsr.info.
Patai, Raphael (2002) The Arab mind, revised ed, New York: Hatherleigh.
Qadir, Heena (2013) Sociological insights of asabiyyah by Ibn Khaldun: An inevitable force for social dynamism, International Journal of Recent Scientific Research, Vol. 4, Issue, 8, pp.1220- 1224. Available at: http://www.recentscientific.com/sites/default/files/Download_600.pdf.
Roy, Olivier (2017) Jihad and Death: The Global Appeal of Islamic State, trans. Cynthia Schoch, London: C. Hurst and Co.
Sageman, Marc (2008) Leaderless Jihad: Terror Networks in the Twenty-First Century, Pennsylvania: University of Pennsylvania Press.
Scheuer, Michael (2011) Osama bin Laden, Oxford: Oxford University Press.
Scott, Jamie S (2005) “Da‘wa in the West: Islamic Mission in American Form” Ch. 8 in Scott, Jamie S, and Griffiths Gareth (eds), Mixed messages: materiality, textuality, missions. New York: Palgrave Macmillan.
U.S. Department of State (2003) National strategy for combating terrorism Available at: https://www.cia.gov/news-information/cia-the-war-on terrorism/Counter_Terrorism_Strategy.pdf.
Zabel, Sarah E (2007) The military strategy for global jihad, The U.S. Army War College research project. Available at: http://oai.dtic.mil/oai/oai? verb=getRecord&metadataPrefix=html&identifier=ADA469587.
Zarqawi, Ayman (2005) Zawahiri’s Letter to Zarqawi [English translation], U.S. Department of State Archive, July available at: https://ctc.usma.edu/harmony-program/zawahiris-letter-to-zarqawi-original-language-2/.
The Guardian (2016) 'Sharia police' street patrols did not violate law, German court rules, November 21 available at: https://www.theguardian.com/ world/2016/nov/21/germany-sharia-police-court-ruling.
http://hosted.ap.org/dynamic/stories/accessed April 2, 2015.
http://pewglobal.org/reports/pdf/254.pdf p. 3, accessed March 8, 2015.
https://www.theguardian.com/world/2014/oct/26/isis-exploits-tribal-fault-lines-to-control-its-territory-jihadi accessed October 29, 2014.
http://www.quilliamfoundation.org/wp/wp-content/uploads/publications/free/ muslim-communities-between-integration-and-securitization.pdf accessed 25 November, 2014.
http://pewglobal.org/reports/pdf/254.pdf pp. 3-4, accessed March 8, 2015 http://www.pewresearch.org/files/old-assets/pdf/muslim-americans.pdfp.31 accessed March 2, 2015.
http://www.pewforum.org/files/2010/09/Muslim-networks-full-report.pdf p. 9 accessed December 28, 2014.
http://www.bbc.com/news/world-middle-east-27801676 accessed November 26, 2014.
http://www.memri.org/report/en/0/0/0/0/0/0/7119.htmaccessed at March 14, 2015.
http://fas.org/irp/news/2005/10/letter_in_english.pdf accessed at January 7, 2015.
http://www.farsi.ru/doc/9417.htmlaccessed March 11, 2015.
http://neeloofar.org/critic/124-article/787-090493.html accessed November 2, 201.
