نقدي بر جايگاه طبقه در مدرنيتۀ انعطاف‌پذیر «اولريش بک»
الموضوعات :
حسین مسعودنیا
1
()
رضا محمود اوغلي
2
(دانشگاه محقق اردبيلي )
محمود رضا رهبر قاضی
3
()
الکلمات المفتاحية: طبقه, پسامارکسيسم مدرنيتۀ انعطاف‌پذیر فردگرايي جامعه خطرپذیر,
ملخص المقالة :
در اين مقاله، مفهوم طبقه در ديدگاه «اولريش بک» نقد و بررسي شده است. چارچوب نظري پژوهش بر مبناي رويکرد انتقادي است که هدف اصلي آن به چالش کشيدن فرهنگ و عقل خودبنياد مدرنيته است. اولريش بک به عنوان يکي از نظریه‌پردازان مدرنيته انعطاف‌پذير، مرگ طبقه، مرگ هويت‌هاي جمعي و سازه‌هاي سنتي را در فرايند گذار به مدرنيته انعطاف‌پذیر اعلام مي‌کند و بر عنصر فردگرايي در عصر جديد تأکيد مي‌کند. نويسندگان در مقاله حاضر اين چارچوب را به دليل ناديده گرفتن نابرابري‌هاي اجتماعي در جامعۀ مدرن مورد نقد قرار مي‌دهند و نشان مي‌دهند که نظريۀ بک دربارۀ زوال هويت‌هاي جمعي داراي ناهماهنگي‌ها و تناقضات بسيار جدي است. هدف اصلي اين مقاله، رد واقعيت تغییرات اجتماعي نيست، بلکه هدف اصلي، تبيين اشتباهات و تناقضات دروني موجود در آثار بک، همراه با دفاع از تحليل طبقاتي در مباحث جامعه‌شناختي است
اباذري، يوسف و حسن چاوشيان (1381) «از طبقۀ اجتماعي تا سبک زندگي»، نامه علوم اجتماعي، شماره 20، صص 3-27.#
اديبي، حسين (1354) جامعه‌شناسي طبقات اجتماعي، تهران، دانشگاه تهران.#
ازغندي، عليرضا (1386) درآمدي بر جامعه‌شناسي سياسي ايران، تهران، قومس.#
اسميت، فوانک آرد (1379) «تاریخ‌نگاری و پسامدرنيسم»، ترجمه حسينعلي نوذري، فصلنامه تاريخ معاصر ايران، سال چهارم، شمارۀ 13و 14، صص 63-95.#
ايماني جاجرمي، حسين (1387) «نگاهي جامعه‌شناختي به مخاطره در شهر»، مطالعات اجتماعي ايران، شماره 4، صص 124-142.#
تاجیک، محمدرضا (1385) «پسامارکسیسم و پسامارکسیسم»، پژوهش سیاست نظری، شماره 2، صص 25-46.#
توسلي غلام عباس و ابوعلي ودادهير (1388) «مناسبات دانش و سياست در يک جامعۀ مخاطره‌آمیز: تأملی جامعه‌شناختي بر شکل‌گيري جوامع مخاطره‌آمیز نظارتي در عصر حاضر»، مجله جامعه‌شناسي ايران، دوره 10، شمارۀ 4، صص 22-42.#
رباني، رسول و حامد شيري (1388) «اوقات فراغت و هويت اجتماعي: بررسي جامعه‌شناختي الگوهاي گذران اوقات فراغت جوانان در تهران»، فصلنامه تحقيقات فرهنگي، دوره دوم، شماره 8 ، صص 209-249.#
سليماني، داوود (1387) «منشأ طبقات اجتماعي و قرآن»، فصلنامه تخصصي پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآني، سال اول، شماره 1، صص 55-62.#
علمي، محمود (1388) «گرایش‌ها و اولویت‌های ارزشي دانشجويان و رابطۀ آن با طبقۀ اجتماعي»، جامعه‌شناسي كاربردي، سال بيستم، شماره ۲ (پياپي ۳۴)، صص 107-132.#
فوزي، يحيي و مليحه رمضاني (1388) «طبقۀ متوسط جديد و تأثيرات آن در تحولات سياسي بعد از انقلاب اسلامي در ايران»، فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامي، سال پنجم، شماره 17، صص 11-27.#
قاسمي، محمدعلي (1388) «جامعة ريسك و اهميت آن براي مطالعات استراتژيك»، فصلنامه مطالعات راهبردي، سال دوازدهم، شماره 3، صص 27-46.#
كنيگ، ساموئل (1353) جامعه‌شناسي، ترجمه مشفق همداني، سيمرغ، تهران.#
كوئن، بروس (1383) درآمدي بر جامعه‌شناسي، ترجمه محسن ثلاثي، تهران، فرهنگ معاصر.#
گرب، ادوارج (1373) نابرابری‌های اجتماعي، ترجمه محمد سياهپوشان و احمدرضا غروي¬زاده، تهران، معاصر.#
گورويچ، ژرژ (1357) مطالعه دربارۀ طبقات اجتماعي، ترجمه باقر پرهام، تهران، شركت سهامي کتاب‌های جيبي.#
گيدنز، آنتوني (1380) پيامدهاي مدرنيته، ترجمۀ محسن ثلاثي، چاپ دوم، تهران، مرکز.#
---------- (1382) تجدد و تشخص (جامعه و هويت شخصي در عصر جديد)، ترجمۀ ناصر موفقيان، چاپ دوم، تهران، ني.#
لهسايي¬زاده، عبدالعلي (1380) «نابرابري و قشربندي اجتماعي در ايران»، مجله علوم اجتماعي و انساني دانشگاه شيراز، دوره شانزدهم، شماره دوم، صص 3-24.#
ليوتار، ژان فرانسوا (1381) وضعيت پست‌مدرن؛ گزارشي دربارۀ دانش، ترجمه حسينعلي نوذري، تهران، گام نو.#
مارش، ديويد و جري استوکر (1378) روش و نظريه در علوم سياسي، ترجمه امیرمحمد حاجی يوسفي، تهران، پژوهشکده راهبردي.#
مالکوم، واتزر (1379) جهانی‌شدن، ترجمۀ اسماعيل مرداني گيوي و سياوش مريدي، تهران، سازمان مديريت صنعتي.#
نش، کيت (1385) جامعه‌شناسي سياسي معاصر (جهانی‌شدن، سياست و قدرت)، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران، کوير.#
وارد، گلن (1387) پست‌مدرنیسم، ترجمه قادر فخر رنجبري و ابوذر کرمي، تهران، ماهي.#
Bauman, Z.# (2002) Society Under Siege, Cambridge: Polity Press.#
Beck, U.# (1992) Risk Society: Toward a New Modernity, London: Sage.#
---------- (1994) The Reinvention of Politics: Towards a Theory of Reflexive Modernization’ in U.#Beck, Polity Press
---------- (1995) Ecological Politics in an Age of Risk, Cambridge: Polity Press.#
---------- (1997) The Reinvention of Politics: Rethinking Modernity in the Global Social Order, Cambridge: Polity Press.#
---------- (2002) ”The Cosmopolitan Society and its Enemies”, Theory, Culture & Society 19 (1–2): 17–44.#
Beck, U.# and Beck-Gernsheim, E.# (2002) Individualization: Institutionalized Individualism and its Social and Political Consequences, London: Sage.#
Beck, U.# and Willms, J.# (2004) Conversations with Ulrich Beck, Cambridge: Polity Press.#
Boudon.#r and Bourricaud.#F.# (1989) Acritical dictionary of sociology, selected and translated to English by Hamilton P.#London, Routledge, first.#
Bourdieu, P.# (1984) Distinction.# Harvard, Cambridge, MA
Featherston, M (1996) Global culture, London, Routledge.#
Giddens, Anthony.# (1994) Beyond Left and Right: The Future of Radical Politics, Cambridge: Polity Press.#
------------------ (1996) Sociology, (Cambridge; Polity press).#
------------------ (1999) ”Risk and Responsibility”, Modern Law Review, 62 (1).#
Goldthorpe, J.# H.# (1983) ”Women and Class Analysis: In Defence of the Conventional View”, Sociology 17 (4): 465–88.#
Hindess, B.# (1987) Politics of class Analysis, oxford, Basill Black wellinc.#
Marx, Karl, & Engles, F.# (1970) The communist Manifesto.# Harmondsworth.#
--------------------------- (1976) Collected works.# London: vol.# 5.#
--------------------------- (1994) Capital, London, Penguin books
Mythen, G.# (2005) «Employment, Individualization and Insecurity: Rethinking the Risk Society Perspective», The Sociological Review 53 (1): 129–49.#
Pakulski, J.# and M.#Waters (1996) The Death of Class, London, Sage.#
Scott, J.# (2006) ”Class and Stratification” in G.#Payne (ed.#) Social Divisions, Second Edition, Basingstoke: Palgrave Macmillan.#
Skeggs, B.# (2004) Class, Self, Culture, London: Routledge.#
