کهن‌الگوها و اسطوره‌های سیاسی عصر مدرن: بر اساس چارچوب نظری «کارل گوستاو یونگ»
الموضوعات :محمدعلي توانا 1 , فرزاد آذرکمند 2
1 - دانشگاه شیراز گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی
2 - دانشگاه یزد
الکلمات المفتاحية: اسطوره‌های سیاسی کهن‌الگو ناخودآگاه روانی رهبران فرهمند یونگ,
ملخص المقالة :
«کارل گوستاو یونگ»، یکی از برجسته ترین متفکران معاصر است که موضوع کهن‌الگوها و بازتولید آنها در قالب اسطوره های سیاسی مدرن را بررسی کرده است. از منظر یونگ، کهن الگوها مقولاتی اند که از گذشته های دور و از اعقاب و نیاکان (حیوانی و انسانیِ) ما به ارث رسیده اند و بخشی از ناخودآگاه ما را تشکیل می دهند. کهن الگوها در گذشته های دیرین در قالب افسانه ها و اسطوره ها خودنمایی می کردند؛ اما - برخلاف پیش بینی روشنگری - آنها نه تنها از بین نرفتند، بلکه زندگی سیاسی مدرن را نیز دستخوش تحولات بسیار نمودند. یکی از برجسته ترین این تحولات، شکل گیری ایدئولوژی های سیاسی مدرن و جنبش‌های توده ای است. به بیان ساده، کهن الگوها در عصر مدرن به شکلی دیگر به حیات خود ادامه داده اند. بر این اساس مقالۀ حاضر قصد دارد بر مبنای چارچوب نظری یونگ، ارتباط اسطوره های سیاسی مدرن را با کهن الگوها بررسی کند. پرسش اصلی مقالۀ حاضر این است: چگونه کهن الگوهای گذشته، در روان انسان مدرن بازتولید شود؟ فرضیۀ مقالۀ حاضر این است که این کهن الگوها در ضمیر ناخودآگاه انسان رسوب کرده اند و رهبران فرهمند (کاریزماتیک) مدرن با بازمفصل بندی کهن الگوها، مجدداً آنها را فعال می سازند. رهیافت مقالۀ حاضر اندیشه شناسی است. بدین معنا که فرایند شکل گیری کهن الگوها در عصر مدرن را بازسازی می کند. روش مقاله نیز تحلیل محتوای کیفی است. بدین معنا که به تحلیل (استنباط، استدلال بر له یا علیه) اندیشه ها و مفاهیم مرتبط با کهن‌الگوها می‌پردازد. می توان مهم ترین یافتۀ تحقیق حاضر را چنین برشمرد: در عصر مدرنیتۀ متأخر، کهن الگوها همچنان در ناخودآگاه روانی انسان حضور دارند و بحران های اجتماعی - روانی (همانند سرگشتگی میان سنت و مدرنیسم) می‌تواند این فرصت را در اختیار رهبران فرهمند (کاریزماتیک) اقتدارطلب قرار دهد تا آنها را مجدداً فعال سازند. به بیان ساده، در عصر حاضر همچنان زمینۀ شکل گیری ایدئولوژی های تمامیت خواه - بر مبنای کهن الگوها - مهیاست.
اوداینیک، ولودیمیر والتر (1379) یونگ و سیاست، ترجمۀ علیرضا طیّب، تهران، نی.#
جینز، جولیان (1386) خاستگاه¬ آگاهی در فروپاشی¬ ذهن دو جایگاهی، ترجمۀ رضا نیلی¬پور، تهران، آگه.#
ریچاردز، بری (1382) روان¬کاوی فرهنگ¬ عامه، نظم و ترتیب نشاط، ترجمۀ حسین¬ پاینده، تهران، طرح نو.#
فروم، اریک (1363) گریز از آزادی، ترجمۀ¬ داوود حسینی، تهران، ارسطو.#
فروم، اریک و دیگران (1368) روان¬کاوی ¬و ذن¬بودیسم، ترجمۀ نصرالله ¬غفاری، چاپ¬ دوم، تهران، بهجت.#
فوردهام، فریدا (1351) مقدمه¬ای بر روان¬شناسی ¬یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، چاپ¬ دوم، تهران، اشرفی.#
کالیس، ارسطو (1382) ایدئولوژی ¬فاشیست، سرزمین و گسترش¬طلبی در ایتالیا و آلمان 1922-1945، ترجمۀ¬ جهانگیر معینی ¬علمداری، تهران، امیر¬کبیر.#
کوپ، لارنس (1384) اسطوره، ترجمۀ¬ محمد دهقانی، تهران، علمی و فرهنگی.#
گیدنز، آنتونی (1388) تجدد و تشخص، ترجمۀ ناصر موفقیان، چاپ پنجم، تهران، نی.#
مک¬اسمیت، دنیس (1363) موسولینی، ترجمۀ¬ محمود ریاضی، تهران، شیرازه.#
مورنو، آنتونیو (1380) یونگ، خدایان و انسان ¬معاصر، ترجمۀ داریوش مهرجویی، چاپ ¬دوم، تهران، مرکز.#
هوفر، اریک (1385) مرید راستین، تأملاتی ¬دربارۀ سرشت جنبش¬های ¬توده¬وار، ترجمۀ شهریار خواجیان، تهران، اختران.#
هیتلر، آدولف (1381) نبرد من، ترجمۀ¬ حمید عنایت، چاپ¬ هشتم، تهران، دنیای ¬کتاب.#
یونگ، کارل¬گوستاو (1352) انسان و سمبول¬هایش، ترجمۀ ابوطالب صارمی، تهران، امیرکبیر.#
--------------- (1386) تحلیل¬ رؤیا، گفتارهایی در تعبیر و تفسیر رؤیا، ترجمۀ رضا رضایی، چاپ سوم، تهران، افکار.#
--------------- (1392) مشکلات ¬روانی انسان ¬مدرن، ترجمۀ محمود بهفروزی، چاپ ¬سوم، تهران، جامی.#
MacIntyre, Alasdair (1998) Whose Justice? Which Rationality, Notre Dame, University of Notre Dame Press.#
Mouffe,Chantal (2006) on the political, Routledge taylor and francis group, London and New York.#
