شيوه‌هاي اقناع خواننده در «نفثه‌المصدور»
الموضوعات :
نسرين فقيه ملک‌مرزبان
1
(الزهرا)
زهرا صابري تبریزی
2
(الزهرا)
الکلمات المفتاحية: نفثه‌المصدور زیدری نسوی حمله مغول قرائت تنگاتنگ تك‌صدايي,
ملخص المقالة :
«نفثه‌المصدور» تألیف زیدری نسوی، اغلب به مثابه متنی نگریسته شده است که بخشی از واقعیتِ تاریخی حمله مغول را به بیانی عاطفی روایت کرده است. اما در مقاله حاضر مي‌كوشيم تا نشان دهیم که نویسنده این کتاب در فرصت مناسبی، که البته آن را مرهونِ سِمَتِ درباری‌اش است، به «تاریخ‌نمایی» دست زده است و وقتی مطمئن شده که کار مخدومان سابقش پایان یافته است، با استفاده از سابقه تحریرِ سیره جلال‌الدین و بهره‌گیری از سِمتِ دیوانی، نفثه‌المصدور را به مثابه گواه برائتِ خود از اتهامِ فرار از حمله مغول نگاشته است. با استفاده از شواهد متنی و قرائت تنگاتنگ متن درمی‌یابیم که زیدری با بهره‌گیری از ژانری که برای روایت اثرش برگزیده است، یعنی روایت تاریخی، واقعیت را در جهت مقصود خویش تغییر داده و به این ترتیب ذهن خواننده امروزی‌اش را نیز تسخیر کرده است. اين راه‌كارها از گردآوردنِ عناصر چهارگانه طبيعت و بهره‌گیری از ساختار قصیده در نثر آغاز مي‌شود و تا درازگويي و ممانعت از شكل‌گيري گفت‌وگو پيش مي‌رود.
امینی، محمدرضا (1388) «بازنگری مبانی علم معانی و نقد برداشت‌های رایج از آن»، متن‌شناسی ادب فارسی، دوره اول، شماره 3، صص 59-76.
بتلاب اکبرآبادی، محسن و محمدعلی خزانه‌دارلو (1390) «نمودهای رمانتیسم در نفثه المصدور»، متن‌شناسی ادب فارسی، شماره 11، 47-60.
بركت، بهزاد و طيبه افتخاري (1389) «نشانه‌شناسي شعر، كاربست نظريه مايكل ريفاتر بر شعر اي مرز پرگهر فروغ فرخزاد»، جستارهاي زباني، شماره 4، صص 109-130.
بهار، محمدتقي (1376) سبك‌شناسي، جلد سوم، چاپ نهم، تهران، مجيد.
بلعمی (1378) تاریخنامه طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، سروش.
پاینده، حسین (1387) «نقد شعر آی آدمها سرودۀ نیما یوشیج از منظر نشانه‌شناسی»، نامۀ فرهنگستان، سال دهم، شمارۀ 4، پیاپی 40، صص 95-113.
تجلیل، جلیل (1363) معانی و بیان، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
رنجبر، محمود و محمدعلی خزانه‌دارلو (1391) «بررسی روایت و بن‌مایه‌های داستانی در نفثه‌المصدور»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، 25، 87-114.
دینوری، ابوحنیفه احمدبن¬داود (1371) اخبارالطوال، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نی.
ذاکری کیش، امید (1394) «تحلیل محتوای غنایی نفثه المصدور»، پژوهشنامه ادب غنایی، 24، 97-116.
رادمنش، عطامحمد و ندا پازاج (1392) «رویکردی به ایهام در نفثه المصدور زیدری نسوی»، مطالعات زبانی بلاغی، 8، 69-90.
رضانژاد، غلامحسین (1367) اصول علم بلاغت، تهران، دانشگاه الزهراء.
رنجبر، محمود و محمدعلی خزانه‌دارلو (1391) «بررسی روایت و بن مایه‌های داستانی در نفثه المصدور»، کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، 25، 87-114.
زیدری نسوی، شهاب‌الدین (1384) سیره جلال‌الدین منکبرنی، تصحیح مجتبی مینوی، چاپ سوم، تهران، علمی و فرهنگی.
--------------------- (1389) نفثه‌المصدور، تصحیح و توضیح امیرحسین یزدگردی، چاپ سوم، تهران، توس.
سام خانیانی، علی اکبر و مصطفی ملک پایین (1392) «تحلیل زبان شناسانه نفثه المصدور زیدری نسوی»، 58، 115-134.
سلامت‌نیا، فریده و سعید خیرخواه بزرکی (1393) «نگاهی تازه به نثر شاعرانه نفثه المصدور»، زیبایی‌شناسی ادبی، 22، 85-97.
شمیسا، سیروس (1387) سبك‌شناسي نثر، تهران، ميترا.
------------- (1393) معانی، تهران، میترا.
صفا، ذبيح‌الله (1378) تاريخ ادبيات در ايران، جلد سوم، چاپ يازدهم، تهران، فردوس.
طحان، احمد (1387) «نقد و بررسی زیباشناختی نفثه المصدور»، پژوهش‌های ادبی، 19، 89-116.
عباسی، حبیب‌الله و حجت کجانی حصاری (1395) «نقش موسیقی در گزینش واژگان نفثه المصدور»، زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی، 80، 115-136.
فاضل، احمد (1388) «درآمدی بر سخن‌آرایی و ظرافت‌های معنایی در نفثه المصدور»، پژوهشنامه ادبیات تعلیمی، 3، 111-126.
محجوب، فرشته (1395) «واکاوی ساختاری و زیباشناختی نفثه المصدور»، فنون ادبی، 17، 207-222.
همایون کاتوزیان، محمدعلی (1372) استبداد، دموکراسی و نهضت ملی، تهران، مرکز.
يورگنسن، ماریان و لوئیز فيليپس (1379) روش و نظریه در تحليل گفتمان، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران، نی.
