تحلیل کارکرد «تمثیل داستانی» در پیرنگ داستان کوتاه
الموضوعات :
لیلا رضایی
1
(ادبیات و علوم انسانی)
عباس جاهدجاه
2
()
الکلمات المفتاحية: روایت تمثیل پیرنگ ساختار داستان کوتاه,
ملخص المقالة :
تمثیل، یکی از فنون بلاغی است که کارکردهای معنایی آن مورد توجه بسیاری از ادیبان قرار گرفته است. از میان انواع تمثیل، نوع داستانی آن که ساختاری روایی دارد، کاربردی وسیع در متون ادبی کلاسیک و معاصر فارسی داشته است. داستان معاصر نیز همانند شعر در موارد بسیاری از کارکردهای معنایی تمثیل بهره برده است. بررسی تمثیلهای داستانی به کار رفته در داستان‌های کوتاه مدرن نشان میدهد که برخی از نویسندگان، این آرایه را در کارکردی متفاوت از نوع معنایی آن به کار برده و در بخش ساختاری داستان نیز از آن بهره گرفته-اند. به هدف بررسی این کارکرد، پژوهش حاضر با مبنا قرار دادن آرای «برایان ریچاردسون» دربارۀ تأثیر ساختاری ابزار بلاغی در داستان مدرن، به تحلیل سه داستان کوتاه فارسی («مهدی»، «دوزیستان» و «قصه و غصه») پرداخته و نشان داده است که تمثیل داستانی می‌تواند علاوه بر کارکرد محتوایی، در ساختار پیرنگ داستان کوتاه مدرن نیز مؤثر واقع شود.
اسماعیلیون، حامد (1391) آویشن قشنگ نیست (مجموعه داستان)، چاپ پنجم، تهران، ثالث.#
حمیدی، سیدجعفر و اکبر شامیان (1384) «سرچشمه‌های تکوین و توسعه انواع تمثیل»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی (تبریز)، شماره 197، صص 75-107.#
زرین¬کوب، عبدالحسین (۱۳۷۸) بحر در کوزه، چاپ هشتم، تهران، علمی.#
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1372) صور خیال در شعر فارسی، چاپ پنجم، تهران، آگاه.#
شیری، قهرمان (1389) تمثیل و تصویری نو از کارکردها و انواع آن، کاوش‌نامه، شماره 20، صص 33-54.#
علیپور گسکری، بهناز (1390) بگذریم (مجموعه داستان)، چاپ چهارم، تهران، چشمه.#
غزالی، محمدبن¬محمد (۱۳۶۴) کیمیای سعادت، به کوشش حسین خدیو جم، تهران، علمی و فرهنگی.#
فتوحی رودمعجنی، محمود (۱۳۸۵) بلاغت تصویر، تهران، سخن.#
--------------------- (۱۳۸۴) «تمثیل، ماهیت، اقسام، کارکرد»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، دوره 12-۱۳، شماره 47-۴۹، صص ۱۴۱-۱۷۸.#
کشاورز، محمد (۱۳۹۱) «بررسی تطبیقی دو داستان تمثیلی از صادق چوبک و بهرام صادقی»، مجله تاریخ ادبیات، شماره ۷۰، صص ۱۶۱-۱۸۵.#
مرتضایی، جواد (1390) «تمثیل، تصویر یا صنعت بدیعی»، پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، شماره 12، صص 29-38.#
مستور، مصطفی (1390) من دانای کل هستم (مجموعه داستان)، چاپ دهم، تهران، ققنوس.#
وفایی، عباسعلی و سمیه آقابابایی (1392) «بررسی کارکرد تمثیل در آثار ادبی تعلیمی»، پژوهش نامه ادبیات تعلیمی، دوره 5، شماره 18، صص 23-46.#
هاشمی، زهره (1389) «کارکرد تمثیل از دیدگاه منتقدان رمانتیک»، نقد ادبی، شماره 9، صص 49-72.#
Brooks, Peter (1984) Reading for the Plot, Design and Intention in Narrative, New York, Random.#
Chatman, Seymour (1978) Story and discourse, Cornell University Press
Honeywell, J.# Arthur.# "Plot in the Modern Novel.#" In Essentials of the Theory of Fiction, Ed.# Michael J.# Hoffman and Patrick D.# Murphy.# Durham (NC), Duke UP, 1988.# 238-50.#
Patrick, Walton R.# (1967) Poetic Style in the Contemporary Short Story, Composition and Communication, Vol.# 18, No.# 2 (May, 1967), pp.# 77- 84
Phelan, J.# (1989) Reading People, Reading Plots, Character, Progression, and the Interpretation of Narrative, Chicago, University of Chicago Press.#
Phelan, James & Rabinowitz, Peter J.# (2005) A Companion to Narrative Theory, Malden, Blackwell.#
Reid, Ian (1977) The Short Story, London, Routledge.#
Richardson, Brian (2002) Narrative Dynamics, Essays on Time, Plot, Closure, and Frames, Columbus, Ohio State University Press.#
Ricoeur, Paul (1981) ‘‘Narrative Time.#’’ In W.# J.# T.# Mitchell (ed.#), On Narrative (pp.# 165–86) Chicago, University of Chicago Press.#
Sheehan, Paul (2004) Modernism, Narrative and Humanism, Cambridge University Press.#
