همبستگی سرمایه اجتماعی، کارآمدی نهادی و توسعه ملی
الموضوعات :
سیدعطاءالله سینائی
1
(دانشگاه پیام نور )
مسعود شفیعی
2
()
الکلمات المفتاحية: سرمایه اجتماعی, کارآمدی نهادی, توسعه ملی, همبستگی, هم افزایی,
ملخص المقالة :
فرایند پیوستۀ توسعه مهمترین ذهن مشغولی جوامع بشری و تعیین کنندۀ میزان تفاوت کشورهاست. بنابر این پرسش مهمی که در دنیای کنونی رد و بدل می شود این است که چرا و چگونه برخی کشورها به سطح بالاتری از شاخص های توسعه دست یافته اند و برخی دیگر در پایین جدول قرار دارند؟ از این زاویه کاویدن عوامل و ابعاد توسعه و طرح پرسش ها و فرضیات در این خصوص روش رایجی برای کشف و گشایش مسیرهای توسعۀ جوامع است. هدف کلی در این پژوهش بررسی سرمایه اجتماعی، رابطۀ آن با شکل گیری کارآمدی نهادی و سپس با نوسانات توسعۀ ملی است. پژوهش به تأثیر این ظرفیت های دو گانه، پیاپی و پیشنیاز بر نوسانات حرکت در مسیر توسعۀ ملی می پردازد. بازبینی مسیر طی شده و نوسانات نشان می دهد که رابطۀ میان این سه عامل برخوردار از یک وضعیت هم افزا (synergy)است. چارچوب نظری این پژوهش، تلفیقی از تئوریهای سرمایه اجتماعی، نهادگرایی و توسعه؛ و نظریات اندیشمندانی چون پاتنام، فوکویاما، هانتینگتون، نورث، شومپیتر، میردال و تودارو، در ارتباط با متغیرهای درگیر در شکل گیری موضوع پژوهش است. فرضیه اصلی پژوهش این است که رابطۀ همبستگی مثبتی میان سه متغیر سرمایه اجتماعی، کارآمدی نهادی و توسعۀ ملی وجود دارد. این پژوهش از نظر هدف بنیادی و از نظر روش کتابخانه ای، اسنادی و اکتشافی است.
1) آزاد ارمکی، دکتر تقی(1386)؛ جامعه شناسی توسعه، اصول و نظریه ها. جلد اول، تهران: نشر علم.
2) ازكيا، مصطفي (1377). جامعه‌شناسي توسعه. تهران: موسسه نشر علم.
3) ازکیا، مصطفی (۱۳۶۷). نظریههای توسعهنیافتگی. مندرج در نامه علوم اجتماعی، شماره1
4) ازکیا، مصطفی و غلامرضا غفاری(1383). توسعه روستایی با تاکید بر جامعه روستایی ایران. تهران: نشر نی.
5) اکبری، امین (1383). نقش سرمایه ی اجتماعی در مشارکت : بررسی تاثیر سرمایه ی اجتماعی بر مشارکت سیاسی، اجتماعی (مطالعه موردی روستای فارسنج از توابع سقز)، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.
6) باقری نژادی، جعفر و جاوید، غزاله(1393). ارائۀ مدل نوآوری باز در صنعت بانکداری ایران؛ فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی، سال دوم، شماره پنجم، بهار و تابستان، صص 41-21 7) بوردیو پی یر (1380). نظریه کنش، دلایل عملی و انتخاب عقلانی. ترجمة مرتضی مردیها. تهران: انتشارات نقش و نگار.
8) پاتنام ،روبرت(1380). دموکراسی و سنت های مدنی.ترجمه: محمد تقی دلفروز،تهران:نشر سلام.
9) تاجبخش کیان،(1389). سرمایه های اجتماعی : اعتماد، دموکراسی و توسعه (مجموعه مقالات). ترجمه: افشین خاکباز و حسن پویان ، تهران : نشر شیرازه.
10) تاج گردون، محمدقائم؛ منظوری شلمانی، محمد تقی و حبیبی، جعفر(1393). طراحی چارچوب مدل سازی جریان صنعت و دانشگاه؛ فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی، سال سوم، شماره ششم، پاییز و زمستان، صص 90-75.
11) تردی، گویر (1380). اعتماد اجتماعی و جوامع انسانی. ترجمه: اسماعیل بلالی، تهران: نمایه پژوهش.
12) تودارو، مايکل(1366)؛ توسعه اقتصادی در جهان سوم. ترجمه: غلامعلی فرجادی. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
13) توسلی غلامعباس ، موسوی مرضیه(1384)؛ مفهوم سرمایه در نظریات کلاسیک و جدید، با تأکید بر نظریه های سرمایه اجتماعی. زمستان ، نامه علوم اجتماعی، شماره 26، ص 1 - 32.
14) توسلی, غلام عباس(1382). مشارکت در شرایط جامعه آنومیک. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
15) چپرا، م. ع. ( 1383). اسلام و توسعه اقتصادی. مترجم: محمدتقی نظرپور و اسحاق علوی، انتشارات دانشگاه مفيد، قم.
16) دادلي، سيرز (1368)؛ پيشگامان توسعه. ترجمه: سيد علي اصغر هدايتي و علي ياسري، انتشارات سمت.
17) دوسوتو، هرنالدو (1385)؛ راز سرمایه. ترجمه: فریدون تفضلی، چاپ اول، تهران: نشر نی.
18) دهشیری، محمدرضا(1393). جایگاه هم افزایی فرهنگی در توسعه فرهنگی کشور. مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال ششم، شماره دوم، صص 44-25.
19) رنانی، محسن و مؤیدفر، رزیتا(1390)؛ چرخه های افول اخلاق و اقتصاد، سرمایه اجتماعی و توسعه در ایران. چاپ اول، تهران: انتشارات طرح نو.
20) روثستاین، بو(1393)؛ دام های اجتماعی و مسأله ی اعتماد. ترجمه: لادن رهبری، محمود شارع پور و سجاد فاضلی، تچاپ اول، تهران: نشر آگه.
21) ریتزر، جرج (1386). نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.
22) زتومکا، پیوتر (1386). اعتماد یک نظریه جامعه شناختی. ترجمه: فاطمه گلابی؛تهران: چاپ افست اتحاد.
23) سو، آلوین. ی.(1386). تغییر اجتماعی و توسعه؛ مروری بر نظریات نوسازی، وابستگی و نظام جهانی. مترجم محمود حبیبی مظاهری، چاپ سوم، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
24) سن، آمارتيا (1381). توسعه به مثابه آزادی. ترجمه :حسين راغفر، نشر سحاب
25) شارع پور، محمود (1380). فرسایش سرمایه اجتماعی و پیامدهای آن. نامه انجمن جامعه شناسی. سال اول. شماره یک.
26) شومپیتر، جی.(1354). کاپیتالیسم، سوسیالیسم و دموکراسی. ترجمه: حسن منصور، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران.
27) عجم اوغلو، دارون و رابینسون، جیمز(1395).چرا ملت ها شکست می خورند، ریشه های قدرت و ثروت. مترجمان: محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی پور؛ چاپ ششم، تهران: نشر روزنه.
28) فوكوياما، فرانسيس(1379). پايان نظم. ترجمه: غلامعباس توسلي، تهران: انتشارات جامعه ايرانيان،
29) فیلد، جان (1388) سرمایه اجتماعی. ترجمه غلامرضا غفاری و حسین رمضانی،تهران: انتشارات کویر.
30) قربانی، رسول و عظیمی، بشرا(1393). بررسی تأثیر ساختار درآمدی شهرداری بر روند توسعه شهری با استفاده از تکنیک ضریب همبستگی و تحلیل عاملی. مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری. شماره هجدهم، صص 132-115.
31) قرهباغیان، مرتضی (1370)؛ اقتصاد رشد و توسعه. جلد یکم، تهران: نشر نی.
32) کاستلز، مانوئل (1389). عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ (ظهور جامعه شبکه‌ای)؛ترجمه: احمد علیقلیان، افشین خاکباز، حسن چاوشیان؛ ویراستار علی پایا، چاپ ششم؛ تهران: انتشارات طرح نو.
33) کامران، دکتر فریدون؛ کفاشی، دکتر مجید و اخترمحققی،مهدی(1389). بررسی تاثیر مطبوعات بر وضعیت سرمایه اجتماعی جوانان شهر تهران - با تاکید بر اعتماد اجتماعی؛
34) کلمن،جیمز(1377). بنیادهای نظریه اجتماعی.ترجمه: منوچهر صبوری،تهران: نشر نی.
35) گروینوگن، جان؛ اسپیتهوون، آنتون و ون دن برگ، آنت (1391). مقدمه ای بر اقتصاد نهادگرا. ترجمه: اصلان قودجانی، تهران: انتشارات مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
36) گیدنز،آنتونی(1382).تجدد و تشخص.ترجمه: ناصر موفقیان،تهران: نشر نی. 37) میردال، گونار (۱۳۶۶). درام آسیایی، ترجمه: منوچهر امیری، تهران: امیرکبیر.
38) نورث، داگلاس سسیل(1377). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی. مترجم: محمدرضا معینی، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.
39) نورث، داگلاس؛ والیس، جان جوزف و وینگاست، باری آر(1396). خشونت و نظم های اجتماعی؛ چارچوب مفهومی برای تفسیر تاریخ ثبت شدۀ بشر. مترجمین: جعفر خیرخواهان و رضا مجید زاده؛ تهران: انتشارات روزنه.
40) هابز، توماس(1395)، لویاتان، مترجم: حسین بشیریه، چاپ دهم، تهران: نشر نی
41) هانتینگتون، ساموئل(1386) سامان سیاسی در جوامع دستخوش دگرگونی. ترجمه: محسن ثلاثی، چاپ چهارم، تهران: نشر علم.
42) Putnam, r.d.(2000) bowling alone: the collapse and revival of american community,simon and schuster,new York
43) Portes,A.(1998) , Social capital: its origins and applications in modern sociology, Annual Review of Sociology,vol.24, pp. 1-24
