بررسي و تحليل انتقادي ديدگاه‌هاي ادبي رادوياني در ترجمانالبلاغه
الموضوعات :الکلمات المفتاحية: ترجمانالبلاغه رادوياني ساخت و معنا در شعر نقد بديعي نقد بلاغي,
ملخص المقالة :
ترجمانالبلاغه به عنوان نخستين كتاب منثور فارسي در حوزه‌هاي نقد ادبي و بلاغت، نقشي يگانه و ممتاز در تأسيس و تحليل اين مباحث و موضوعات دارد. رادوياني با نوشتن اين كتاب، هم نخستين سنگ بناي مباحث ادبي را به نثر گذاشت و هم مجموعه ديدگاه‌ها و انديشه‌هاي رايج در حوزه مسائل زيباشناختي شعر را كه غالباً به زبان عربي بود، وارد زبان فارسي و فرهنگ ايراني كرد و تا حدودي آن مقوله‌ها را بومي ساخت. ضمن آن كه با خلق اين اثر گام مهمي در علمي ساختن نثر فارسي نيز برداشت و زمينه را براي طرح وسيع‌تر اين مقوله‌ها ـ در اين زبان ـ آماده ساخت و موجي نو در ميان متفكران و صاحب‌نظران ادبي ـ از جمله رشيد و طواط و متابعان او ـ در انداخت و تا قرن‌ها بعد اين موضوعات را از اشتغالات ذهني و قلمي انديشه‌ورزان و دوستداران ادبيات ساخت. ترجمانالبلاغه، علاوه بر نقش ممتازي كه در آغازگري و پيوند مباحث فرهنگي و ادبي داشت، خود نيز بسياري ديدگاه‌ها و آراء تازه در زمينه نقد و بلاغت و بديع مطرح كرد و گهگاه به نقد عملي و حتي ساختاري فكر و شعر روزگار خود پرداخت و نكته‌هايي تازه و راهگشا را هديه ارباب معرفت كرد. هدف اين مقاله، افزون بر تبيين جايگاه ترجمانالبلاغه در فرهنگ و ادب ايران ـ كه پيش از آن استاد مرحوم احمد آتش بخشي از آنها را مطرح ساخته بودند و بخش مهمي را هم به ميان نياورده بودند ـ بررسي دقيق و استنادي ديدگاه‌ها و انديشه‌هاي رادوياني در باب شعر و اركان سازندة آن و نيز مسأله ساخت و صورت و معنا در شعر است. ضمن آن كه كل كتاب ترجمانالبلاغه هم به صورتي يكپارچه و مرتبط، مورد نقد و تحليل دقيق ساختاري و تطبيقي قرار گرفته است و خاستگاه، نوع نگاه، شيوه‌هاي تحليل صنايع ادبي و ضعف و قوت‌هاي رادوياني هم مورد نقد و بررسي قرار گرفته است.
