تحليل موضوعات غنایی در منظومۀ حماسی بهمن‌نامه
محورهای موضوعی : پژوهشهای ادبیات کلاسیک ایرانعلی اصغر باباصفری 1 , کوروش منوچهری 2
1 - دانشگاه اصفهان
2 -
کلید واژه: بهمن‌نامه ایرانشاه ادب حماسی ادب غنایی,
چکیده مقاله :
گونه‌های ادبی از لحاظ محتوا به ادب حماسی، غنایی، تعلیمی و نمایشی دستهبندی شده است. این گونه‌ها با یکدیگر تداخل دارند. به دیگر سخن، یک اثر غنایی ممکن است دارای بخش‌های حماسی باشد و در یک اثر حماسی می‌توان نشانه‌هایی از شعر تعلیمی یا غنایی دید. که حضور عناصری از یک گونۀ ادبی در گونه‌ای دیگر، گاه موجب تنوع و افزایش جذابیت اثر است و گاهی گسیختگی لحن و زبان اثر را سبب می‌شود. بهمن‌نامـه (ق 5-6) اثر ایرانشاه بن ابی‌الخیر یکی از منظومـه‌های حماسـی است که تهی از جنبه‌های غنایـی نیست. در این مقاله، بررسی موضوعات غنایی و هماهنگی یا عدم تناسب آنها با متن حماسی مدّ نظر بوده است؛ زیرا دو گونۀ ادب حماسی و ادب غنایی با یگدیگر تفاوت دارند. در این مقاله موضوعات غنایی موجود در این منظومه، استخراج و دستهبندی شده که حاصل آن شناسایی دوازده موضوع غنایـی از جمله: اعتذار، سوگند، نیایش، مرثیه، مدح، شکواییه، مفاخره، هجـو و ... است. در این موضوعـات غنایی، لحن حماسی و قدمت زبـان رعایت شده است. حضور موضوع غنایـی موجب گسست در لحن حماسی نبوده و این اثر دارای وحدت لحن است.
Literary varieties are divided into Epic, Lyric, Pedagogical, and Dramatic literatures according to content. These varieties are interfered by each other; in other words, a lyric work may have some epic episodes and there may be some signs of pedagogical or lyric in an epic work; the presence of one literary variety in another variety, sometimes, adds to the work variation and attraction and sometimes causes the interruption of tone and language in literary works. Bahman-Name (5th and 6th Hegira century) is written by Iranshah-ibn-e Abi-al-khier is one the epic poems which is not devoid of lyric aspects. Reviewing the lyric themes and their harmony or disharmony with the epic text was done in this article, since epic and lyric are so different from each other in literature. Lyric themes, available in this poem, were extracted and classified in this article which resulted in identifying 12 lyric themes like: apology, oath, praise, elegy, eulogy, gravamen, pride, lampoon, and so on. Epic tone and archaism of language is observed in these lyric themes, too. The presence of lyric themes does not partition the epic tone and this work has a unity in tone.
