بررسی معیارهای تاثیر گذار در نوسازی بافت فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر اصفهان) (نوع مقاله : پژوهشی)
محورهای موضوعی :فریبا مولایی ورزنه 1 , جمال محمدی 2
1 - دانشگاه اصفهان
2 - گروه برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه¬ریزی و علوم جغرافیایی، دانشگاه اصفهان
کلید واژه: بافت فرسوده, نوسازی, منطقه یک شهر اصفهان,
چکیده مقاله :
بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری، از جمله مسائل قابل توجه در برنامه ریزی و مدیریت شهری است. در سال های اخیر با توجه به تحولات سریع علمی و فنی و به تبع آن دگرگونی در ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهرها و همچنین مطرح شدن نظریه توسعه پایدار شهری، اهمیت نوسازی و احیاء بافت های فرسوده و ناکارآمد بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. شکل گیری بافت های شهری و تغییرات فیزیکی صورت گرفته در گذر زمان فی الواقع انعکاس و تصویری از مجموعه علل اجتماعی، اقتصادی، انسانی و زیست محیطی و کالبدی- اقتصادی بوده که در یک قلمرو جغرافیایی ظهور و بروز پیدا می نماید. هدف اصلی تحقیق بررسی معیارهای تاثیر گذار در نوسازی بافت فرسوده شهری در منطقه 1 شهر اصفهان می باشد. در این پژوهش 5 معیار کالبدی- زیربنایی، اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی و دسترسی در قالب 41 شاخص مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش، روش تحقیق کاربردی و توسعه ای بوده و نوع تحقیق توصیفی- تحلیلی پیمایشی است. برای جمع آوری اطلاعات، از بررسی های اسنادی- کتابخانه ای(فیش برداری، جداول و نمودار، عکس و نقشه) استفاده شده است، ابزار اصلی گرد آوری اطلاعات پرسشنامه است، ولی از سایر روش ها مثل مشاهده، مصاحبه، اطلاعات و داده های آماری هم استفاده شده است. در این تحقیق جامعه آماری محلات یازده گانه منطقه یک شهر اصفهان می باشد. اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از آزمون تحلیل عاملی و تکنیک SWOT مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج آزمون تحلیل عاملی، KMO نشان می دهد به غیر از شاخص زیست محیطی انسجام درونی در بین داده ها مناسب می باشد. Sig آزمون بارتلت در تمامی شاخص ها کمتر از 01/0 می باشد و سطح اطمینان بالاتر از 99 را نشان می دهد، بنابراین تحلیل عاملی برای شناسایی ساختار مدل عامل بسیار مناسبی می باشد. نتایج حاصل از مدلSWOT نشان داده است که استراتژی تهاجمی با میانگین 42/3، استراتژی تنوع با میانگین 55/3، استراتژی بازنگری با میانگین 08/3 و استراتژی تدافعی با میانگین 21/3 می باشد. استراتژی غالب در پژوهش، استراتژی تنوع می باشد.
The main purpose of the present study is the approximate importance of effective standards in reconstruction and renewal of obsolete context in district one of Isfahan city. Four main factors including skeletal_ accessibility, economic, environmental, social and accessibility have been researched through 41 sub-branches. Regarding the nature of the topic and the aim of the study, the method of the research was functional- developmental and the type of the research was descriptional-analytical. In order for the collection of data, documentation-library studies (note taking, charts and diagrams, photo and maps) were implemented. The main tool for gathering information was questionnaire, but other methods such as observation, interview, statistical information were also utilized. The statistical population in this research was eleven neighborhoods of district one in the city of Isfahan. The collected data were analyzed through factor analysis test, SWOT technique and GIS software. The results of factor analysis test (KMO) showed that internal integration was appropriate in the data except for environmental index. The significance of the test in all of the indices was less than 0/01 and the level of certainty was higher than 99. Therefore, factor analysis is suitable for determining the structure of the model. The results of SWOT model indicated that the averages of offensive strategy, variety strategy, revision strategy and defensive strategy were respectively 3/42, 3/55, 3/08, 3/21. The dominant strategy was variety strategy in this study.
1- ابراهیمی، محمدرضا، فاطمه علایی، (1397)، مقدمه ای بر چیستی نظریه نوسازی متوازن بافت های فرسوده شهری: از علم تا عمل، کنفرانس عمران,معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام.#
2- احتشام، سعید و همکاران، ( 1397)، برنامه ریزی به منظور بهسازی بافت های فرسوده شهری و بررسی شیوه های مداخله درآن، ششمین کنفرانس ملی توسعه پایدار در علوم جغرافیا و برنامه ریزی، معماری و شهرسازی.#
3- احمدی، شیرکوه، پوراحمد،احمد، (1397)، تحلیل ساختار کالبدی- فضایی بافت فرسودة شهری با استفاده از GIS (مطالعة موردی: هستة مرکزی شهر سردشت)، پژوهش‌های‌جغرافیای‌انسانی ، دوره 50، شماره 2.#
4- بهرامی، امیرمحمد، لیلا صیاد، (1397)، ارزیابی نقش مشارکت مردمی در مدیریت پسماند شهری با محوریت تفکیک از مبدا (مطالعه موردی: شهر رشت منطقه 5)، دومین همایش بین المللی ایده های راهبردی در معماری، شهرسازی، جغرافیا و محیط زیست.#
5- پوراحمد پوراحمد، احمد و همکاران،(1394)، سنجش کارکرد دفاتر تسهیل گری در نوسازی بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی : ناحیه 4 منطقه 11)، فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیایی سرزمین، سال دوازدهم، شماره 47.#
6- پوراحمد، احمد و همکاران،(1397)، تحلیل فضایی مؤلفه های تاب آوری کالبدی بافت های فرسودة شهری در برابر زلزله (مطالعة موردی: منطقة 10 شهرداری تهران)، فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)، سال هشتم، شماره اول، پیاپی 13.#
7- پوراحمد، احمد و همکاران،(1397)، تحلیل فضایی مؤلفه های تاب آوری کالبدی بافت های فرسودة شهری در برابر زلزله (مطالعة موردی: منطقة 10 شهرداری تهران)، فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی فضایی (جغرافیا)، سال هشتم، شماره اول، پیاپی 13.#
8- پیوسته گر، یعقوب و همکاران، (1396)، ذهنیت سنجی در خصوص عملکرد دفاتر تسهیل گری بافت های فرسوده فرسوده شهری در فرآیند بازآفرینی شهری جامع پایدار(نمونه موردی: دفاتر تسهیل گری کلان شهر شیراز)، نشریه پژوهش و برنامهریزی شهری، سال هشتم، شماره 30.#
9- چقاجردی، ایمان،(1395)، سنجش سطح توسعه يافتگي گردشگري شهري محلات منطقه يك اصفهان با استفاده از شاخص تركيبي توسعه انساني HDI ، فصلنامه میراث و گردشگری.#
10- حاجی علی اکبری، کاوه، (1396)، شناسایی شاخص های مؤثر بر تحقق پایداری محله از جنبه کارکردی مورد پژوهی : محلات دارای بافت فرسوده در شهر تهران، مجله باغ نظر، سال چهاردهم، شماره 51#
11- رحیمی فرد، فروغ و ریحانه حقیقی، (1396)، ارزیابی شاخص ها و معیارهای تاثیرگذار بر میزان موفقیت سیاست های تشویقی در نوسازی بافتهای فرسوده شهری با استفاده از تکنیک AHP نمونه موردی محله همت آباد اصفهان، پنجمین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری#
12- رسول زاده، مریم، جواد براتی،(1397)، رتبه بندی پروژه های سرمایه گذاری ساخت وساز شهر مشهد و بررسی مشکلات آنان به ویژه بافت فرسوده اطراف حرم مطهر (به کمک روش خاکستری)، فصلنامه علمي- پژوهشي مطالعات اقتصادي كاربردي ايران سال هفتم، شماره ي 26.#
13- ریسمانچیان، امید، بل، سایمون،(1390)، رویکردی ریخت شناسانه در بررسی جایگاه بافت های فرسوده در ساختار فضایی شهر )مطالعه موردی: تهران(، مجله هویت شهر، سال نهم، شماره 21#
14- زارع، مجتبی و همکاران، ( 1395)، ارزیابی آسیب پذیری بافت فرسوده شهر مرودشت در برابر زلزله با استفاده از AHP و GIS، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال هفتم، شماره 26.#
15- زیاری، کرامت اله و همکاران، (1397)، نوسازی بافت فرسوده با استفاده از رویکرد مشارکتی و سرمایه اجتماعی نمونه موردی: ناحیه 2 منطقه 9 شهر تهران، فصلنامه جغرافیا و روابط انسانی، دوره 1، شماره 1.#
16- سادات نقوی، نعیمه،(1397)، بافت های فرسوده و توسعه پایدار شهری، اولین همایش بررسی چالش ها و ارایه راهکارهای نوین مدیریت شهری.#
17- سرابی، احداله،(1397)، بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده از طریق مشارکت و توانمند سازی، ساکنین نمونه موردی محله هفت آسیب(ییدی درمان) ارومیه،کنفرانس عمران، معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام.#
18- شهری، رضا، زمانی، حیدر، (1396)، شناخت و بازآفرینی بافت فرسوده محله تاریخی یورد شاهی شهر ارومیه در راستای اجرای طرح های راهبردی در منظر شهری، مجله نخبگان علوم و مهندسی، جلد2، شماره1.#
19- صادقیانی، آرش و همکاران، (1395)، اولویت ابعاد و معیارهای تاثیر گذار در ارتقای امنیت اجتماعی بافت فرسوده شهری، فصلنامه انتظام اجتماعی، سال هشتم، شماره 4.#
20- ضرابی، المیرا،سایه فرید طهرانی، (1388)، رویکرد مشارکت جویانه در نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده شهری،مجله آرمان شهر ، شماره 2.#
21- قادرمزی، حامد، عاطفه احمدی، (1397)، تحليل الگوهاي بهينه مديريت بافت هاي فرسودة شهري (مطالعه موردي: محله سرتپوله)، جغرافيا (فصلنامه علمي ـ پژوهشي و بين المللي انجمن جغرافياي ايران) ، دوره جديد، سال شانزدهم، شماره 56. #
22- لاله پور، منیژه، هوشنگ سرور، (1387)، بررسی نظام برنامه ریزی و مدیریت بافت های فرسوده شهری در ایران با تاکید بر رویکرد مشارکتی، مجموعه مقالات بافت های فرسوده.#
23- لحمیان، رضا، ارزیابی اثرات اجتماعی بهسازی بافت فرسوده محلات شهری مطالعه موردی : امام زاده یحیی شهر ساری، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا#
24- لطفی، سهند، محمد قضائی، (1398)، بررسی نقش جداگزینی در شکل گیری بافت های محنت زده شهری (نمونه موردی: قاسم آباد مشهد)، مجله جغرافیا و توسعه ، شماره 54#
25- لنگر نشین ، علی و همکاران،(1398)، سنجش شاخص ها و الگوهای اثرگذار در تاب آوری بافت های شهری (مطالعه موردی محلات تجریش، جنت آباد شمالی و فردوسی شهر تهران(، فصلنامه علمی – پژوشی نگزش های نو در جغرافیای انسانی، سال یازدهم، شماره 3#
26- محمدی، جمال و همکاران، (1394)، بررسي نقش شهروندان در بهسازي و نوسازي بافت هاي فرسوده شهري (مطالعة موردي منطقة 6 شهر اصفهان)، مطالعات و پـژوهش هاي شهري و منطقه اي، سال هفتم، شماره 25.#
27- معاونت برنامه ريزي، پژوهش و فنـاوري اطلاعـات(1395)، آمارنامـه شـهري اصـفهان.#
28- موسوی، سید حمید و همکاران،(1397)، تحليل رویكرد مشاركت جویانه در ساماندهی بافت های فرسوده منطقه 12 شهر تهران، مجله مدیریت شهری، شماره 51.#
29- مولایی، فریبا، (1397)، تاثیر مشارکت در نوسازی بافت فرسوده و تسهیل گری محلی (مطالعه موردی: منطقه 1 شهر اصفهان)، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته جغرافیا و برنامه ریزی شهری به راهنمایی دکتر جمال محمدی، دانشگاه اصفهان.#
30- نقدی، اسدالله و کولیوند،(1395)، بررسی مشارکت اجتماعی شهروندان در بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری، (مورد مطالعه: ساماندهی بافت فرسوده خیابان مدرس کرمانشاه)، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال هفتم، شماره 21.#
31- Dinić.M, Mitković.P, Velev.J.Bogdanović. I(2008). Application of the urban reconstruction method in the central area of Nis.Architecture and Civil Engineering Vol. 6.#
32- Grete Swensen, Integration of historic fabric in new urban development—A Norwegian case-study, Landscape and Urban Planning,(2012). Contents lists available at SciVerse ScienceDirect, http://dx.doi.org/10.1016/j.landurbplan.20 12.07.006, Landscape and Urban Planning 107. 380– 388. #
33- Helleman. G, Wassenberg.F (2003). The renewal of what was tomorrow’s idealistic city. Amsterdam’s Bijlmermeer higher-riser,Cities, Vol. 21.#
34- Nguyen, Thang v et all.(2015). citizen participation in city government: experimences from vietnam, public administration and development,35,10.1002,#
35- Peerapun, Wannasilpa (2012). Participatory Planning Approach to Urban Conservation and Regeneration in Amphawa Community, Asian Journal of Environment-Behavior studies, Vol 3, Number 7, Thailand. #
36- Pierson, J. (2002). Tackling Social Exclusion. London: Routledge.#
37- Squires, G. & Booth, C. A. (2015). Dysfunctional neighbourhoods: A conceptual framework for urban regeneration and renewal. Journal of Urban #Regeneration and Renewal, .301–313
38- #Thwaites ; K ; Porta , S. and Greaves. M. (2007). Urban Sustainability through Environmental Design ..Rutledge publication. USA
39- # UNDP(2008), characteristic of Good govermance. The Urban Governance initiative TUGIi
40- Xie,L,Yang,Y,Hu,Y&P.C Chan,A. (2014) Understanding project stakeholders, perception in Chaina, s infrastructure and costruction projects social effects, benefits, forms, and barriers, Engineering, Construction and Architectural mangemengty,21#(2)
