نوسان عناصر اقلیمی و اثرات آن بر آبدهی رودخانه جراحی
محورهای موضوعی :
رضا برنا
1
(علوم انسانی)
کلید واژه: رودخانه جراحی, عناصر اقلیمی, آزمون آماری ناپارامتری, آزمون تخمینگر سن, نرم افزار MAKESENS,
چکیده مقاله :
طی سالهای اخیر بر اثر خشکسالی های ایجاد شده و به تبع تغییر در مقادیر عناصر اقلیمی، میزان آبدهی رودخانه جراحی نیز تغییر کرده است. تحقیق حاضر بر روی بخشی از زیر حوضه رودخانه جراحی در جنوب استان خوزستان انجام شده است، که به بررسی تأثیر عناصر اقلیمی بر آبدهی رودخانه در منطقه می پردازد. بر همین اساس در این تحقیق اقدام به بررسی نوسانات عناصر اقلیمی (با تاکید بر دما و بارش) و وضعیت هیدرولوژیکی منطقه تحت آزمون ناپارامتری من- کندال و تخمینگر سن در نرم افزار MAKESENS شده است. به منظور نیل به اهداف تحقیق، نوسانات دما و بارش برای دوره آماری سی ساله (1392-1362) بررسی و مشخص شد که روند نوسانات دما در منطقه صعودی بوده و آماره من- کندال در حدود 21/2 و مقدار نمایه تخمینگر سن 3/0 بوده است، که هر دو در سطح 95 درصد معنی دار بوده است. به طورکلی نوسانات بارش در منطقه روند منفی داشته که این امر نشان دهنده کاهش نزولات جوی در منطقه است. هر چند که این نوسانات تحت هیچکدام از روش های ناپارامتری بررسی شده معنی دار نبوده اند. نوسانات دبی در همه ایستگاه‌های مورد مطالعه روند نزولی داشته است، که این روندها برای آزمون آماره من- کندال به طور متوسط در حدود 4/2- و برای نمایه تخمینگر سن در حدود 22/1- بوده است و در سطوح 95 و 99 درصد معنی دار بوده اند. بر اساس نتایج این تحقیق می توان گفت روند افزایشی نوسانات دما در منطقه و همچنین روند کاهشی میزان بارندگی در این دوره بر کاهش دبی رودخانه تا حدود زیادی تأثیر گذاشته است.
River flow changes over time could be the effects of climate change or lack of change in the region is clear. Research on the part of the river basins in the southern province of Khuzestan Jarahi done to examine the impact of climate change on river discharges in the region is.Accordingly, in this study to investigate the variability of climate, especially temperature, rainfall and hydrological conditions of the non-parametric Man-Kendall test and yield age is MAKESENS software. In order to achieve the objectives of the research, fluctuations in temperature and precipitation for the period of thirty years (1983-2013) examined and it was found that the temperature fluctuations in the rally and Kendall statistics about 2/21, and the age profile yield 0.3 respectively, both of which were significant at 95%. Precipitation in the region have generally negative trend, indicating a decline in the region is the atmospheric precipitation, however, that these fluctuations are investigated any significant non-parametric Debit fluctuations in all studied stations downside is that these trends to test Mann-Kendall statistics, on average, about -2/4 and yield index age of -1/22 And significant at 95 and 99 percent. The results of this research can be said to increased fluctuations in temperature and decrease in rainfall during this period of reduced river flows largely affected.
1. الفتی، سعید و محمودآبادی، مهدی و صفرپور، فرشاد و احمدی، سیامک. (۱۳۸۹). ارزیابی اثرات خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت کرمانشاه). همایش کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه¬ریزی محیطی، خرم¬آباد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خرم آباد، 5 صفحه؛
2. حجازی¬زاده، زهرا و نادر، پروین (1388). بررسي تغييرات دما و بارش تهران طي نيم قرن اخير. مجله جغرافيا و برنامه¬ريزي منطقه¬اي، پیش شماره پاییز و زمستان ، صص 43-56؛
3. حجام، سهراب و خوشخو، يونس و شمس¬الدين وندي، رضا (1387). تحليل روند تغييرات بارندگيهاي فصلي و سالانه چند ايستگاه منتخب در حوضه مركزي ايران با استفاده از روشهاي ناپارامتري. مجله پژوهشهاي جغرافيايي، شماره 64، صص 157-168؛
4. چمن پیرا، غلامرضا و زهتابیان، غلامرضا و احمدی، حسن. و ملکیان، آرش (1393). بررسی تاثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی به منظور مدیریت بهینه بهره¬وری (مطالعه موردی: دشت الشتر). مجله مهندسی و مدیریت آبخیز، شماره 6: (1)، صص 10-20؛
5. دانشور وثوقی، فرناز و دین پژوه، یعقوب و اعلمی، محمدتقی (1390). تاثیر خشکسالی بر تراز آب زیرزمینی در دو دهه اخیر (مطالعه موردی: دشت اردبیل). مجله دانش آب و خاک، شماره 4، صص165-179؛
6. شکیبا، علیرضا و میرباقری، بابک و خیری، افسانه (1389). خشکسالی و تاثیر آن بر منابع آب زیرزمینی در شرق استان کرمانشاه با استفاده از شاخص SPI. مجله جغرافیا، شماره ، صص 105-124؛
7. صیف، محبوبه و محمدزاده، حسین و مساعدی، ابوالفضل و صیاد، حامد (1391). ارزیابی تاثیر خشکسالی بر منابع آب زیرزمینی آبخوان دشت فسا با استفاده از شاخص¬های بارندگی معیار شده و منابع آب زیرزمینی و قابلیت هدایت الکتریکی معیار شده. مجله مهندسی آب، شماره 5، صص 45-59؛
8. عزيزي، قاسم و روشنی، محمود (1387). مطالعه تغيير اقليم در سواحل جنوبي درياي خزر به روش من-كندال. مجله پژوهش هاي جغرافيايي، شماره 64، صص 52-61؛
9. لو علیزاده، محسن (1390). تحلیل شدت- مدت و فراوانی خشکسالی¬های شهر اهواز به روش شاخص استاندارد شده بارش. چهارمین کنفرانس مدیریت منابع آب ایران، تهران، دانشگاه صنعتی امیر کبیر،10 صفحه؛
10. یزدانی، وحید.و منصوریان، حمید (1393). پهنه¬بندی پتانسیل بهره¬برداری از منابع آب زیرزمینی با استفاده از داده¬های کمی و کیفی آبخوان دشت نیشابور. فصلنامه مهندسی آبیاری و آب، شماره ، صص 118-132؛
11. Bartholy, J. Pongrcz, R. (2007), Regional analysis of extreme temperature and precipitation indices for the Carpathian Basin from 1946 to 2001, Global and Planetary Change. 57: 83–95;
12. Bihrat, O. Mehmetcik, B.( 2003). The Power of Statistical Tests for Trend Detection.Turkish J. Eng. Env. Sci. 27: 247-251;
13. Brooks, C.E.P. and Carrthers, N. (1953), Handbook of Statistical Methods in Meteorology. London, H.M.S.O.: 412;
14. Bryant, E. (1997), climate process& change, Cambridge university press;
15. Gadgil, A. Dhorde, A. (2005), Temperature trends in twentieth century at Pune, India, Atmospheric Environment. 39: 6550–6556;
16. Garbrecht, J. Liew, M. V. Brown, GO. (2004), Trends in precipitation, streamflow and evapotranspiration in the Great Plains of the United States, J. Hydrol. Eng. 9(5): 360-367;
17. Jiang, T. Su. B. Hartmann, H. (2007), Temporal and spatial trends of precipitation andriver flow in the Yangtze River Basin, 1961-2000, Geomorphology. 85: 143-154;
18. Marengo, J. A. Camargo, C. C. (2008), Surface air Temperature Trends in Southern, Brazil for 1960- 2002. Int. J. Climatol. 28: 893- 904;
19. Thodsen, H. (2007), the influence of climate change on stream flow in Danish rivers, Journal of Hydrology. 333: 226-238;
20. Shahid, S. and Hazarika, MK. (2009), Groundwater drought in the northwestern districts of Bangladesh, Water Resours Manage, 24: 1989-2006.
