ارزیابی روند توسعه شهری با روش جا پای جغرافیا (مطالعه موردی:منطقه 13کلانشهرتهران)
محورهای موضوعی :سمیه سادات سجادی 1 , عباس ارغان 2 , زینب کرکه آبادی 3
1 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
2 - دانشگاه آزاد سمنان
3 - دانشیار گروه جغرافیا، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران
کلید واژه: جاپاي جغرافیا بوم شناسی توسعه پایدار آنتروپی شانون,
چکیده مقاله :
این پژوهش به بررسي دو موضوع مهم ردپای جغرافیایی و توسعه پایدار شهری در لايه های مدیریت و برنامه ریزی شهری می پردازد. جمع‌آوري و گردآوري اطلاعات از روش كتابخانه اي ، ميداني و پرسشنامه استفاده شده است. این تحقیق با روش توصیفی ، تبييني و از طريق مدل جاي پاي جغرافیا(ردپای اکولوژیکی) براي تعيين توسعه پایدار جامعه شهری در منطقه13انجام گرفته است. یافته های تحقیق نشان می دهد که جای پای اکولوژیکی منطقه معادل 1.913هكتار به ازاي هر نفر در سال مي باشد،این بدان معناست که این منطقه 1.376برابر بیش از سهم خود ظرفیت اکولوژیکی قابل تحمل را به خود اختصاص داده و نتايج اين تحقيق مؤيد اين مطلب است که منطقه 13 برای برآوردن نیازهای خویش برای توسعه پایدار به مناطق دیگر تهران نیازمند بوده و از سوی دیگر الگوهای توسعه منطقه بنا بر محاسبات صورت گرفته از طریق ضرایب جینی و آنتروپی نسبی شانون تا حدودی پراکنده بوده و نابرابری و عدم تعادل در توزیع جمعیت نیز در نواحی چند گانه آن مشهود است.
This study examines two important geographic footprint in layer management and sustainable urban development and urban planning.Methods of collecting and gathering information from the library, field work and questionnaires were used. This descriptive study, explain and through the geography footprint (ecological) for determining the safety of the urban population ) District 13 ( . The results show that the ecological footprint area of 1.913 hectares per person per year, This means that this area 1.376 times more than their share of ecologically sustainable capacity allocated The results of this study corroborates the notion that their needs for sustainable security in the region 13 to meet the needs of other regions is Tehran And the other regional development patterns, according to calculations by Gini coefficients of inequality and relative entropy and Shannon somewhat scattered and uneven distribution of population in urban areas it is evident.
1. ارجمندنیا، اصغر، (1381)، جای پای بوم شناختی، مبانی، مفاهیم و راهبردها، فصلنامه مدیریت شهری، سال سوم، شماره 12-11 زمستان و پاییز؛
2. اردشيري، مهيار، (1380)، شهر و توسعه پايدار، مجموعه مقالات، دانشگاه شيراز؛
3. اسلامي، غلامرضا، (1381)؛ مواجهه با مشكلات و توسعه در ونزا، نشريه صفه، شماره 34، دانشگاه شهيد بهشتي، تهران؛
4. اكرمي، غلامرضا، (1383)، طراحي و بازسازي روستاهاي بم با نگاه به توسعه پايدار مجموعه مقالات كارگاه تخصصي تدوين منشور توسعه پايدار بم، وزارت مسكن و شهرسازي، تهران، نشر انشاء؛
5. براند فري، هيلدر، (1383)، طراحي شهري بهسوي يك شكل پايدارتر شهر، ترجمه حسين بحريني، انتشارات پردازش و برنامه ريزي شهري (وابسته به شهرداري تهران)؛
6. پاگ، سدريك، (1383)، شهرهاي پايدار در كشورهاي در حال توسعه، مترجم: ناصرمحرمنژاد، انتشارات مركز مطالعاتي و تحقيقاتي وزارت مسكن و شهرسازي؛
7. جعفري، علي، (1387)، معرفي شاخصهاي مناسب براي ارزيابي توسعه پايدار شهري و سنجش آن، نشريه علمي محيط و توسعه، شماره سوم، زمستان 1387؛
8. حکمت نیا، حسن و نجف موسوی، (1385)، کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای، انتشارات علم نوین؛
9. دبليو پي يرس، د، جي دارموزد، (1387)، ترجمه عوض كوچكي و سياوش دهقانيان و علي كلاهي اهري، دنياي بيكران اقتصاد، محيط زيست و توسعه پايدار، چاپ پنحم، انتشارات دانشگاه فردوسي مشهد، 1387؛
10. رحيمي، حسين، (1383)، جغرافيا و توسعه پايدار، نشر اقليدس؛
11. رضواني، محمدرضا و همكاران، (1389)، جايپاي بومشناختي؛ رويكردي نو براي سنجش اثرات زيست محيطي(مفهوم، كاربرد وسنجش آن)، مجله جغرافيا و توسعه، شماره 20، زمستان 1389؛
12. رهنما، محمدرحيم، و غلامرضا عباسزاده (1387)، اصول، مباني و مدل هاي سنجش فرم كالبدي شهر، دانشگاه مشهد؛
13. زياري، كرامت الله، (1378)، برنامهريزي شهرهاي جديد، انتشارات سمت؛
14. ساسان پور، فرزانه، (1385)، بررسي پايداري كلانشهر تهران با روش جاي پاي بوم شناختي، رساله دكتري جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه تبريز، به راهنمايي دكتر كريم حسين زاده دلير؛
15. شماعي، علي؛ احمدپور، احمد، (1384)، بهسازي و نوسازي شهري از ديدگاه علم جغرافيا، انتشارات دانشگاه تهران؛
16. عباسپور، مجيد، (1386)، ا نرژي، محيط زيست و توسعه پايدار، جلد اول، مؤسسه انتشارات علمي دانشگاه صنعتي شريف؛
17. عزيزي، محمد مهدي، (1385)، تراكم در شهرسازي، اصول و معيارهاي تعيين تراكم شهري، انتشارات دانشگاه تهران؛
18. فراي، هيلدر براند، (1383)، طراحي شهري به سوي يك شكل پايدارتر شهر، ترجمه حسين بحريني، انتشارات پردازش و برنامه ريزي شهري (وابسته به شهرداري تهران) ؛
19. فريادي، شهرزاد و صمدپور، پريماه، (1389)، تعيين تناسب بهينه ي استفاده از انواع شيوه هاي حمل و نقل به هدف كاهش جاي پاي اكولوژيك در شهر تهران، مجله محيط شناسي، سال سي و ششم، شماره 54، تابستان 1389؛
20. كاظمي محمدي، (1387)، ابوالقاسم، بررسي توسعه پايداردر طرح شهر قم، پايان نامه دكتري، دانشگاه تربيت مدرس.
21. كريستين جي اسبرگ، (1385)، روش هاي تحقيق كيفي در علوم اجتماعي، ترجمه: پوراحمد، احمد؛ شماعي، علي، انتشارات دانشگاه يزد، چاپ اول؛
22. مركز آمار ايران، (1385)، نتايج سرشماري نفوس و مسكن شهر تهران؛
23. ملكي، سعيد، (1390)، سنجش توسعه پايدار در نواحي شهري با استفاده از تكنيكهاي برنامهريزي (نمونه موردي: شهر ايلام)، ؛ مجله جغرافيا و توسعه، شماره 21، بهار 1390؛
24. مهندسين مشاور، (1385)، خلاصه طرح تفصيلي منطقه 13، مركز مطالعات و برنامه ريزي شهر تهران؛
25. مهندسين مشاور بوم سازان، (1385)، ”طرح جامع شهر تهران“، شهرداري تهران؛
26. موسي كاظمي محمدي، سيدمهدي، (1387)، ارزيابي توسعه پايدار در توسعه شهري، رساله دوره دكتري رشته جغرافيا و برنامهريزي شهري دانشگاه تربيت مدرس؛
27. مولدان، بدريچ و سوزان بيلهارز، (1381)، شاخصهاي توسعه پايدار، ترجمه و تدوين، نشاط حداد تهراني و دكتر ناصر محرم نژاد، انتشارات سازمان حفاظت محيط زيست؛
28. نصيري، حسين، (1379)، توسعه پايدار چشمانداز جهان سوم، انتشارات فرهنگ و انديشه، 1379؛
29. يوله، مصطفي، (1391)، ارزيابي پايداري توسعه شهري با روش جايپاي اكولوژيكي، رساله دكتري، دانشگاه تهران؛
30. Pacholsky, Jens. (2000) , The Ecological Footprint of Berlin (Germany) for the year 2000,Unpublished PhD Thesis, University of sterling scotlan;
31. Scout. Allen Jan, City,Rivers of the world, Translation, pantea Lotfe Kazemy ,thran publication processing and urban planning;
32. Wackernagel, M(2006) ,The ecological footprint and appropriated carrying capacity: A tool for planning toward sustainabilit. Vancouver;
33. Wackernagel,M. (2003) , Reducing the Capital’s Ecological Footprint, Case Study Convoys Wharf,London; WECD, out commun future , oxford university press, 1987.
