محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی مبتنی بر مولفه¬های کارآفرینی
محورهای موضوعی :
اعظم جمشیدی توانا
1
,
زینب فاضلی فر
2
,
غلامعلی احمدی
3
1 - دکتری مطالعات برنامه درسی، ایران، تهران، ایران
2 - دکتری مطالعات برنامه درسی دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران
3 - دانشیار دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران
کلید واژه: تحلیل محتوا, کارآفرینی, کتاب هنرهای تجسمی, توفیق طلبی, تحمل ابهام,
چکیده مقاله :
نظام آموزش و پرورش به خصوص شاخه فنی وحرفه ای، یکی از بسترهای مهم برای ایجاد، رشد وگسترش مهارت کارآفرینی در افراد محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب مبانی هنرهای تجسمی شاخه فنی و حرفه ای بر اساس مولفه های کارآفرینی است. روش تحقيق توصيفي و از نوع تحليل محتوا میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل محتوای کتاب هنرهای تجسمی شاخه فنی و حرفه ای در سال تحصیلی 1400- 1399 است. ابزار این پژوهش فرم تحلیل محتوا است که شامل 7 مولفه اصلی کارآفرینی، توفیق طلبی، خلاقیت ونوآوری، مسولیت پذیری، کنترل درونی،ریسک پذیری، سخت کوشی و تحمل ابهام است. پایایی پژوهش حاضر نیز با توجه به فرمول پایایی هولستی 81/0محاسبه گردید. داده های تحلیل محتوا با استفاده از روش آنتروپی شانون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل حاکی از آن بود که از میان 7 مولفه مورد مطالعه، مولفه تحمل ابهام با میزان بار اطلاعاتی5/88 و ضریب اهمیت17/0بیشترین توجه و مولفه توفیق طلبی با میزان بار اطلاعاتی42/60 و ضریب اهمیت 11/0کمترین توجه را به خود اختصاص داده است. توجه به توزیع مولفه های کارآفرینی در محتوای کتاب، علاوه بر تحمل ابهام، زمینه مناسبی را برای خلاقیت و نوآوری، توفیق طلبی، ریسک پذیری، مسولیت پذیری، سخت کوشی و تحمل ابهام و کنترل درونی ایجاد می نماید
system of education, especially Vocational branch, one of the important trends to develop and grow individuals entrepreneurial skills in people. The purpose of this study is the contents of the book of the visual arts of technical and Professional branch in 2020-2021. The instrument was a content analysis form consisting 7 main components, i.e. success-seeking, risk-taking, accountability, creativity and innovation, tolerance for ambiguity hardworking, and internal control. To confirm the validity and formal and content reliability of the study, the views of experts in educational planning and specialists of entrepreneurship were used. Reliability is calculated 0/81 by using Holsty reliability formula .Content analysis have been analyzed using Shannon entropy method. The results showed that among the seven components studied. The tolerance for ambiguity with the information load is 88.5 and the importance factor of 0.17 is the most attention And the success seeking factor with the amount of information load is 60.42 and the importance coefficient of 0.11 has the least attention. Considering the distribution of entrepreneurship components in the content of the book, in addition to tolerance for ambiguity, it creates a good context for success seeking , riskiness, accountability, hardworking, innovation and creativity, and internal control
1.احمدپور داریانی، محمود (1391). کارآفرینی (تعاریف، نظریات، الگوها). چاپ دهم، تهران: جاجرمی.
2.احمدی،غلامعلی¬وفضائلی¬فر،زینب (1392)."تحلیل محتوای کتاب های آموزش حرفه و فن دوره راهنمایی بر اساس مولفههای کارآفرینی". فصلنامه توسعه کارآفرینی، شماره 19، 165-186.
3. آراسته، حمیدرضا(1382). کارآفرینی و آموزش عالی : اصول و موانع، فصلنامه سیاست علمی و پژوهشی رهیافت؛ شماره29، 23-34 .
4.آقامحمدی، جواد (1398). توسعه ویژگی های شخصیتی کارآفرینی: تحلیل محتوای کتاب کارگاه کارآفرینی و تولید دوره متوسطه نظری از منظر میزان انعکاس کارآفرینی، راهبردتوسعه، شماره183،57-204.
5.بصريان، حميد.(1378). "كارآفريني و نظام آموزش عمومي". نشريه كار و جامعه ، تهران. وزارت كار.
6.پورآتشی،مهتاب (1387)." نهادینه کردن آموزش کارآفرینی در نظام آموزش عالی". برنامه آموزش عالی،شماره 1، 27-34.
7. پورقاز، عبدالوهاب. کاظمی، یحیی. محمدی، امین (1390)."بررسی رابطه شیوه های تفکر و ویژگی های شخصیتی کارآفرینی مدیران مدارس"، فصلنامه توسعه کارآفرینی ،شماره 11، 85-67.
8. جعفری مقدم ، سعید و فخارزاده، آرزوسادات (1390). "توسعه نگرش کارآفرینانه در کتاب¬های درسی (مطالعه موردی: کتاب های فارسی دوره دبستان)"، فصلنامه توسعه کارآفرینی، شماره 11، صص 66-47.
9. جهانگیری، علی و کلانتری ثقفی، ربابه (1387) "بررسی و سنجش ویژگی های کارآفرینی مدیران"، فصلنامه توسعه کارآفرینی ، شماره1، 27-36.
10. جهانیـان، رمضـان (1389). "بررسـی راهکـارهای توسعه در آموزشکده های فنی و حرفه¬ای دانشگاه آزاد اسلامی"، فصلنامه علمی– پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره 2، 74-51.
11. حسینی خواه، علی (1387). "امکان و ضرورت آموزش کارآفرینی در مدارس"، فصلنامه برنامه درسی، شماره 66،11-94.
12.خدمتی توسل، صادق (1379) ." بررسی زمینه های بروز پرورش کارآفرینی در دبیرستان های پسرانه دولتی کار و دانش شهرستان کرج و نواحی 4گانه از نظر مدیران، معلمان و دانش آموزان". پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی. 13. خنیفر، حسین (1385). کارآفرینی در نظام ارزشی، قم: اکرام، چاپ اول.
14. خنیفر، حسین و همکاران (1389)، راهنمای نحوه تدوین استاندارد آموزش محور. سازمان آموزش فنی و حرفه¬ای کشور، دفترطرح و برنامه های درسی.
15. درانی، کمال. مرادی، حجت¬اله (1388). مبانی و اصول کارآفرینی .هرمزگان: دانشگاه هرمزگان.
16.دلاور، علی (1389). مبانی نظری و علمی پژوهشی در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: رشد.
17.سالازار، ملیتواس. آکینو، سونیا تیونگ. دیاز، پازاچ. مقدمه ای بر کارآفرینی، ترجمه سیامک نطاق (1389)، تهران: کوهسار.
18. سعیدی کیا، مهدی (1391). اصول و مبانی کارآفرینی. چاپ بیست و دوم، تهران: انتشارات کیا.
19. سلجوقی، سید محمد (1390). کارآفرینی ایجاد و توسعه کسب و کار جدید. کرمان: انتشارات خدمات فرهنگی کرمان.
20. شیخان، ناهید (1386)."آموزش
و ترویج کارآفرینی در دانش آموزان" مجله سیاسی-اقتصادی، شماره 246-245، 281-272.
21.صادقی، مهدی و ملکی نیا، عماد (1390)." ارزیابی دانشجویان از محیط های کارآفرینانه و تبیین رابطه آن با قصد کارآفرینی". فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، شماره 59.
22. صمدی شیرازی، پرویز(1386). بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کارآفرینی در دانش آموزان، فصل نامه نوآوری های آموزشی، سال پنجم، شماره 16.
23. عزیزی، سید محسن. دلیجه، عبدالخالق و نصر، احمد رضا (1391)، بررسی میزان کاربست مولفه های کارآفرینی در برنامه درسی هنرستان های فنی و حرفه¬ای. دومین کنفرانس ملی دانشجویی کارآفرینی،1 -10.
24. فرهنگی، مریم (1390)، بررسی میزان انطباق دروس تخصصی رشته صنایع چوب و کاغذ با نیازهای صنعت دراین رشته. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران.
25. کردنائیچ، اسدالله؛ زالی، محمدرضا (1387)."آموزش کارافرینی در نظام تعلیم و تربیت"، نشریه اقتصاد (کار و جامعه)، شماره97-96، 13-4. 26. کوثری، مریم؛ نوروززاده، رضا (1388). "تبیین ویژگی های عناصر چهارگانه برنامه درسی مقطع کارشناسی با تاکید برپرورش مهارت های کارآفرینی"، فصلنامه پژوهشی و برنامه¬ریزی در آموزش عالی،شماره 54، 18-1.
27.لطفی عظیمی،افسانه؛ عباسی، مسلم؛ محمودیان،حسن؛ جمالی، احسان؛ رضوانی فر، شیرین (1395). بررسی رابطه انگیزه پیشرفت، نوآوری، تحمل ابهام، خودکارآمدی، عزت نفس، شکوفایی با جهت گیری کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه. فصلنامه نوآوری و ارزش افرینی (9)5.
28.مشایخ، فریده (1386)، فرایند برنامه ریزی آموزشی،تهران: انتشارات مدرسه.
29.مردانشاهی، مهدی؛ آقاجانی، حسنعلی(1394). نقش آموزش کارآفرینی بر افزایش خلاقیت دانشجویان، فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی،(8)4.
30. مرجانی، بهناز و زیبا کلام ، فاطمه (1382). "حرفه ای گرایی جدید و مبانی روانشناختی آن. فصلنامه نوآوری های آموزشی".شماره 5 ، 122-103.
31. واثقی، بهنام (1390). "تحلیل محتوای کتاب درسی کارآفرینی و نظرمعلمان کارآفرینی استان اردبیل از منظر ویژگی های کارآفرینی "پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی، تهران.
32.یعقوبی نجف آبادی، اشرف (1389). "ضرورت آموزش کارآفرینی در همه مقاطع تحصیلی". مشاور مدرسه، (5)4.
33.Amolo, J.,& Migiro, S.O.(2015). An entrepreneurial flair development: the role of anecosystem. Problems and Perspectives in Management, Volume 13, Issue 2, 494-5.
34. Arsalan, C., Dilmac, B., Hamarta, E. (2009)".Coping with stress and trait anxiety in terms of locus of control: a study with Turkish university students," Social behavior and personality, 6, 791-800.
35. Baucus, M.S., Norton, W.I., Baucus, D.A., Human, S.E. (2008). “Fostering Creativity and Innovation without Encouraging Unethical Behavior” Journal of Business Ethics, 81.97-115.
36.Blessing,A.O., Dafe,E.(2014)." Entrepreneurship education and small-scale business development among students of College of Education, Warri, Delta State, Nigeria", Merit Research Journal of Education and Review (ISSN: 2350-2282) Vol. 2(9) pp. 185-193.
37. Carlsson, B., Acs, Z.J, Audretsch, D. and Pontus Braunerhjelm. (2009). Knowledge Creation, Entrepreneurship, and Economic Growth: A Historical Review, Industrial and Corporate Change, 18 (6), 1193–1229.
38. Carroll, A. (2011). Corporate social responsibility (CSR). In SAGE brief guide to corporate social responsibility. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
39. Chiru, C., Tachiciu, L., Georgiana Ciuchete., S. (2012)." Psychological factors, behavioral variables and acquired competencies in entrepreneurship education" Procedia Social and Behavioral Sciences, 46, 4010-4015.
40. Curry, Joshua.( 2014), A Closer Look at Entrepreneurship and AttitudetowardRiskMasterofArts(MA),BowlingGreeStateUniversity,http://rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=bgsu1399829408.
41.Denanyoh, R; Adjei, K & Nyemekye, G.E (2019), Factors that Impact onEntrepreneurial Intention of Tertiary Student in Ghana. International journal of business and social research, 5(3), 19-29.
42. Davey, T., Plewa, C., Struwig, M. (2011). "Entrepreneurship perceptions and career intentions of international students", Education & Training,53, 335-352.
43. Eze, J. F., & Nwali, A. C. (2012). Capacity building for entrepreneurship education: The challenge for the developing nations. American Journal of Business Education (AJBE), 5(4), 401-408.
44. European Commission (2008), "Entrepreneurship in Higher Education Especially WithinNon-Business Studies", Final Report of the Expert Group.
45.Fuerlinger, G., Fandl, U., & Funke, T., (2015). The role of the state in the entrepreneurship ecosystem: insights from Germany. Triple Helix, 2(1), 1-26.
46.Gibb.A (1996)," Entrepreneurship and small business manegemen wenty first century business".
47.Guven,S. (2009). "New primary education course programmers and entrepreneurship", Procedia Social and Behavioral Sciences,1.265-270.
48.Isenberg, D. )2011(. How to foment an entrepreneurial revolution, The BabsonEntrepreneurship Ecosystem Project.10thinternationalEntrepreneurship Forum,Bahrain, January 11, 2011, 3-5.
49. Jackson, Chad Allan(2014) ,Corporate social responsibility training:exploringthe antecedents to corporate social entrepreneurship, Doctor of Philosophy, Department of Educational Leadership, http://hdl.handle.net/2097/17567. 50.Kee, J., Rodrigues, P., Kundu, S., Racine, J. (2016).Entrepreneurship Curriculum"www.sylff.org.
51.OjwangTomOdhiambo(2013).Youth’sresponseto entrepreneurship education and training: A case study of out-of school youth in Nairobi. University of Minnesota,master of arts.
52. Raposo, M., doPaço, A. (2010). "Special issue: entrepreneurship and education links between education and entrepreneurial activity", Springer Science+Business edia , 7,143-144.
53.Regele, M.D., and Neck, H.M( 2012). Entrepreneurship education sub-ecosystemin the United States: opportunities to increase entrepreneurial activity. BabsonCollege, USASBE, 52-69.
54.Ristovska, N., & Stankovska, S. (2022). ENHANCING ENTREPRENEURIAL SKILLS OF EMPLOYEES IN THE EDUCATION PROCESS. UTMS Journal of Economics, 10(1) 109-123.
55.Samkange,W.(2022)TheImplementation of Entrepreneurship Education at Secondary school Level in Harare, Zimbabwe. The Journal of Educational Research,108(3),236-249.
56. Schmidt, J. J., Soper, J. C., & Bernaciak, J. (2013). Creativity in the entrepreneurship program: a survey of the directors of award winning programs. Journal ofEntrepreneurship Education, 16,31e44.
57.Spigel, B (2016). Entrepreneurial Ecosystems and Regional Policy: A Sympathetic Critique. European Planning Studies, 1759–1769 .
58.Stam, E., Spigel, B. (2017). Entrepreneurial Ecosystems. . In R. Blackburn, D. De Clercq,J. Heinonen, & Z. Wang (Eds.), Handbook for Entrepreneurship and Small Business.London, UK: Sage.
59.StephanieI.Anderson-Morales(2011). Successful entrepreneurship in a developing country,A case study in Cotonou, Benin, Master’s Thesis for MSc in International Development Studies, Utrecht University ,August. t, can we afford to neglect them in the t
60.Uzmanoglu, S., Isgoren, N. C., Cinar, A. Tektas, N., oral, B.)2017.(Evaluation of educational and technical structure at vocational school, procedia social and Behavioral sciences, 2 (2), 3447-3451.
61.UNESCO(2008) "Inter-Regional Seminaron Promoting Entrepreneurship Education IN Secondari Schools, 11 – 15,Bankok, Thailand".
62.Zain,S M., Ahmad Basri,N.E ., Mahmood,N A., Basri,H., Yaacob,M&Ahmad,M(2013).SustainableEducationandEntrepreneurship¬Triggers Innovation Culture in 3R Procedia – Social and Behavioral Sciences 102, 128 – 133.
The Content of Basics of Visual Arts; An Analysis Based on the Components of Entrepreneurship
*Azam Jamshidi Tavana **Zeinab Fazaeli Far ***Gholamali Ahmadi
* PhD of curriculum studies,Iran,Tehran azam4365jamshidi@gmail.com
** PhD of curriculum studies of Shahid Rajaee University,Iran,Tehran hasti3_fazaelifar@yahoo.com
*** Associate Professor of Shahid Rajaee University,Iran,Tehran gaahmady@yahoo.com
Received: 25.04.2018 Accepted: 03.03.2019
P.127-148
Abstract
system of education, especially Vocational branch, one of the important trends to develop and grow individuals entrepreneurial skills in people. The purpose of this study is the contents of the book of the visual arts of technical and Professional branch in 2020-2021. The instrument was a content analysis form consisting 7 main components, i.e. success-seeking, risk-taking, accountability, creativity and innovation, tolerance for ambiguity hardworking, and internal control. To confirm the validity and formal and content reliability of the study, the views of experts in educational planning and specialists of entrepreneurship were used. Reliability is calculated 0/81 by using Holsty reliability formula .Content analysis have been analyzed using Shannon entropy method. The results showed that among the seven components studied. The tolerance for ambiguity with the information load is 88.5 and the importance factor of 0.17 is the most attention And the success seeking factor with the amount of information load is 60.42 and the importance coefficient of 0.11 has the least attention. Considering the distribution of entrepreneurship components in the content of the book, in addition to tolerance for ambiguity, it creates a good context for success seeking , riskiness, accountability, hardworking, innovation and creativity, and internal control.
Corresponding Author : Azam Jamshidi Tavana -Azam4365jamshidi@gmail.com
|
The Content of Basics of Visual … Azam Jamshidi Tavana and colleagues 128 |
Introduction
The curriculum of visual arts as a key book with a skill-practical approach has an effective role in measuring the responsiveness of skills such as entrepreneurship, market needs and human resource development. For this purpose, in the present research, it has been tried to examine the amount of attention paid to the five components of entrepreneurship in the content of visual arts books, including text (writings), exercises and pictures. According to what was said, this research aims to answer this question. To what extent has attention been paid to entrepreneurship components in the content of the visual arts book of the technical and professional course (including text, exercises and pictures)?
Ristovska et al. (2022), in the study of entrepreneurial skills in the process of entrepreneurship education in schools, reached the conclusion that creativity and innovation in the content and behavior of the teacher affects the spirit and entrepreneurial behavior of students.
Denanyoh et al. (2019) conducted a research entitled the influencing factors on the entrepreneurial intention of students. The results of the research showed that the creation of entrepreneurial spirit and intention is a function of educational support factors such as encouraging school staff, providing necessary training, external support and family support.
Aghamohammadi (2018) in a research titled Content Analysis of the Entrepreneurship and Production Workshop book, from the perspective of reflecting entrepreneurial personality traits, he came to the conclusion that among the entrepreneurial personality traits studied, the creativity trait received the most attention and the independence trait received the least attention has dedicated itself.
Methodology
In this research, in order to answer the desired questions and to examine the content of the visual arts book of the technical and professional course in the academic year 2020-2021, including (text, exercises, pictures), the method of content analysis was used. For this purpose, first, the main components of entrepreneurship including success seeking, personal control, risk taking, responsibility, creativity and innovation, hard work, uncertainty tolerance and the indicators of each of them were transferred to the coded forms that were made by the researcher. In the next step, the raw data of the text was read and the frequency of each indicator was counted and recorded. In order to validate the research tool, the expert opinions of four people have been used. In this research, the researcher has used Holstein's reliability formula to determine reliability, and the agreement coefficient between the coders was 0.81. Shannon's entropy method was used for data processing.
findings
Question) To what extent has attention been paid to entrepreneurship components in the content of the visual arts book?
To answer this question, the content of the visual arts book, including text, exercises and images, was analyzed in terms of components and indicators of each component, the results of which are shown in table 1.
Table1: normalized data of indicators related to entrepreneurship in the content of the visual arts book
| indicators | Text | Pictures | Practice | total number of indicators | Frequency percentage of indicators | sum of the abundance of components | Component abundance percentage | |
Success- seeking | self-actualization | 23 | 15 | 4 | 42 | 26.08 | 161 | 23/88 | |
optimism | 23 | 12 | 4 | 39 | 24.22 | ||||
result oriented | 24 | 13 | 6 | 43 | 26.70 | ||||
need for progress | 21 | 12 | 4 | 37 | 22.98 | ||||
risk-taking | Riskiness | 10 | 6 | 4 | 20 | 25.31 | 79 | 11.72 | |
Self Confidence | 10 | 5 | 5 | 20 | 25.31 | ||||
courage | 9 | 3 | 4 | 15 | 18.98 | ||||
Ability to learn from mistakes | 10 | 8 | 5 | 23 | 29.11 | ||||
accountability | leadership | 25 | 3 | 8 | 36 | 36.36 | 99 | 14.68 | |
Pragmatism | 8 | 2 | 7 | 17 | 17.17 | ||||
Willingness to be responsible | 27 | 9 | 10 | 46 | 46.46 | ||||
hardworking | determination | 8 | 3 | 5 | 16 | 30.18 | 53 | 8.20 | |
decisiveness | 10 | 2 | 2 | 14 | 26.4 | ||||
Perseverance | 13 | 2 | 4 | 19 | 35.84 | ||||
energetic | 2 | 1 | 1 | 4 | 7.54 | ||||
internal control |
| 9 | 4 | 5 | 18 | 36.9 | 50 | 7.41 | |
Orientation to personal values | 10 | 2 | 3 | 15 | 30.1 | ||||
Self-esteem | 13 | 1 | 3 | 17 | 33 | ||||
creativity | innovation | 25 | 22 | 17 | 62 | 35.02 | 177 | 26.26 | |
Presenting a new way | 15 | 22 | 10 | 47 | 26.55 | ||||
ideation | 35 | 20 | 9 | 64 | 36.15 | ||||
tolerance for ambiguity | Ambiguous conditions | 12 | 2 | 4 | 18 | 32.72 | 55 | 8.16 | |
lack of determination | 11 | 2 | 6 | 19 | 34.54 | ||||
Living with incomplete knowledge | 12 | 4 | 2 | 18 | 32.72 | ||||
total | 365 | 177 | 132 | 336 | 100 | 674 | 100 | ||
The Content of Basics of Visual … Azam Jamshidi Tavana and colleagues 130 |
According to table number 1 of the 674 units coded in the book of visual arts, the highest frequency value is related to the creativity and innovation component with 177 items and 26.26 and the lowest frequency value is related to the internal control component with 50 items and 7.41. According to the obtained results, the high energy index with 4 frequency items and 7.54 has the lowest frequency value, and the new way offering index has the highest frequency values with 47 frequency items and 26.55.
Table2: Information load and importance coefficient of the components related to entrepreneurship in the content of the visual arts book
Visual arts book content | Entrepreneurial components | ||||||
Success- seeking | creativity | accountability | hardworking | internal control | risk-taking | tolerance for ambiguity | |
EJ | 60.42 | 64/03 | 77/66 | 82/5 | 86/5 | 72/22 | 88/5 |
WJ | 0/11 | 0/12 | 0/14 | 0/15 | 0/16 | 0/14 | 0/17 |
The above table shows that among the studied components, the ambiguity tolerance component with the amount of information load (88.5) and the importance coefficient (0.17) has the most attention and the success seeking component with the amount of information load (60.42) and the coefficient Importance (0.11) gets the least attention.
Discussion
The distribution of entrepreneurship components in the content of this book is not balanced. Since entrepreneurship is an acquired, purposeful and teachable process. Revision of the content of the book of visual arts makes possible the development and growth of entrepreneurship in technical and professional schools in the fields of cinema graphics, painting, drama, and architectural drawing.
The Content of Basics of Visual … Azam Jamshidi Tavana and colleagues 131 |
1- Due to the importance of the component of seeking success in developing personality traits such as self-actualization, optimism, and the need for progress, it is suggested that attention be paid to this component by renewing the content of the book.
2- Due to the fact that the most amount of frequency in the book of visual arts is related to images, it is recommended to pay attention to various components of entrepreneurship in images.
References
-Aghamohammadi, Javad (2018). Development of entrepreneurial personality traits: content analysis of the workshop book on entrepreneurship and production of the theoretical secondary course from the perspective of the degree of reflection of entrepreneurship, Development Strategy, No. 183, 57-204.
-Denanyoh, R; Adjei, K & Nyemekye, G.E (2019), Factors that Impact on Entrepreneurial Intention of Tertiary Student in Ghana. International journal of business and social research, 5(3), 19-29.
-Ristovska, N., & Stankovska, S. (2022). ENHANCING ENTREPRENEURIAL SKILLS OF EMPLOYEES IN THE EDUCATION PROCESS. UTMS Journal of Economics, 10(1) 109-123.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی مبتنی بر مولفههای کارآفرینی
*اعظم جمشیدی توانا **زینب فاضلیفر ***غلامعلی احمدی
* دکتری مطالعات برنامه درسی، ایران، تهران، ایران azam4365jamshidi@gmail.com
** دکتری مطالعات برنامه درسی دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران hasti3_fazaelifar@yahoo.com
*** دانشیار دانشگاه شهید رجایی، تهران، ایران gaahmady@yahoo.com
تاریخ دریافت: 05/02/1397 تاریخ پذیرش: 12/12/1397
صص: 148- 127
چکيده
نظام آموزش و پرورش به خصوص شاخه فنی وحرفهای، یکی از بسترهای مهم برای ایجاد، رشد وگسترش مهارت کارآفرینی در افراد محسوب میشود. هدف پژوهش حاضر، تحلیل محتوای کتاب مبانی هنرهای تجسمی شاخه فنی و حرفهای بر اساس
مولفههای کارآفرینی است. روش تحقيق توصيفي و از نوع تحليل محتوا میباشد. جامعه آماری پژوهش شامل محتوای کتاب هنرهای تجسمی شاخه فنی و حرفه ای در سال تحصیلی 1400- 1399 است. ابزار این پژوهش فرم تحلیل محتوا است که شامل 7 مولفه اصلی کارآفرینی، توفیق طلبی، خلاقیت ونوآوری، مسولیتپذیری، کنترل درونی،ریسکپذیری، سخت کوشی و تحمل ابهام است. پایایی پژوهش حاضر نیز با توجه به فرمول پایایی هولستی 81/0محاسبه گردید. داده های تحلیل محتوا با استفاده از روش آنتروپی شانون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل حاکی از آن بود که از میان 7 مولفه مورد مطالعه، مولفه تحمل ابهام با میزان بار اطلاعاتی5/88 و ضریب اهمیت17/0بیشترین توجه و مولفه توفیقطلبی با میزان بار اطلاعاتی42/60 و ضریب اهمیت 11/0کمترین توجه را به خود اختصاص داده است. توجه به توزیع مولفههای کارآفرینی در محتوای کتاب، علاوه بر تحمل ابهام، زمینه مناسبی را برای خلاقیت و نوآوری، توفیقطلبی، ریسک پذیری، مسولیتپذیری، سختکوشی و تحمل ابهام و کنترل درونی ایجاد مینماید.
واژه‌های کلیدی: تحلیل محتوا، کارآفرینی، کتاب هنرهای تجسمی، توفیق طلبی، تحمل ابهام.
نوع مقاله: پژوهشی
1- مقدمه
اندیشه کارآفرینی1 و مقوله کار و فعالیت از بدو خلقت و در سراسر عالم امکان ساری و جاری بوده است (خنیفر،1385). توسعه سریع تکنولوژی و حرکت آن به سمت تکنولوژی برتر، ضرورت نوآوری و کارآفرینی را در جامعه ما بیش از پیش پررنگ تر میسازد (سالازار2 و همکاران،1389). و در شرایط کنونی یکی از عوامـلی که سبـب دگرگونی شـرایط
نویسندة عهده‌‌دار مکاتبات: اعظم جمشیدی توانا Azam4365jamshidi@gmail.com
|
کارآفرینی یک شایستگی وکلیدی لازم برای ایجاد یک جامعه مدرن است و به عنوان یک فرایند پیچیده درطول زمان رخ میدهد (چیرو و دیگران4،2012). کارآفرینی به دلیل آنکه جامعه را به سمت تغییرات تکنیکی ومبتکرانه سوق می دهد و باعث رشد اقتصادی می شود ودانش جدید را به خدمات و محصولات جدید تبدیل میکند، حائز اهمیت است (صادقی و دیگران،1390) . بنابراین کارآفرینی با در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مستلزم برنامه ریزی و اتخاذ رویکر دهای راهبردی است که لازمهی آن، برنامهریزی در نظام آموزشی و پژوهشی بوده و باعث میشود تا افراد با استفاده از تخصص و قدرت ابتکار و خلاقیت، فرصتها و توانمندیها، اشتغال مولد و درآمدزا ایجاد کند (پورآتشی،1387). در کشور ما اکنون به رغم داشتن جمعیتی هوشمند و متعهد و نیز برخورداری از منابع طبیعی فراوان، تولید ناخالص داخلی در سطح پایین است. شمار قابل توجه ازنیرو های جوان و حتی تحصیل کرده از امکانات اشتغال بیبهرهاند و بر اولویت ایجاد کار در دیگر فعالیتهای دولتی در سطح گوناگون تاکید میشود. علاوه بر اشتغال، کارآفرینی دارای پیامدهای دیگری همچون بارور شدن خلاقیتها، ترغیب به نوآوری وتوسعهی آن، افزایش اعتماد به نفس، ایجاد و توسعه تکنولوژی، تولید ثروت در جامعه و افزایش رفاه عمومی است (جهانگیری و دیگران،1387).
آموزش کارآفرینی ارائهی مجموعهای از مواد آموزشی تدوین شده شامل دانش، مهارتها و نگرشهای کارآفرینانه به افراد است. فرایندی نظامند، آگاهانه و هدفگرا می باشد؛ که از آن برای انتقال دانش و اطلاعات مورد نیاز جهت کارآفرینی استفاده میشود که افزایش، بهبود و توسعه نگرشها، مهارتها و تواناییهای افراد غیرکارآفرین را در پی خواهد داشت. در نگاهی دیگر آموزش کارآفرینی به عنوان کلیدی برای شکل دادن به نگرش، مهارت و فرهنگ در یادگیرندگان است و در تمام سطوح آموزش ابتدایی، متوسطه و برنامههای دانشگاه ارائه میشود (حسینی خواه،1387).
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 133 |
برنامههای درسی، نقطهی کانونی فعالیتهای آموزش و پرورش را تشکیل میدهند و تحولات محیطی اعم از تحولات جهانی و یا منطقهای بطور مستقیم، نظام آموزشی و به تبع برنامههای درسی را دچار دگرگونی مینماید. ادغام آموزش کارآفرینی در برنامهی درسی مدارس، موجب
غنیسازی تجارب یادگیری فراگیران و افزایش ارتباط میان مدرسه، صنعت و کشاورزی است و نیز فرصتی برای آزمودن محتوا و روشهای تدریس کارآفرینی به خاطر تازگی موضوع ایجاد میکند؛ به این ترتیب کارآفرینی باید نقطه آغاز برنامه درسی قرار گیرد (بلسینگ 5،.2014).
در ایران در چند سال اخیر موضوع کارآفرینی و آموزش آن، مانند بسیاری از کشورها مورد توجه قرار گرفته است. اگر چه این تاکید و توجه بیشتر در آموزش عالی و دانشگاهها بوده، اما با توجه به اهمیت کارآفرینی و یکی از پیامدهای مهم آن یعنی اشتغال، دوره فنی و حرفهای از این موضوع غافل نبودهاند. اما علیرغم استقبال گسترده نظام آموزش و پرورش کشور از موضوع کارآفرینی، آموزش آن در مدارس با چالشهای متعددی روبرو است که مهمترین آنها عبارتند از:چالش در کیفیت مدرسان ،چالش در محتوا و شیوههای آموزشی ،چالش در اثربخشی روشهای آموزشی، چالش در ابزارهای آموزشی، چالش در حمایتهای مادی و معنوی دانشآموزان کارآفرین و چالش در نیازهای یادگیری دانشآموزان. این چالشها اگر به فرصت تبدیل نشوند،در بلند مدت آثار زیان‌باری را بر نظام آموزش و پرورش تحمیل خواهند کرد (یعقوبی،1389).
در بسیاری از کشورها نظامهای آموزشی به دنبال ایجاد مهارتهای غیر درسی برای ورود به بازار کار و افزایش آستانه تحمل و بردباری برای مواجهه با پیچیدگی های جوامع امروزی هستند. اما در ایران با وجود چالشهای پیشرو و گامهای برداشته شده، همچنان جای خالی بسیاری از مباحث مربوط به مهارتها از جمله کارآفرینی در نظام آموزشی ما به چشم میخورد (درانی و همکاران،1388)؛ که لزوم توجه به آنها هر چه بیشتر احساس میشود؛ زیرا آموزشهای کارآفرینی برنامههای حیاتی برای توسعه هر کشور میباشند. هرکشور باید نیازهای خود را در رابطه با برنامههای کارآفرینی قبل از حرکت به سوی توسعه و روش پیادهسازی آن تعیین کند. در واقع تفاوت بین کشورهای توسعه یافته و غیر توسعه یافته در همین زمان برنامهریزی است (یونسکو6،2008).
بايد توجه داشت كه در شرايط كنوني يكي از مهم ترين
راههاي اشتغالزايي اصولي و حل معضل بيكاري توجه به آموزشهاي صحيح فني و حرفهاي ميباشد و عدم
سرمايهگذاري كافي در آموزشهاي مهارتي به معني غفلت وفناي سرمايههاي انساني تلقي ميشود. لذا از مهمترین نیازها برای پیشرفت یک کشور، توسعه آموزشهای فنی و حرفهای میباشد زیرا نیروی انسانی کار آزموده یکی از عوامل تعیینکننده در رشد و توسعه کشورها محسوب
میشود (مشایخ،1386).
یکی از مهمترین عناصر آموزش کارآفرینی، برنامههای درسی است که نقش تعیینکنندهای در تحقق اهداف و رسالتهای آموزش و پرورش از نظر کمی و کیفی دارد. در این میان از موضوعات مهم در برنامهریزی درسی اهمیت دادن به نوسازی و تجدیدنظر در برنامههای درسی و هماهنگ ساختن محتوا و روشهای تدریس با شرایط در حال تغییر و نامطمئن است (کوثری و نوروززاده،1388). از این رو برنامههای آموزشی و درسی در کلیه رشته‌ها و فرایندهای اجرایی‌آنها باید به گونه‌ای طراحی شوند که مهارتهای لازم را در دو محور، مهارتهای فردی و تخصصی ارائه نمایند و در درون این برنامهها انجام فعالیتهای کارآفرینی و بخصوص آموزش کارآفرینی جای داده شود (آراسته،1382).
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 134 |
میتوان انجام داد افزایش تواناییهای کارآفرینی شامل تقویت مهارتهای نوآوری، خلاقیت، مخاطرهپذیری، تشخیص فرصت در دانش آموزان، تدریس دروس مورد نیازبرای شکل دهی یک واحد کسب و کار و روز آمدکردن مثالها و مسایل در کتب درسی می باشد.
بررسی های فوق ضرورت این امر را نشان می دهد که باید ارتباط جدیدی میان آموزش و جهان کار برقرار شود تا نیاز به ایجاد همکاری و هماهنگی میان بخشهای آموزش، صنعت و دیگر بخش های مختلف اقتصادی مطرح و بدین وسیله مهارت های عمومی و اخلاقی در کار و مهارتهای مربوط به فن آوری و کارآفرینی اشاعه یابد (فرهنگی،1390).
با توجه به جايگاه كتب درسي در نظام آموزشي ايران انتظار ميرود محتواي كتب به گونه اي تدوين گردد كه توانايي پاسخگويي به تقاضاي اجتماعي، فرهنگي و... دانشآموزان هر عصر را به شكل كارا و اثربخش دارا باشد (جهانیان،1389). اگر از منظر و دیدگاه برنامه درسی به کتاب های درسی به ویژه محتوا و فعالیتهای یادگیری شاگردان نگاه کنیم، اهمیت و ضرورت یک محتوای خوب و پویا در فرآیند آموزش و پرورش بیش از پیش نمایان
میشود. در واقع میتوان گفت برنامههای درسی محمل مناسبی برای ارائه دانش، تغییر نگرش و آموزش مهارت هایی است که به دانش آموزان به عنوان بزرگسالان و تصمیم گیرندگان آینده کمک خواهند کرد که کمتر با مشکلات روبرو شوند و در صورت مواجهه با مشکلات تصمیمات سازندهای اتخاذ کنند.
برنامه درسی هنرهای تجسمی نیز به عنوان یک کتاب کلیدی با رویکرد مهارتی- عملی نقش موثری در سنجش میزان پاسخگویی مهارتهایی همچون کارآفرینی، نیازهای بازار و توسعه نیروی انسانی مورد نیاز دارد. به همین منظور در پژوهش حاضرتلاش شده است که میزان توجه به پنج مولفه کارآفرینی در محتوای کتاب هنرهای تجسمی شامل متن (نوشته ها)، تمرینها و تصاویر مورد بررسی قرارگیرد. با توجه به آنچه که بیان شد این پژوهش در صدد
پاسخگویی به این پرسش میباشد.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 135 |
2- مروری بر ادبیات و پیشینه تحقیق
امروزه اهمیت و ضرورت کارآفرینی در رشد اقتصادی و رفاه ملی برای کشور های صنعتی و در حال توسعه به خوبی مشخص شده است (راپوسو و دیگران9،2010). رويكرد اکثر کشورهاي جهان در دهههاي اخير به موضوع کارآفريني و توسعه آن، موجب گرديده موجي از سياستهاي توسعه کارآفريني در دنيا ايجاد شود. کشورهاي مختلف کارآفرینی را به عنوان راه حلي در سه دهه گذشته براي فائق آمدن بر مشكلات مختلف اقتصادي و اجتماعي میدانند. از این رو توسعه فرهنگ کارآفريني، انجام حمایتهای لازم از کارآفرينان، ارائه آموزشهاي مورد نياز به آنان و انجام تحقيقات و پژوهشهاي لازم از جمله اقدامات کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، در زمينه کارآفرینی بوده است (احمد پور داریانی،1391).
تغییرات پیوسته در بازارکار ناشی از تغییرات فناوری و نیز افزایش تقاضای کار ضرورت توجه به نقش نظام آموزشی کشور در تربیت فارغالتحصیلان خود، اشتغال را حساس تر می سازد که چنین نقشی الزاماتی را برای نظام آموزشی جامعه مطرح میکند (امامی نژاد به نقل از عزیزی و همکاران،1391: 1). بنابراین امروزه جنبه اقتصادی آموزش و پرورش از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است و از ضرورتها و الزامات رشد و توسعه اقتصادي، نظام آموزشی مناسب براي ايجاد مهارتهاي لازم سرمايه انساني است (خنیفر و همکاران،1389: 16).
بنابراین کارآفرینی با در نظر گرفتن ابعاد اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مستلزم برنامه ریزی و اتخاذ رویک دهای راهبردی است (کمیسیون اروپا10،2008)؛ و به عنوان یک درمان برای مشکلات بیکاری در دستور کار بسیاری از کشورها قرار گرفته است (کارلسون و دیگران11،2009).
توسعه کارآفرینی نیازمند آمادگی زمینههای فرهنگی و اجتماعی، همکاری نظام های آموزشی، ساختارهای اداری و مالی و سازوکارهای حمایتی میباشد؛ بنابراین نیازمند
شبکهای از عناصر مختلف است که به عنوان اکوسیستم کار آفرینی نام برده میشود (آیزنبرگ12،2011). اکوسیستمها مجموعهای از دورنماهای فرهنگی متمرکز، شبکههای اجتماعی، حمایت مالی، دانشگاهها و سیاستهای اقتصادی فعالی هستند که محیطهای حمایتی از کسب وکار
مخاطرهآمیز مبتنی بر نوآوری را خلق میکنند، که در حوزه کار آفرینی مورد توجه قرار گرفتهاند (اسپیگل13،2016). اکوسیستم کارآفرینی، یک الگوی رشد برای کار آفرینان فراهم میکند و با تعیین شاخصها و عناصر مرتبط،
فرصتها و تهدیدها را شناسایی کرده و زمینه را برای رشد فعالیتهای کار آفرینانه فراهم میکند؛ که مبتنی بر حمایت از نوآوری بوده و مجموعه متنوعی از بازیگران را سازمان دهی و هماهنگ میکند (استم14،2017). اکوسیستم کارآفرینانه به عنوان تسهیلات، منابع، افراد و فضای کار آفرینانهای تعریف میشود که برای تحقق کار آفرینی ضروری است (آمولو 15و همکاران، 2015). رگل16 و همکاران (2012) اکوسیستم، کار آفرینی را نتیجه تعامل مردم، نقشها، زیر ساختها، سازمانها و حوادثی میدانند که محیطی را برای بالا بردن سطوح کار آفرینانه ایجاد میکنند. آنها هفت مولفه مشخص را جهت یک اکوسیستم قدرتمند کار آفرینی ارائه میدهند، که شامل دسترسی به سرمایه، وجود برنامههای کار آفرینی دولت مدار، آموزش کار آفرینی، سیاستهای مساعد، تحقق و توسعه، زیرساختهای تجاری – قانونی و سهولت قوانین ورود به کار میباشد. آیزنبرگ (2011)، محیطی را توصیف میکند که در آن کار آفرینی تمایل به موفقیت دارد؛ زمانی کار آفرینان موفق هستند که به منابع انسانی، مالی و حرفهای مورد نیازشان دسترسی پیدا کنند و در محیطی فعالیت کنند که
سیاستهای دولت، کار آفرینان را تشویق و تامین میکند. او این شبکه را به عنوان اکوسیستم کار آفرینی توصیف
میکند.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 136 |
بسیاری از تحقیقات نشان میدهد آموزشهای رسمی
میتوانند صلاحیتهای کارآفرینی افراد را به طور رسمی افزایش داده و عامل مهمی برای تبدیل افراد به انسانهای موفق و کشف راهحلهای جدید توسط آنها برای مقابله با مشکلات جهانی باشند (چیرو و دیگران،2012). آموزش و پرورش میتواند با انتقال دانش و توسعه مهارتهای کارآفرینی در برنامه درسی باعث خودکارامدی و اثربخشی کارافرین بالقوه شود و در راهاندازی سرمایهگذاری جدید در جامعه نقش مهمی را ایفا کند (سامکانگه18،2022).
سوابق مطالعات و پژوهشهای کارآفرینی نشان میدهد که کارآفرینان دارای ویژگیهای خاصی میباشند. رویکرد ویژگیهای شخصیتی بیان میدارد که کارآفرینان دارای صفاتی هستند که آنها را از دیگران متمایز میسازد. پیشینه ادبیات کارآفرینی نشان میدهد که این رویکرد در مقایسه با سایر رویکردهای کارآفرینی رواج بیشتری داشته است (پورقاز و همکاران،1390: 70). در این پژوهش پس از مطالعه و بررسی منابع گوناگون کارآفرینی و تایید متخصصان امر، مولفههای زیر به عنوان مهمترین ویژگیهای رفتاری انتخاب گردید که عبارتند از:
مسولیتپذیری19، عزم و اراده در انجام یک عمل و کاهش تعهدات افراد در عملی نمودن تصمیمات است. بر اساس این ویژگی انجام یک عمل یا تصمیم از حیطه علایق فراتر می رود و توسط قانون مشخص میشود (جکسون20 و دیگران،2014). چهار ویژگی مهم مسولیتپذیری، مسولیت در برابر سودمند و مفید بودن، مسولیت در برابر رعایت قانون، مسولیت اخلاقی برای انجام آنچه عادلانه، منفصانه و درست است، مسولیت برای رسیدن به انواع اهداف فرهنگی، اجتماعی، آموزشی، تفریحی است (کارول21،2011).
توفیقطلبی22 به انجام رساندن یک هدف تعریف شده در هر بخش از زندگی است. توانایی برای پیدا کردن راههایی جهت به انجام رساندن یک فعالیت وکار با استفاده از منابع و دارایی موجود، جهت دستیابی به کیفیت بالاتر و بهرهوری بیشتر در اهداف و نتایج نسبت به آنچه رقبا و دیگران انجام میدهند (استیفن 23ودیگران،2011).
هسته اصلی فعالیتهای کار آفرینی خلاقیت و نوآوری است. بدون خلاقیت و نوآوری کارآفرینی نتیجهای نخواهد داشت، هشتاد و دو درصد از برنامههای درسی کارآفرینی برمولفه خلاقیت و نوآوری تاکید میکنند (شیمد24 و دیگران،2013). خلاقیت شامل ایدههای جدید در قالب افراد ویا گروهها و نوآوری اجرای موفقیت آمیز ایدههای خلاقانه است (باسوز25 و دیگران،2008 ).
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 137 |
سختکوشی، موفقیت در کار و دستیابی به خواستههای قلبی است؛ به صورتی که باید همه نیروهای خود را صرف اهدافمان کنیم و همواره به دستاوردهای نهایی تلاشمان بیندیشیم. داستانهای موفقیت افراد بزرگ نشان میدهد که داشتن پشتکار از مهمترین رمز موفقیت آنان به حساب
میآید (احمدپورداریانی، 1391). رابینسون30 (1991) معتقد است خستگیناپذیری در کارها و پرکاری و سخت کوشی یکی از عوامل بسیار مهم کارآفرینی است (به نقل از جعفری مقدم و فخارزاده، 1390). از مقولات مولفه سخت کوشی میتوان به عزم راسخ، قاطعیت، پشتکار و پرانرژی بودن اشاره کرد.
قدرت تحمل ابهام عبارت است از پذیرفتن عدم قطعیت به عنوان بخشی از زندگی، توانایی ادامه حیات با دانش ناقص درباره محیط و تمایل به آغاز فعالیتی مستقل بیآنکه شخص بداند آیا موفق خواهد شد یا خیر (سلجوقی، 1390).
تصمیمگیری در شرایط مبهم، عدم قطعیت، توانایی ادامه حیات با دانش ناقص از مقولات این مولفه است. کارآفرینان بدون اینکه احساس تهدید یا ناراحتی نمایند قادرند تا بطور اثربخش با شرایط و اطلاعات مبهم، ناقص و غیر قطعی، سازمان نیافته و غیر شفاف روبرو شوند و ضمن رفع ابهامات آنها را به نفع خود بگیرند. در واقع ابهام سبب انگیزش آنها میشود (سعیدیکیا، 1391).
ریستوسکا و همکاران31 (2022)، در بررسی مهارتهای کارافرینی در فرایند آموزش کارآفرینی در مدارس به این نتیجه دست یافتند که خلاقیت و نوآوری در محتوا و رفتار معلم، بر روحیه و رفتار کارافرینی دانش آموزان تاثیر میگذارد.
دنانیو32و همکاران(2019) پژوهشی با عنوان عوامل تأثیرگذار بر قصد و نیت کارآفرینی دانش آموزان انجام داد. نتایج پژوهش نشان داد که ایجاد روحیه و قصد کار افرینی تابعی از عوامل حمایتکننده آموزشی مانند تشویق عوامل آموزشگاهی، ارائه آموزشهای لازم، حمایت های بیرونی و حمایت های خانوادگی است.
اوزمانگلی33 و همکاران(2017) پژوهشی با عنوان ارزشیابی ساختار آموزشی و فنی در مدارس انجام دادهاند که در نتیجه گیری این پژوهش آمده است: تحلیل برنامههای درسی نشان میدهد که ظرفیت تحلیل شغل، مسئولیتپذیری در شغل، عملکرد و تبحر در دانش نظری در سطح قوی و کمبود اطلاعات، نظم در کار، بهبود فردی و بیتجربگی در انجام کارها و مهارتها از جنبههای ضعیف برنامههای درسی هستند و برای جبران ضعف جنبه های ذکر شده، گنجاندن محتوای مربوط به آموزش کارآفرینی نظیر حل مساله، مهارتهای تفکر و مسئولیتپذیری، مدیریت فردی، جامعه پذیری و عزت نفس باید مدنظر قرار گیرد.
کی و همکاران34 (2016) طی پژوهشی که در کشور هند و در میان دانشآموزان 18-15انجام دادهاند، به این نتیجه دست یافتند که برنامه های درسی شامل راهنمای معلم و کتب کار دانشآموزان در زمینه کارآفرینی، مهارتهای لازم را برای ایجاد کسب و کار به دانشآموزان میآموزد و زمینه تشخیص فرصت، نوآوری، ریسکپذیری و تفکر انتقادی را در آنها ایجاد میکند .
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 138 |
زین و دیگران36 (2012) طی پژوهشی نشان دادند که
دانشآموزانی که با کارآفرینی و نگرش کارآفرینانه آشنا
میشوند ترکیبی از قابلیتهای بیرونی و درونی آنها از جمله مهارت، دانش و شخصیتشان تقویت می گردد.
دیوی و همکاران37 (2011) طی تحقیقاتی نشان دادند، آموزش کارآفرینی و مشارکت دانشآموزان در فعالیتهای اقتصادی موجب میشود تا آنها در آینده کارآفرینان
موفقتری شوند و نگرش مثبتی نسبت به مشاغل آینده داشته باشند.
گوون38 (2009) با تحلیل محتوای برنامههای درسی جدید دوره ابتدایی ترکیه به این نتیجه رسید که دستاوردهای کارآفرینی در برنامههای درسی آموزش ابتدایی همچون علوم تجربی، علوم اجتماعی و ریاضیات منجر به ایجاد برخی از ویژگیها و نگرش کارآفرینانه در دانشآموزان میشود، اما این مقدار کافی نیست.
آقامحمدی (1398) در پژوهشی با عنوان تحلیل محتوای کتاب کارگاه کارآفرینی و تولید، از منظر انعکاس
ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی به این نتیجه دست یافت که از میان ویژگی مورد مطالعه شخصیتی کارآفرینی، ویژگی خلاقیت، بیشترین توجه و ویژگی استقلال طلبی کمترین توجه را به خود اختصاص داده است.
نتایج پژوهش مردانشاهی و همکاران (1394)، مبنی بر بهبود و افزایش ویژگیهاي سلامت فکري، رویاپردازي و خلاقیت و عدم تغییر در ویژگی عملگرایی و نیز مشخص بودن اثر آموزش کارآفرینی، بر تقویت خلاقیت و زیر مجموعههاي آن است. بنابراین بازنگري و برنامهریزيهاي نوین آموزشی مبتنی بر عمل گرایی ضروري است.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 139 |
احمدی و فضائلیفر (1392) طی تحقیق خود با عنوان تحلیل محتوای کتابهای حرفه و فن بر اساس مولفههای کارآفرینی به این نتیجه دست یافتند که مولفه خلاقیت و نوآوری از بیشترین و مولفه تحمل ابهام از کمترین فراوانی برخوردار است.
واثقی (1390) با تحلیل محتوای کتاب درسی کارآفرینی سال اول دبیرستان (دوره کار و دانش) و نظرسنجی از معلمان استان اردبیل به این نتیجه دست یافت که در این کتاب به مولفه خلاقیت و نوآوری بیش از حد متوسط و به مولفه تحمل ابهام توجه چندانی نشده است.
جعفری مقدم و فخارزاده (1390) با تحلیل محتوای کل کتاب های فارسی (کتاب های بخوانیم و بنویسیم) پنج پایه دبستان بر اساس الگوی رابینسون به این نتیجه دست یافت که 8/24٪ از کل کتاب های بخوانیم و نیز 9/54٪ از کل کتاب های بنویسیم به شاخصهای نگرش کارآفرینانه توجه کردهاند و همچنین در کلیه کتابها، مولفه خلاقیت و نوآوری از بیشترین و مولفه تشخیص فرصت از کمترین فراوانی برخوردار است.
حسینیخواه (1387) در پژوهشی تحت عنوان امکان و ضرورت آموزش کارآفرینی، به این نتیجه رسیده است کارآفرینی فرایندی اکتسابی، هدفمند و قابل آموزش میباشد و باید آن را در مدارس آموزش داد.
3- روششناسی
در این پژوهش به منظور پاسخگویی به سوال های مورد نظر و جهت بررسی محتوای کتاب هنرهای تجسمی دوره فنی و حرفهای در سال تحصیلی 1399-1400 شامل (متن، تمرینها، تصاویر) از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جمعآوری دادهها در این تحقیق براساس فرم تحلیل محتوا (کدگذاری شده) میباشد. دراین روش پیام ها یا اطلاعات به صورت منظم کدگذاری و به نحوی طبقه بندی میشوند که پژوهشگر بتواند آنها را به صورت کمی تجزیه و تحلیل کند (دلاور،1389:275). بدین منظور ابتدا مولفههای اصلی کارآفرینی شامل توفیق طلبی، کنترل شخصی، ریسکپذیری، مسئولیتپذیری، خلاقیت و نوآوری، سختکوشی، تحمل ابهام و شاخصهای هر یک از آنها که در جدول شماره 1 مشخص شده به فرمهای کدگذاری شده که توسط محقق ساخته شده بودند، انتقال یافت. در مرحلهی بعد دادههای خام متن خوانده شد و فراوانی هر یک از شاخصها شمارش و ثبت گردید. به منظور اعتباریابی ابزار تحقیق از نظرات کارشناسی دو نفر از اساتید کارآفرینی و همچنین دو نفر از اساتید برنامهریزی درسی که در حوزه تحلیل محتوای برنامهها و کتابهای درسی تخصص داشتهاند، استفاده شده است. در این پژوهش محقق برای تعیین پایایی از فرمول پایایی هولستی39 استفاده نموده است که پس از آموزش سه نفر از کدگذاران و کدگذاری مجدد30% از کتاب هنرهای تجسمی توسط آنها، ضریب توافق بین کدگذاران 81/0 به دست آمد. برای پردازش دادهها از روش آنتروپی شانون استفاده شد که شامل محاسبه دادههای بهنجار شده، بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت است. فرایند کلی تحقیق به شکل ذیل می باشد:
1- فقط شاخص های مربوط به کارآفرینی محاسبه گردید.
2- پیام های مستقیم و غیر مستقیم مرتبط با کارآفرینی در نظر گرفته شد.
3- اگر جمله (متن، تمرین ها و تصاویر) دارای چندین شاخص بودند، همه آنها در نظر گرفته شد.
4- جدول فراوانی، برای شاخص های کار آفرینی طراحی شد.
5- داده های بهنجار شده، مولفه های کارآفرینی به دست آمد.
6- میزان بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفههای کارآفرینی محاسبه گردید.
[1] 1. Entrepreneurship
[2] 2. Salazar & et al
[3] . Gibb
[4] . Chiru&et al
[5] .Blessing
[6] . UNESCO
[7] . Eze & et al
[8] .ojwang
[9] . Raposo et al
[10] . European commission
[11] . Carlsson et al
[12] .Isenberg
[13] .Spigel
[14] .Stam
[15] .Amolo
[16] .Regele
[17] . Fuerlinger
[18] .samkange
[19] . accountability
[20] . Jackson
[21] . Carrol
[22] . success-seeking
[23] . Stephanie
[24] . Schmide
[25] . Baucus
[26] . risk-taking
[27] . Curry
[28] . control
[29] .Arsalan
[30] . Robinson
[31] . Ristovska & et al
[32] .Denanyoh
[33] . Uzmanoglu
[34] . Kee & et al
[35] . Blessing & Dafe
[36] . Zain & et al
[37] . Davey & et al
[38] . Guven
[39] .Holsty
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 140 |
جدول فراوانی | شاخص | فراوانی شاخصها در متن درس1 | فراوانی شاخصها در تمرین ها | فراوانی شاخصها در تصاویر | مجموع فراوانی شاخصها |
مولفه | |||||
سخت کوشی | عزم راسخ |
|
|
|
|
قاطعیت |
|
|
|
| |
پشتکار |
|
|
|
| |
پرانرژی |
|
|
|
| |
جمع کل |
|
|
|
|
تجسمی شامل متن، تمرینها و تصاویر از لحاظ مولفه ها و شاخص های هر یک از مولفه ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت که نتایج آن در جدول شماره دو بیان شده است. |
4- یافتهها سوال1). تا چه اندازه در محتوای کتاب هنرهای تجسمی به مولفههای کارآفرینی توجه شده است؟ برای پاسخ به این پرسش کلی، محتوای کتاب هنرهای |
جدول2. دادههای بهنجار شده شاخصهای مربوط به کارافرینی در محتوای کتاب هنرهای تجسمی
مولفه ها | شاخص ها | متن | تصاویر | تمرین | جمع فراوانی شاخص ها | درصد فراوانی شاخص ها | جمع فراوانی مولفه | درصد فراوانی مولفه |
توفیق طلبی | خودشکوفایی | 23 | 15 | 4 | 42 | 08/26 | 161 | 88/23 |
خوش بینی | 23 | 12 | 4 | 39 | 22/24 | |||
نتیجه گرا | 24 | 13 | 6 | 43 | 70/26 | |||
نیازبه پیشرفت | 21 | 12 | 4 | 37 | 98/22 | |||
ریسک پذیری | مخاطه پذیری | 10 | 6 | 4 | 20 | 31/25 | 79 | 72/11 |
اعتمادبه نفس
| 10 | 5 | 5 | 20 | 31/25 | |||
جرات | 9 | 3 | 4 | 15 | 98/18 | |||
توانایی آموختناز اشتباهات | 10 | 8 | 5 | 23 | 11/29 | |||
مسولیت پذیری | رهبری | 25 | 3 | 8 | 36 | 36/36 | 99 | 68/14 |
عملگرایی | 8 | 2 | 7 | 17 | 17/17 | |||
تمایلبه مسولیت پذیری | 27 | 9 | 10 | 46 | 46/46 | |||
سخت کوشی | عزم راسخ | 8 | 3 | 5 | 16 | 18/30 | 53 | 20/8 |
قاطعیت | 10 | 2 | 2 | 14 | 4/26 | |||
پشتکار | 13 | 2 | 4 | 19 | 84/35 | |||
پرانرژی | 2 | 1 | 1 | 4 | 54/7 | |||
کنترل درونی | استقلال طلبی | 9 | 4 | 5 | 18 | 9/36 | 50 | 41/7 |
گرایش بهارزش های شخصی | 10 | 2 | 3 | 15 | 1/30 | |||
خودباوری | 13 | 1 | 3 | 17 | 33 | |||
خلاقیت و نواوری | ابتکار | 25 | 22 | 17 | 62 | 02/35 | 177 | 26/26 |
ارائهراهنو | 15 | 22 | 10 | 47 | 55/26 | |||
ایده پردازی
| 35 | 20 | 9 | 64 | 15/36 | |||
تحمل ابهام | شرایط مبهم | 12 | 2 | 4 | 18 | 72/32 | 55 | 16/8 |
عدم قاطعیت | 11 | 2 | 6 | 19 | 54/34 | |||
ادامه حیات با دانش ناقص | 12 | 4 | 2 | 18 | 72/32 | |||
جمع کل | 365 | 177 | 132 | 336 | 100 | 674 | 100 | |
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 141 |
طبق جدول شماره 2 از 674 واحد کدگذاری شده در کتاب هنرهای تجسمی، بیشترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه خلاقیت و نوآوری با 177 مورد و 26/26 و کمترین مقدار فراوانـی مـربوط به مولفه کنترل درونی با 50 مورد و 41/ 7
جدول فوق نشان ميدهد از میان مولفههای مورد مطالعه، مولفه تحمل ابهام با میزان بار اطلاعاتی (5/88) و ضريب اهميت(17/0) بیشترین توجه و مولفه توفیقطلبی با میزان بار اطلاعاتی (42/60) و ضريب اهميت(11/0) کمترین توجه را به خود اختصاص میدهد.
سوال 2). تا چه اندازه در متن کتاب هنرهای تجسمی به مولفه های کارآفرینی توجه شده است؟
در جدول شماره (4) میزان فراوانی و درصد فراوانی هر یک
میباشد. مطابق نتایج بدست آمده شاخص پر انرژی با 4 مورد فراوانی و 54/7کمترین مقدار فراوانی و شاخص ارائه راه نو با 47 مورد فراوانی و 55/26بیشترین مقادیر فراوانی را به خود اختصاص دادهاند.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
جدول3. بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفههای مربوط به کارافرینی در محتوای کتاب هنرهای تجسمی
|
از مولفه های کارآفرینی در مجموع متون کتاب هنرهای تجسمی آورده شده است. نتایج این جدول نشان می دهد که از مجموع 365 واحد کدگذاری شده در متون کتاب هنرهای تجسمی، بیشترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه توفیق طلبی، با 93/24 و 91 مورد می باشد و کمترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه کنترل با 76/8 و 32 مورد
میباشد.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 142 |
شاخص واحد تحلیل | توفیق طلبی | خلاقیت ونوآوری | مسولیت پذیری | کنترل | ریسک پذیری | سخت کوشی | تحمل ابهام | کل |
متن | 91 | 75 | 60 | 32 | 39 | 33 | 35 | 365 |
درصد | 93/24 | 54/20 | 43/16 | 76/8 | 68/10 | 04/9 | 58/9 | 100 |
جدول5: بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفه های مربوط به کارافرینی در متن کتاب هنرهای تجسمی
متن کتاب هنرهای تجسمی | شاخص های کارافرینی | ||||||
توفیق طلبی
| خلاقیت ونوآوری | مسولیت پذیری | کنترل | ریسک پذیری | سخت کوشی
| تحمل ابهام
| |
مقدار بار اطلاعاتی (EJ) | 6/17 | 68/39 | 56/10 | 76/4 | 21/6 | 6/5 | 6 |
ضریب اهمیت (WJ) | 19/0 | 44/0 | 12/0 | 05/0 | 07/0 | 06/0 | 07/0 |
جدول فوق نشان ميدهد از میان مولفه های مورد مطالعه، مولفه خلاقیت و نوآوری با میزان بار اطلاعاتی (68/39) و ضريب اهميت(44/0) بیشترین توجه و مولفه کنترل با میزان بار اطلاعاتی(76/4) و ضريب اهميت(05/0) کمترین توجه را به خود اختصاص میدهد.
سوال3). تا چه اندازه در تمرین های کتاب هنرهای تجسمی به مولفه های کارآفرینی توجه شده است؟
در جدول شماره(6)، میزان فراوانی و درصد فراوانی هر یک
از مولفههای کارآفرینی در مجموع تمرین های کتاب هنرهای تجسمی آورده شده است. نتایج این جدول نشان می دهد که از مجموع 132 واحد کدگذاری شده در
تمرینهای کتاب هنرهای تجسمی، بیشترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه خلاقیت و نوآوری، با 48/27 و 36 مورد می باشد و کمترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه کنترل با 39/8 و 11 مورد میباشد.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 143 |
شاخص واحد تحلیل | توفیق طلبی | خلاقیت ونوآوری | مسولیت پذیری | کنترل | ریسک پذیری | سخت کوشی | تحمل ابهام | کل |
تمرین | 18 | 36 | 25 | 11 | 18 | 12 | 12 | 132 |
درصد | 75/13 | 48/27 | 08/19 | 39/8 | 75/13 | 60/8 | 60/8 | 100 |
جدول7: بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفههای مربوط به کارافرینی در تمرینهای کتاب هنرهای تجسمی
محتوای کتاب هنرهای تجسمی | شاخص های کارافرینی | ||||||
توفیق طلبی
| خلاقیت ونوآوری | مسولیت پذیری | کنترل | ریسک پذیری | سخت کوشی
| تحمل ابهام | |
مقدار بار اطلاعاتی (EJ) | 22/11 | 40/2 | 8/16 | 97/6 | 22/11 | 78/5 | 8/6 |
ضریب اهمیت (WJ) | 18/0 | 04/0 | 27/0 | 11/0 | 18/0 | 09/0 | 11/0 |
|
جدول8: دادههای بهنجار شده مولفههای مربوط به کارافرینی در تصاویرکتاب هنرهای تجسمی
|
یک از مولفه های کارآفرینی در مجموع تصاویر کتاب هنرهای تجسمی آورده شده است. نتایج این جدول نشان می دهد که از مجموع 177 واحد کدگذاری شده در تصاویر کتاب هنرهای تجسمی، بیشترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه خلاقیت و نوآوری، با 28/37درصد و 66 مورد می باشد و کمترین مقدار فراوانی مربوط به مولفه کنترل با 95/3 و 7مورد
|
جدول فوق نشان ميدهد از میان مولفه های مورد مطالعه، مولفه مسولیت پذیری با میزان بار اطلاعاتی (8/16) و ضريب اهميت(27/0) بیشترین توجه و مولفه خلاقیت و نواوری با میزان بار اطلاعاتی(40/2) و ضريب اهميت(04/0) کمترین توجه را به خود اختصاص میدهد.
سوال4). تا چه اندازه در تصاویر کتاب هنرهای تجسمی به مولفه های کارآفرینی توجه شده است؟
2- در جدول شماره(5). میزان فراوانی و درصد فراوانی هر
جدول فوق نشان ميدهد از میان مولفه های مورد مطالعه، مولفه خلاقیت و نوآوری با میزان بار اطلاعاتی (72/30) و ضريب اهميت(39/0) بیشترین توجه و مولفه کنترل با میزان بار اطلاعاتی(67/1) و ضريب اهميت(02/0) کمترین توجه را به خود اختصاص میدهد.
5- بحث و نتیجهگیری
آموزشهای فنی و حرفهای به سبب انعطافپذیری نشأت گرفته از خصیصههای بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارتهای لازم در افراد، برای توانایی در احراز مشاغل، نقش بسزایی در اشتغال دارد. بدون شک برای گسترش مهارتهای مورد نیاز در بازار کار باید پلی میان صنعت و مدرسه ایجاد کرد و ارتباط موثری بین آنها برقرار شود. در چنین شرایطی از مهمترین وظایفی که بر عهده نظام آموزشی هر کشور است؛ تربیت نیروی انسانی متخصص،کارآمد و مورد نیاز هر جامعه از طریق برنامههای درسی می باشد. برنامه درسی هنرهای تجسمی از جمله برنامههایی است که هدف آن، آشنایی دانش آموزان با دنیای کار، انجام فعالیت های عملی و شناخت فرایند کار میباشد. محتوای آموزشی، کتب و برنامه درسی نقش مهمی در ایجاد ارتباط مناسب بین آموزش های فنی و حرفه ایی با نیازهای صنعت دارد، بنابراین میتوان کارآفرینی را به عنوان فرایندی هدفمند و قابل آموزش در مدارس با تاکید بر محتوای کتابها آموزش داد؛ این نتیجه با یافته ریستوکا و دیگران(2022)، چیرو ودیگران(2012)،دیوی و دیگران (2011)، گوون (2009)، آقامحمدی (1398)، حسینیخواه (1387) مطابقت دارد؛ از این لحاظ که آموزش کارافرینی باعث مشارکت دانشآموزان و موفقیت در مشاغل آینده میشود. اگرچه همانطور که نتایج سامکانگه (2022)، دنانیو و همکاران(2019)نشان میدهد این امر نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد که یکی از موارد اثرگذار محتوای کتابهاست.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 144 |
| |||||||||||||||||||||||||||||||
جدول9. بار اطلاعاتی و ضریب اهمیت مولفههای مربوط به کارافرینی در تصاویرکتاب هنرهای تجسمی |
یکی از مولفههای مهم در کارآفرینی توفیقطلبی میباشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که در محتوای کتاب هنرهای تجسمی شاخه فنی وحرفهای، مولفه توفیقطلبی از کمترین ضریب اهمیت برخوردار است؛ توانایی برای پیدا کردن راه هایی جهت به انجام رساندن یک فعالیت و کار با استفاده از منابع و دارایی موجود، جهت دستیابی به کیفیت بالاتر و بهرهبری بیشتر در اهداف و نتایج نسبت به آنچه رقبا انجام می دهند؛ یکی از اهداف برنامه درسی شاخه فنی و حرفه ای می باشد. اما نتایج به دست آمده موید آن است که مولفه توفیقطلبی از کمترین ضریب اهمیت برخوردار است. در محتوای کتاب هنرهای تجسمی، مولفه تحمل ابهام بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. ابهام سبب انگیزش میشود. با توجه به اینکه کتاب هنرهای تجسمی شاخه فنی و حرفه ای بر مبنای مولفه تحمل ابهام تدوین شده است، و از آنجا که یکی از حوزههای مورد تاکید در برنامه درسی فنی و حرفهای، تحمل ابهام است؛ میتوان نتیجه گرفت این کتاب، زمینه مناسبی برای آموزشهای مرتبط با تحمل ابهام فراهم میسازد و این یکی از ویژگی های مثبت کتاب می باشد. نتایج به دست آمده، موید آن است که محتوای کتاب هنرهای تجسمی، دانشآموزان را به سمت تحمل ابهام هدایت میکند و زمینه مناسبی را برای آموزشهای مرتبط با تحمل ابهام فراهم میسازد.
میدهد که مولفه خلاقیت و نواوری بیشترین ضریب اهمیت را به خود اختصاص داده است. از آنجا که یکی از حوزههای مورد تاکید در برنامه درسی فنی و حرفهای، خلاقیت است. میتوان نتیجه گرفت متن کتاب، زمینه مناسبی برای آموزشهای مرتبط با خلاقیت فراهم میسازد و این یکی از ویژگیهای مثبت کتاب میباشد. نتایج به دست آمده، موید آن است که متن کتاب هنرهای تجسمی، دانشآموزان را به سمت خلاقیت
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 145 |
یکی از مولفههای مهم در کارآفرینی کنترل میباشد. نتایج تحقیق نشان میدهد که در متن کتاب هنرهای تجسمی شاخه فنی وحرفهای، مولفه کنترل از کمترین ضریب اهمیت برخوردار است؛ این نتیجه با یافتههای لوزمانگلی و همکاران (2017)، کی و همکاران (2016)، ایزی و دیگران (2012)، لطفی عظیمی و دیگران (1395) از این لحاظ مطابقت دارد که کنترل درونی بر روی نتیجه کار تاثیر می گذارد و باعث ایجاد ویژگی های مثبتی همچون استقلال طلبی، خود باوری، مسئولیت پذیری، خود کفایی و خود اتکایی می شود؛ در نتیجه افراد، رویدادهای مثبت زندگی خود را با نقشه ریزی دقیق و کوشش پیگیر خود به دست می آورند؛ لذا برای هر گونه عمل و رفتار خود و پیامدهای ناشی از آن قبول مسئولیت میکنند. از طرفی کنترل زندگی خود را شخصا در دست میگیرند و برای مهارتها و تواناییهای خود ارزش قائل میشوند.
بخش دیگری از محتوای کتاب هنرهای تجسمی، شامل فعالیتهایی است که دانشآموزان در فرایند یاددهی– یادگیری باید به انجام آنها بپردازند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیشترین ضریب اهمیت به مولفه مسولیتپذیری و کمترین ضریب اهمیت به خلاقیت و نوآوری اختصاص دارد. فعالیت و تمرینها زمینه شناخت و مهارت در درک و ابداع آثار هنرهای تجسمی را گسترش میدهد و خلاقیت هنری را به نحو موثری به کار میگیرد و به سامان بخشیدن یک اثر تجسمی با واژه ترکیب میپردازد. این کتاب با توجه به مولفه خلاقیت در فعالیتها، میتواند زمینه مناسبی را برای پرورش مهارت ترکیب، که همان خلق و تولید اثر هنری است، فراهم نماید. توجه به این بخش از محتوا، توان به کارگیری کیفیت بصری و روابط بین آنها (تعادل، تناسب، هماهنگی و ریتم ) را در خلق آثار هنرهای تجسمی و ترکیببندی افزایش میدهد.
یکی دیگر از بخشهای مربوط به کتاب هنرهای تجسمی، تصاویر آموزشی است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که بیشترین ضریب اهمیت به مولفه خلاقیت و کمترین ضریب اهمیت به کنترل اختصاص دارد. تصاویر در انتقال مفاهیم آموزشی نقش بسزایی دارد و میتواند فرصتهای مناسبی را در دانشآموزان، جهت آشنایی با آثار هنری که با تجسم و ارتباط بصری سروکاردارند، ایجادکند. از آنجا که برنامه درسی هنرهای تجسمی به عنوان یک درس کلیدی میتواند بستر مناسبی، برای آموزشهای مرتبط با کار آفرینی و هدایت دانشآموزان به مشاغل تولیدی، صنعتی و تحقق کار آفرینی با نگرش نوین ایجاد نماید، باید اقداماتی به منظور بازنگری و اصلاح محتوای این دروس در جهت افزایش توان کار آفرینی در یادگیرندگان ایجاد شود؛ از جمله میتوان به مواردی همچون تعامل مستمر و گسترده مدارس با محیطهای اجتماعی، هنری، اقتصادی، تولیدی و پیوند عمیق و همه جانبه مدارس با نیازهای جامعه، بالا بردن روحیه کار آفرینی در میان دانش آموزان از طریق ارائه زندگینامه و سرنوشت کارآفرینان و هنرمندان موفق، ایجاد و تقویت ارزشها و رفتارهای کارآفرینانه در قالب سیاستها و برنامههای تشویقی و تدریجی (برگزاری نمایشگاه و همکاری دانشآموزان با طرحهای سازمانها و نهادهای مختلف نظیر شهرداری) و فراهم آوردن موقعیتهایی برای توسعه خود پنداره مثبت، قبول مسئولیت، اعتماد به نفس و بالا بردن بینش کار آفرینی در میان دانشآموزان از طریق تهیه محتوای آموزشی کارآفرینانه، دورههای آموزشی، روشهای تدریس مناسب و ارزشیابی مداوم اشاره کرد.
بنابراین میتوان گفت؛ توزیع مولفههای کار آفرینی در محتوای این کتاب متعادل نیست. از آنجایی که کار آفرینی فرایندی اکتسابی، هدفمند و قابل آموزش میباشد. بازنگری در محتوای کتاب هنرهای تجسمی، امکان توسعه و رشد کار آفرینی را در مدارس دوره فنی وحرفهای رشتههای گرافیک سینما، نقاشی، نمایش، نقشه کشی معماری موجب میگردد. از محدودیتهای این پژوهش، انتخاب مولفههای کارآفرینی و تعیین شاخصهای آنها بود. از آنجایی که تعداد مولفه های کارآفرینی بسیار زیاد و در قالب مدلهای فراوانی وجود داشتند؛ انتخاب مهمترین مولفهها امری دشوار بود. به همین دلیل در این پژوهش تلاش شده است که ابتدا با مشاوره و نظر خواهی از چند تن از اساتید محترم و سپس با مطالعه کتابهای متعدد کارآفرینی و مقالات مرتبط، مهم ترین
مولفهها انتخاب و شاخص های هر یک از آنها تعیین گردد.
بر اساس نتایج تحقیق پیشنهاد میشود:
1- تدوین راهنمای برنامه درسی و متعاقب آن تالیف کتاب کارآفرینی در دوره متوسطه اول.
2- توسعه مفهوم کارآفرینی از طریق الگوهای متفاوت در مدارس از جمله تهیه سیدیهای آموزشی، شبکههای مجازی مانند ایجاد وب سایت های مختلف در زمینه کارآفرینی، و تهیه بروشورهای آموزشی مناسب توسط سیاست گذاران آموزشی.
3- با توجه به اینکه بیشترین مقدار فراوانی در کتاب هنرهای تجسمی مربوط به تصاویر است، توصیه میشود که به
مولفههای گوناگون از کارآفرینی در تصاویر توجه شود.
منابع
1.احمدپور داریانی، محمود (1391). کارآفرینی (تعاریف، نظریات، الگوها). چاپ دهم، تهران: جاجرمی.
2.احمدی،غلامعلیوفضائلیفر،زینب (1392)."تحلیل محتوای کتاب های آموزش حرفه و فن دوره راهنمایی بر اساس
مولفههای کارآفرینی". فصلنامه توسعه کارآفرینی، شماره 19، 165-186.
3. آراسته، حمیدرضا(1382). کارآفرینی و آموزش عالی : اصول و موانع، فصلنامه سیاست علمی و پژوهشی رهیافت؛ شماره29، 23-34 .
4.آقامحمدی، جواد (1398). توسعه ویژگیهای شخصیتی کارآفرینی: تحلیل محتوای کتاب کارگاه کارآفرینی و تولید دوره متوسطه نظری از منظر میزان انعکاس کارآفرینی، راهبردتوسعه، شماره183،57-204.
5.بصريان، حميد.(1378). "كارآفريني و نظام آموزش عمومي". نشريه كار و جامعه ، تهران. وزارت كار.
6.پورآتشی،مهتاب (1387)." نهادینه کردن آموزش کارآفرینی در نظام آموزش عالی". برنامه آموزش عالی،شماره 1، 27-34.
7. پورقاز، عبدالوهاب. کاظمی، یحیی. محمدی، امین (1390)."بررسی رابطه شیوههای تفکر و ویژگی های شخصیتی کارآفرینی مدیران مدارس"، فصلنامه توسعه کارآفرینی ،شماره 11، 85-67.
8. جعفری مقدم ، سعید و فخارزاده، آرزوسادات (1390). "توسعه نگرش کارآفرینانه در کتابهای درسی (مطالعه موردی: کتابهای فارسی دوره دبستان)"، فصلنامه توسعه کارآفرینی، شماره 11، صص 66-47.
9. جهانگیری، علی و کلانتری ثقفی، ربابه (1387) "بررسی و سنجش ویژگیهای کارآفرینی مدیران"، فصلنامه توسعه کارآفرینی ، شماره1، 27-36.
10. جهانیـان، رمضـان (1389). "بررسـی راهکـارهای توسعه
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 146 |
داشتهاند، پیشنهاد میگردد که فعالیت های به روز، پیچیدهتر موثرتر و جانشین فعالیتهای سادهتر گردند.
با توجه به اهمیت مولفه توفیقطلبی در پرورش ویژگیهای شخصیتی همچون خودشکوفایی، خوشبینی، و نیاز به پیشرفت پیشنهاد میگردد که با تجدید محتوای کتاب به این مولفه توجه شود.
در آموزشکدههای فنی و حرفهای دانشگاه آزاد اسلامی"، فصلنامه علمی– پژوهشی تحقیقات مدیریت آموزشی، شماره 2، 74-51.
11. حسینیخواه، علی (1387). "امکان و ضرورت آموزش کارآفرینی در مدارس"، فصلنامه برنامه درسی، شماره 66،11-94.
12.خدمتی توسل، صادق (1379) ." بررسی زمینههای بروز پرورش کارآفرینی در دبیرستانهای پسرانه دولتی کار و دانش شهرستان کرج و نواحی 4گانه از نظر مدیران، معلمان و
دانشآموزان". پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی دانشگاه شهید بهشتی.
13. خنیفر، حسین (1385). کارآفرینی در نظام ارزشی، قم: اکرام، چاپ اول.
14. خنیفر، حسین و همکاران (1389)، راهنمای نحوه تدوین استاندارد آموزش محور. سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور، دفترطرح و برنامههای درسی.
15. درانی، کمال. مرادی، حجتاله (1388). مبانی و اصول کارآفرینی .هرمزگان: دانشگاه هرمزگان.
16.دلاور، علی (1389). مبانی نظری و علمی پژوهشی در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: رشد.
17.سالازار، ملیتواس. آکینو، سونیا تیونگ. دیاز، پازاچ.
مقدمهای بر کارآفرینی، ترجمه سیامک نطاق (1389)، تهران: کوهسار.
18. سعیدیکیا، مهدی (1391). اصول و مبانی کارآفرینی. چاپ بیست و دوم، تهران: انتشارات کیا.
19. سلجوقی، سید محمد (1390). کارآفرینی ایجاد و توسعه کسب و کار جدید. کرمان: انتشارات خدمات فرهنگی کرمان.
20. شیخان، ناهید (1386)."آموزش و ترویج کارآفرینی در –دانشآموزان" مجله سیاسی-اقتصادی، شماره 246-245، 281-272.
21.صادقی، مهدی و ملکینیا، عماد (1390)." ارزیابی دانشجویان از محیطهای کارآفرینانه و تبیین رابطه آن با قصد کارآفرینی". فصلنامه پژوهش و برنامهریزی در آموزش عالی، شماره 59.
22. صمدی شیرازی، پرویز(1386). بررسی رابطه جو سازمانی مدرسه با روحیه کارآفرینی در دانشآموزان، فصل نامه
نوآوریهای آموزشی، سال پنجم، شماره 16.
23. عزیزی، سید محسن. دلیجه، عبدالخالق و نصر، احمد رضا (1391)، بررسی میزان کاربست مولفههای کارآفرینی در برنامه درسی هنرستانهای فنی و حرفهای. دومین کنفرانس ملی دانشجویی کارآفرینی،1 -10.
24. فرهنگی، مریم (1390)، بررسی میزان انطباق دروس تخصصی رشته صنایع چوب و کاغذ با نیازهای صنعت دراین رشته. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران.
25. کردنائیچ، اسدالله؛ زالی، محمدرضا (1387)."آموزش کارافرینی در نظام تعلیم و تربیت"، نشریه اقتصاد (کار و جامعه)، شماره97-96، 13-4.
26. کوثری، مریم؛ نوروززاده، رضا (1388). "تبیین ویژگیهای عناصر چهارگانه برنامه درسی مقطع کارشناسی با تاکید برپرورش مهارتهای کارآفرینی"، فصلنامه پژوهشی و
برنامهریزی در آموزش عالی،شماره 54، 18-1.
27.لطفی عظیمی،افسانه؛ عباسی، مسلم؛ محمودیان،حسن؛ جمالی، احسان؛ رضوانیفر، شیرین (1395). بررسی رابطه انگیزه پیشرفت، نوآوری، تحمل ابهام، خودکارآمدی، عزت نفس، شکوفایی با جهت گیری کارآفرینی در دانشجویان دانشگاه. فصلنامه نوآوری و ارزشافرینی (9)5.
28.مشایخ، فریده (1386)، فرایند برنامه ریزی آموزشی،تهران: انتشارات مدرسه.
29.مردانشاهی، مهدی؛ آقاجانی، حسنعلی(1394). نقش آموزش کارآفرینی بر افزایش خلاقیت دانشجویان، فصلنامه نوآوری و ارزش آفرینی،(8)4.
30. مرجانی، بهناز و زیبا کلام ، فاطمه (1382). "حرفهای گرایی جدید و مبانی روانشناختی آن. فصلنامه نوآوری های آموزشی".شماره 5 ، 122-103.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 147 |
32.یعقوبی نجفآبادی، اشرف (1389). "ضرورت آموزش کارآفرینی در همه مقاطع تحصیلی". مشاور مدرسه، (5)4.
33.Amolo, J.,& Migiro, S.O.(2015). An entrepreneurial flair development: the role of anecosystem. Problems and Perspectives in Management, Volume 13, Issue 2, 494-5.
34. Arsalan, C., Dilmac, B., Hamarta, E. (2009)".Coping with stress and trait anxiety in terms of locus of control: a study with Turkish university students," Social behavior and personality, 6, 791-800.
35. Baucus, M.S., Norton, W.I., Baucus, D.A., Human, S.E. (2008). “Fostering Creativity and Innovation without Encouraging Unethical Behavior” Journal of Business Ethics, 81.97-115.
36.Blessing,A.O., Dafe,E.(2014)." Entrepreneurship education and small-scale business development among students of College of Education, Warri, Delta State, Nigeria", Merit Research Journal of Education and Review (ISSN: 2350-2282) Vol. 2(9) pp. 185-193.
37. Carlsson, B., Acs, Z.J, Audretsch, D. and Pontus Braunerhjelm. (2009). Knowledge Creation, Entrepreneurship, and Economic Growth: A Historical Review, Industrial and Corporate Change, 18 (6), 1193–1229.
38. Carroll, A. (2011). Corporate social responsibility (CSR). In SAGE brief guide to corporate social responsibility. Thousand Oaks, CA: SAGE Publications.
39. Chiru, C., Tachiciu, L., Georgiana Ciuchete., S. (2012)." Psychological factors, behavioral variables and acquired competencies in entrepreneurship education" Procedia Social and Behavioral Sciences, 46, 4010-4015.
40. Curry, Joshua.( 2014), A Closer Look at Entrepreneurship and AttitudetowardRiskMasterofArts(MA),BowlingGreeStateUniversity,http://rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=bgsu1399829408.
41.Denanyoh, R; Adjei, K & Nyemekye, G.E (2019), Factors that Impact onEntrepreneurial Intention of Tertiary Student in Ghana. International journal of business and social research, 5(3), 19-29.
42. Davey, T., Plewa, C., Struwig, M. (2011). "Entrepreneurship perceptions and career intentions of international students", Education & Training,53, 335-352.
43. Eze, J. F., & Nwali, A. C. (2012). Capacity building for entrepreneurship education: The challenge for the developing nations. American Journal of Business Education (AJBE), 5(4), 401-408.
44. European Commission (2008), "Entrepreneurship in Higher Education Especially WithinNon-Business Studies", Final Report of the Expert Group.
45.Fuerlinger, G., Fandl, U., & Funke, T., (2015). The role of the state in the entrepreneurship ecosystem: insights from Germany. Triple Helix, 2(1), 1-26.
46.Gibb.A (1996)," Entrepreneurship and small business manegemen wenty first century business".
47.Guven,S. (2009). "New primary education course programmers and entrepreneurship", Procedia Social and Behavioral Sciences,1.265-270.
48.Isenberg, D. )2011(. How to foment an entrepreneurial revolution, The BabsonEntrepreneurship Ecosystem Project.10thinternationalEntrepreneurship Forum,Bahrain, January 11, 2011, 3-5.
49. Jackson, Chad Allan(2014) ,Corporate social responsibility training:exploringthe antecedents to corporate social entrepreneurship, Doctor of Philosophy, Department of Educational Leadership, http://hdl.handle.net/2097/17567.
50.Kee, J., Rodrigues, P., Kundu, S., Racine, J. (2016).Entrepreneurship Curriculum"www.sylff.org.
51.OjwangTomOdhiambo(2013).Youth’sresponseto entrepreneurship education and training: A case study of out-of school youth in Nairobi. University of Minnesota,master of arts.
52. Raposo, M., doPaço, A. (2010). "Special issue: entrepreneurship and education links between education and entrepreneurial activity", Springer Science+Business edia , 7,143-144.
محتوای مبانی هنرهای تجسمی؛ تحلیلی.../ اعظم جمشیدی توانا و همکاران 148 |
54.Ristovska, N., & Stankovska, S. (2022). ENHANCING ENTREPRENEURIAL SKILLS OF EMPLOYEES IN THE EDUCATION PROCESS. UTMS Journal of Economics, 10(1) 109-123.
55.Samkange,W.(2022)TheImplementation of Entrepreneurship Education at Secondary school Level in Harare, Zimbabwe. The Journal of Educational Research,108(3),236-249.
56. Schmidt, J. J., Soper, J. C., & Bernaciak, J. (2013). Creativity in the entrepreneurship program: a survey of the directors of award winning programs. Journal ofEntrepreneurship Education, 16,31e44.
57.Spigel, B (2016). Entrepreneurial Ecosystems and Regional Policy: A Sympathetic Critique. European Planning Studies, 1759–1769 .
58.Stam, E., Spigel, B. (2017). Entrepreneurial Ecosystems. . In R. Blackburn, D. De Clercq,J. Heinonen, & Z. Wang (Eds.), Handbook for Entrepreneurship and Small Business.London, UK: Sage.
59.StephanieI.Anderson-Morales(2011). Successful entrepreneurship in a developing country,A case study in Cotonou, Benin, Master’s Thesis for MSc in International Development Studies, Utrecht University ,August.
t, can we afford to neglect them in the t
60.Uzmanoglu, S., Isgoren, N. C., Cinar, A. Tektas, N., oral, B.)2017.(Evaluation of educational and technical structure at vocational school, procedia social and Behavioral sciences, 2 (2), 3447-3451.
61.UNESCO(2008) "Inter-Regional Seminaron Promoting Entrepreneurship Education IN Secondari Schools, 11 – 15,Bankok, Thailand".
62.Zain,S M., Ahmad Basri,N.E ., Mahmood,N A., Basri,H., Yaacob,M&Ahmad,M(2013).SustainableEducationandEntrepreneurshipTriggers Innovation Culture in 3R Procedia – Social and Behavioral Sciences 102, 128 – 133.
