بررسی تسلیحات کشتار جمعی با محوریت توجه به ارزش های اخلاقی در اسلام و حقوق بین الملل
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمحسن رضا مصدق خواه 1 , مرتضی براتی 2 , حسن سلیمانی 3
1 - دانشگاه ازاد اسلامی، دامغان
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان
3 - استادیار گروه حقوق بین‌الملل، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی،دامغان، ایران
کلید واژه: سلاح های کشتار جمعی, امنيت ملی, حقوق بین الملل, دفاع مشروع, ارزش های اخلاقی,
چکیده مقاله :
در امتداد امواج خروشان رشد تکنولوژی نوین معاصر، شاهدپیدایش تسلیحات کشتارجمعی از قبیل سلاح های هسته ای، بیولوژیک و...،با شاخص ویژه قدرت تخریب بسیارزیادو تفکیک ناپذیری در اهداف است، فقهادربیان حکم اولیه به اتفاق به حرمت تولید واستفاده ازاین تسلیحات فتوا داده اند،ازجمله عناوین ثانویه که تغییردهنده حکم خواهدبود، قاعده الضرورات تبیح المحذورات است که با پیدایش آن، تکلیف ازعهده مکلف برداشته می شود ونتیجه ی آن جواز ارتکاب فعل حرام است.از دیگر عناوین ثانویه قاعده ی مقابله به مثل دردفاع مشروع است. طبق دستاوردهای پژوهش، استفاده از تسلیحات کشتار جمعی ذیل عناوین ثانویه نیز مجازنیست. لکن درمنابع حقوق بین الملل مانند معاهده(NPT)، منشور ملل متحد ورای مشورتی دیوان بین الملل دادگستری درسال 1996 دلیلی صریح درمنع به کارگیری سلاح کشتار جمعی وجود نداشته واستفاده ازاین نوع سلاح برای دفاع مشروع از کشور مجاز شمرده شده است. بنابراین به استناد ادله اربعه وعمومات مفاد معاهدات حقوق بین المللی وبه منظور دفاع مشروع وخنثی سازی سلاحهای نوین جنگی، با تحقیق وتوسعه وکسب فن آوری مدرن درراستای بسترسازی مناسب جهت پیشگیری از درمان،حفظ وحراست ازحکومت اسلامی، تأمين امنيت ملی ،کرامت انساني، به مصداق «واعدولهم ماستطعتم بالقوه » اقدام نموده تا میهن اسلامی در شرايط خاص به ويژه به شکل دفاع مشروع و واجب به سلاح های نوین جنگی امروزی وپادزهرهای مربوطه ، مسلط و مجهز گردیده باشد . همچنین آنچه از اخلاق اسلامی می توان استنباط نمود این است که بر اساس تعالیم اسلام از کتاب آسمانی گرفته تا روایات مستنداتی در زمینه سلاح های کشتار جمعی یافت می شود که همگی بر منع کاربرد سلاح های کشتار جمعی تاکید دارند و کاربست چنین سلاح هایی در هر صورت غیر انسانی و غیر اخلاقی است.
Along the roaring waves of the development of contemporary modern technology, we witness the emergence of weapons of mass destruction such as nuclear weapons, biological weapons, etc., with a special index of destructive power and inseparability in the targets. And, among the secondary headings that will change the verdict is the rule of necessity, the prohibition of prohibitions, with its occurrence, the obligation is removed from the duty of the obligee, and the result of that is the permission to commit a forbidden act. Among other secondary headings is the rule of countering with like in legitimate defense. According to the results of the research, the use of weapons of mass destruction under secondary headings is also not allowed. However, in the sources of international law, such as the NPT, the United Nations Charter, and the consultation of the International Court of Justice in 1996, there was no clear reason to prohibit the use of weapons of mass destruction, and the use of this type of weapon for the legitimate defense of the country was allowed. Therefore, based on the arguments of Arbaah and the general provisions of international law treaties and for the purpose of legitimate defense and neutralization of modern weapons of war, with research and development and the acquisition of modern technology in order to create a suitable platform for the prevention of treatment, preservation and protection from the Islamic government, ensuring national security, human dignity, for example "Wa'adolham Mastatetam Potential" has taken action so that the Islamic homeland is mastered and equipped with modern weapons of war and relevant antidotes in special circumstances, especially in the form of legitimate and obligatory defense. Also, what can be inferred from Islamic ethics is that based on the teachings of Islam, from the Holy Book to the traditions, there are documents in the field of weapons of mass destruction, all of which emphasize the prohibition of the use of weapons of mass destruction and the use of such weapons in any The face is inhuman and immoral.
قرآن
نهج البلاغه
آلوسی (۱۴۰۵ق). روح المعانی، جلد ۲، بیروت: دار الأحياء تراث العربی.
ابن شعبه، حسن ابن علی (۱۳۸۲)، تحف العقول، جلد ۱، قم آل على.
ابن منظور، محمد بن مکرم (بی تا ). لسان العرب، جلد ۲ و ۷، بیروت: دار صادر.
اردبیلی، محمد علی (۱۳۸۳). حقوق جزای عمومی، جلد ۱، تهران: میزان.
اشراق، مسول کریم (۱۳۶۸). تاریخ و مقررات جنگ در اسلام ، تهران: نشر فرهنگ اسلامی
بستانی، فواد (۱۳۷۵). المنجد الابجدی ، تهران: نشر اسلامی.
جوادی آملی، عبدالله (۱۳۷۸). تسنیم، جلد ۹، قم: اسرا.
حسینی شیرازی، سید صادق (۱۴۲۷ق)، لمسائل الاسلامیه مع المسائل الحدیثه , قم: منشورات رشید، استفتای ش ۳/۹۷/۴۸۰۵.
دهخدا، علی اکبر (۱۳۷۷). لغتنامه، جلد ۱۰، تهران: دانشگاه تهران.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (۱۴۱۲ق). المفردات فی غریب القرآن، بيروت: دار الكفر.
رواس قلعه جی، محمد و قنیبی، حامد صادق (۱۴۰۸ق). معجم لغه الفقها، بی جا: دارالنفائس.
روسو، شارل (۱۳۶۹). حقوق مخاصمات مسلحانه ، جلد ۱، ترجمه سید علی هنجی، تهران: خدمات حقوق بین المللی.
زبیدی، مرتضی (۱۴۱۴ق). تاج العروس، جلد ۷ و ۱۲، بیروت: دارالفكر.
زراعت، عباس (۱۳۹۰). شرح مبسوط مکاسب، تهران: جنگل
زمخشری، محمود (۱۴۰۷ق)، الكشاف عن حقایق غوامض التنزيل، بیروت: دار الكتب العربی.
ساعد، نادر (۱۳۸۴). حقوق بین الملل و نظام عدم گسترش سلاح های هسته ای، تهران: شهر دانش.
شريف الرضی، محمد بن حسين (۱۳۸۰). نهج البلاغه، ترجمه محمد مهدی فولادوند،تهران: صائب.
ضیایی بیگدلی، محمد رضا (۱۳۷۳). حقوق جنگ، تهران: نشر دانشگاه علامه طباطبایی.
طباطبایی، محمد حسين (۱۳۷۴). تفسير الميزان، جلد ۲ و ۱۸، قم: دفتر انتشارت اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۶۰). مجمع البیان، جلد ۲، ترجمه رضا ستوده، تهران: نشر فراهانی.
العطار، داوود (۱۳۷۵)، دفاع مشروع در حقوق جزای اسلام، ترجمه اکبر غفوری، مشهد:بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی
عمید، حسن (۱۳۶۹)، فرهنگ فارسی عمید، تهران: امیر کبیر.
عمید زنجانی، عباسعلی (۱۳۶۷)، فقه سیاسی، جلد ۳، تهران: نشر امیر کبیر.
قرائتی، محسن (۱۳۸۳)، تفسیر نور، جلد ۱، تهران: مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن.
کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷ق). الکافی، جلد ۴، بی جا، بی نا.
گلدوزیان، ایرج (۱۳۸۴). بایسته های حقوق جزای عمومی، چ دهم، تهران: میزان.
محقق داماد، سید مصطفی (۱۳۸۹). قواعد فقهی بخش جزایی، تهران: نشر علوم اسلامی.
مرعشی نجفی، سید شهاب الدين (۱۳۷۰). القصاص على ضوء القرآن والسنة، جلد ۲، بی جان: بی نا.
مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۴). تفسیر نمونه، جلد ۱و ۲ و ۲۰، تهران: دار الكتب الاسلاميه.
منصوری، جواد (۱۳۶۵). نظری بر سیاست خارجی، جلد ۱۱، تهران: سپهر.
موسوی الخمینی، روح الله (۱۳۷۸). صحیفه نور، جلد ۴ و ۱۲، تهران: مؤسسه نشر آثار امام خمینی.
___(۱۳۶۹). تحرير الوسیله، جلد ۲، تهران: مؤسسة دارالعلم.
___(۱۳۶۹)، کتاب البيع، جلد ۱، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثارامام خمینی.
نجفی، محمد حسین (۱۴۱۸ق)، جواهر الكلام، جلد ۲۱ و ۴۲، بیروت: دار الاحياء التراث العربی.
حیدری زاد علیرضا، صالحی سید مهدی، نیکخواه سرنقی رضا. ممنوعیّت تولید و بکارگیری سلاح های کشتار جمعی در اخلاق اسلامی. اخلاق در علوم و فناوری. ۱۴۰۰; ۱۶ (ویژه نامه): ۱۰-۱۶
Additional Protocol (i) to the Geneva Conventin,8 june 1977.
The Geneva Convention (I), 12 Agugust 1949. 36
The Geneva Convention (II). 12 Agugust 1949. 37
The Geneva Convention (IV), 12 Agugust 1949.38
International court of justice, advisory opinion on the Legality of threat or use of Nuclear weapons, Dissenting opinion of judge Mohammad shahabuddeen, part v: the denuclearization Treaties and The NPT (Malaysian Institute for Nuclear Technology Research (MINT), 8 July, 1996).
Khomeini SR. (1409Ah). Edit the tool. Vol. 2. Iran/Qom: Dar Al/Elm Publication. (In Persian).
Horr Ameli MH. (1409Ah). Shiite tools. 15th ed.Iran/Qom: Ahl Albeit Institute. (In Persian).
Zakerian M. (2009). Key concepts of international human rights. Iran/Tehran: Mizan Publication. (InPersian).
Mehrpour H. (2011). International human rights system. Iran/Tehran: Ettelaat Publication. (In Persian)
Imami M, Jouybari R. (2018). Encyclopedia of Islam and International Humanitarian Law. Iran/Tehran: Mizan Publicatin. (In Persian)
.Koleini M. (1996). Principles of Kafi. Translated by Kamrei MB. Tehran: Osveh Publication. (In Persian).
Mohaghegh Damad SM. (2004). International humanitarian law. 1st ed. Iran/Tehran: Islamic Sciences Publication. (In Persian).
219 |
نوع مقاله: پژوهشی
صفحات 240- 219
بررسی تسلیحات کشتار جمعی با محوریت توجه
به ارزش های اخلاقی در اسلام و حقوق بین الملل
محسن رضا مصدق خواه 1
مرتضی براتی 2
حسن سلیمانی 3
چکیده
در امتداد امواج خروشان رشد تکنولوژی نوین معاصر، شاهدپیدایش تسلیحات کشتارجمعی از قبیل سلاح های هسته ای، بیولوژیک و...،با شاخص ویژه قدرت تخریب بسیارزیادو تفکیک ناپذیری در اهداف است، فقهادربیان حکم اولیه به اتفاق به حرمت تولید واستفاده ازاین تسلیحات فتوا داده اند،ازجمله عناوین ثانویه که تغییردهنده حکم خواهدبود، قاعده الضرورات تبیح المحذورات است که با پیدایش آن، تکلیف ازعهده مکلف برداشته می شود ونتیجه ی آن جواز ارتکاب فعل حرام است.از دیگر عناوین ثانویه قاعده ی مقابله به مثل دردفاع مشروع است. طبق دستاوردهای پژوهش، استفاده از تسلیحات کشتار جمعی ذیل عناوین ثانویه نیز مجازنیست. لکن درمنابع حقوق بین الملل مانند معاهده(NPT)، منشور ملل متحد ورای مشورتی دیوان بین الملل دادگستری درسال 1996 دلیلی صریح درمنع به کارگیری سلاح کشتار جمعی وجود نداشته واستفاده ازاین نوع سلاح برای دفاع مشروع از کشور مجاز شمرده شده است. بنابراین به استناد ادله اربعه وعمومات مفاد معاهدات حقوق بین المللی وبه منظور دفاع مشروع وخنثی سازی سلاحهای نوین جنگی، با تحقیق وتوسعه وکسب فن آوری مدرن درراستای بسترسازی مناسب جهت پیشگیری از درمان،حفظ وحراست ازحکومت اسلامی، تأمين امنيت ملی ،کرامت انساني، به مصداق «واعدولهم ماستطعتم بالقوه » اقدام نموده تا میهن اسلامی در شرايط خاص به ويژه به شکل دفاع مشروع و واجب به سلاح های نوین جنگی امروزی وپادزهرهای مربوطه ، مسلط و مجهز گردیده باشد . همچنین آنچه از اخلاق اسلامی می توان استنباط نمود این است که بر اساس تعالیم اسلام از کتاب آسمانی گرفته تا روایات مستنداتی در زمینه سلاح های کشتار جمعی یافت می شود که همگی بر منع کاربرد سلاح های کشتار جمعی تاکید دارند و کاربست چنین سلاح هایی در هر صورت غیر انسانی و غیر اخلاقی است.
واژگان کلیدی
سلاح های کشتار جمعی، امنيت ملی، حقوق بین الملل،دفاع مشروع، ارزش های اخلاقی.
[1] . دانشجوی دکتری تخصصی فقه و مبانی حقوق،واحد دامغان،دانشگاه ازاد اسلامی، دامغان ،ایران.
Email: mr.mosadeghkhah@gmail.com
[2] . استادیار و مدیرگروه الهیات و معارف‌اسلامی، فقه‌و مبانی‌حقوق، واحد دامغان، دانشگاه‌آزاد اسلامی، دامغان،ایران. (نویسنده مسئول) Email: mortezabarati@chmail.ir
[3] . استادیار گروه حقوق بین‌الملل، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران.
Email: h.soleimani@ymail.com
تاریخ دریافت: 23/3/1402 پذیرش نهایی: 26/6/1402
