مواجهة انسان شناختی با ژنتیک نو و پروژة مهندسی ژنتیک انسانی
محورهای موضوعی :
بهروز روستاخیز
1
(ت)
کلید واژه: ژنتیک نو, پروژة ژنوم انسانی, فرا انسان, شبیه‌سازی, انسان‌شناسی زیستی- پزشکی,
چکیده مقاله :
از جملة مهمترین تحولاتی که جهان کنونی و جوامع انسانی با آن مواجه می‌باشند، «انقلاب ژنتیک» است؛ امری که به ویژه در سال‌های اخیر مسیر زندگی انسانها را به کلی دگرگون نموده و آن‌ها را در برابر چشم اندازهای نامطمئنی قرار داده است. اگر بشریت برای مدت‌ها زندگی خود را وابسته به تقدیری غیرقابل تغییر می‌دانست، امروز از طریق ژن‌های خود به دنبال تحت کنترل درآوردن و مدیریت نمودن آن است. طرفداران «ژنتیک نو» اگرچه آرمان‌های به ظاهر مقدسی را در جهت بهبود زندگی انسانها مطرح می‌سازند لیکن کمتر به مسائل و دلالت‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی منتج از آن می‌پردازند. ما بدون آنکه قصد نفی دستاوردهای «فنآوری‌های زیستی» را داشته باشیم، تنها قصد ارائه آن دسته از «دیدگاه‌های انتقادی» و «انسان جامعه‌شناختی» را در برابر آن داریم که سعی در روشن نمودن جنبه‌های ناپیدای این امکانات دارند. از این رو، در بخش یافته‌های پژوهش، پروژة مهندسی ژنتیک انسانی، از منظر دلالت های اخلاقی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی آن مورد بحث قرار گرفته و نشان داده شده است که آن چگونه می‌تواند برخلاف ادعای اولیة خود، علاوه بر کم ارج ساختن تنوعات انسانی، در خدمت جریان‌های قدرت و ثروت، و در راستای نوعی انقیاد انسانی قرار گیرد.
