مطالعه تطبیقی تاریخی زمینه های انقلابات ایران ، مصر ، لیبی، تونس، یمن: تاکید برتمایزات وتشابهات انقلاب ایران با چهار انقلاب دیگر
محورهای موضوعی : کلام اسلامیعلی ویسمه ای 1 , فرانک سيدی 2 , پیمان عین القضاتی 3
1 - دانشگاه ازاد اسلامی، اراک
2 - دانشگاه آزاد اسلامی اسلامی اراک
3 - جامعه شناسی سیاسی، واحد اراک، اراک
کلید واژه: انقلاب, مطالعه تطبیقی, ایران, تمایزات, زمینه های انقلاب,
چکیده مقاله :
انقلاب تحولی ، با اهداف سیاسی اجتماعی است .فرایندی است که به مدد عمل توده ای با رهبری آرمان های برخاسته از اندیشه های بلند رخ می دهد و با گسستن از گذشته ای که توام با نابرابری وستم است وآینده ای که هنجارهای جدید همراه با عدالت وآزادی را نوید می دهد، توام است.همانگونه که ارسطو معتقد است نابرابری های موجود از عوامل زمینه ساز انقلابات هستند .هدف مقاله تبیین جامعه شناختی و مقایسه انقلابات مصر ،تونس ، لیبی و ایران است که با استفاده از نظریات جانسون و فوران به تحلیل وتبیین پرداخته شده است .روش تحقیق روش اسنادی است که به تحلیل محتوی متون مربوطه پرداخته می شود و ابزار گردآوری اطلاعات میدانی است .نتایج نشان داد از جمله عوامل مشترک زمینه ساز این انقلابات : بی کفایتی سیاسی ومدیریتی حاکمان ،استبداد وقدرت مطلقه وفاصله گرفتن از مردم ، بحران های مالی واجتماعی گسترده وپیامدهای آن (بیکاری، تورم ، کاهش رشد اقتصادی ، آسیب های اجتماعی، کاهش اعتماد وسرمایه اجتماعی، بی هنجاری و...) ، حضور روشنفکران ومردم درصحنه ،وجود شبکه های اجتماعی مجازی والگوگیری از سایر انقلابات ، وجود رهبران هدایت کننده وخوش فکر ، وابستگی وتوسعه نامتوازن است .تمایز انقلاب ایران با این انقلابات : ریشه اصلی انقلاب ایران مذهبی ولی ریشه اصلی انقلابات دیگر اجتماعی است .اهداف آرمانی انقلاب ایران حکومت مهدی (عج ) است وعدالت برگرفته از اسلام ولی اهداف آرمانی سایر انقلابات عدالت برگرفته از نظرات وفلاسفه غربی (مثل افلاطونی ) است. تمایز دیگر رهبری برخاسته از مردم ایران و فرهمندانه بود.
Revolution is a transformation, with social political goals It is a process that occurs with help of mass action with leadership of ideals arising from high thoughts and it breaking away from past which is accompanied by inequality and oppression and it promises a future with new norms along with justice and freedom. As Aristotle believes, the existing inequalities are the underlying factors of revolutions. The purpose of article is sociological explanation and compare the revolutions of Egypt, Tunisia, Libya and Iran, which it has been analyzed and explained using the theories of Johnson and Foran. The methodology is documentary method, which deals with content analysis of texts and data collection tool, was field method. The results showed that among the common factors underlying these revolutions: The political and administrative incompetence of the rulers, tyranny and absolute power and distance from the people, widespread financial and social crises and their consequences (unemployment, inflation, economic growth reduction, social damage, reduction of trust and social capital, abnormality ,etc.), The presence of intellectuals and people in scene, the existence of virtual social networks, imitation of other revolutions, the existence of guiding and well-minded leaders, dependence and unbalanced development. The difference between the Iranian revolution and these revolutions: the main root of the Iranian revolution is religious, but the main root of other revolutions is social. The ideal goals of the Iranian revolution are the rule of the Mahdi (peace be upon him) and justice is derived from Islam, but the ideal goals of other revolutions of justice are derived from Western opinions and philosophers (such as Platonism). . Another distinction was the leadership that arose from the people of Iran and was charismatic.
آریان پور، عباس (1353) فرهنگ لغات ، تهران ، انتشارات امیر کبیر.
استانفورد کوهن ، آلوین (1387)تئوری های انقلاب ، تر جمه علیرضا طیب ،چاپ هفدهم ، تهران ، نشر قومس.
اندرسون ، کوین (1390) انقلاب های عربی در چهار راه ، ترجمه سعید طهموری ، دارالشفاء انقلاب
بشیریه ، حسین (1372) انقلاب وبسیج سیاسی ، تهران ، انتشارات دانشگاه تهران.
پریزاد ، رضا(1384) زمینه های پیدایش انقلاب، تهران: دفتر پژوهش وتدوین تاریخ انقلاب اسلامی.
جانسون ، چالمرز ( 1363)تحول انقلابی ، ترجمه حمید الیاسی ، تهران انتشارات امیر کبیر
جوکار ، مهدی (1390) سنخ شناسی انقلاب یمن ، مرکز بین المللی مطالعات صلح IPSC.
خرمشاد ، محمد باقر (1383)بازتاب انقلاب اسلامی ایران در نظریه های انقلاب : تولد وشکل گیری نسل چهارم تئوری های انقلاب ، مجله جامعه شناسی ایران ، دوره پنجم ، شماره 3.
رفیع پور ، فرامرز(1377)توسعه وتضاد، تهران ، شرکت سهامی انتشار.
ساروخانی ، باقر (1383) روش های تحقیق در علوم اجتماعی ،چاپ هفتم ، ج 1 تهران ، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی
سیدی ، فرانک (1398)جامعه شناسی تبلیغات ،اراک ،انتشارات جهاد دانشگاهی .
سیف الهی ، سیف اله ( 1381)جامعه شناسی مسایل اجتماعی ایران : مجموعه مقاله ها ونظرها ،تهران ، انتشارات جامعه پژوهان سینا
فراتی ، عبدالوهاب (1377)رهیافت نظری بر انقلاب اسلامی ، مجموعه مقالات ، قم ، معاونت امور اساتید ودروس معارف اسلامی.
فوران ، جان ( 1385) نظریه پردازی انقلاب ها، ترجمه فرهنگ ارشاد ،چاپ دوم ، نشر نی.
فورن ، جان (1375) نظریه ای درخصوص انقلاب های جهان سوم : مقایسه ای بین ایران ،نیکاراگوئه والسالوادور ، تر جمه مینو آقایی خوزانی ، مجله راهبرد ، شماره 9.
محمدی ، منوچهر (1366) تحلیلی بر انقلاب اسلامی ، تهران ، امیرکبیر.
مرشدزاده ، علی (1390) تونس ، پایان نامه ک
ملکوتیان ، مصطفی ( 1376) بازخوانی علل وقوع انقلاب اسلامی در سپهر نظریه پردازی ها ، تهران ، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ واندیشه اسلامی.
ملکوتیان ، مصطفی ( 1372) سیری در نظریه های انقلاب ، تهران ، نشر قومس.
نیاکویی ، امیر (1390(تحولات اخیر خاورمینه وشمال آفریقا : ریشه ها ، پیامدهای متفاوت، فصلنامه روابط خارجی ، سال سوم ، شماره چهارم.
نوع مقاله: پژوهشی - مروری
صفحات 268 ـ 247
مطالعه تطبیقی تاریخی زمینه های انقلابات ایران ، مصر ، لیبی، تونس، یمن: تاکید برتمایزات وتشابهات انقلاب ایران با چهار انقلاب دیگر
علی ویسمه ای 1
فرانک سيدی 2
پیمان عین القضاتی 3
چکيده
انقلاب تحولی ، با اهداف سیاسی اجتماعی است .فرایندی است که به مدد عمل توده ای با رهبری آرمان های برخاسته از اندیشه های بلند رخ می دهد و با گسستن از گذشته ای که توام با نابرابری وستم است وآینده ای که هنجارهای جدید همراه با عدالت وآزادی را نوید می دهد، توام است.همانگونه که ارسطو معتقد است نابرابری های موجود از عوامل زمینه ساز انقلابات هستند .هدف مقاله تبیین جامعه شناختی و مقایسه انقلابات مصر ،تونس ، لیبی و ایران است که با استفاده از نظریات جانسون و فوران به تحلیل وتبیین پرداخته شده است .روش تحقیق روش اسنادی است که به تحلیل محتوی متون مربوطه پرداخته می شود و ابزار گردآوری اطلاعات میدانی است .نتایج نشان داد از جمله عوامل مشترک زمینه ساز این انقلابات : بی کفایتی سیاسی ومدیریتی حاکمان ،استبداد وقدرت مطلقه وفاصله گرفتن از مردم ، بحران های مالی واجتماعی گسترده وپیامدهای آن (بیکاری، تورم ، کاهش رشد اقتصادی ، آسیب های اجتماعی، کاهش اعتماد وسرمایه اجتماعی، بی هنجاری و...) ، حضور روشنفکران ومردم درصحنه ،وجود شبکه های اجتماعی مجازی والگوگیری از سایر انقلابات ، وجود رهبران هدایت کننده وخوش فکر ، وابستگی وتوسعه نامتوازن است .تمایز انقلاب ایران با این انقلابات : ریشه اصلی انقلاب ایران مذهبی ولی ریشه اصلی انقلابات دیگر اجتماعی است .اهداف آرمانی انقلاب ایران حکومت مهدی (عج ) است وعدالت برگرفته از اسلام ولی اهداف آرمانی سایر انقلابات عدالت برگرفته از نظرات وفلاسفه غربی (مثل افلاطونی ) است. تمایز دیگر رهبری برخاسته از مردم ایران و فرهمندانه بود.
واژگان کلیدی
انقلاب، مطالعه تطبیقی، ایران، تمایزات، زمینه های انقلاب.
[1] . دانش اموخته کارشناسی ارشد، واحد اراک، دانشگاه ازاد اسلامی، اراک، ایران.
[2] . گروه جامعه شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران. (نویسنده مسئول)
Email: F-Saidy@iau-arak.ac.ir
[3] . دکتری جامعه شناسی سیاسی، واحد اراک، اراک، قم.
Email: Taha_gh2006@yahoo.com
تاریخ دریافت: 11/8/1399 پذیرش نهایی: 7/11/1399
