کد مقاله : 1401102840840 بازدید : 89 صفحه: 141 - 162

نوع مقاله: پژوهشی

بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی مدیریت شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایه¬گذاران

محورهای موضوعی : مدیریت دانش

صدیقه کامران راد ¹ , سید حسام وقفی ² , زهرا حیدریان ³ , فاطمه غلامی خمیران ⁴

1 - استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - استادیار گروه حسابداری،دانشگاه پیام نور،تهران،ایران
3 - کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
4 - کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1401/10/28 تاریخ پذیرش : 1402/03/23 تاریخ انتشار : 1402/06/30

کلید واژه: رفتار احساسی سرمایه¬گذاران, سازوکارهای نظارتی, لحن گزارشگری مالی,

چکیده مقاله :

هدف: در سال های اخیر، تجزیه و تحلیل ابعاد نظام راهبری شرکتی شاخصی مهم از اعتماد سرمایه گذاران به تصمیمات گرفته شده توسط مدیریت و هیأت مدیره شرکت ها تلقی می شود. پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایه گذاران می‌پردازد. با توجه به اینکه سازوکار نظارتی مدیریت شرکت ها اگر به طور مطلوب باشد می تواند هم عملکرد مالی و هم غیرمالی را تحت تأثیر قرار دهد در نتیجه تأثیر سازوکار نظارتی مدیریت بر رفتار سرمایه گذاری قابل تأمل بوده و بنابراین نتایج این تحقیق ادبیات نظری این حوزه را افزایش داده است. جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که با استفاده از روش نمونه گیری حذف سیستماتیک، 150 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده و در دوره‌ زمانی 10 ساله بین سال‌های 1390 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفتند. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از نرم افزار استاتا استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سازوکارهای نظارتی مدیریت بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد. ولی، لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر معکوس دارد. اما، سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد. همچنین، در شرکت‌های بزرگ، سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد. در شرکت هایی که سازوکارهای نظارتی مدیریت بسیار بالایی دارند، با افزایش لحن خوشبینانه گزارشگری مالی، رفتار احساسی سرمایه-گذاران کاهش می یابد. بدین معنی که تعامل سازوکار نظارتی مدیریت و لحن خوشبینانه با افزایش آنها موجبات کاهش رفتار احساسی سرمایه گذاران را در پی دارد.

چکیده انگلیسی:

Objective: In recent years, the analysis of the dimensions of the corporate governance system is considered an important indicator of investors' trust in the decisions made by the management and the board of directors of the companies. The present study examines the effect of Management regulatory mechanisms of companies listed in the Tehran Stock Exchange on the relationship between the tone of financial reporting and the emotional behavior of investors. Methodology: The statistical population of the research is all the companies admitted to the Tehran Stock Exchange, using the systematic elimination sampling method, 150 companies were selected as the research sample and were investigated in the 10-year period between 1390 and 1399. Stata software was used to test the research hypotheses. Conclusion: The results of the research show that the Management supervisory mechanisms have a direct effect on the emotional behavior of investors. But, the tone of financial reporting has the opposite effect on the emotional behavior of investors. However, the Management regulatory mechanism has a direct effect on the relationship between reporting tone and emotional behavior of investors. Also, in large companies, the Management regulatory mechanism has a direct effect on the relationship between reporting tone and emotional behavior of investors.

منابع و مأخذ:

زنجیردار، مجید و لیتانی، مجتبی. (1397). تأثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران و میزان استقراض شرکت بر انحراف از سرمایه‌گذاری موردانتظار. دانش سرمایه‌گذاری، 7(27)، 57-39.
طوطیان اصفهانی، صدیقه؛ اسلامی مفیدآبادی، حسین و برخورداری، الهه. (1400). بررسی رابطه بین راهبردهای خود کنترلی، سواد مالی مدیران وکیفیت تصمیم‌گیری در مسائل مالی فرایند زنجیره تأمین (مورد مطالعه: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران). مدیریت عملیات، 1(1)، 91-131.
فلاح¬پور، سعید و عبداللهی، غلامرضا. (1390). تعیین و اولویت¬بندی سوگیری¬های رفتاری سرمایه¬گذاران در بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد AHP فازی. مجله تحقیقات مالی، 13(31)، 99-120.
بزرگ اصل، موسی؛ مرفوع، محمد و ماهان‌نژاد، مهدی. (1400). تأثیر لحن گزارشگری مالی بر حق‌الزحمه حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 18(72)، 79-107. doi: 10.22054/qjma.2021.57363.2211
میرزائی، سعیده؛ عبدلی، محمدرضا و کوشکی جهرمی، علیرضا. (1399). بررسی تأثیر لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه: حفاظت از حقوق سهامداران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(65)، 109-138. doi: 10.22054/qjma.2020.46568.2054
نیکو، هانیه؛ ابراهیمی، سیدکاظم و جلالی، فاطمه. (1399). گرایش احساسی سرمایه¬گذار، نوسان¬پذیری غیرسیستماتیک و قیمت¬گذاری نادرست سهام در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. راهبرد مدیریت مالی، 8(28)، 65-85.
مهرآور، مهدی و کارگر، حامد. (1399). بررسی رابطه متقابل بین لحن گزارشگری و عملکرد مالی در شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، هجدهمین همایش ملی حسابداری ایران، یزد.
رستمی¬جاز، حمید؛ تاری¬وردی، یداله و یعقوب¬نژاد، احمد. (1398). تأثیر گرایش احساسی سرمایه¬گذاران و عوامل صرف ریسک بر ارزشیابی سهام. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 10(39)، 91-111.
رهنمای رودپشتی، فریدون و محسنی، عبدالرضا. (1397). مدیریت، مدیریت نوشتار و مدیریت سود. پژوهش¬های تجربی در حسابداری، 8(4)، 21-52.
عباسی، ابراهیم؛ وکیلی فرد، حمیدرضا و معروف، مرتضی. (1397). تأثیر اعتماد بیش از حد مدیریتی بر کیفیت گزارشگری مالی و محافظه¬کاری مشروط در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7 (25)، 193-206.
پورکریم، محمد؛ جبارزاده کنگرلویی، سعید؛ بحری ثالث، جمال و قلاوندی، حسن. (1397). تأثیر مدیریت سود بر لحن گزارشگری مالی در نظام حسابداری ایران. تحقیقات حسابداری مالی، 10(3)، 21-44.
امیری، سیدخسرو؛ رضایی، فرزین و خلعتبری لیماکی، عبدالصمد. (1399). تأثیر حاکمیت شرکتی بر رابطه بین ویژگی¬های رفتاری مدیران و قابلیت مقایسه صورت¬های مالی. دانش حسابرسی، 20(78)، 40-75.
مهربان¬پور، محمدرضا؛ جندقی قمی، محمد و زارعی اهور، علی. (1396). رابطه راهبردی شرکتی و مخارج تحقیق و توسعه شرکت¬های دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری سلامت، 6(2)، 106-123.
غلامی¬مقدم، میرعلی و حصارزاده، فایزه. (1397). بررسی رابطه لحن گزارشگری مالی با عملکرد آتی شرکت و بازده بازار. دانش حسابداری مالی، 5(3)، 81-98.‎
اندرس، والتر. (1386). اقتصادسنجی سری¬های زمانی با رویکرد کاربردی، ترجمه مهدی صادقی و سعید شوالپور، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، جلد 1، ص 253.
افلاطونی، عباس. (1395). تجزیه‌وتحلیل آماری با eviews در تحقیقات حسابداری و مدیریت مالی، تهران، انتشارات ترمه.
بنی¬مهد، بهمن؛ عربی، مهدی و حسن¬پور، شیوا. (1395). اشتباهات رایج در پژوهش‌های تحربی حسابداری. دانش حسابداری مالی، 2(1)، 21-45.
Areiqat, A. Y., Abu-Rumman, A., Al-Alani, Y. S., & Alhorani, A. (2019). Impact of behavioral finance on stock investment decisions applied study on a sample of investors at Amman stock exchange. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 23(2), 1-17.
Ataullah, A., Vivian. A., & Xu, B. (2018). Optimistic Disclosure Tone and Conservative Debt Policy. Journal of accounting, finance, business studies, 54(4), 445-484.
Balakrishnan, R., Qiu, X. Y., & Srinivasan, P. (2010). On the predictive ability of narrative disclosures Bias in the tone of forward-looking narratives. Accounting and Business Research, 40(4), 371-390.
Cao, M.M., Nguyen, N.T., & Tran, T.T. (2021). Behavioral factors on individual investors' decision making and investment performance: A survey from the Vietnam Stock Market. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 8(3), 845-853.
Carlsson, S., & Lamti, R. (2015). Tone Management and Earnings Management. School of Business, Economics, and Law. Gothenburg University, Master Degree Project.
Chandani, A., Ratnalikar, V. A., Bhatia, A., & Mehta, M. (2020). An empirical study to analyze the human behavioral aspects on individual financial decisions based on the Indian context. Materials Today: Proceedings.
Dănescu, T., Spătăcean, I. O., Popa, M. A., & Sîrbu, C. G. (2021). The Impact of Corporate Governance Mechanism over Financial Performance: Evidence from Romania. Sustainability, 13(19), 10494.
Dias, A. P. G. S., & Manawaduge, A. S. P. G. (2021). The Impact of Corporate Governance Mechanism On Intellectual Capital Disclosure: Evidence From Non-Financial Listed Companies In Sri Lanka. Accounting Panorama, 4, 41.
Fama, E. F., & Jensen, M. C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26(2), 301-325.
Garcia O., Beatriz, G., Cristina, S., & Guillamon, E. (2018). Optimistic Disclosure Tone and CEO Career Concerns. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3160100.
Napitupulu, I. H. (2015). Antecedence of user satisfaction in management accounting information systems quality: User involvement and user competency (survey of Indonesia manufacture company managers). International Journal of Applied Business and Economic Research, 13(2), 561–577.
Ochoa, E. P. T. (2020). Corporate Governance in the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) and Its Influence on the Code of Good Corporate Governance for Peruvian Corporations. Journal of Applied Business and Economics, 22(1).
Odoemelam, N., & Okafor, R. G. (2018). The influence of corporate governance on environmental disclosure of listed non-financial firms in Nigeria. Indonesian Journal of Sustainability Accounting and Management, 2(1), 25-49.
Sattar, M. A., Toseef, M., & Sattar, M. F. (2020). Behavioral finance biases in investment decision-making. International Journal of Accounting, Finance and Risk Management, 5(2), 69.
Shafayat, H. (2019). CEO Overconfidence and Tone of Annual Report. Thesis of masters. The University of Saskatchewan.
Tan, H., Wang, E., & Zhou, B. (2014). When the Use of Positive Language Backfires: The Joint Effect on Tone, Readability, and Investor Sophistication on Earnings Judgments. Journal of Accounting Research, 52 (1), 273-302.
Vitolla, F., Raimo, N., & Rubino, M. (2020). The determinants of corporate governance disclosure level in the integrated reporting context. In 8th OFEL (Organizational, Financial, Ethical and Legal Issues) conference on Governance, Management and Entrepreneurship, “From corporations to social entrepreneurs: exploring the different faces of social innovation”, April 17-18 2020, Dubrovnik, Croatia (pp. 47-58). Zagreb: Governance Research and Development Centre (CIRU).
Zhang, R., Xian, X., & Fang, H. (2019). The early‐warning system of stock market crises with investor sentiment: Evidence from China. International Journal of Finance & Economics, 24(1), 361-369.

متن کامل:

University Archives

Investigating the effect of Management supervisory mechanisms of Companies listed on the Tehran Stock Exchange on the relationship between the tone of financial reporting and the emotional behavior of investors

Sedighe Kamranrad1 | SeyedHesam Vaghfi2* | Zahra Heydarian3 | Fatemeh Gholami khomeiran 4

1. Assistant Professor of Accounting, Department of Management, Economics and Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran. Email: kamranrad@pnu.ac.ir.

2. Assistant Professor of Accounting, Department of Management, Economics and Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran. Email: vaghfi@pnu.ac.ir.

3. Master of Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran. Email: zheydarian1988@yahoo.com

4. Master of Accounting, Payame Noor University, Tehran, Iran. Email: fatemeh.gholami.kh@gmail.com

Article Info

ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received: 18 March 2021

Revised: 10 June 2021

Accepted: 16 June 2021

Keywords:

Emotional behavior of investors,

Regulatory mechanisms,

Tone of financial reporting.

Methodology: The statistical population of the research is all the companies admitted to the Tehran Stock Exchange, using the systematic elimination sampling method, 150 companies were selected as the research sample and were investigated in the 10-year period between 1390 and 1399. Stata software was used to test the research hypotheses.

Conclusion: The results of the research show that the Management supervisory mechanisms have a direct effect on the emotional behavior of investors. But, the tone of financial reporting has the opposite effect on the emotional behavior of investors. However, the Management regulatory mechanism has a direct effect on the relationship between reporting tone and emotional behavior of investors. Also, in large companies, the Management regulatory mechanism has a direct effect on the relationship between reporting tone and emotional behavior of investors.

Originality:

بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی مدیریت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایهگذاران

صدیقه کامران راد¹| سید حسام وقفی*² | زهرا حیدریان³| فاطمه غلامی خمیران⁴|

چکیده

ضرورت: با توجه به اینکه سازوکار نظارتی مدیریت شرکتها اگر بهطور مطلوب باشد میتواند هم عملکرد مالی و هم غیرمالی را تحت تأثیر قرار دهد در نتیجه تأثیر سازوکار نظارتی مدیریت بر رفتار سرمایهگذاری قابل تأمل بوده و بنابراین نتایج این تحقیق ادبیات نظری این حوزه را افزایش داده است.

روش شناسی: جامعه آماری پژوهش، کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده که با استفاده از روش نمونهگیری حذف سیستماتیک، 150 شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده و در دوره‌ زمانی 10 ساله بین سال‌های 1390 تا 1399 مورد بررسی قرار گرفتند. برای آزمون فرضیه‌های پژوهش از نرمافزار استاتا استفاده شده است.

یافته‌ها: نتایج نشان می‌دهد که سازوکارهای نظارتی مدیریت بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد. ولی، لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر معکوس دارد. اما، سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد. همچنین، در شرکت‌های بزرگ، سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیر مستقیم دارد.

نتیجه‌گیری: در شرکتهایی که سازوکارهای نظارتی مدیریت بسیار بالایی دارند، با افزایش لحن خوشبینانه گزارشگری مالی، رفتار احساسی سرمایهگذاران کاهش مییابد. بدین معنی که تعامل سازوکار نظارتی مدیریت و لحن خوشبینانه با افزایش آنها موجبات کاهش رفتار احساسی سرمایهگذاران را در پی دارد.

کلیدواژه‌ها: رفتار احساسی سرمایهگذاران، سازوکارهای نظارتی، لحن گزارشگری مالی.

استناد: کامران راد، صدیقه؛ وقفی، سید حسام؛ حیدریان، زهرا؛ و غلامی خمیران، فاطمه؛ (1401). بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایهگذاران.

دریافت مقاله: ...28/10/1401 پذیرش مقاله: .20/03/1402

مقدمه

معیارهای نظارتی شرکتی به عنوان مجموعهای از سازوکارهای کنترلی درونی و بیرونی شرکتی تعریف میشود که وظیفه برقراری تعادل مناسب میان حقوق صاحبان سهام و همچنین نیازها و اختیارات هیأتمدیره را بر عهده دارد. در ادبیات مالی استاندارد تصور میشود معیارهای نظارتی شرکتی یک راه حل خوب و مناسب برای حل مشکلات نمایندگی است که ممکن است ناشی از تضاد منافع بین مدیران و سهامداران (بر اساس نظریه نمایندگی) یا ذینفعان (بر اساس نظریه ذینفعان) باشد (فاما و جنسن⁵، 1983). معیارهای نظارتی شرکتی با استفاده از مکانیزمهای درونی، بیرونی و محیطی، همچون ۱- ساختار مالکیت که موجب کاهش استفاده فرصتطلبانه مدیران از منابع شرکت میشود، ۲- تمرکز مالکیت که امکان کنترل بهتر بر عملکرد مدیران و ترویج اقدامات اصلاحی را موجب میشود، ۳- کیفیت حسابرسی مستقل که فرایند نظارت و کنترل برای تضمین عملکرد مدیر شرکت، مطابق با منافع سهامداران را ایجاد میکند و 4- رقابت در بازار محصول که سبب بهبود عملکرد و گرفتن بهترین تصمیم در مورد آینده است، با کنترل و نظارت بر مدیر و رفتار او، بر کاهش رفتارهای فرصتطلبانه او اثر میگذارد (امیری و همکاران، 1399). ویژگیهای فردی مدیران، از جمله توانایی و دانش مالی، بر رفتار و نوع تصمیمهای آنها در سازمان و به موجب آن بر شفافیت گزارشگری مالی تأثیر میگذارد؛ اما برعکس، سوگیریهای ادراکی و رفتاری مدیران گزارشگری مالی و دیگر اشکال سوء مدیریت، تهدیدی مهم برای موجودیت و کارایی بازارهای سرمایهای محسوب میشود. این اختلالات رفتاری به اعتماد بین افراد درگیر در امور تجاری آسیب میرساند؛ در نتیجه، به تضعیف نقش اساسی سرمایه برای تخصیص کارآیی منابع مالی خواهد انجامید (مهربانپور و همکاران، 1396). طبق نظر فرهیختگان علوم اقتصادی، اطلاعات صحیح و بهموقع در توسعه اقتصادی و سرمایهگذاری همیشه جایگاه ارزشمندی داشته است (رهنمای رودپشتی و همکاران، ۱۳۹۷). از این رو گزارشهای مالی یکی از منابع اطلاعاتی بازارهای مالی است که نقش مؤثری در توسعه سرمایهگذاری و افزایش کارایی این بازار ایفا میکند. به همین دلیل کارشناسان و محققان حسابداری به دنبال افزایش کیفیت گزارشگری مالی به عنوان ابزاری جهت مسئولیت پاسخگویی به استفادهکنندگان از گزارشهای مالی بودهاند. طبق مفاهیم نظری گزارشگری مالی، هدف صورتهای مالی، ارائه اطلاعاتی طبقهبندی شده درباره وضعیت و عملکرد مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفادهکنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمات اقتصادی سودمند باشد. (عباسی و همکاران، ۱۳۹۷). با افزایش حجم توصیفهای حسابداری، مدیران شرکتها میتوانند با استفاده از لحن گزارشگری یعنی به وسیله مدیریت نوشتار، از مزیت این فرصتها برای منحرف کردن ادراک افراد استفاده کنند؛ اگر چه در شکل صحیح، با توجه به محدودیتهای ارقام و استانداردهای حسابداری در زمینه انتقال واقعیتهای اقتصادی، مدیران میتوانند برای اهداف اطلاعرسانی از مدیریت نوشتار استفاده کنند. با وجود این، نتایج تحقیقات گذشته بر روی لحن نوشتار، نشاندهنده استفاده راهبردی مدیران از مدیریت نوشتار با هدف فریب خوانندگان گزارشهای سالانه و تأثیرگذاری بر ادراک آنها بوده است. لحن گزارشهای توضیحی ممکن است با کارکردهای راهبردی و به منظور تغییر ادراک استفادهکنندگان نسبت به اطلاعات بنیادی شرکت مدیریت شود (هوانگ و همکاران، ۲۰۱۴). لذا پژوهش حاضر به بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی مدیریت شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایهگذاران پرداخته است.

1. مرورادبیات

سازوکارهای نظارتی مدیریت

مسأله سازوکارهای نظارتی مدیریت در دنیای کسب و کار امروزی، به طور فزآیندهای تأثیرگذار است. این امر ناشی از نیاز به محافظت از منافع سرمایهگذاران (سهامداران) در برابر فرصتطلبیهای مدیر در شرکتها میباشد که به دلیل مسئله تفکیک بین مالکیت و مدیریت در آنها، امری مهم تلقی میشود (اوچوا⁶، 2020). همچنین، در سالهای اخیر، تجزیه و تحلیل ابعاد و شاخصهای نظام راهبری شرکتی در حال تبدیل شدن به یک عنصر اصلی برای درک پویایی شرکتها بوده و شاخصی مهم از اعتماد سرمایهگذاران به تصمیمات گرفته شده توسط مدیریت و هیأتمدیره شرکتهای بورسی تلقی میشود (ویتولا⁷ و همکاران،2020). بهکارگیری اصول، قوانین و رویههایی که مختص یک حاکمیت شرکتی خوب است، دارای مزایای تعیینکنندهای از جمله افزایش اعتبار گزارشگری مالی و غیرمالی به سرمایهگذاران، سهولت دسترسی به سرمایه و کاهش هزینههای تأمین مالی و ارزشگذاری تمام فرصتهای رقابتی میباشد (دانسکیو⁸ و همکاران، 2021). حاکمیت شرکتی به عنوان مجموعه قوانینی در نظر گرفته میشود که روابط بین سهامداران، مدیران سازمان، طلبکاران، دولتها، کارمندان و سایر سهامداران داخلی و خارجی را با یک سازمان کنترل کرده و تنظیم میکند (ناپیتوپولو⁹، 2015). به عبارتی حاکمیت شرکتی، مجموعهای از مکانیسمهای کنترلی است که بهطور گسترده برای نظارت و تصویب تصمیمات مدیریت و به منظور اطمینان از اینکه سازمان در جهت بهترین منافع ذینفعان خود به طور کارآمد عمل میکند، استفاده میشود (دیاس و ماناوادوگه¹⁰، 2021). همچنین حاکمیت شرکتی مشوق مناسبی برای مدیران و رهبران در راستای دستیابی به اهداف موردنظر که مطابق با منافع شرکتها و سهامداران است میباشد و همچنین فرایندهای نظارت مؤثر را نیز تسهیل مینماید. از طریق اجرای حاکمیت شرکتی به طورت مطلوب و صحیح، مدیران ملزم به تصمیمگیریهای مالی میشوند که میتواند برای ذینفعان سود داشته باشد در حالی که شرکتهایی که در اجرای حاکمیت شرکتی توانایی ندارند، در نهایت، توسط سرمایهگذاران رها میشوند و کمتر مورد استقبال عموم قرار میگیرند (اودئومیلام و اوکافور¹¹، 2018).

گرایشات احساسی سرمایهگذاران

احساسات سرمایهگذاران میتواند موجب اتخاذ تصمیمات احساسی و گاهاً غیرمنطقی از سوی آنان و در نتیجه موجب بروز ناهنجاریهایی از قبیل نوسانات شدید در قیمت و حتی بحران در بازارهای مالی گردد. مالی رفتاری به عنوان یک جریان فکری جدید در حوزه مالی و اقتصاد نقش ویژهای برای احساسات و حالات درونی سرمایهگذاران در فرآیند تصمیمگیری قائل شده است. در این پارادایم قیمت اوراق بهادار نه تنها به متغیرهای بنیادی از قبیل سود و برآورد جریان نقدی آتی شرکت در آینده، بلکه به احساسات و شرایط روحی سرمایهگذاران نیز بستگی دارد. بدیهی است چنانچه تأثیرپذیری تصمیمات سرمایهگذاران از احساساتشان بیش از حد معمول باشد، در آن صورت پدیدههایی از قبیل نوسانات شدید، حباب و ریزش که همگی علائمی از بحران در بورس اوراق بهادار میباشند، رخ خواهند داد (ژانگ ¹²و همکاران، 2018). مدلهای رفتاری، مدلهایی هستند که در آنها فرض عقلانیت کامل سرمایهگذاران کنار گذاشته میشود. اقتصاددانان رفتاری برای اطلاع از رفتارهای غیرعقلایی سرمایهگذاران به نتایج تحقیقات آزمایشی روانشناسان شناختی رجوع میکنند، که در آنها انواع تورشهای رفتاری به تفصیل بررسی شده است (طوطیان اصفهانی و همکاران، ۱۴۰۰). در مالیه رفتاری، ویژگیهای رفتاری که بر فرآیند تصمیمگیریهای افراد مؤثرند مطالعه میشوند. این ویژگیها تورشهای رفتاری (سوگیری) نامیده میشوند. مطالعات مختلفی در زمینه انواع خطاهای ادراکی و چگونگی تأثیر این خطاها بر تصمیمگیری مالی سرمایهگذاران در بازارهای مالی انجام شده و به این نتیجه دست یافتهاند که تصمیمهای سرمایهگذاران تحتتأثیر چندین خطا قرار میگیرد. از شاخصترین پژوهشگران در این حوزه، کانمن و تورسکی بودند که با مطرح نمودن نظریه انتظار به بسط این دانش کمک چشمگیری نمودند؛ همچنین اشنایدر، ويس، بودسکو و توماس پژوهشگرانی بودند که با ارائه مقالههایی در زمینه مالی رفتاری، نقش مهمی در مدیریت مالی ایفا نموده و سهم عظیمی جهت کمک به سرمایهگذاران در اتخاذ تصمیمهای مالی دارند (فلاحپور و عبداللهی، ۱۳۹۰). پژوهشهای اخیر نشان میدهد گرایش احساسی سرمایهگذار نقش مهمی در تعیین قیمتها و تبیین بازدههای سری زمانی، به خصوص سهامهایی که از ارزیابی ذهنی بالاتری برخوردارند و محدودیت زیادی در آربیتراژ دارند، بازی میکند (زنجیردار و لیتانی، 1397).

لحن گزارشگری مالی

لحن گزارشگری مالی امروزه توسعه بازار سرمایه و پیچیدهتر شدن بازارهای مالی، انتظارات از حسابداری را افزایش داده و استفادهکنندگان از اطلاعات نه تنها از حسابداری انتظار ارائه اطلاعات عددی را دارند بلکه بر ارائه اطلاعات کیفی و غیرعددی نیز تأکید دارند. در ارائه گزارشهای توصیفی حسابداری، مدیر اختیاراتی در رابطه با چگونگی افشای محتوای اطلاعات بر عهده دارد که این اختيارها میتواند اختیاری یا اجباری باشد به گونهای که حتی این اختيارها در نحوه نوشتار مطالب و لحن گزارشها نیز مشاهده میشود. این بدان معنی است که نحوه نوشتار گزارشهای مالی و تن صدا و لحن مدیران در مجامع شرکت و سایر جلسات مشترک با سرمایهگذاران میتواند بر چگونگی برداشت استفادهکنندگان از اطلاعات مؤثر باشد. بنابراین میتوان بیان داشت که مدیران از گونههای زبانشناسی در گزارشهای توصیفی و یا شفاهی به عنوان شکلی از ادراک هدفدار و آگاهانه به منظور تغییر در ادراک استفادهکنندگان از اطلاعات، استفاده مینمایند (پورکریم و همکاران، ۱۳۹۷). توجه به نوشتارهای متنی در خصوص وضعیت سود شرکت و گزارشهای سالانه مدیریتی، از آن جهت حائز اهمیت است که برخلاف اطلاعات کمی و عددی، میتوانند انتظارات استفادهکنندگان از اطلاعات را در خصوص عملکرد آتی شرکت برآورده نمایند. از طرفی دیگر از آنجایی که قاعده مشخصی در خصوص سبک بیان اطلاعات نوشتاری وجود ندارد، مدیران نیز میتوانند انتظارات عملکردی خود را از طریق واژگان گزینش نموده و به استفادهکنندگان از اطلاعات منتقل نماید (بالاکریشنان¹³، ۲۰۱۰). به همین علت است که یکی از ویژگیهای با اهمیت اطلاعات نوشتاری را میتوان کاربرد لحن در انتقال پیام دانست. امروزه مدیران شرکتها از لحن نوشتار و گفتار و مدیریت آن، به منظور انحراف ادراک استفادهکنندگان از اطلاعات استفاده مینمایند، چرا که حجم گزارشهای توصیفی حسابداری روز به روز افزایش مییابد. به عبارتی دیگر تهیهکنندگان گزارشهای سالانه از این موضوع مطلع هستند که استفادهکنندگان از گزارشهای مالی، ادراک دقیقی نسبت به عملکرد شرکت نداشته و از طرفی به گزارشهای توضیحی ارائه شده توسط مدیریت به خصوص نامه مدیران ارشد بیشتر توجه مینمایند. این آگاهی انگیزه را برای تهیهکنندگان اطلاعات بهوجود میآورد که لحن نوشتار خود را بهمنظور تأثیرگذاری بر ادراک استفادهکنندگان بدون ارائه اطلاعات نادرست مدیریت کنند (کارلسون¹⁴، ۲۰۱۵). همانطور که تان¹⁵ و همکاران (۲۰۱۴) بیان داشتند که اثر احساسی زبان، با نحوه استفاده از کلمات مثبت و منفی ارتباط دارد. آنها همچنین به این موضوع اشاره کردند که اشخاصی که مهارت سرمایهگذاری کمتری دارند بیشتر تحت تأثیر لحن مثبت نوشتار قرار میگیرند. از طرفی از آنجایی که اطلاعات ارائه شده در گزارشهای سالانه شرکت ممکن است با اطلاعات بنیادین شرکت همسو نباشد، باعث میشود تخمین سرمایهگذاران در خصوص سود بیش از میزان واقعی آن باشد.

2. پیشینۀ پژوهش

بزرگاصل و همکاران (1400) تأثیر لحن گزارشگری مالی بر حق‌الزحمه حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران را بررسی کردند. نتایج نشان داد که لحن گزارشگری مالی تأثیر منفی و معناداری بر حق‌الزحمه حسابرسی دارد. به بیان دیگر، هر چقدر لحن گزارشگری مالی خوش‌بینانه‌تر باشد، حسابرسان مبلغ کمتری به عنوان حق‌الزحمه مطالبه می‌کنند. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که لحن گزارشگری مالی معیارهایی را منعکس می‌کند که حسابرسان در ارزیابی ریسک حسابرسی آنها را مد نظر قرار می‌دهند. میرزایی و همکاران (1399) پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه: حفاظت از حقوق سهامداران انجام دادند. نتایج نشان داد، لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه تأثیر منفی و معناداری دارد. همچنین مشخص شد، حفاظت از حقوق سهامداران موجب تشدید تأثیر منفی لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه می شود. نیکو و همکاران (1399) به بررسی تأثیر گرایش احساسی سرمایهگذار و نوسانپذیری غیرسیستماتیک بر قیمتگذاری نادرست سهام در شرکتهای پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداختند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر دو متغیر گرایش احساسی سرمایه‌گذار و نوسانپذیری غیرسیستماتیک دارای اثر مثبت و معنادار بر روی قیمتگذاری نادرست سهام هستند. به این معنی که با افزایش گرایش احساسی سرمایهگذار و نوسان‌پذیری غیرسیستماتیک، قیمتگذاری نادرست سهام نیز افزایش مییابد و بالعکس. همچنین نقش تعدیلگر گرایش احساسی سرمایهگذار بر ارتباط بین نوسانات غیرسیستماتیک و قیمتگذاری نادرست سهام نیز دارای اثر مثبت و معنادار است. مهرآور و همکاران (1399) پژوهشی تحت عنوان بررسی رابطه متقابل بین لحن گزارشگری و عملکرد مالی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران انجام دادند. بر اساس یافتههای پژوهش، رابطه متقابل بین عملکرد مالی و لحن گزارشگری مالی میتواند در گزارشها قابل استناد باشد که عملکرد مالی بالا و پایین لحن گزارش را تغییر دهد و لحن گزارش مثبت و منفی، عملکرد مالی شرکت را تحت تأثیر قرار دهد. رابطه مثبت و معناداری در رابطه متقابل متغیرها مشاهده میشود. ضمن اینکه لحن منفی رابطه معکوسی را در رابطه متقابل با عملکرد مالی نشان میدهد. رستمی و همکاران (1398) به بررسی اهمیت نسبی عوامل صرف ریسک و گرایش احساسی سرمایهگذاران در تبیین انحرافات قیمت بازار سهام از ارزش ذاتی سهام شرکتها پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که انحراف قیمت بازار سهام از ارزش ذاتی سهام میتواند با هردو عامل گرایش احساسی سرمایه گذاران و صرف ریسک تبیین شود. اثرات منفی گرایشهای احساسی سرمایهگذاران منجر به ارزشیابی کمتر از حد قیمت بازار سهام نسبت به ارزشهای ذاتی آن میشود. متغیر بحران مالی نیز تاثیر معناداری بر رابطه بین گرایش احساسی سرمایهگذاران و انحراف قیمت بازار سهام از ارزش ذاتی شرکتها ندارد.

کائو¹⁶ و همکاران (۲۰۲۱) در پژوهشی با عنوان بررسی عوامل رفتاری بر تصمیمگیری سرمایهگذاران فردی و عملکرد سرمایهگذاری در بازار سهام ویتنام نتیجه گرفتند که رفتار اکتشافی، چشم انداز، بازار و رفتار گلهای بر تصمیمگیری سرمایهگذاری تأثیر معنادار مثبت دارد. همچنین، عوامل فوق تأثیر مستقیم (مثبت) بر عملکرد سرمایهگذاری دارد؛ بهویژه، عامل چشمانداز قویترین تأثیر را بر تصمیمگیری سرمایهگذاران و عملکرد سرمایهگذاری دارد. یافتههای اصلی این پژوهش گویای نقش مهم رفتار اکتشافی، چشمانداز، بازار و رفتار گلهای بر تصمیمگیری سرمایهگذاران و عملکرد سرمایهگذاری است. چندانی¹⁷ و همکاران (۲۰۲۰) پژوهشی تحت عنوان موضوع تجزیه و تحلیل جنبههای رفتاری انسان در تصمیمهای مالی فردی در هند نتیجه گرفتند که عوامل کلیدی و سوگیری مبتنی بر نظریه چشمانداز زیانگریزی و پشیمانگریزی و سوگیری بودجهبندی ذهنی و حسابداری ذهنی بر تصمیمگیری مالی تأثیرگذار فردی بوده است. ستار¹⁸ و همکاران (۲۰۲۰) در پژوهشی تحت عنوان تأثیر سوگیریهای مالی رفتاری در تصمیمگیری سرمایهگذاری نتیجه گرفتند که سوگیریهای رفتاری بر تصمیمهای سرمایهگذاری تأثیر معناداری دارد. همچنین، نتایج تجربی این پژوهش بیانگر تأثیرگذاری بیشتر رفتارهای اکتشافی نسبت به چشماندازها و ویژگیهای شخصیتی بر تصمیمگیری سرمایهگذاری است. اریکات¹⁹ و همکاران (۲۰۱۹) در پژوهشی با عنوان تأثیر مالی رفتاری بر تصمیمهای سرمایهگذاری سرمایهگذاران حقیقی در بورس عمان نتیجه گرفتند که عوامل مالی رفتاری شامل زیانگریزی، اطمینان بیش از حد و رفتار گلهای بر تصمیمهای سرمایهگذاری در افراد تأثیر معناداری دارد. شفایت حسین²⁰ (۲۰۱۹) در پژوهشی رابطه بیش اطمینان مدیریت و لحن گزارشگری مالی را مطالعه نمود. طبق نتایج، شرکتهایی با مدیران بیش اطمینان از لحن خوش بینانه در صورتهای مالی استفاده میکنند. همچنین در شرکتهای دارای اهرم مالی بالا و مدیران بیشاطمینان کاهش استفاده از لحن خوشبینانه مشاهده شد. گارسیا و همکاران ²¹(۲۰۱۸) دریافتند مدیران از لحن خوشبینانه برای علامتدهی به بازار درباره عملکرد و توانایی خود استفاده میکنند. شرکتهایی که دارای لحن خوشبینانه در صورتهای مالی هستند از بازده غیرعادی برخوردار بوده و فرصت بیشتری برای سرمایهگذاری و تقسیم سود دارند. عطاء الله و همکاران²² (۲۰۱۸) به بررسی لحن خوش بینانه و محافظه کاری در تأمین مالی خارجی پرداختند. یافتههای آنها نشان داد، مدیرانی که از لحن خوشبینانه بیشتری در صورتهای مالی استفاده میکنند، از میزان بدهی کمتری در ساختار سرمایه استفاده میکنند. آنها سطح نگهداشت وجه نقد را بالا برده و میزان تقسیم سود را کاهش میدهند.

3. روش شناسی

فرضیههای پژوهش

باتوجه به اهداف پژوهش و مبانی نظری بیان شده فرضیات زیر تدوین شده است:

فرضیه اول: سازوکارهای نظارتی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است.

فرضیه دوم: لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است.

فرضیه سوم: سازوکارهای نظارتی بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است.

مدلهای پژوهش

مدلهای رگرسیونی پژوهش جهت آزمون فرضیههای پژوهش به شرح زیر ارائه شدهاند:

مدل رگرسیونی آزمون فرضیه اول:

رابطه (1)

مدل رگرسیونی آزمون فرضیه دوم:

رابطه (2)

مدل رگرسیونی آزمون فرضیه سوم:

رابطه (3)

جدول (1)- نماد متغیرها

نام متغیر	نماد
گرایشات احساسی سرمایه‌گذاران	EMS
ﻟﺤﻦ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ	TON
سازوکارهای نظارتی	AC
بازده دارایی‌ها	ROA
اهرم مالی	Lev
رشد شرکت	MTB
ریسک ورشکستگی	Z
رشد فروش	SaleGro
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO
عمر شرکت	Age

متغیرهای پژوهش

متغیر مستقل: سازوکارهای نظارتی (AC)

در این پژوهش برای محاسبه سازوکارهای نظارتی از 5 معیار شامل وجود کمیته حسابرسی، وجود حسابرسی داخلی، استقلال هیأتمدیره، تخصص مالی اعضای هیأتمدیره و کیفیت حسابرسی استفاده شده است. تعریف عملیاتی این متغیرها به شرح زیر است:

وجود کمیته حسابرسی

اگر شرکت کمیته حسابرسی داشته باشد عدد یک در غیر این صورت عدد صفر خواهد بود.

وجود حسابرسی داخلی

اگر شرکت حسابرس داخلی داشته باشد عدد یک و در غیر اینصورت عدد صفر به آن تعلق خواهد گرفت.

استقلال هیأتمدیره

برای اندازه گیری استقلال هیأتمدیره از نسبت اعضای غیرموظف به کل اعضای هیأتمدیره استفاده شده است و اگر بیش از نیمی از اعضای هیأتمدیره عضو مستقل باشد عدد یک در غیر این صورت عدد صفر تعلق خواهد گرفت.

تخصص مالی اعضای هیأتمدیره

اگر اعضای مالی در هیأتمدیره وجود داشته باشد عدد 1 و در غیر اینصورت عدد صفردر نظر گرفته میشود.

کیفیت حسابرسی

اگر صورتهای مالی شرکت توسط سازمان حسابرسی مفید راهبر، حسابرسی شده باشد عدد یک در غیر این صورت عدد صفر خواهد بود.

بعد از محاسبه 5 شاخص فوق در نهایت عدد حاصل برای سازوکار نظارتی مدیریت در کمترین حالت ممکن صفر بوده و در بیشترین حالت ممکن 5 محاسبه خواهد شد.

متغیر مستقل: ﻟﺤﻦ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ (TON)

به پیروی از تحقیق میرعلی، غلامی و حصارزاده (1397) در این پژوهش از معیار زیر برای اندازهگیری متغیر لحن گزارشگری استفاده شده است:

لحن خوشبینانه (بدبینانه) NETOPT: تعداد کلمات خوشبینانه (کلمات مثبت) به کل کلمات خوشبینانه و بدبینانه به پیروي از داویس و همکاران (2006). بر این اساس، هر چه عدد بزرگتر باشد، لحن خوشبینانهتر و هر چه عدد کوچکتر باشد، لحن بدبینانهتر خواهد بود.

متغیر وابسته: گرایشات احساسی سرمایهگذاران (EMS)

در این مطالعه براي اندازهگیري گرایشهاي احساسی سرمایهگذاران از شاخص گرایشهاي احساسی بازار سرمایه (EMS) استفاده شده است. این شاخص توسط جونز (2005) و با تعدیل مدل ارائه شده توسط پرساود (1996) بسط داده شده است. بنابراین گرایشهاي احساسی سرمایهگذاران با استفاده از رابطه (4) قابل محاسبه میباشد.

رابطه (4)

که در آن:

: رتبه بازده ماهانه سهام شرکت i در ماه t

: رتبه نوسانپذیری تاریخی شرکت i در ماه t : برای محاسبه نوسانپذیری تاریخی از میانگین انحراف معیار بازده سهام شش ماه استفاده میشود.

: میانگین رتبه بازده ماهانه سهام شرکتهای پرتفوی

: میانگین رتبه نوسانپذیری تاریخی سهام شرکتهای پرتفوی

متغیرهای کنترلی

بازده داراییها (ROA): از تقسیم سود خالص به کل داراییهای شرکت محاسبه میشود.

اهرم مالی (LEV): از تقسیم نسبت کل بدهیها به کل داراییهای شرکت محاسبه میشود.

رشد شرکت (MTB): از تقسیم ارزش بازار به ارزش دفتری شرکت محاسبه میشود.

ریسک ورشکستگی (Z): اگر شرکت مشمول ماده 141 قانون تجارت باشد عدد یک در غیر این صورت عدد صفر در نظر گرفته خواهد شد.

رشد فروش (SaleGro): از تفاضل فروش سال جاری از فروش سال قبل تقسیم بر فروش سال قبل محاسبه میشود.

نسبت وجه نقد عملیاتی (CFO): از تقسیم وجه نقد عملیاتی به کل دارایی محاسبه میشود.

عمر شرکت (Age): تعداد سالهای پذیرش شرکت در بورس اوراق بهادار تهران نشاندهنده عمر شرکت خواهد بود.

روش پژوهش

طرح پژوهش این تحقیق با استفاده از رویکرد پس رویدادی (از طریق اطلاعات گذشته) است. از طرف دیگر، پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی- علت و معلولی است. بر اساس ماهیت داده ها، از نوع تحقیق کمی و بر اساس اهداف نیز از نوع تحقیق کاربردی به حساب میآید. برای آزمون فرضیههای پژوهش از آزمون رگرسیون استفاده خواهد شد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد. به‌منظور دستیابی به نمونه‌ای همگن و یکنواخت از شرکت‌ها و همچنین جلوگیری از تحریف نتایج، شرکت‌هایی که دارای ویژگی‌های زیر باشند، به‌عنوان نمونه انتخاب‌ شده‌اند:

1. به ‌منظور قابل ‌مقایسه بودن اطلاعات، پایان سال مالی شرکت‌ها منتهی به پایان اسفند ماه باشد و در دوره مورد بررسی تغییر دوره مالی نداده باشند.

2. اطلاعات مربوط به متغیرهای انتخاب‌شده در این پژوهش در دسترس باشد.

3. وقفه‌ معاملاتی بیش از 6 ماه نداشته باشند.

4. جزء شرکت‌های واسطه‌گری مالی، بانک، بیمه و سرمایهگذاری نباشند.

5. قبل از سال 1390 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته‌شده و تا پایان 1399 از آن خارج نشده باشند.

باتوجه به محدودیتهای ذکر شده تعداد 150 شرکت طی سالهای 1390 تا 1399 به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدهاند.

تجزیه‌وتحلیل داده‌ها

به‌منظور بررسي مشخصات عمومي متغيرها و تجزیه‌ و تحلیل دقيق آن‌ها، آشنايي با آمار توصيفي مربوط به متغيرها لازم است. جدول 2 آمار توصیفی داده‌های مربوط به متغیرهای مورد استفاده در تحقیق را نشان می‌دهد. آمار توصیفی مربوط به 150 شرکت نمونه طی دوره زمانی 10 ساله 1390 تا 1399 می‌باشد.

جدول (2)- آمار توصیفی متغیرهای پژوهش

نام متغیر	نماد	تعداد	میانگین	انحراف معیار	کمترین	بیشترین
گرایشات احساسی سرمایه‌گذاران	EMS	1500	0.132	0.092	0.001	0.814
ﻟﺤﻦ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ	TON	1500	0.782	0.083	0.427	0.985
سازوکارهای نظارتی مدیریت	AC	1500	2.926	0.987	0	5
رشد شرکت	MTB	1500	2.421	2.023	0.583	13.358
عمر شرکت	Age	1500	2.825	0.474	0.693	3.9702
بازده دارایی‌ها	ROA	1500	0.134	0.149	0.581-	0.673
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO	1500	0.138	0.175	0.3705-	0.676
اهرم مالی	Lev	1500	0.565	0.204	0.031	1.824
رشد فروش	SaleGro	1500	0.298	0.453	0.835-	2.893

اصلی‌ترین شاخص مرکزی، میانگین است که نشان‌دهنده نقطه تعادل و مرکز ثقل توزیع است و شاخص خوبی برای نشان دادن مرکزیت داده‌هاست. برای مثال مقدار میانگین برای متغیر اهرم مالی برابر با 0.565 می‌باشد که نشان می‌دهد بیشتر داده‌ها حول این نقطه تمرکز یافته‌اند. به‌طورکلی پارامترهای پراکندگی، معیاری برای تعیین میزان پراکندگی از یکدیگر یا میزان پراکندگی آن‌ها نسبت به میانگین است. از مهم‌ترین پارامترهای پراکندگی، انحراف معیار است. مقدار این پارامتر برای رشد شرکت برابر با 2.023 و برای ﻟﺤﻦ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ برابر با 0.083 می‌باشد که نشان می‌دهد این دو متغیر به ترتیب دارای بیشترین و کمترین انحراف معیار هستند. کمینه و بیشینه نیز کمترین و بیشترین را در هر متغیر نشان می‌دهد. به‌عنوان‌مثال بزرگ‌ترین مقدار اهرم مالی 1.824 است که نشان میدهد در شرکتهای نمونه شرکتی وجود دارد که کل بدهیهای آن از کل داراییها بیشتر بوده و حقوق صاحبان سهام آن منفی است.

جدول (3)- توزيع فراواني متغیر ریسک ورشکستگی (Z)

شرح	فراواني	درصد فراواني
0	1110	74.00
1	390	26.00
جمع کل	1500	100.00

همانطور که در جدول 3 قابل مشاهده است، جمع کل شرکت-سالهای مورد بررسی برابر با 1500 میباشد که از بین آنها تعداد 390 شرکت-سال یعنی 26 درصد شرکت‌ها دارای ریسک ورشکستگی می‌باشند.

4. یافته‌های پژوهش

آزمون فرضیه‌های پژوهش (یافته‌های استنباطی)

آزمون مانایی متغیرها

مطابق ادبیات اقتصادسنجی لازم است قبل از برآورد مدل، مانایی متغیرها بررسی گردد. استفاده از آزمونهایی نظیر دیکی- فولر²³ و فیلیپس- پرون²⁴ برای دادههای پانل توصیه نمیشود زیرا قدرت اندکی در تشخیص مانایی دارند. برای حصول اطمینان به آزمونهای مانایی قویتر در مدلهای پانل، پیشنهاد می‌شود که دادهها را تجمیع²⁵ نموده و سپس مانایی بررسی گردد (اندرس، 1386). برای بررسی وجود ریشه واحد در داده‌های پانل، می‌توان از آزمون هادری استفاده کرد که نتایج آن به‌صورت جدول 4 ارائه می‌گردد.

جدول (4)- آزمون مانایی (هادری) برای تمامی متغیرهای پژوهش

نام متغیر	نماد	آماره آزمون	سطح معناداری	نتیجه
گرایشات احساسی سرمایه‌گذاران	EMS	27.2589	0.0000	مانا است
ﻟﺤﻦ ﮔﺰارﺷﮕﺮي ﻣﺎﻟﻲ	TON	18.0947	0.0000	مانا است
سازوکارهای نظارتی مدیریت	AC	15.8198	0.0000	مانا است
رشد شرکت	MTB	25.4607	0.0000	مانا است
عمر شرکت	Age	58.4948	0.0000	مانا است
بازده دارایی‌ها	ROA	11.7955	0.0000	مانا است
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO	3.3833	0.0004	مانا است
اهرم مالی	Lev	20.9394	0.0000	مانا است
رشد فروش	SaleGro	2.8402	0.0023	مانا است

همانطور که در جدول 4 مشاهده می‌شود سطح معنی‌داری همه متغیرها در آزمون مانایی هادری کمتر از 5 درصد بوده و بنابراین همه متغیرها مانا هستند.

آزمون اف لیمر (چاو)

فرض صفر در آزمون چاو بیانگر تشابه عرض از مبدأها در سطح شرکت‌ها و سال‌های مختلف است. لذا، در صورت عدم رد فرض صفر، ساختار poolیا اثرات مقید الگوی مناسب خواهد بود. فرض مقابل نیز حاکی از عدم تشابه عرض از مبدأها در سطح شرکت‌ها یا سال‌های مختلف می‌باشد. لذا، در صورت رد فرضیه صفر، ساختار panel اثرات ثابت یا تصادفی الگوی مناسب خواهد بود (بنیمهد و همکاران، 1395).

جدول (5)- نتایج آزمون اف لیمر (چاو)

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
مدل اول	9.14	0.0000	پذیرش الگوی داده‌های تابلویی
مدل دوم	9.20	0.0000	پذیرش الگوی داده‌های تابلویی
مدل سوم	9.17	0.0000	پذیرش الگوی داده‌های تابلویی

نتایج آزمون چاو در جدول 5 بیانگر این است که یکسان بودن عرض از مبدأ برای تمامی شرکت‌های مورد مطالعه در سطح معنیدار 5 درصد رد نميشود و میتوان برای برآورد مدل از روش دادههای تابلویی استفاده نمود.

آزمون بریوش و پاگان

از آنجایی كه در الگوي دادههاي پانلي رويكرد اثرات تصادفي نيز وجود دارد، درصورت رد فرضيه صفر آزمون اف ليمر (تائيد استفاده از الگوي دادههاي پانلي با رويكرد اثرات ثابت) بايد رويكرد اثرات تصادفي نيز از طريق آزمون بروش پاگان (ضريب لاگرانژ) مورد آزمون قرار گيرد. در صورت رد فرضيه صفر آزمون بروش پاگان (تائيد استفاده از الگوي دادههاي پانلي با رويكرد اثرات تصادفي) بايد آزمون هاسمن براي انتخاب از بين رويكرد اثرات ثابت و تصادفي در داده هاي پانلي انجام شود.

جدول (6)- نتایج آزمون بریوش و پاگان

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
مدل اول	1318.45	0.0000	تائيد استفاده از الگوي داده هاي پانلي
مدل دوم	1319.22	0.0000	تائيد استفاده از الگوي داده هاي پانلي
مدل سوم	1312.38	0.0000	تائيد استفاده از الگوي داده هاي پانلي

طبق نتایج آزمون بریوش و پاگان در جدول 6 مشاهده میشود سطح معناداری آزمون برای فرضیه‌های پژوهش کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر تائيد استفاده از الگوی دادههای تابلویی (پانلی) میباشد.

آزمون هاسمن

فرض صفر در این آزمون بیانگر عدم وجود همبستگی بین مقادیر عرض از مبدأها در بین سال‌ها و شرکت‌های مختلف با متغیرهای توضیحی است. لذا، در صورت عدم رد فرض صفر، ساختار panel با اثرات تصادفی الگوی مناسب‌تری می‌باشد. فرض مقابل نیز حاکی از وجود همبستگی بین مقادیر عرض از مبدأ در بین سال‌ها و شرکت‌های مختلف با متغیرهای توضیحی می‌باشد. لذا، در صورت رد فرض صفر، ساختار panel با اثرات ثابت الگوی مناسب‌تری خواهد بود (بنی مهد و همکاران، 1395).

جدول (7)- نتایج آزمون هاسمن

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی‌داری	نتیجه آزمون
مدل اول	18.37	0.0186	پذیرش اثرات ثابت عرض از مبدا
مدل دوم	16.22	0.0393	پذیرش اثرات ثابت عرض از مبدا
مدل سوم	42.47	0.0000	پذیرش اثرات ثابت عرض از مبدا

نتایج آزمون هاسمن در جدول 7 نشان میدهد که فرضیه صفر مبنی بر انتخاب روش با اثرات تصادفی برای تخمین مدل در سطح معنیدار 5 درصد رد شده و لذا برای برآورد مدلها میتوان از روش با اثرات ثابت استفاده نمود.

خودهمبستگی سریالی

یکی از فرض‌های اساسی در تخمین مدل رگرسیون به روش OLS عدم خودهمبستگی بین جملات خطا یا همبستگی سریالی است. چون مقادیری که متغیرهای توضیحی در مدل به خود می‌گیرند تصادفی هستند، بنابراین مقادیر خطا نیز باید در کل تصادفی باشند. یعنی، بین مقادیر جملات خطا همبستگی و ترتیب خاصی وجود نداشته باشد و در طول زمان به‌طور منظم تغییر نکند، زیرا اگر چنین باشد، تغییرات جملات خطا تصادفی نبوده و به مقادیر متغیرهای توضیحی وابسته خواهد بود. همبستگی بین مقادیر خطا ممکن است در بین سال‌های مختلف و یا در بین مقاطع مختلف وجود داشته باشد (بنیمهد و همکاران، 1395).

جدول (8)- نتایج آزمون خودهمبستگی سریالی

مدل آزمون	آماره آزمون	سطح معنی داری	نتیجه آزمون
مدل اول	354.409	0.0000	وجود خودهمبستگی
مدل دوم	350.566	0.0000	وجود خودهمبستگی
مدل سوم	355.413	0.0000	وجود خودهمبستگی

با توجه به نتایج جدول 8 مشاهده می‌شود که سطح معناداری آزمون والدریج برای همه مدل‌ها کمتر از 5 درصد بوده و بیانگر وجود خودهمبستگی سریالی در مدل‌ها می‌باشد. که این مشکل در تخمین نهایی مدل با اجرای دستور Auto Correlation رفع شده است.

نتیجه آزمون فرضیه اول

فرضیه اول بیان میدارد: سازوکارهای نظارتی بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیرگذار است.

جدول (9)- نتیجه آزمون فرضیه اول


متغیرها	نماد	ضرایب	خطای استاندارد	آماره z	سطح معناداری	هم‌خطی
سازوکارهای نظارتی مدیریت	AC	0.017-	0.002	7.21-	0.000	1.06
رشد شرکت	MTB	0.002-	0.001	2.33-	0.020	1.36
ریسک ورشکستگی	Z	0.012-	0.01005	1.27--	0.205	1.03
عمر شرکت	Age	0.015	0.009	1.61	0.106	1.08
بازده دارایی‌ها	ROA	0.0204	0.022	0.92	0.357	2.09
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO	0.006-	0.008	0.79-	0.432	1.15
اهرم مالی	Lev	0.017-	0.019	0.88-	0.379	1.70
رشد فروش	SaleGro	0.001-	0.002	0.49-	0.627	1.11
C		0.168	0.031	5.34	0.000	---
ضریب تعیین		0.2770
آماره والد		72.06
سطح معناداری		0.0000

نتایج جدول 9 نشان میدهد که سازوکارهای نظارتی با ضریب منفی و سطح معنیداری کمتر از 5 درصد تأثیر معکوس بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران دارد و فرضیه اول در سطح اطمینان 95 پذیرفته می‌شود. متغیر کنترلی رشد شرکت دارای سطح معناداری کمتر از 5 درصد و ضریب منفی است ازاین‌رو رابطه معکوس و معناداری با متغیر وابسته دارد. ضریب تعیین برابر با 27 درصد می‌باشد که نشان می‌دهد متغیرهای مستقل و کنترلی موجود در مدل توانسته‌اند 27 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح دهند. آماره والد برابر با 72.06 و سطح معناداری آن کمتر از 5 درصد می‌باشد ازاین‌رو می‌توان گفت که مدل برازش شده از اعتبار کافی برخوردار است. آزمون همخطی نشان میدهد عامل تورم واریانس در متغیرهای مدل وجود ندارد.

نتیجه آزمون فرضیه دوم

فرضیه دوم بیان میدارد: لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیرگذار است.

جدول (10)- نتیجه آزمون فرضیه دوم


متغیرها	نماد	ضرایب	خطای استاندارد	آماره z	سطح معناداری	هم‌خطی
لحن گزارشگری مالی	TON	0.087	0.023	3.72	0.000	1.04
رشد شرکت	MTB	0.0009-	0.001	0.81-	0.417	1.31
ریسک ورشکستگی	Z	0.014-	0.0102	1.42-	0.156	1.06
عمر شرکت	Age	0.017	0.009	1.82	0.068	1.08
بازده دارایی‌ها	ROA	0.017	0.023	0.76	0.445	2.08
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO	0.005-	0.008	0.60-	0.548	1.15
اهرم مالی	Lev	0.013-	0.0204	0.66-	0.511	1.70
رشد فروش	SaleGro	0.0006-	0.002	0.25-	0.804	1.10
C		0.0404	0.032	1.24	0.216	---
ضریب تعیین		0.2666
آماره والد		24.97
سطح معناداری		0.0016

نتایج جدول 10 نشان میدهد که لحن گزارشگری مالی با ضریب مثبت و سطح معنی‌داری کمتر از 5 درصد تأثیر مستقیم بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران دارد و فرضیه دوم در سطح اطمینان 95 پذیرفته می‌شود. ضریب تعیین برابر با 26 درصد می‌باشد که نشان می‌دهد متغیرهای مستقل و کنترلی موجود در مدل توانسته‌اند 26 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح دهند. آماره والد برابر با 24.97 و سطح معناداری آن کمتر از 5 درصد می‌باشد ازاین‌رو می‌توان گفت که مدل برازش شده از اعتبار کافی برخوردار است. آزمون هم خطی نشان میدهد عامل تورم واریانس در متغیرهای مدل وجود ندارد.

نتیجه آزمون فرضیه سوم

فرضیه سوم بیان میدارد: سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایه‌گذاران تأثیرگذار است.

جدول (11)- نتیجه آزمون فرضیه سوم


متغیرها	نماد	ضرایب	خطای استاندارد	آماره z	سطح معناداری	هم‌خطی
لحن گزارشگری مالی	TON	0.661	0.053	12.29	0.000	1.69
سازوکارهای نظارتی مدیریت	AC	0.119-	0.011	10.26-	0.000	4.32
لحن گزارشگری مالی* سازوکارهای نظارتی مدیریت	TON* AC	0.175-	0.014	11.87-	0.000	4.46
رشد شرکت	MTB	0.003-	0.0009	3.16-	0.002	1.35
ریسک ورشکستگی	Z	0.017-	0.006	2.68-	0.007	1.05
عمر شرکت	Age	0.0209	0.007	2.75	0.006	1.09
بازده دارایی‌ها	ROA	0.021	0.017	1.22	0.222	2.10
نسبت وجه نقد عملیاتی	CFO	0.006-	0.008	0.76-	0.446	1.16
اهرم مالی	Lev	0.019-	0.013	1.41-	0.158	1.71
رشد فروش	SaleGro	0.00002	0.002	0.01	0.994	1.11
C		0.363-	0.048	7.51-	0.000	---
ضریب تعیین		0.3363
آماره والد		94.96
سطح معناداری		0.0000

نتایج جدول 11 نشان میدهد که متغیر لحن گزارشگری مالی*سازوکارهای نظارتی با ضریب منفی و سطح معنیداری کمتر از 5 درصد تأثیر معکوس بر رفتار احساسی سرمایه‌گذاران دارد و فرضیه سوم در سطح اطمینان 95 درصد پذیرفته می‌شود. متغیر کنترلی عمر شرکت دارای ضریب مثبت و سطح معناداری کمتر از 5 درصد میباشد ازاین‌رو رابطه مستقیم و معناداری با متغیر وابسته دارد ولی متغیرهای کنترلی رشد شرکت و ریسک ورشکستگی دارای سطح معناداری کمتر از 5 درصد و ضریب منفی می‌یاشند ازاین‌رو رابطه معکوس و معناداری با متغیر وابسته دارند. ضریب تعیین برابر با 33 درصد می‌باشد که نشان می‌دهد متغیرهای مستقل و کنترلی موجود در مدل توانسته‌اند 33 درصد از تغییرات متغیر وابسته را توضیح دهند. آماره والد برابر با 94.96 و سطح معناداری آن کمتر از 5 درصد می‌باشد ازاین‌رو می‌توان گفت که مدل برازش شده از اعتبار کافی برخوردار است. آزمون هم خطی نشان می دهد عامل تورم واریانس در متغیرهای مدل وجود ندارد.

نتیجهگیری

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایهگذاران بوده است. قلمرو مکانی پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و قلمرو زمانی سالهای بین 1390 تا 1399 بوده است. فرضیه اول بیان میدارد که سازوکارهای نظارتی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است. هنگامی‌ که‌ انگیزههاي نمایندگی‌ وجود دارد، کلام استفاده شده در متنهاي توصیفی‌ میتواند خواننده را فریب‌ داده و بهصورت راهبردي و نه‌ براي اهداف اطلاعرسانی‌ استفاده شود. لحن‌ غیرعادي میتواند بهصورت فرصتطلبانهاي براي بهبود فهم‌ گزارشهاي مالی‌ و در نتیجه‌ گمراه کردن سرمایهگذاران با استفاده از کلمات مثبت‌ براي مخفی‌ کردن عملکرد ضعیف‌ شرکت‌ به‌ کار گرفته‌ شود. این‌ موضوع میتواند یک‌ وضعیت‌ دشوار ایجاد کند. با توجه به نتایج حاصل از فرضیه اول پژوهش مشاهده گردید که متغیر سازوکارهای نظارتی دارای ضریب منفی و سطح معناداری کمتر از پنج درصد می‌باشد و نشان میدهد که سازوکارهای نظارتی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است و این تأثیر به صورت معکوس است یعنی با افزایش سازوکارهای نظارتی شرکت، رفتار احساسی سرمایهگذاران کاهش مییابد. بدین معنی که با افزایش ساز و کار نظارتی، میزان نظارت و حاکمیت شرکتی بیشتر شده و در نتیجه موجبات کاهش رفتار احساسی سرمایهگذاران را در پی دارد. نتایج حاصل مطابق با نتیجه پژوهش کنگرلویی و همکاران (1398) است. فرضیه دوم بیان میدارد که لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است. با توجه به نتایج حاصل از فرضیه دوم پژوهش متغیر لحن گزارشگری مالی دارای ضریب مثبت و سطح معناداری کمتر از پنج درصد می‌باشد که نشان میدهد لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است و این تأثیر به صورت مستقیم است یعنی با افزایش لحن گزارشگری مالی، رفتار احساسی سرمایهگذاران کاهش مییابد. بدین معنی که وقتی مدیران از لحن خوشبینانه و کلمات مثبت در گزارشات خود استفاده میکنند این مسئله اعتماد و اطمینان بیشتر سرمایهگذاران را به دنبال داشته و با بیشتر شدن لحن خوشبینانه، رفتار احساسی سرمایهگذاران نیز بیشتر میشود. نتایج حاصل مطابق با نتیجه پژوهش شمسالدینی و همکاران (1396) است. فرضیه سوم بیان میدارد سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است. حاکمیت‌ شرکتی‌ به‌ عنوان مکانیزمی‌ براي کاهش‌ فرصت‌طلبی‌ مدیران عمل‌ می‌کند. شرکت‌هایی‌ که‌ حاکمیت‌ شرکتی‌ ضعیفی‌ دارند، نسبت‌ به‌ فرصت‌طلبی‌ مدیران آسیب‌پذیر هستند. اگر مکانیزمی‌ وجود داشته‌ باشد که‌ فرصت‌طلبی‌ مدیران را محدود کند، چنین‌ مکانیزمی‌ باید بتواند مانع‌ از مدیریت‌ ادراك آن دسته‌ از مدیرانی‌ شود که‌ از طریق‌ استفاده از واژههاي مثبت‌ در قالب‌ لحن‌ خوشبینانه‌، به‌ دستکاري و انحراف در ادراك استفادهکنندگان می‌پردازند. با توجه به نتایج حاصل از فرضیه سوم پژوهش متغیر حاصلضرب سازوکارهای نظارتی مدیریت و لحن گزارشگری مالی دارای ضریب منفی و سطح معناداری کمتر از پنج درصد می‌باشد که نشان میدهد سازوکار نظارتی مدیریت بر رابطه لحن گزارشگری و رفتار احساسی سرمایهگذاران تأثیرگذار است و این تأثیر به صورت معکوس است یعنی در شرکتهایی که سازوکارهای نظارتی مدیریت بسیار بالایی دارند، با افزایش لحن خوشبینانه گزارشگری مالی، رفتار احساسی سرمایهگذاران کاهش مییابد. بدین معنی که تعامل سازوکار نظارتی مدیریت و لحن خوشبینانه با افزایش آنها موجبات کاهش رفتار احساسی سرمایهگذاران را در پی دارد. نتایج حاصل مطابق با نتیجه پژوهش شمسالدینی و همکاران (1396) است. یک بحث اصلی در گزارشهای توضیحی حسابداری عدم تقارن اطلاعاتی است که بین کاربران آگاه و ناآگاه از اطلاعات حسابداری وجود دارد. افشای اطلاعات مالی با کیفیت بالا موجب کاهش عدم تقارن اطلاعاتی شده و ارتباط بین مدیران و ذینفعان را هموار میسازد. افشای بدبینانه گزارشهای مالی عدم تقارن اطلاعاتی را کاهش داده و منجر به محافظهکاری بالا میشود. بنابراین انجام چنین پژوهشهایی میزان موفقیت سازوکارهای نظارتی مدیریت را نشان داده و موجب جلب اعتماد عمومی به گزارشهای مالی میشود. نتایج حاصل از پژوهش حاضر میتواند به مدیران کمک کند تا بهترین رویکرد یا روش زبانشناسی را جهت ارائه شفافتر و صحیحتر گزارش های توضیحی خود به کار گیرند. همچنین در مجموع می توان بیان کرد که سازو کار نظارتی مطلوب مدیریت شرکت های بورسی میتواند تأثیر لحن گزارشگری مالی که میتواند موجب رفتار احساسی سرمایهگذران و در برخی مواقع موجب به خطر انداختن ثروت سهامداران بهدلیل تصمیمات مالی احساسی گردد را تعدیل کند. با توجه به نتایج پژوهش حاضر مبنی بر تأثیر لحن گزارشگری مالی بر رفتار احساسی سرمایهگذاران، به سرمایهگذاران و سهامداران پیشنهاد میشود در تصمیمات سرمایهگذاری خود لحن گزارشگری مالی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. به سازمان بورس اوراق بهادار پیشنهاد میشود که درخصوص پیادهسازی سازوکارهای نظارتی مدیریت مقررات سختگیرانهتری اتخاذ نماید تا از این طریق بتواند مدیریت ادارک استفادهکنندگان توسط مدیران از طریق لحن بهکار گرفته شده توسط آنان را هر چه بیشتر محدود نماید. به سیاستگذاران پیشنهاد میشود اقدام به تهیه لغتنامه فارسی در حوزه تحقیقات مالی نمایند تا بتواند به عنوان ابزاری استاندارد برای سنجش لحن گزارشگری مالی استفاده شود. لذا با توجه به ترجمه واژههای مورداستفاده در لحن و با عنایت به تفاوتهای زبانی در صورت وجود لغتنامه استاندارد به زبان فارسی، قابلیت اتکای ابزار پژوهش افزایش خواهد یافت.

منابع

افلاطونی، عباس. (1395). تجزیه‌وتحلیل آماری با eviews در تحقیقات حسابداری و مدیریت مالی، تهران، انتشارات ترمه.

امیری، سیدخسرو؛ رضایی، فرزین و خلعتبری لیماکی، عبدالصمد. (1399). تأثیر حاکمیت شرکتی بر رابطه بین ویژگیهای رفتاری مدیران و قابلیت مقایسه صورتهای مالی. دانش حسابرسی، 20(78)، 40-75.

اندرس، والتر. (1386). اقتصادسنجی سریهای زمانی با رویکرد کاربردی، ترجمه مهدی صادقی و سعید شوالپور، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، جلد 1، ص 253.

بزرگ اصل، موسی؛ مرفوع، محمد و ماهان‌نژاد، مهدی. (1400). تأثیر لحن گزارشگری مالی بر حق‌الزحمه حسابرسی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 18(72)، 79-107. doi: 10.22054/qjma.2021.57363.2211

بنیمهد، بهمن؛ عربی، مهدی و حسنپور، شیوا. (1395). اشتباهات رایج در پژوهش‌های تحربی حسابداری. دانش حسابداری مالی، 2(1)، 21-45.

پورکریم، محمد؛ جبارزاده کنگرلویی، سعید؛ بحری ثالث، جمال و قلاوندی، حسن. (1397). تأثیر مدیریت سود بر لحن گزارشگری مالی در نظام حسابداری ایران. تحقیقات حسابداری مالی، 10(3)، 21-44.

رستمیجاز، حمید؛ تاریوردی، یداله و یعقوبنژاد، احمد. (1398). تأثیر گرایش احساسی سرمایهگذاران و عوامل صرف ریسک بر ارزشیابی سهام. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 10(39)، 91-111.

رهنمای رودپشتی، فریدون و محسنی، عبدالرضا. (1397). مدیریت، مدیریت نوشتار و مدیریت سود. پژوهشهای تجربی در حسابداری، 8(4)، 21-52.

زنجیردار، مجید و لیتانی، مجتبی. (1397). تأثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران و میزان استقراض شرکت بر انحراف از سرمایه‌گذاری موردانتظار. دانش سرمایه‌گذاری، 7(27)، 57-39.

طوطیان اصفهانی، صدیقه؛ اسلامی مفیدآبادی، حسین و برخورداری، الهه. (1400). بررسی رابطه بین راهبردهای خود کنترلی، سواد مالی مدیران وکیفیت تصمیم‌گیری در مسائل مالی فرایند زنجیره تأمین (مورد مطالعه: شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران). مدیریت عملیات، 1(1)، 91-131.

عباسی، ابراهیم؛ وکیلی فرد، حمیدرضا و معروف، مرتضی. (1397). تأثیر اعتماد بیش از حد مدیریتی بر کیفیت گزارشگری مالی و محافظهکاری مشروط در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 7 (25)، 193-206.

غلامیمقدم، میرعلی و حصارزاده، فایزه. (1397). بررسی رابطه لحن گزارشگری مالی با عملکرد آتی شرکت و بازده بازار. دانش حسابداری مالی، 5(3)، 81-98.‎

فلاحپور، سعید و عبداللهی، غلامرضا. (1390). تعیین و اولویتبندی سوگیریهای رفتاری سرمایهگذاران در بورس اوراق بهادار تهران: رویکرد AHP فازی. مجله تحقیقات مالی، 13(31)، 99-120.

مهرآور، مهدی و کارگر، حامد. (1399). بررسی رابطه متقابل بین لحن گزارشگری و عملکرد مالی در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، هجدهمین همایش ملی حسابداری ایران، یزد.

مهربانپور، محمدرضا؛ جندقی قمی، محمد و زارعی اهور، علی. (1396). رابطه راهبردی شرکتی و مخارج تحقیق و توسعه شرکتهای دارویی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. حسابداری سلامت، 6(2)، 106-123.

میرزائی، سعیده؛ عبدلی، محمدرضا و کوشکی جهرمی، علیرضا. (1399). بررسی تأثیر لحن بدبینانه گزارشگری مالی بر گزارشگری مالی متهورانه: حفاظت از حقوق سهامداران. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 17(65)، 109-138. doi: 10.22054/qjma.2020.46568.2054

نیکو، هانیه؛ ابراهیمی، سیدکاظم و جلالی، فاطمه. (1399). گرایش احساسی سرمایهگذار، نوسانپذیری غیرسیستماتیک و قیمتگذاری نادرست سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. راهبرد مدیریت مالی، 8(28)، 65-85.

Areiqat, A. Y., Abu-Rumman, A., Al-Alani, Y. S., & Alhorani, A. (2019). Impact of behavioral finance on stock investment decisions applied study on a sample of investors at Amman stock exchange. Academy of Accounting and Financial Studies Journal, 23(2), 1-17.

Ataullah, A., Vivian. A., & Xu, B. (2018). Optimistic Disclosure Tone and Conservative Debt Policy. Journal of accounting, finance, business studies, 54(4), 445-484.

Balakrishnan, R., Qiu, X. Y., & Srinivasan, P. (2010). On the predictive ability of narrative disclosures Bias in the tone of forward-looking narratives. Accounting and Business Research, 40(4), 371-390.

Cao, M.M., Nguyen, N.T., & Tran, T.T. (2021). Behavioral factors on individual investors' decision making and investment performance: A survey from the Vietnam Stock Market. The Journal of Asian Finance, Economics, and Business, 8(3), 845-853.

Carlsson, S., & Lamti, R. (2015). Tone Management and Earnings Management. School of Business, Economics, and Law. Gothenburg University, Master Degree Project.

Chandani, A., Ratnalikar, V. A., Bhatia, A., & Mehta, M. (2020). An empirical study to analyze the human behavioral aspects on individual financial decisions based on the Indian context. Materials Today: Proceedings.

Dănescu, T., Spătăcean, I. O., Popa, M. A., & Sîrbu, C. G. (2021). The Impact of Corporate Governance Mechanism over Financial Performance: Evidence from Romania. Sustainability, 13(19), 10494.

Dias, A. P. G. S., & Manawaduge, A. S. P. G. (2021). The Impact of Corporate Governance Mechanism on Intellectual Capital Disclosure: Evidence From Non-Financial Listed Companies In Sri Lanka. Accounting Panorama, 4, 41.

Fama, E. F., & Jensen, M. C. (1983). Separation of ownership and control. Journal of Law and Economics, 26(2), 301-325.

Garcia O., Beatriz, G., Cristina, S., & Guillamon, E. (2018). Optimistic Disclosure Tone and CEO Career Concerns. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3160100.

Napitupulu, I. H. (2015). Antecedence of user satisfaction in management accounting information systems quality: User involvement and user competency (survey of Indonesia manufacture company managers). International Journal of Applied Business and Economic Research, 13(2), 561–577.

Ochoa, E. P. T. (2020). Corporate Governance in the Organization for Economic Cooperation and Development (OECD) and Its Influence on the Code of Good Corporate Governance for Peruvian Corporations. Journal of Applied Business and Economics, 22(1).

Odoemelam, N., & Okafor, R. G. (2018). The influence of corporate governance on environmental disclosure of listed non-financial firms in Nigeria. Indonesian Journal of Sustainability Accounting and Management, 2(1), 25-49.

Sattar, M. A., Toseef, M., & Sattar, M. F. (2020). Behavioral finance biases in investment decision-making. International Journal of Accounting, Finance and Risk Management, 5(2), 69.

Shafayat, H. (2019). CEO Overconfidence and Tone of Annual Report. Thesis of masters. The University of Saskatchewan.

Tan, H., Wang, E., & Zhou, B. (2014). When the Use of Positive Language Backfires: The Joint Effect on Tone, Readability, and Investor Sophistication on Earnings Judgments. Journal of Accounting Research, 52 (1), 273-302.

Vitolla, F., Raimo, N., & Rubino, M. (2020). The determinants of corporate governance disclosure level in the integrated reporting context. In 8th OFEL (Organizational, Financial, Ethical and Legal Issues) conference on Governance, Management and Entrepreneurship, “From corporations to social entrepreneurs: exploring the different faces of social innovation”, April 17-18 2020, Dubrovnik, Croatia (pp. 47-58). Zagreb: Governance Research and Development Centre (CIRU).

Zhang, R., Xian, X., & Fang, H. (2019). The early‐warning system of stock market crises with investor sentiment: Evidence from China. International Journal of Finance & Economics, 24(1), 361-369.

[1] . استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. kamranrad@pnu.ac.ir

[2] . استادیار گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. (نویسنده مسئول) vaghfi@pnu.ac.ir

[3] . کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. zheydarian1988@yahoo.com

[4] . کارشناس ارشد گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. fatemeh.gholami.kh@gmail.com

[5] Fama & Jensen

[6] Ochoa

[7] Vitolla

[8] Dănescu

[9] Napitupulu

[10] Dias & Manawaduge

[11] Odoemelam & Okafor

[12] Zhang

[13] Balakrishnan

[14] Carlsson

[15] Tan

[16] Cao

[17] Chandani

[18] Sattar

[19] Areiqat

[20] Shafayat

[21] Garcia

[22] Ataullah

[23] Dicky Fuller

[24] Philips Pron

[25] pool

اشتراک گذاری

آدرس مقاله

بررسی تأثیر سازوکارهای نظارتی مدیریت شرکت¬های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر رابطه لحن گزارشگری مالی و رفتار احساسی سرمایه¬گذاران

رایمگ

پیوندهای سایت

مراکز مرتبط

پشتیبانی

صفحات رسمی