بررسی تاثیر ویژگی های دانش بر نوآوری سبز با نقش میانجی استراتژی های مدیریت دانش (شرکت های فعال در شهرک های صنعتی خرم آباد)
محورهای موضوعی : عمومى
امیر غفوریان شاگردی
1
,
سید نجم الدین موسوی
2
,
علی شریعت نژاد
3
1 - استادیار، گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری، دانشگاه بین المللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران
2 - دانشیار گروه مدیریت، دانشکده اقتصاد و علوم اداری، دانشگاه لرستان
3 - استادیار، گروه مدیریت، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
این پژوهش ازنظر روش و ماهیت، ازجمله تحقیقات توصیفی- همبستگی و ازنظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر مدیران واحدهای صنعتی فعال در شهرکهای صنعتی شهرستان خرمآباد را شامل میشود که حجم آنها 160 نفر که بر اساس جدول مورگان 112 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدندکه با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و قرعه کشی، پرسشنامه، بین مدیران شاغل در این واحدها توزیع گردید. برای سنجش متغیر ویژگی های دانش، از پرسشنامه ترزا و همکاران (2006) که شامل سه بعد پیچیدگی، پارندی بودن و صریح بودن، برای سنجش نوآوری سبز از پرسشنامه سوبرامانیام ویوندت (2005) که شامل چهار بعد عملکرد نوآوری مدیریتی سبز، نوآوری فرایند سبز، نوآوری محصول سبز و نوآوری فناورانه سبز و برای سنجش متغیر استراتژی های مدیریت دانش پرسشنامه ای نیکلاس و همکاران (2011) که شامل 8 سوال و دو بعد کد و شخصی سازی است، استفاده گردید. جهت تحلیل دادهها و آزمون فرضیههای تحقیق از روش مدل یابی معادلات ساختاری با کمک نرمافزار پی ال اس استفاده‌شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که ویژگی های دانش اثر مثبت و معنیداری بر نوآوری سبز و استراتژی های مدیریت دانش داشته و همچنین استراتژی های مدیریت دانش هم به صورت مستقیم و هم به صورت میانجی اثر مثبتی و معنی داری بر نوآوری سبز دارد.
This research is applied in terms of method and includes descriptive-correlation research. The statistical population of the present study is the managers of industrial units in industrial states in Khorramabad city. The statistical population are 160 people who based on the Morgan table, 112 manager were selected as sample size. Using a simple random sampling questionnaire was distributed. To measure the variable of knowledge properties, Teresa et al. (2006) questionnaire, which includes three dimensions of complexity, parity and explicit, was used. to measure green innovation from the Subaramanium Vivend (2005) questionnaire, which included four dimensions of greenhouse business innovation, green process innovation , Green Product Innovation and Green Technology Innovation were used, and Nicolas et al. (2011) questionnaire, which includes 8 questions, were used to measure the variable of knowledge management strategies. To analyze the data and test the research hypotheses, Structural Equation Modeling Method has been used with the help of PLS software. The results of the research show that knowledge properties have a positive and significant effect on green innovation and knowledge management strategies, and that knowledge management strategies have a positive and significant effect on green innovation.
بررسی تاثیر ویژگیهای بر نوآوری سبز با نقش میانجی استراتژیهای مدیریت دانش (شرکتهای فعال در شهرکهای صنعتی خرمآباد)
*امیر غفوریانشاگردی ** سیدنجمالدین موسوی *** علی شریعتنژاد
*استادیار، گروه حسابداری، دانشکده علوم اداری، دانشگاه بینالمللی امام رضا (ع)، مشهد، ایران ghafourian@imamreza.ac.ir
** دانشیار،گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران mousavi.na@lu.ac.ir
** استادیار گروه مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران shariat.al@lu.ac.ir
تاریخ دریافت: 06/05/1400 تاریخ پذیرش: 15/04/1401
صص: 59- 70
چکیده
این پژوهش ازنظر روش و ماهیت، ازجمله تحقیقات توصیفی- همبستگی و ازنظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری پژوهش حاضر مدیران واحدهای صنعتی فعال در شهرکهای صنعتی شهرستان خرمآباد را شامل میشود که حجم آنها 160 نفر که بر اساس جدول مورگان 112 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدندکه با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و قرعه کشی، پرسشنامه، بین مدیران شاغل در این واحدها توزیع گردید. برای سنجش متغیر ویژگیهای دانش، از پرسشنامه ترزا و همکاران (2006) که شامل سه بعد پیچیدگی، پارندی بودن و صریح بودن، برای سنجش نوآوری سبز از پرسشنامه سوبرامانیام ویوندت (2005) که شامل چهار بعد عملکرد نوآوری مدیریتی سبز، نوآوری فرایند سبز، نوآوری محصول سبز و نوآوری فناورانه سبز و برای سنجش متغیر استراتژیهای مدیریت دانش پرسشنامهای نیکلاس و همکاران (2011) که شامل 8 سوال و دو بعد کد و شخصیسازی است، استفاده گردید. جهت تحلیل دادهها و آزمون فرضیههای تحقیق از روش مدل یابی معادلات ساختاری با کمک نرمافزار پیالاس استفاده‌شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان میدهد که ویژگیهای دانش اثر مثبت و معنیداری بر نوآوری سبز و استراتژیهای مدیریت دانش داشته و همچنین استراتژیهای مدیریت دانش هم به صورت مستقیم و هم به صورت میانجی اثر مثبتی و معنیداری بر نوآوری سبز دارد.
واژههای کلیدی: دانش، نوآوری سبز، استراتژیهای مدیریت دانش.
نوع مقاله: ترویجی
1- مقدمه
امروزه با پیچیدگی رقابت، نوآوری به عنوان یکی از
مزیتهای اصلی برای حمایت شرکتها محسوب میشود. همهی سازمانها برای بقا نیازمند ایدههای نو و بدیع هستند. ظهور نوآوری نه تنها سازمانها را قادر میسازد نسبت به رقبا مزیت رقابتی بدست آورند بلکه ابزار سودمندی را برای ارتقای عملکرد سازمان ارائه میکند [4]. نـوآوری در فضـای تکـنولـوژی حاضـر برای ســازمـانهـا
نویسنده عهدهدار مکاتبات: سیدنجمالدین موسوی Mousavi.na@lu.ac.ir |
2- مبانی نظری و پیشینه
2-1 - نوآوری سبز
پس از انتشار گزارش برانت لند6 در سال 1987 و متعاقب آن برگزاري اجلاس زمين در ريودوژانيرو در سال 1992، توجه كشورها و سازمان ها به مقولة توسعة پايدار و حفظ منابع محدود كرة زمين معطوف شد. لذا مفهوم نوآوري در سازمانها سمت و سوي دوستدار محيط زيست به خود گرفت. اين امر نه تنها به دليل مجازاتهاي دولتي انجام شد، بلكه براي حفظ مزيت رقابتي، كنترل هزينهها و افزايش وجهه و اعتبار سازمانها صورت گرفت [18]7. پورتر و وندر لينده8 در سال 1995 يكي از اولين تعاريف را براي نوآوري سبز ارائه دادند. آنها نوآوري سبز را به منزلة طراحي محصولات و خدمات و بازاريابي و فروش آنها به گونهاي كه با محيط زيست سازگار باشد، تعريف كردند. فاسلر و جيمز9 نوآوري سبز را به صورت توليد و ارائة محصولات جديد همراه با كاهش اثرات و پيامدهاي زيست محيطي تعريف كردند. كمپ و آرندل 10نوآوري سبز را فرايندها، تجهيزات، محصولات و سيستمهاي مديريتي توصيف كردندكه پيامدها زیان بار زيست محيطي را کاهش میدهد [2].
با توجه به نظر کمپ و پیرسون11 (2007) نوآوری سبز
میتواند فرآیندی جدید برای تولید محصول یا ارائه خدمت، یک روش یا سیاست جدید مدیریتی و یا راهکاری جدید برای کسب و کار باشدکه کاهش خطرات زیست محیطی، آلودگی و تأثیرات منفی مصرف انرژی )مانند آب، برق،گاز و نفت و... ) را در پی دارد [13]12. چن13 (2006) نوآوری سبز را به عنوان نوآوری نرمافزاری یا
سختافزاری در فناوری تعریف میکند که وابسته به محصولات یا فرآیندهای سبز مانند صرفهجویی در مصرف انرژی، بازیافت ضایعات، طراحی محصول سبز و یا مدیریت زیستمحیطی سازمان است [10]. براساس نظر تسنگ و همکاران14 (2013) نوآوری سبز شامل چهار بعد میباشد که در زیر به آنها اشاره شده است.
2-1-1- نوآوری مدیریتی سبز
نوآوری مدیریتی سبز، به توانایی سازمان در توسعه و
پیادهسازی پروژههای سبز مانند مدیریت زنجیرة تأمین سبز و سیستمهای مدیریت زیست محیطی اشاره دارد. سازمان را برای دستیابی نوآوری مدیریت سبز میتوانند اقداماتی مانند پیادهسازی موفق سری استانداردهای ایزو 14000 صرفهجویی در مصرف منابع، جلوگیری از انتشار مواد مضر در محیط زیست، برگزاری سمینارهایی درراستای آموزش و ارتقای آگاهی ذینفعان را انجام دهد[33].
2-1-2- نوآوری محصول سبز
نوآوری محصول سبز به معنای بهبود کیفیت و تنوع محصول همزمان با توجه به ملاحظات زیست محیطی است [33]. کمیسیون اتحادیهی اروپا (2001) نوآوری محصول سبز را به عنوان طراحی و توسعۀ محصولاتی تعریف میکند که تأثیرات منفی و ریسک زیست محیطی محصول را کاهش میدهد، منابع کمتری جهت تولید محصول مصرف میشود و در مرحلۀ کنارگذاری محصول از تولید پسماند جلوگیری میشود .به بیان سادهتر نوآوری سبز در چرخۀ عمر محصول عبارت است از اصلاح طراحی محصول به منظور کاهش اثرات منفی زیست محیطی آن نتایج پژوهشها نشان
میدهند که امروزه در کسب و کارها توجه به نوآوری محصول سبز به طورقابل ملاحظهای افزایش یافته است [10].
2-1-3- نوآوری فرآیند سبز
نوآوری فرآیند به معنای بهبود فرآیندهای موجود و توسعۀ فرآیندهای جدید با هدف کاهش عدم قطعیت و افزایش بهرهوری و بازده فرآیندهای درون سازمانی تعریف شده است .استفاده از دانش سبز برای پیشبرد و هدایت نوآوری در فرآیندهای سازمانی را نوآوری فرآیند سبز مینامند که
میتواند منجر به افزایش و بهبود کارایی زیست محیطی سازمان شود [27]15. برای نوآوری فرآیند سبز مدیران
میتوانند علاوه بر ارزیابی و بهبود فرآیندهایی از قبیل بازیافت، استفادة مجدد و تولید دوبارة مواداولیه، از راهکارهایی که منجر به کاهش مصرف انرژی و آلودگی های زیست محیطی در حین تولید، استفاده و کنارگذاری محصول میشود، استفاده نمایند[28]16 و [31].
2-1-4- نوآوری فناورانهی سبز
نوآوری فناورانۀ سبز، شامل سرمایهگذاری در تهیۀ تجهیزات و ماشینآلات سبز و به کارگیری فناوریهای پیشرفتۀ سبز در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش آلایندگی محیطی است. هم چنین توسعۀ راهکارهای نوین به منظور نگهداری از کالاها، صرفهجویی در مصرف مواد و مدیریت مدارک و اسناد، نیز درمقولۀ نوآوری فناورانۀ سبز قرار
میگیرند[32]. اساسأ نوآوری فناورانهی سبز، فرآیند تولید دانش فنی با هدف کاهش پیامدهای منفی زیست محیطی است [21]17 به نقل از [10].
2-2- استراتژیهای مدیریت دانش
از اواخر قرن گذشته تا به امروز، بحث مدیریت داراییهای نامشهود سازمان به عنوان بخشی از منابع حیاتی سازمان بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از بین این داراییها، دانش بیشترین توجه را به خود معطوف ساخته است و به عنوان مهمترین دارایی نامشهود سازمان مورد تاکید قرار گرفته است. اکنون بحث مدیریت دانش به یکی از موضوعات اصلی در تحقیقات مدیریت در سراسر دنیا تبدیل شده است [34]18. در عصر حاضر مدیریت دانش به عنوان ابزار کلیدی برای مدیریت کردن اطلاعات و ابزاری استراتژیک برای مدیریت و راهی موثر برای کسب مزیت رقابتی پایدار میدانند[6]. استراتژی مدیریت دانش به عنوان یکی از فاکتورهای اساسی موفقیت برنامههای مدیریت دانش میباشد. با این حال استراتژی مدیریت دانش با چالشهایی مواجه میباشد که این چالشها مشابه چالشهای استراتژی سازمان میباشند. سازمانها باید به صورت راهبردی منابع و قابلیتهای دانشی خود را ارزیابی کرده و برای برطرف کردن شکافها از استراتژی مناسبی بهره بگیرند. با توجه به افزایش توجه به استراتژیهای مدیریت دانش، سازمانها باید به طور موثر به شناسایی اهمیت چشمانداز احتمالی در فعالیت خود بپردازند [5]. سازمانها برای بهره بردن کامل از مزایایی که از استراتژی مدیریت دانش فراهم میکنند، باید به فاکتورهای داخلی و خارجی در استراتژیهای مدیریت دانش خود توجه لازم و کافی را داشته باشند [23]19. [20]20 اقدامات مدیریت دانش را در چندین صنعت مورد مطالعه قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که آنها از دو استراتژی کدگذاری و
شخصیسازی دانش استفاده می نمایند. در این تحقیق بر استراتژی مدیریت دانش ارائه شده به وسیلهی [20] تمرکز دارد زیرا اولاً کار آنها در زمینه مدیریت دانش به خوبی شناخته و پذیرفته شده است و برای مطالعات دیگر استفاده می شود ثانیاً شامل بخش هایی قابل توجهی از طبقهبندی بر اساس انسانگرا21 در مقابل سیستمگرا22 است. ثالثاً مفاهیم شخصیسازی و تدوین دانش به راحتی توسط دانشگاهیان و کارورزان درک میشود [17]23 تاثیر هر یک استراتژیهای مدیریت دانش (کدگذاری و شخصیسازی24) بر روی عملکرد سازمان متفاوت است بعضی از مطالعات نشان میکنند که استراتژی شخصیسازی بر مدیریت دانش ضمنی25 تاکید میکند که ممکن است قادر باشد مزایای رقابتی بیش تری نسبت به استراتژی کدگذاری بدست آورد اما بعضی تحقیقات نشان میدهد که تاثیر استراتژی مدیریت دانش آشکار26 بر عملکرد سازمانی بیشتر از مدیریت دانش ضمنی است [22]27. به طور کلی با تجمیع نظرات فوق میتوان گفت که هر دو نوع استراتژی باعث بهبود عملکرد سازمان گردد [26].28
2-2-1- ویژگیهای دانش
ابعاد مختلفی برای توصیف ویژگیها دانش در نظر گرفته شده است. پولانی29 (1962) دانش را به دو دسته دانش صریح و دانش ضمنی تقسیم میکند [30]30. [25]31 ویژگیهای دانش را پیچیدگی و ضمنی بودن بیان میکند. پیچیدگی به عنوان افزایش دشواری در درک اینکه چگونه یک سازمان عمل میکند یا سطح دانش فنی مورد نیاز برای محصولات سازمان بالا میباشد. ضمنی بودن دانش اشاره به دانشی دارد که در ذهن افراد و تجارب افراد نهفته است و رسمی کردن و انتقال آن به دیگران دشوار است. [30] ویژگیهای دانش را صریح بودن، پیچیدگی و پارندی بودن (ماژولار بودن) بیان میکنند که در جدول زیربه صورت خلاصه بررسی شدهاند:
جدول 1. ویژگیهای دانش (ترزا و همکاران ،2006)
ویژگی دانش | اشاره دارد به: |
پیچیدگی | · دانش تولید محصولات سازمان پیچیده است. · سطح دانش فنی مورد نیاز برای محصولات سازمان بالا می باشد. · عناصر و اجزای محصولات سازمان شامل بخشهای به هم مرتبط بسیاری می باشد. |
پارندی بودن (ماژولار بودن) | · محصولات شرکت به صورت واحدهای قابل تنظیم طراحی شدهاند. · اعضای تیم تولید شرکت قابلیت هماهنگ بودن با تیم های دیگر را دارند. · در سراسر بخشهای عملیاتی دستور العملهای کاری استاندارد شده مورد استفاده قرار میگیرد. |
صریح بودن (آشکار بودن ) | · رسمی بودن دانش محصولات سازمان بالا است. · استانداردسازی شیوهها و دستور العملها تولید بالاست است. · صریح (آشکار ) بودن دانش محصول سازمان بالا میباشد. |
[5] در تحقیقی با عنوان بررسی تأثیر راهبردهای کدگذاری و شخصیسازی دانش بر نوآوری و عملكرد ادارات ستادی شرکت ملی مناطق نفت خيز جنوب به این نتیجه که استراتژیهای مدیریت دانش (استراتژی کدگذاری و شخصیسازی دانش) بر نوآوری و عملکرد سازمانی تاثیر مثبت و معنیداری دارد. همچنین اثر میانجیگری متغیر نوآوری سازمانی در تبیین تاثیر راهبردهای مدیریت دانش بر عملکرد سازمانی در ادارات ستادی شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب میباشد. [8] در تحقیقی با عنوان بررسی تأثیر قابلیتهای فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری با اثر میانجی فرایند نوآوری در سازمانها با فناوری پیشرفته به این نتیجه رسیدند که قابلیتهای فرایندی مدیریت دانش بر فرایند نوآوری و عملکرد نوآوری تاثیر مثبت و معنیداری دارد. [7] در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد سازمانی (مطالعه موردی مراکز بهداشی درمانی شمال فارس) به این نتیجه رسیدند که شخصیسازی و کدگذاری دانش تاثیر مثبتی بر نوآوری و عملکرد سازمانی دارد و همچنین این متغیرها از طریق نوآوری بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبتی میگذارند و بین نوآوری و عملکرد سازمانی نیز رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. [11] در تحقیقی با عنوان تأثیر مدیریت دانش استراتژیک برنوآوري و عملکرد
شرکتهاي کارگزاري بورس اوراق بهادار تهران به این نتیجه رسیدند که استراتژيهاي مدیریت دانش مدون
میتوانند بر روي عملکرد شرکتهاي کارگزاري بورس اوراق بهادار تهران به طورمستقیم و غیرمستقیم (از طریق افزایش توانایی نوآوري) اثر بگذارد. لیکن مدیریت دانش شخصی اثر چندانی بر روي نوآوري وعملکرد شرکتهاي کارگزاري ندارد. با توجه به تأثیر مثبت مدیریت دانش مدون بر نوآوري و عملکرد شرکتهاي کارگزاري نتیجه این تحقیق میتواند به مدیران و دانشگاهیان در طراحی
برنامههاي استراتژیک مدیریت دانش جهت دستیابی به نوآوري بالاتر، اثربخشی، کارایی و سودآوري بیشتر کمک کند. [12] در تحقیقی تحت عنوان بررسی میزان تاثیر مدیریت دانش بر نوآوری (در میان مدیران و کارکنان شرکتهای فناور مستقر در پارک علم و فناوری دانشگاه ارومیه) که یافتههای پژوهش نشاندهندهی وجود رابطه معناداری بین مدیریت دانش و نوآوری میباشد. [1] پژوهشی تحت عنوان تأثیر استراتژيهاي مدیریت دانش بر نوآوري و عملکرد سازمانی در سازمان جهاد کشاورزي استان چهارمحال و بختیاري انجام داده است. براساس پژوهش مذکور استراتژيهاي مدیریت دانش (مستندسازي و شخصیسازي) به شکل مستقیم و همچنین غیرمستقیم و از طریق متغیر میانجی نوآوري سازمانی بر عملکرد سازمانی تأثیر مثبت داشتند. [15]32 پژوهشی با عنوان مدیریت دانش استراتژیک :نوآوري و عملکرد سازمانی 310 شرکت اسپانیایی را مورد مطالعه قرار دادهاند. براساس این پژوهش دو استراتژي مدیریت دانش (مدون و شخصی)
میتوانند بر روي عملکرد سازمان به طور مستقیم و غیرمستقیم (از طریق افزایش توانایی نوآوري) اثر بگذارد. [3] در تحقیقی با عنوان بررسی تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد سازمانی درشهرداری تهران به این نتیجه رسیدند که نتایج تحقیق نشان میدهد که شخصیسازی دانش وکدگذاری دانش تاثیر مثبتی بر نوآوری و عملکرد سازمانی دارد و همچنین این متغیرها از طریق نوآوری بر عملکرد سازمانی تاثیر مثبتی میگذارند و بین نوآوری و عملکرد سازمانی نیز رابطه مثبت و معنیداری در شهرداری تهران وجود دارد. [30] در تحقیقی با عنوان مدل اقتضایی قابلیتهای مدیریت دانش و نوآوری به این نتیجه رسیدند که قابلیتهای مدیریت دانش، ویژگیهای دانش و یادگیری سازمانی بر نوآوری سازمان تاثیر مثبت و معنیداری دارد. [34] در تحقیقی به بررسی تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر عملکرد شرکت پرداخت و به این نتیجه رسید که استراتژیهای کدگذاری و
شخصیسازی تاثیر مثبت و معنیداری بر عملکرد سازمان دارند.
3- الگوی مفهومی پژوهش
شکل1. مدل مفهومی تحقیق
با توجه به مدل مفهومی تحقیق، فرضیهها به صورت زیر تدوین شدند:
H1: ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنیدار دارد.
H2: ویژگیهای دانش بر استراتژیهای مدیریت دانش تاثیر مثبت و معنیدار دارد.
H3: استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنیدار دارد.
H4: استراتژیهای مدیریت دانش نقش متغیر میانجی در تاثیر ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز دارد.
4- روششناسی پژوهش
این پژوهش ازنظر روش و ماهیت، ازجمله تحقیقات توصیفی- همبستگی و ازنظر هدف، کاربردی میباشد. برای گردآوری اطلاعات در زمینه مبانی نظری و ادبیات موضوع از روش کتابخانهای و برای جمعآوری دادهها از روش میدانی به کمک پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شرکتهای فعال در شهرکهای صنعتی خرمآباد میباشند. برای جمعآوری اطلاعات پرسشنامه تحقیق بین مدیران واحدهای صنعتی فعال در شهرکهای صنعتی شهرستان خرمآباد که حجم آنها 160 نفر که بر اساس جدول مورگان 112 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند پخش و جمعآور شد. روش نمونه‌گیری در این تحقیق تصادفی ساده و قرعهکشی میباشد. برای جمعآوری اطلاعات، از پرسشنامههای استاندارد استفاده شده است. در رابطه با سنجش متغیر ویژگیهای دانش، از پرسشنامه [30] استفاده شده است. این پرسشنامه دارای 20 سؤال است که شامل سه بعد پیچیدگی، پارندی بودن و صریح بودن میباشد، برای سنجش نوآوری سبز از پرسشنامه [29]33 که شامل 12 سوال که شامل چهار بعد عملکرد نوآوری مدیریتی سبز، نوآوری فرایند سبز، نوآوری محصول سبز و نوآوری فناورانه سبز میباشد و برای سنجش متغیر استراتژیهای مدیریت دانش پرسشنامهای [26] که شامل 8 سوال و دو بعد کد و شخصیسازی است، استفاده گردید. برای آزمون پایایی پرسشنامه از شیوه آلفای کرونباخ استفاده شده است که ضریب پایایی برای متغیرهای بالاتر از 70/0 میباشد. برای بررسی و آزمون مدل از روش مدلسازی معادلات ساختاری و نرمافزار پیالاس استفاده میشود. این تکنیک امکان بررسی روابط متغیرهای پنهان و سنجه‌ها (متغیرهای قابل‌مشاهده) را به‌صورت همزمان فراهم میسازد همچنین این تکنیک دارای قدرت پیش‌بینی مناسب است و زمانی که تعداد زیادی سازهها و یا شاخص‌ها در مدل وجود داشته باشد، میتوانند به‌خوبی مدل برازش کند. در این روش، برازش مدل پژوهش در سه بخش مدل اندازهگیری، مدل ساختاری و مدل کلی با توجه به شاخص‌های مختص به خود، ارزیابی می‌گردد. محققین دلایل متعددی را برای استفاده از روش پی ال اس ذکر نموده‌اند. مهمترین دلیل، برتری این روش برای نمونه‌های کوچک ذکرشده است. دلیل بعدی داده‌های غیر نرمال است که محققین و پژوهشگران در برخی پژوهشها با آن سروکار دارند. حجم نمونه اندک بهترین دلیل استفاده از پی ال اس است. نسل اول این تکنیک معادلات ساختاری که با نرم‌افزارهایی مانند لیزرل، آموس و ایکیواس اجرا می‌شدند، نیاز به تعداد نمونه زیاد دارند درحالی‌که روش پیالاس توان اجرای مدل با تعداد نمونه خیلی کم را دارا هست.
5- یافتههای پژوهش
در این پژوهش ابتدا به بررسی متغیرهای جمعیت شناختی تحقیق پرداخته شده است که نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات به‌دست آمده از نمونه آماری پژوهش نشان میدهد اکثر پاسخگویان دارای جنسیت مرد بوده و دارای سن بین 50-45 سال و نیز بیشتر پاسخگویان دارای تحصیلات مقطع کارشناسی بودند.
5-1- برازش مدل اندازهگیری
قبل از آزمون فرضیهها ، ابتدا به بررسی برازش مدلهای اندازهگیری با استفاده از معیار پایایی شاخص (ضرایب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی (CR)، روایی همگرا پرداخته میشود. ابتدا بار عاملی سؤالات یا آیتم ها موردبررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که بار عاملی تمامی سؤالات، بیشتر از 4/0 است که نشان از مناسب بودن این معیار دارد. سایر نتایج مربوط به ضرایب آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و روایی همگرا در جدول شماره 2 ارائه‌شده است.
جدول 2. برازش مدلهای اندازهگیری
متغیر | آلفایکرونباخ | پایایی ترکیبی(CR) | AVE |
ویژگی های دانش | 874/0 | 865/0 | 798/0 |
استراتژی های مدیریت دانش | 831/0 | 842/0 | 765/0 |
نوآوری سبز | 796/0 | 812/0 | 783/0 |
منبع: یافته های پژوهش
5-2- بررسی روایی واگرا
[21]34 براي بررسي روايي واگرا، مقايسـهي جـذر AVE هـر سـازه بـا مقادير ضرايب همبستگي بين سازهها را پيشنهاد كردهاند. معيــار فورنل- لاكر ادعا ميكند كه يك متغير بايد در مقايسـه با معرفهاي ساير متغيرهاي مكنون، پراكندگي بيشتري را در بين معرفهاي خودش داشته باشد. بنابراين از نظـر آماري،AVE هر متغير مكنـون بايـد بيشـتر از بـالاترين توان دوم همبستگي آن متغيربا سـاير متغيرهـاي مكنـون باشد [21]. بـراي كـاهش محاسـبات مـيتـوان از روش معـادل يعنـي مقايسـه جـذر AVE بـا همبستگيها بهره برد. طبق جدول 3، بـر اسـاس نتـايج بـه دست آمده از همبستگيهـا و جـذر AVE كـه بـر روي قطر اين جدول قرار داده شده مـيتـوان روايـي واگرای سازههاي انعكاسي مـدل را ازنظـر معيـار فورنـل- لاكـر نتیجه گرفت.
جدول 3. ماتریس همبستگی و بررسی روایی واگرا
| ویژگی های دانش | استراتژی های مدیریت دانش | نوآوری سبز |
ویژگی های دانش | 893308/0 |
|
|
استراتژی های مدیریت دانش | 0/657842 | 0/911592 |
|
نوآوری سبز | 0/524785 | 0/568741 | 0/892188 |
منبع: یافته های پژوهش
5-3- بررسی مدل مفهومی تحقیق و آزمون فرضیهها
شکل2. مدل ترسیم شده همرا با مقادیر آماره T برای فرضیههای تحقیق
شکل3. مدل ترسیم‌شده همراه با مقادیر P-value و ضرایب استاندارد فرضیههای تحقیق
5-4- برازش کلی مدل
شاخص GOF در مدل PLS راه‌حلی برای بررسی برازش کلی مدل بوده و بین صفر تا یک قرار دارد و مقادیر نزدیک به یک نشانگر کیفیت مناسب مدل هستند. این شاخص توانایی پیش‌بینی کلی مدل را بررسی میکند و اینکه آیا مدل آزمایش‌شده در پیش‌بینی متغیرهای مکنون درون‌زا موفق بوده است یا خیر. برای بررسی برازش مدل کلی از معیار GOF استفاده میشود که GOF= 0.1 میزان کم، GOF= 0.25 مقدار متوسط و مقدار بزرگ GOF= 0.36 برای سنجش اعتبار مدلهای PLS به کار می‌رود[17]35.
نتايج برازش كلي مدل در جدول 4 ارائه‌شده است. اين معيار از طريق فرمول زير محاسبه میشود:
GOF= sqrt (Avg (Gommunalities) × Avg (R2))
با توجه به مقدار بدست آمده برای GOF به میزان 624/0 برازش بسیار مناسب مدل کلی تایید میشود. علاوه بر این با توجه به جدول بالا ضرایب 
معیاری برای بررسی برازش مدل ساختاری محسوب میشوند. ضرایب مربوط به متغیرهای پنهان درونزای (وابسته) مدل است که با توجه به نتایج به دست آمده، مقادیر مطلوب است. خلاصه نتایج مربوط به آزمون فرضیهها در جدول 5 ارائه شده است.
جدول4.شاخصهاي كلي برازش مدل
متغیر پنهان | Communalities |
|
ویژگیهای دانش | 753/0 | - |
استراتژیهای مدیریت دانش | 732/0 | 523/0 |
نوآوری سبز | 698/0 | 541/0 |
میانگین | 727/0 | 536/0 |
GOF | 624/0 | |
منبع: یافته های پژوهش
نتایج مدلسازی معادلات ساختاری با استفاده از نرمافزار Smart PLS نشان داد که در سطح اطمینان 95 درصد فرضیههای اول، دوم و سوم تحقیق تایید میشوند.
جدول 5. آزمون فرضیات
فرضیه | ضریب مسیر | آمارهT | سطح معناداری | نتیجه آزمون |
H1: ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنی دار دارد. | 862/0 | 304/15 | 000/0 | تایید فرضیه |
H2: ویژگیهای دانش بر استراتژیهای مدیریت دانش تاثیر مثبت و معنی دار دارد. | 927/0 | 263/71 | 000/0 | تایید فرضیه |
H3: استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنی دار دارد. | 776/0 | 129/21 | 000/0 | تایید فرضیه |
فرضیهH4: استراتژیهای مدیریت دانش نقش متغیر میانجی در تاثیر ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز دارد.
یک متغیر، زمانی یک میانجی در نظر گرفته میشود که تا حدی تاثیر متغیر مستقل (IV) بر متغیر وابسته (DV) را تحت تاثیر قرار دهد. به طور کلی، میانجیگری زمانی رخ میدهد که (1) IV به طور قابل توجهی بر میانجی تاثیرگذارد، (2) IV در صورت عدم حضور میانجی به طور قابل توجهی بر DV تاثیر گذارد، (3) میانجی اثر منحصر به فرد قابل توجهی بر DV دارد.
شکل 4. اثر میانجی
برای بررسی میانجی بودن استراتژیهای مدیریت دانش میان متغیر ویژگیهای دانش و نوآوری سبز از آزمون سوبل (Sobel test استفاده میکنیم. در آزمون سوبل، با تخمین خطای معیار ab و p-value و برآورد فاصله ab میتوان اثر غیرمستقیم را فقط با یک آزمون بررسی کرد. بنابراین فرض صفر اثر غیرمستقیم توسط ab به طور قابل توجهی متفاوت از صفر است. از اینرو در ابتدا ما نیاز به خطای معیار ab داریم. سه روش برای محاسبه خطای معیار ab وجود دارد که در عمل نتایج استفاده از همه این روشها مشابه است [33]36.
Sobel= SQRT (b2*sa2 + a2*sb2)
Aroian= SQRT (b2*sa2 + a2*sb2 + sa2*sb2)
Goodman= SQRT (b2*sa2 + a2*sb2 - sa2*sb2)
پس از برآورد خطای معیار اثر غیرمستقیم، فرضیه اثر غیر مستقیم میتواند بوسیله آن تست شود. (H0: ab=0)
Sobel test equation
z-value = a*b/ SQRT (b2*sa2 + a2*sb2)
Aroian test equation
z-value = a*b/ SQRT (b2*sa2 + a2*sb2 + sa2*sb2)
Goodman test equation
z-value = a*b/ SQRT (b2*sa2 + a2*sb2 - sa2*sb2)
با استفاده از جدول توزیع نرمال برای فاصله اطمینان 95 درصد , Z 95%=1.96 فرض صفر بررسی میشود.
با استفاده از خطای معیار و ضریب مسیر ، مقدار p-value با استفاده از هر سه روش محاسبه گردید که در هر سه مورد کوچکتر از 05/0 میباشد پس فرض صفر رد شده و نقش میانجی استراتژیهای مدیریت دانش در رابطه بین ویژگیهای دانش و نوآوری سبز تایید میشود.
a = .921 b = .770 sa = .114 sb =.056
Sobel test p-value= 0/0000
Aroian test p-value= 0/0000
Goodman p-value= 0/0000
6. بحث و نتیجه گیری
در عصر حاضر، سازمانها برای ادامه حیات در محیط رقابتی و پویا نیازمند نوآوری و خلاقیت در ارائه محصولات و خدمات میباشند. یکی از عوامل موثر در نوآوری در شرکتها دانش و استراتژیهای مدیریت دانش میباشند به طوری که دانش جزیی اساسی از سرمایه سازمانها تلقی شده است به همین خاطر سازمانها به دنبال آن هستند که برای رویارویی و مقابله با عدم اطمینان و پویایی محیط، از دانش برای کسب نوآوری و عملکرد بالاتر استفاده نماید و این امر نیازمند آن است که سازمانها، مدیریت دانش و استراتژیهای مرتبط با آن را یه عنوان یک عامل ضروری قلمداد و در اولویتهای کاری خود قرار دهند؛ از طرفی مشکلات زیست محیطی به وجود آمده و حساسیت افکار عمومی در مورد حفاظت از محیط زیست باعث شده که سازمانها در طراحی و تولید محصولات خود به جنبههای محیط زیستی آنها نیز توجه کنند و این باعث شده که بحث نوآوری سبز در سازمانها از اهمیت ویژهای برخوردار باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز با نقش میانجی استراتژیهای مدیریت دانش در شرکتهای فعال در شهرکهای صنعتی خرمآباد بود که پس از
جمعآوری اطلاعات با کمک پرسشنامه و تحلیل آنها در سطح اطمینان 95% به وسیله نرمافزار PLS در فرضیه اول مشخص شد که ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنیدار دارد، نتیجه این تحقیق با تحقیق عرب سلمانی (1389) همخوانی دارد. فرضیه دوم تحقیق حاکی از ویژگیهای دانش بر استراتژیهای مدیریت دانش تاثیر مثبت و معنیدار دارد، این نتیجه با تحقیق [30] همخوانی دارد. در فرضیه سوم مشخص شد که استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری سبز تاثیر مثبت و معنیدار دارد، نتیجه این فرضیه با تحقیق [5] و [27] مطابقت دارد. فرضیه چهارم نشاندهنده این بود که استراتژیهای مدیریت دانش نقش متغیر میانجی در تاثیر ویژگیهای دانش بر نوآوری سبز دارد. بر اساس نتایج تحقیق توان به این نتیجه رسید که هرچه دانش پارندیتر، پیچیدگی کمتر و میزان آشکار بودن آن (صریح) بیشتر باشد بیشتر باعث نوآوری در سازمانها میشود. براساس نتایج تحقیق میتوان گفت که پیادهسازی و اجرای راهبردهای مدیریت دانش، مستندسازی و تسهیم دانش و بهرهگیری از دانش را در هنگام برنامهریزی و تصمیمگیری تسهیل میکند و بدین ترتیب موجب رشد و نوآوری در سازمانها میشود. با توجه به نتایج تحقیق به شرکتها پیشنهاد میشود بحثها و فعالیتهای مرتبط با مدیریت دانش را به صورت جدی مدنظر قرار دهد و دورههای آموزشی در راستای آشناسازی کارکنان با مفاهیم و استقرار سیستمهای مدیریت دانش برگزار نمایند. همچنین با توجه به اهمیت بحث نوآوری سبز، شرکتها باید در طراحی و تولید محصولات خود استانداردهای مرتبط با محیط زیست را مدنظر قرار دهند. به شرکتها پیشنهاد میشود که برای تسهیم راحتر دانش در سازمان، دانشی را که دارای ویژگیهای پارندی بودن، پیچیدگی کمتر و صریح بودن بالاست را مدنظر قرار داده و آن را تقویت کند. همچنین با توجه به تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری سبز، شرکتها باید سعی کنند این استراتژیها را اجرایی کنند. به پژوهشگران پیشنهاد میشود که تحقیقات آتی خود را در زمینههای مانند بررسی تاثیر ویژگیهای دانش بر دوسوتوانی سبز، بررسی تاثیر استراتژیهای سازمان بر استراتژیهای مدیریت دانش، بررسی تاثیر سرمایه اجتماعی بر تسهیم دانش سازمانی و بررسی تاثیر فرهنگ سازمانی سبز بر نوآوری سبز انجام دهند.
بي شك، هر تحقيقي با محدوديتهايي همراه است، از جمله محدوديتهـا و مشـكلات ايـن تحقيق عبارت بود از
- زمانبر بودن جمعآوری اطلاعات
- عدم اطمینان برخی از پاسخدهندگان به پژوهشهای دانشگاهی
- محافظه کاری برخی از پاسخدهندگان در پاسخدهی به سوالات
- از آنجا كه جامعة پژوهش حاضر مدیران شرکتهای فعال در شهرکهای صنعتی خرمآباد میباشند، نتايج را میتوان با احتمال بيشتري به اين جامعه تعميم داد، اما در
تعميم نتـايج بـه جوامـع ديگر بايد احتياط كرد.
- تعميم نتـايج بـه جوامـع ديگر بايد احتياط كرد.
7- پیشنهادات پژوهش
با توجه به گرایشهای مصرفکنندگان امروز و تمایل به استفاده از محصولات سبز، پژوهش حاضر پیشنهاد میکند که نوآوری سبز به عنوان یک رویکرد مدیریتی و راهبردی توسط شرکتهای صنعتی مورد توجه باشد.
در جهت عملیاتی ساختن پیشنهاد فوق، توصیه میشود که
شرکتهای صنعتی طراحی و توسعۀ محصولاتی که تأثیرات منفی و ریسک زیست محیطی محصول را کاهش میدهند، در دستور کار و تولیدات خود قرار دهند.
در جهت پیادهسازی راهبرد نوآوری سبز، شرکتهای صنعتی باید مبادرت به تولید محصولاتی نمایند که منابع کمتری جهت تولید آن محصول مصرف میشود و در مرحلۀ کنارگذاری محصول از تولید پسماند جلوگیری میشود.
یکی دیگر از مواردی که شرکتهای صنعتی باید مدنظر داشته باشند استفاده از فناوری سبز است. لذا پیشنهاد
میشود که سرمایهگذاری در تهیۀ تجهیزات وماشینآلات سبز و به کارگیری فناوریهای پیشرفتۀ سبز در راستای حفاظت از محیط زیست و کاهش آلایندگی محیطی مدنظر باشد.
توصیه دیگر این پژوهش به شرکتهای صنعتی، بهرهگیری از قابلیتهای دانش سبز است. این شرکتها باید با بهبود فرآیندهای موجود و توسعۀ فرآیندهای جدید با هدف کاهش عدم قطعیت و افزایش بهرهوری و بازده فرآیندهای درونسازمانی تلاش خود را درجهت عملیاتی کردن دانش سبز به کار گیرند، چرا که استفاده از دانش سبز منجر به افزایش و بهبود کارایی زیست محیطی سازمان می شود.
رویکرد مدیریتی مدنظر پژوهش حاضر که قابل پیشنهاد و توصیه به شرکتهای صنعتی است، رویکرد مدیریت سبز است. شرکتهای صنعتی با توسعه و پیادهسازی پروژههای سبز مانند مدیریت زنجیرة تأمین سبز و سیستمهای مدیریت زیست محیطی میتوانند این رویکرد را در سیستم مدیریتی خود نهادینه سازند.
منابع
1. احمدي، ابراهیم، کراهی مقدم، سیروس، رحیمی، فرج الله، (1391). تأثیر استراتژيهاي مدیریت دانش برنوآوري و عملکرد سازمان جهاد کشاورزي استان چهارمحال و بختیاري، دانشگاه علوم و تحقیقات، واحد خوزستان.
2. انصاری، منوچهر، اشرفی، شیدا، جبلی، هدی، (1395). بررسی تاثیر سرمایه انسانی بر نوآوری سبز. نشریه مدیریت صنعتی، (2)8, 162-141.
3. جوان اماني، ودود، سرخيل، مهدي، (1395). بررسی تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد سازمانی درشهرداری تهران. دومین همایش بینالمللی دستاوردهای نوین در علوم مدیریت و اقتصاد.
4. دهقاننجم، منصور. (1388). مدیریت دانش و نقش آن در نوآوری سازمان، ماهنامه مهندسی خودرو و صنایع وابسته، سال اول، شماره 10،52-47 .
5. سعودی، منصور، نظری، فریبا، امیرنژاد، قنبر، (1395). بررسی تأثیر راهبردهای کدگذاری و شخصیسازی دانش بر نوآوری و عملکرد ادارات ستادی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب . فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانش شناسی، (4)3, 50-33.
6. شفیعینیکآبادی محسن، خبازکار سعیده، دهقان مائده، (1393). شناسایی و بررسی میزان اهمیت نسبی استراتژیهای مدیریت دانش با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی (مورد مطالعه: شرکتهای دانشبنیان تولیدکننده نرمفزار شهر تهران). ۱. ۷ (۲۱ و ۲۲) :۷۳-۸۶.
7. صفرزاده، حسین، تدین، اعظم، حرمحمدی، مریم. (1391). بررسی تاثیر استراتژیهای مدیریت دانش بر نوآوری و عملکرد سازمانی. فصلنامه طلوع بهداشت، ۱۱ (۱)، ۶۵-۷۶.
8. اللهی، صفورا، رستگار، عباس علی، شفیعینیکآبادی، محسن، (1393). بررسی تأثیر قابلیتهای فرایندی مدیریت دانش بر عملکرد نوآوری با اثرمیانجی فرایند نوآوری در سازمانها با فناوری پیشرفته. فصلنامه مدیریت توسعه فناوری، 4 (1)، 105-129.
9. محمدزاده، عباس، (1380). طراحی سازمانهای نوآور، فصلنامه تحول اداری، دورهی هفتم، شماره 35و36 ،93-63.
10. مروتی شریف‌‌آبادی، علی، نمک‌شناس جهرمی، مهسا، ضیایی بیده، علیرضا، (1393). بررسی تأثیر ابعاد نوآوری سبز بر عملکرد سازمان. مطالعات مدیریت صنعتی، (33)12 ،42-25.
11. وظیفه‌دوست، حسین، فروغنژاد، حیدر، خوشنود، مهدی، (1391). تأثیر مدیریت دانش استراتژیک برنوآوری و عملکرد شرکتهای کارگزاری بورس اوراق بهادار تهران، دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت ، 8(2)، 170-157.
12. یوسفی، احسان، فیضی، جعفرصادق، سلیمانی، محمد، (1391). "بررسی تاثیر مدیریت دانش بر نوآوری"، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، سال اول، شماره 3، پاییز و زمستان، 51-29.
13. Bergh, J., Truffer, B., & Kallis, G. (2011). Environmental innovation and societal transitions:Introduction and overview.Environmental Innovation and Societal Transitions, 1, 1-23.
14. Borghini , S. (2005). Organizational creativity , breaking equilibrium and order to innovate . Journal of knowledge management , 9(4), 19-33.
15. Carolina López-Nicolás, Ángel L. Mero˜no- Cerdán, (2011).Strategic knowledge management, innovation and performance, International Journal of Information Management 31. 502–509.
16. Castiaux,A. (2007). radical innovation in established organizations, being a knowledge e predator. J Eng tech manage ,24(1-2), 36-52.
17. Choi, B. & H. Lee. (2003). Knowledge Management Strategy and Its Link To Knowledge Creation Process. Expert Systems with applications,23 (3 ),173 -187.
18. De Marchi, V. (2012). Environmental innovation and R&D cooperation: Empirical evidence from Spanish manufacturing firms. Research Policy, 41(3), 614-623.
19. Gloat , M., &terzovski , M . (2004) . Exploring the relationship between knowledge management practices and innovateion performance .journal of manufacturing technology management , 15-(5), 402-409.
20. Hansen. M.T.,Nohria . N. &Tierney. T, (1999). what’s your strategy for managing knowledge; Harvard business review, 77 (2), 106-116.
21. Jinzhou, W. (2011). Discussion on the Relationship between Green Technological Innovation and System Innovation. Energy Procedia, 5, 2352-2357.
22. Keskin, H, (2005). The Relationships between Explicit and Tacit Oriented KM Strategy, and Firm Performance. Journal of American Academy of Business, 7( 1). 169–175.
23. Kim, T. H., Lee, J.-N., Chun, J. U. & Benbasat, I, (2014). Understanding the effect of knowledge management strategies on knowledge management performance: contingency perspective. Information Management, 51 (4), 398- 416.
24. Majchrzack, A., Cooper , L.,O: &neece , O.E, (2004). Knowledge reuse for innovation management science , 50 (2),174-118.
25. McEvily, S.K. and Chakravarthy, B. (2002), “The persistence of knowledge-based advantage: an empirical test for product performance and technological knowledge”, Strategic Management Journal, Vol. 23, pp. 285-305.
26. Nicolas, C. L. & Cerdan, A. L. (2011). Strategic Knowledge Management, Innovation and Performance. International Journal of Information Management. 31, 502–509.
27. Ren, T. (2009). Barriers and drivers for process innovation in the petrochemical industry: A case study. Journal of Engineering and Technology Management, 26 (4), 285-304.
28. Seman, N., Zakuan, N., Jusoh, A., Arif, M., & Saman, M. (2012). The relationship
of green supply chain management and green innovation concept. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 57, 453-457.
29. Subramaniam, M.; Youndt, M.A. (2005). The Influence of Intellectual Capital on the Types of Innovative Capabilities. Acad. Manag. J. 2005, 48, 450–463.
30. Teresa, L. ju. Chia-Ying Li and Tien-Shiang Lee. (2006). “A contingency model for knowledge management capability and innovation”, Industrial Management & Data System, vol. 106 no.6.
31. Tseng, M. L., Wang, R., Chiu, A. S., Geng, Y., & Lin, Y. H. (2013). Improving performance of green innovation practices under uncertainty. Journal of Cleaner Production, 40, 71-82.
32. Tseng, M.-L., Huang, F.-h., & Chiu, A. (2012). Performance drivers of green innovation under incomplete information. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 40, 234-250.
33. Tseng, M.-L., Wang, R., Chiu, A., Geng, Y., & Lin, Y. (2013). Improving performance of green innovation practices under uncertainty. Journal of cleaner production, 40, 71-82.
34. Yang, J. (2010). The knowledge management strategy and its effect on firm performance: A contingency analysis. International journal of production Economics, 125 (2), 225 – 223.
35. Weng, H., Chen, J., and Chen, P. (2015). Effects of Green Innovation on Environmental and Corporate Performance: A Stakeholder Perspective. sustainability,7, 4997-5026.
[1] .Weng et al
[2] .Castiaux
[3] .Borghini
[4] .Gloat & terzovski
[5] .Majchrzack et al
[6] . Brantland
[7] .De marchy
[8] . Porter and Vander lideh
[9] . Fasler and James
[10] .Camp and Arendel
[11] . Camp and Pierson
[12] . Berch et al
[13] . Chen
[14] . Tseng et al
[15] . Renne
[16] .Seman et al
[17] .Jin zho
[18] . Young
[19] . Kim et al
[20] .Henson et al
[21] . Human – orientation
[22] . System – orientation
[23] .Chobi vely
[24] . Codification and personalization
[25] . Tacit knowledge
[26] . Explicit knowledge
[27] .Keskin
[28] .Nicolas et al
[29] . Poulani
[30] . Teresa
[31] .Mc veli and Checkaraverty
[32] .Carlina and anjel
[33] .Soubramanium vioundet
[34] . Forner and Lourker
[35] .Vetzles et al
[36] .Hayes and Scharkow
