بررسی رابطه ناگویی هیجانی و ویژگی¬های شخصیتی با شادکامی در زنان در شهر شیراز
محورهای موضوعی :
سید حمید حسینی
1
,
سیده فاطمه خادم
2
,
فاطمه عبدالهی
3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت
2 - موسسه آموزش عالی فاطمیه(س)
3 - دپارتمان روانشناسی موسسه آموزش عالی فاطمیه(س) شیراز
کلید واژه: ناگویی هیجانی, ویژگی های شخصیتی, شادکامی زنان.,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین ناگویی هیجانی و ویژگی های شخصیتی با شادکامی در زنان بود. جامعه آماری شامل زنان ساکن شیراز در سال 1400-1399 بودند که 180 نفر پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه های پنج عاملی نئو (مک گری و کاستا، 1992) و ناگویی هیجانی تورنتو (بگبی و همکاران، 1994) و شادکامی آکسفورد (آرجيل و همکاران، 1989) استفاده شد. تحلیل داده ها از طریق دو آزمون همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون با استفاده از نرم افزار spss -26 انجام گرفت. نتایج تحلیل پیرسون نشان داد، روان رنجور خویی، پیش بین منفی و معنادار شادکامی و برون گرایی، پیش بین مثبت و معنادار شادکامی بودند. هم چنین دشواری در احساسات، میزان شادکامی رابه طور معکوس و معناداری پیش بینی می کند (21/0- = β). هم چنین نتایج نشان داد، روان رنجور خویی، پیش بین منفی و معنادار شادکامی(29/0- = β) و برون گرایی، پیش بین مثبت و معنادار شادکامی بودند (26/0- = β). بر اساس یافته ها می توان بیان داشت که ویژگی های شخصیتی، بر شادکامی افراد تأثیرگذار هستند و هم چنین ابعاد ناگویی هیجانی موجب کاهش شادکامی افراد می شود. ازآنجا که زنان محور های اصلی خانواده هستند، لذا شادکامی آن ها می تواند تأثیر به سزایی در تعلیم و تربیت نسل آینده داشته باشد و این مهم، قابل توجه است.
The aim of this study was to investigate the relationship between Alexithymia and personality traits with happiness in women . The statistical society included women live in Shiraz during 1400-1399, of which 180 completed questionnaires. In order to collect data, five-factor of Neo (Costa & McCrae, 1992) and Emotional Toronto (Bagby et al., 1994) and Oxford Happiness (Argyle et al., 1989) were used. Data analysis was performed using Pearson correlation and regression coefficient using SPSS 26 software. The results of regression analysis showed that neuroticism and extraversion were the significantly negative and positive predictors of happiness, respectively(β = 0.29, β = 0.26). The results also showed that difficulty in emotions significantly predicts the rate of happiness in reversal (β = 0.21). Based on findings, it can be concluded that personality traits are influential on people’s happiness and also the dimensions of alexithymia can decrease the individuals’ happiness. women are the main axes of the family, so their happiness can have a great impact on the education of the next generation.
1. بیات، ف. بیات،ل.(1395). روابط ساختاری سوء مصرف مواد و سیستم های مغزی- رفتاری: نقش واسطه ای ویژگی های شخصیتی، ناگویی هیجانی و سبک های دلبستگی. فصلنامه علمی پژوهشی سلامت روانشناختی. دوره نهم. چاپ چهارم.
2. پور لفمجانی، ا. دهقان،ف.کریمی،ف،رضایی،س(1399). نقش سبک های دلبستگی، سبک های عشق ورزی و ابرازگری هیجانی در پیش بینی شادکامی معلمان متأهل. پژوهش نامه روانشناسی مثبت. سال پنجم، شماره چهارم.34-15.
3. تقوایی. د. (1397). مقایسه ویژگی های شخصیتی، هوش معنوی و اضطراب مرگ در افراد با کارت و بدون کارت اهداء عضو. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی. شماره 3. دوره 12.
4. زارع درخشان، احترام؛ روشن، چسلی.(1398). رابطه بین رضایت جنسی، خودکارآمدی جنسی و شادکامی بر رضایت زناشویی: نقش میانجی ناگویی هیجانی. روانشناسی بالینی و شخصیت, 18(1), 1-16.
5. قلی پور،ز.مرعشی، س.ع. مهرابی زاده،م.(1394).تای آوری به عنوان میانجی رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و شادکامی. فصلنامه روانشناسی تربیتی،12(39)،155-135.
6. قیطانچی، ص.(1395). پیش بینی شادکامی بر اساس الگوی پنچ عاملی شخصیت و باورهای فراشناخت در سالمندان.مجله روانشناسی پیری،دروه2، شماره1، 13-22
7. مقتدر،ل،حلاج،ل.(1397).مقایسه طرحواره های ناسازگار اولیه،ناگویی هیجانی و شادکامی،درزنان با وبدون تعارضات زناشویی. مجله بالینی مامایی وپرستاری، دوره7،شماره2.
-Argyle, M., Martin, M., LU, L. (1995). Testing for stress and happiness: The role of social and cognitive factors; INC.
-Bagby, R. M., Parker, J. D. A., & Taylor, G. J. (1994). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale-I. Item selection and cross-validation of the factor structure. Journal of Psychosomatic Research, 38, 23-32.
-Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO PI-R) and NEO Five-Factor Inventory (NEO-FFI). Odessa, FL: Psychological Assessment Resources
-Daniela,Goran Babic(2019). Roots of Alexitymia.Archives of Psychiatry Research 55:71-84.
-De Jong,P.(2021).Sochal needs and happiness: Alif course perspective. Journal of Happiness Studies 22(4), 1953-1978.
-Geronimos,BA.(2021).Sochal needs and happiness: Alif course perspective. Journal of Happiness Studies 22(4), 1953-1978.
-Nielson,K,Luminet,O,(2021).Cognitive-emotional processing in alexithymia: an integrative review. cognition and emotion 35(3),449-487.
-Nilson,K.Lumint,O.(2021). Having no wirds for feeling:alexitymia as afundamental personality of conition andemotion. Published online:26.pages435-448
-Sifneos, P.E. (2000). “Alexithymia, clinical issues, politics and crime”. Psychotherapy and psychosomatics, 69: 113 – 116.
-Vuillier, L., Brooks, A. W., & Norton, M. I. (2018). Amount and Diversity of Digital Emotional Expression Predicts Happiness. Harvard Business School, 18, 1-42.
بررسی رابطه ناگویی هیجانی و ویژگیهای شخصیتی با شادکامی در زنان در شهر شیراز
سید حمید حسینی*1، سیده فاطمه خادم2، فاطمه عبدالهی3
1. دکتری روانشناسی عمومی دانشگاه آزاد واحد مرودشت. ایران. (نویسنده مسئول).
hosseini5824@gmail.com
2. دانشجوی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی موسسه آموزش عالی فاطمیه (س) شیراز. شیراز. ایران.
hellen.kh223@gmail.com
3. کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی مؤسسه آموزش عالی فاطمی (س) شیراز. شیراز. ایران.
fatemehabdolahi231372@gmail.com
تاریخ دریافت: [19/11/1400] تاریخ پذیرش: [2/3/1401]
چکیده
هدف پژوهش حاضر، بررسی ارتباط بین ناگویی هیجانی و ویژگیهای شخصیتی با شادکامی در زنان بود. جامعه آماری شامل زنان ساکن شیراز در سال 1400-1399 بودند که 180 نفر پرسشنامهها را تکمیل نمودند. به منظور جمعآوری دادهها از پرسشنامههای پنج عاملی نئو (مکگری و کاستا، 1992) و ناگویی هیجانی تورنتو (بگبی و همکاران، 1994) و شادکامی آکسفورد (آرجيل و همکاران، 1989) استفاده شد. تحلیل دادهها از طریق دو آزمون همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون با استفاده از نرمافزار spss -26 انجام گرفت. نتایج تحلیل پیرسون نشان داد، روان رنجور خویی، پیش‌بین منفی و معنادار شادکامی و برون‌گرایی، پیش‌بین مثبت و معنادار شادکامی بودند. هم‌چنین دشواری در احساسات، میزان شادکامی را به‌طور معکوس و معناداری پیش‌بینی می‌کند (21/0- = β). هم‌چنین نتایج نشان داد، روان رنجور خویی، پیش‌بین منفی و معنادار شادکامی (29/0- = β) و برون‌گرایی، پیش‌بین مثبت و معنادار شادکامی بودند (26/0- = β). بر اساس یافته‌ها می‌توان بیان داشت که ویژگیهای شخصیتی، بر شادکامی افراد تأثیرگذار هستند و هم‌چنین ابعاد ناگویی هیجانی موجب کاهش شادکامی افراد می‌شود. ازآنجاکه زنان محورهای اصلی خانواده هستند، لذا شادکامی آن‌ها می‌تواند تأثیر به سزایی در تعلیم و تربیت نسل آینده داشته باشد و این مهم، قابل‌توجه است.
واژگان کلیدی: ناگویی هیجانی، ویژگیهای شخصیتی، شادکامی زنان.
1- مقدمه
افراد با حالت خوشی و ناخوشی به زندگی خود رنگ می‌دهند. شادکامی1 دارای سه جزء اساسی است: هیجانات مثبت، رضایتمندی از زندگی و نداشتن هیجانات منفی، مانند افسردگی و اضطراب (Argyle, Martin & luo, 1995). اغلب مردم می‌پندارند که شادکامی، همان رضایت است، ولی واقعیت این است که شادکامی، پایدار و آسیب‌ناپذیر است. شادکامی بخشی از عشق بی‌قیدوشرط نسبت به زندگی است (Buijs, Jeronimus, Lodder, Steverink & de Jonge, 2021). عوامل مؤثری می‌تواند میزان شادکامی را تحت تأثیر قرار دهد که یکی از آن‌ها، عوامل صفات و ویژگیهای شخصیتی افراد است (Raimcon, 2011). شخصیت2 هر فرد، جزء اصلی‌ترین بعد و ساختار روانشناختی است که به شکل‌گیری سبک زندگی وی کمک می‌کند و تفاوت‌های فردی افراد را می‌توان بر اساس ویژگیهای شخصیتی تبیین نمود (Raimcon, 2011). مک کری و کاستا3 ابراز کرده‌اند که شخصیت و شادکامی می‌تواند از طریق یک مدل مورد سنجش قرار گیرد و اشاره نموده‌اند که مدل 5 عاملی شخصیت، جامع‌ترین مدل تجربی در مطالعه شخصیت است (Buijs et al, 2021). بر اساس این مدل که در شکل 1 آمده است، شخصیت دارای پنج بعد اصلی روان رنجورخویی4، برون‌گرایی5، گشودگی6، توافق پذیری7 و وجدانی بودن8 است. روان رنجور خویی به تمایل برای تجربه اضطراب، تنش و خودخوری، خصومت و تفکر غیرمنطقی اطلاق می‌شود. برون‌گرایی به مهربانی و اجتماعی بودن و تمایل به مثبت بودن اشاره دارد. گشودگی به خردورزی و انعطاف‌پذیری و روشن‌فکری، توافقپذیری بر تمایل به گذشت، سخاوتمندی و همدلی اطلاق می‌شود و وجدانی بودن به معنای مطلق‌گرایی، کارآمدی و خویشتن‌داری است (تقوایی، جهانگیری و بیات، 1397).
شکل 1. مدل پنج عاملی شخصیت
باتوجه به افزایش مشکلات جامعه و سنگینی مسئولیت‌هایی که زندگی بر انسان‌ها تحمیل کرده است و هم‌چنین بعضی از زنان جامعه با آگاه نبودن از ویژگیهای شخصیتی و توانمندی‌های خود دچار مشکلات عدیده‌ای شده‌اند و تغییراتی را در زندگی و حتی خلق‌وخوی آن‌ها ایجاد کرده است. یکی از اختلالاتی که اخیراً تحقیقات بسیاری به مطالعه آن پرداخته‌اند، ناگویی هیجانی است که با تصویر بالینی ناتوانی در پردازش شناختی9، اطلاعات هیجانی10 و تنظیم هیجانات11، شناخته شده است (بشارت و همکاران، 1396).
ناگویی هیجانی1 عبارت است از آشفتگی در واکنش‌های شناختی و عاطفی، همراه با ناتوانی تبدیل برانگیختگی عاطفی تجربه‌ها به احساسات و تخیلاتی، که نماد و نشانه هیجان است. از نشانه‌های ناگویی هیجانی می‌توان به توصیف مداوم نشانه‌های جسمی به جای هیجان‌ها، گفتار و افکار عینی وابسته به وقایع بیرونی، هم‌چنین فقر و محدودیت زندگی تخیلی اشاره نمود (Sifneos, 2000). مطالعات نشان می‌دهد که ناگویی هیجانی با تأثیر بر فرآیندهای متعدد (توجه، ارزیابی، حافظه، زبان و رفتار)، بر جنبه‌های مختلف، نحوه واکنش فرد و درک موقعیت‌های احساسی و خنثی، تأثیرگذار است (Ceresty et al., 2021). مطالعات در زمینه احساسات و شناخت، باعث پیشرفت‌های عمده‌ای در درک اهمیت تشخیص، تنظیم و برچسب‌گذاری احساسات شده است (Ruotermond, 2019). ناگویی هیجانی به‌عنوان یک بیماری روانی در نسخه پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی12 طبقه‌بندی نمی‌شود؛ اما پذیرفته‌شده است که ناگویی هیجانی تأثیر منفی بر انواع دردهای جسمی و روانی دارد (Sago & Babic, 2019).
شایان توجه است که شادکامی می‌تواند در حد متعادل باعث پیشرفت و خلاقیت شود؛ اما اگر به‌صورت غیرمعمول باشد ازنظر عاطفی و روانی، فرد را دچار مشکل کرده و به سلامت فرد آسیب می‌زند؛ بنابراین ناگویی هیجانی یک عامل تأثیرگذار در ارتباطات افراد با یکدیگر بوده که بر روابط سالم افراد هم تأثیرگذار است (زارع درخشان و روشن، 1398).
2- مرور مبانی نظری و پیشینه
پژوهش‌های گوناگونی به بررسی روابط بین متغیرهای پژوهش پرداخته‌اند. قلی پور، مرعشی و محرابی زاده (1394)، نشان دادند که تابآوری رابطه علی و مستقیم و معناداری با شادکامی دارد، هم‌چنین بررسی‌ها نشان داد که ویژگیهای شخصیتی بر شادکامی از طریق تابآوری اثر غیرمستقیم دارد و چهار عامل روان رنجوری، گشودگی، برون‌گرایی و وظیفه‌شناسی، پیش‌بینی کننده غیرمستقیم شادکامی هستند. به علاوه لومینت، نیلسون و ریداوت13 (2021)، در پژوهشی بیان داشته‌اند که ناگویی هیجانی با تأثیر بر فرآیندهای دیگری هم چون (حافظه، ارزیابی، رفتار و توجه)، بر ارتباطات بهتری بین فرآیندهای مختلف، در موقعیت‌های احساسی و خنثی، تأثیرگذار است. رضایی و همکاران (1399) نیز در تحقیقی نشان دادند شادکامی با سبک دلبستگی ایمن، سبک عشق‌ورزی، صمیمیت، شور و اشتیاق و تعهد و ابراز هیجانی رابطه مستقیم دارد. هم‌چنین بیات و بیات (1395)، در پژوهشی بیان داشتند که سیستم فعال‌سازی رفتار، هم به‌صورت مستقیم و هم به‌صورت غیرمستقیم به‌واسطه سازه‌ای چون روان رنجوری برون‌گرایی، گشودگی به تجربه، توافق پذیری، مسئولیت‌پذیری و سبک‌های اجتنابی دو سو گرا و ناگویی هیجانی به گرایش سوءمصرف مواد تأثیر می‌گذارد. هم‌چنین زارع درخشان و روشن (1398)، در پژوهشی نشان دادند که بین شادکامی و ناگویی هیجانی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. افراد مبتلا به ناگویی هیجانی بهزیستی و شادکامی کم‌تری در زندگی خود دارند. شادکامی منجر به ایجاد هیجان مثبت در فرد شده و هم چنان نسبت برقراری ارتباط را برای فرد مهیا می‌کند. هم‌چنین قیطانچی (1395)، در پژوهشی بیان داشتند که بین شخصیت و شادکامی رابطه مثبت و معناداری است. به‌علاوه قلیپور و همکاران (1394) نیز در پژوهشی بیان داشتند که افراد برون‌گرا دارای صفاتی مانند، سخت‌کوشی، ارتباطات صمیمی و فعالیت‌های اجتماعی زیادی هستند که موجب می‌شود در مقابله با مشکلات از روش‌های مقابله بهتر و حمایت اجتماعی بیشتری استفاده کنند؛ بنابراین در برابر مشکلات دچار آشفتگی و سردرگمی نمی‌شوند و به احتمال بیشتری می‌توانند شادکامی را تجربه کنند. هم‌چنین وویلیر، بروکز و نورتون14 (2018) در پژوهشی بیان داشتند که نوع، میزان و تنوع ابرازگری هیجان، سلامت و شادکامی افراد را متأثر می‌سازد. مقتدر و حلاج (1397) نیز در پژوهشی نشان دادند که بین شادکامی و ناگویی هیجانی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد. افرادی که دارای شادکامی و بهزیستی بالاتری هستند، ناگویی هیجانی پایین‌تری دارند.
با توجه به مطالبی که گفته شد، در پژوهش حاضر، محقق به دنبال این است که آیا بین ناگویی هیجانی و ویژگیهای شخصیت با شادکامی در زنان رابطه وجود دارد؟
3- روش‌شناسی
روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع همبستگی- پیمایشی می‌باشد. جامعه آماری پژوهش، شامل زنان ساکن شهر شیراز بود که این پژوهش در سال 1400-1399 صورت گرفت، هم‌چنین به‌منظور نمونه‌گیری؛ از نمونه‌گیری تصادفی و در دسترس استفاده شد،180 نفر از بین زنان، پرسشنامهها را تکمیل نمودند. به‌منظور جمعآوری دادهها از پرسشنامههای پنج عاملی نئو (Costa & McCrae, 1992) و ناگویی هیجانی تورنتو (Sifneos, 2000) و شادکامی آکسفورد (Argyle et al, 1989) استفاده شد.
3-1- پرسشنامه پنج عاملی نئو
پرسشنامه شخصیتی نئو، توسط مک کری و کاستا، روی 208 نفر از دانشجویان آمریکایی به فاصله سه ماه اجرا گردید که ضرایب اعتبار آن بین 83/. تا 75/. به دست آمده است. اعتبار درازمدت این پرسشنامه نیز مورد ارزیابی قرار گرفته است. یک مطالعه طولانی 6 ساله روی مقیاس‌های روان آزردگی خویی، برون‌گرایی و باز بودن نسب به تجربه، ضریب‌های اعتبار 68/. تا 83/. را در گزارش‌های شخصی و نیز گزارش زوج‌ها نشان داده است. ضریب اعتبار دو عامل سازگاری و با وجدانی به فاصله دو سال به ترتیب 79/0 و 63/0 بوده است (Costa & McCrae, 1992).
در هنجاریابی آزمون نئو که توسط گروسی فرشی (1380)، روی نمونه‌ای با حجم 200 نفر از بین دانشجویان دانشگاه‌های تبریز، شیراز و دانشگاه‌های علوم پزشکی این دو شهر صورت گرفت؛ ضریب همبستگی، 5 بعد اصلی را بین 56/. تا 87/. گزارش کرده است. ضرایب آلفای کرونباخ در هریک از عوامل اصلی روان آزردگی خویی، برون‌گرایی، باز بودن، سازگاری و با وجدانی به ترتیب 86/0، 73/0، 56/0، 68/0، 87/0 به دست آمد. جهت بررسی اعتبار محتوایی این آزمون از همبستگی بین دو فرم گزارش شخصی و مشاهده‌گر استفاده شد؛ که حداکثر همبستگی به میزان 66/. در عامل برون‌گرایی و حداقل آن به میزان 45/0 در عامل سازگاری بود.
3-2- پرسشنامه ناگويی هيجانی تورنتو15
مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو (Bagby, Parker & Taylor, 1994) یک آزمون 20 سؤالی است. منظور از ناگویی هیجانی نمره‌ای است که آزمودنی از پاسخ به مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو اخذ می‌کند و از 20 تا 100 متغیر است. نمره بالاتر به معنای ناگویی هیجانی بیشتر است. روایی و اعتبار مقیاس ناگویی هیجانی در پژوهش‌های متعدد خارجی بررسی و تأیید شده است (Bagby et al. , 2001).
در نسخه فارسی مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو، مزیت آلفای کرونباخ برای ناگویی هیجانی کل و سه زیر مقیاس دشواری در شناسایی احساسات، دشواری در توصیف احساسات و دشواری در تفکر عینی به ترتیب 85/0، 82/0، 75/0، 72/0 محاسبه شد؛ که نشانه همسانی درونی خوب مقیاس است. پایایی باز آزمایی مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو، در یک نمونه 67 نفری در دو نوبت با فاصله 4 هفته از 80/. تا 87/. برای ناگویی هیجانی کل و زیر مقیاس‌های مختلف تأیید شد (بشارت و همکاران، 1396).
3-3- پرسشنامه شادکامی آکسفورد
اين ابزار در سال 1989 توسط آرجيل و همکاران تهيه شده است؛ که دارای 29 گویه است. به‌منظور بررسی اعتبار و روایی فهرست شادکامی آکسفورد، آرجیل (2001) نمونه‌ای متشکل از 142 مرد و 227 زن ایرانی 18 تا 53 سال با میانگین 25 فهرست شادکامی آکسفورد، پرسشنامه شخصیتی آیزنگ و فهرست افسردگی بک را تکمیل کردند. بررسی همسانی درونی فهرست شادکامی آکسفورد نشان داد که تمام 29 گزاره این فهرست با نمره کل همبستگی بالایی داشتند. آلفای کرونباخ این کل فهرست برابر با 91/. بود. میانگین نمرات آزمودنی‌های ایرانی در فهرست شادکامی آکسفورد (42/7) با یافته‌های آرجیل (35/6) متفاوت بود. یافته‌های پژوهش‌ها نشان داد که فهرست شادکامی آکسفورد برای اندازه‌گیری شادکامی در جامعه ایرانی از اعتبار و روایی مناسب برخوردار است. روایی این مقیاس در مطالعات مختلف ازجمله علیپور و نوربالا (1387) تأیید شده است. آرجیل و لو (1998) ضریب آلفای 90/. را با 347 آزمودنی و نوری (1381) با 180 آزمودنی آلفای کرونباخ 84/. را به دست آورده اند. در ایران علیپور و نوربالا (1387) با 101 آزمودنی آلفای کرونباخ 93/. را به دست آورده‌اند.
تحلیل دادهها از طریق دو آزمون همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون با استفاده از نرمافزار spss نسخه 26 انجام گرفت.
4- یافته‌ها
ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای پژوهش، در جدول-1 آورده شده است:
جدول 1. ضریب همبستگی پیرسون
| دشواری در شناسایی احساسات | دشواری در توصیف احساسات | تفکر عینی | شادکامی |
روانرنجورخویی | **33/0 | 18/0 | **31/0 | **33/0- |
گشودگی | 042/0 | 068/0 | 10/0 | *23/0 |
توافق پذیری | 13/0- | 14/0 | 057/0 | **30/0 |
باوجدان بودن | 022/0 | 04/0 | 043/0 | *29/0 |
برون‌گرایی | 17/0- | 11/0- | *21/0- | *38/0 |
*p<0.05, **p<0.01
براساس نتایج به‌دست‌آمده در جدول فوق مشاهده می‌گردد، بین ویژگیهای شخصیتی و شادکامی رابطه معنی‌داری وجود دارد. نتایج بیانگر این هستند که روانرنجورخویی با شادکامی رابطه منفی و معنی‌دار و سایر ویژگیهای شخصیتی شامل گشودگی، توافق پذیری، باوجدان بودن و برون‌گرایی با شادکامی رابطه مثبت و معنی‌دار دارند. این بدین معنی است که با افزایش میزان روانرنجورخویی در افراد میزان شادکامی کاهش می‌یابد اما با افزایش سایر ویژگیهای شخصیتی (گشودگی، توافق پذیری، باوجدان بودن و برون‌گرایی)، شادکامی افزایش می‌یابد.
در خصوص رابطه بین ناگویی هیجانی و شادکامی نیز نتایج بیانگر این بودند که بین ابعاد ناگویی هیجانی شامل دشواری در شناسایی احساسات، دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی با شادکامی رابطه منفی و معنی‌داری وجود دارد. در توضیح این یافته نیز می‌توان گفت که با افزایش نمره فرد در ابعاد ناگویی هیجانی میزان نمره او در شادکامی کاهش می‌یابد.
خلاصه تحلیل رگرسیون چندگانه برای پیش‌بینی شادکامی بر اساس ناگویی هیجانی در جدول-2 آورده شده است:
جدول 2. خلاصه تحلیل رگرسیون چندگانه
متغیرها | R | R2 | F | Sig. | β | T | Sig. |
دشواری در شناسایی احساسات | 29/0 | 09/0 | 70/8 | 023/0 | 21/0- | 51/2- | 01/0 |
دشواری در توصیف احساسات | 05/0- | 41/0 | 68/0 | ||||
تفکر عینی | 06/0- | 39/0 | 69/0 |
نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد، دشواری در شناسایی احساسات (21/0- =β) میزان شادکامی را به‌طور معکوس و معنی‌داری پیش‌بینی می‌کند؛ اما دو مؤلفه دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی پیش‌بینی کننده معنی‌دار شادکامی نبودند. هم‌چنین، این متغیر پیش‌بین درمجموع می‌توانند حدود 9/. درصد از واریانس متغیر وابسته را به‌طور معنی‌داری تبیین می‌نمایند.
خلاصه تحلیل رگرسیون چندگانه برای پیش‌بینی شادکامی بر اساس ویژگیهای شخصیتی در جدول-3 آورده شده است:
جدول 3. خلاصه تحلیل رگرسیون چندگانه برای پیش‌بینی شادکامی بر اساس ویژگیهای شخصیتی
| R | R2 | F | Sig. | β | T | Sig. | |||
روانرنجورخویی | 52/0 | 27/0 | 49/6 | 0001/0 | 29/0- | 06/3- | 003/0 | |||
گشودگی | 042/0 | 40/0 | 68/0 | |||||||
توافق پذیری | 15/0 | 44/1 | 15/0 | |||||||
باوجدان بودن | 083/0 | 78/0 | 43/0 | |||||||
برون‌گرایی | 26/0 | 48/2 | 015/0 | |||||||
همان‌طور که در جدول 4-9 ملاحظه می‌شود، شاخص تحمل متغیرهای پیش‌بین از 01/0 فاصله زیادی دارند و شاخص تورم واریانس نیز از 10 فاصله‌ی زیادی دارند؛ بنابراین مشکل همخطی چندگانه وجود ندارد.
نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد روانرنجور خویی (29/0- =β) پیش‌بین منفی و معنی‌دار شادکامی و برون‌گرایی (26/0 =β) پیش‌بین مثبت و معنی‌دار شادکامی بودند. سایر ویژگیهای شخصیتی نتوانستند شادکامی را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی کنند. هم‌چنین، این متغیرهای پیش‌بین درمجموع توانستند حدود 27 درصد از واریانس متغیر شادکامی را به‌طور معنی‌داری تبیین نمایند.
5- بحث و نتیجه‌گیری
همان‌گونه که بیان شد هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ناگویی هیجانی و ویژگیهای شخصیتی با شادکامی در زنان، در بین زنان ساکن شیراز بود. بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه، دشواری در شناسایی احساسات (21/0- =β) میزان شادکامی را به‌طور معکوس و معنی‌داری پیش‌بینی می‌کند؛ اما دو مؤلفه دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی پیش‌بینی کننده معنی‌دار شادکامی نبودند. هم‌چنین، این متغیر پیش‌بین درمجموع می‌تواند حدود 9/. درصد از واریانس متغیر وابسته را به‌طور معنی‌داری تبیین می‌نمایند؛ که با یافته‌های زارع درخشان و روشن (1398) که در پژوهشی نشان دادند که بین شادکامی و ناگویی هیجانی رابطه منفی و معناداری وجود دارد، همخوان است. توانمند بودن افراد ازنظر هیجانی، روبه‌رو شدن آن‌ها با چالش‌های زندگی را آسان می‌کند و درنتیجه آن‌ها از سلامت روان بیشتری برخوردار می‌نماید. افراد توانمند ازنظر هیجانی احساسات خود را تشخیص می‌دهند، مفاهیم ضمنی آن را درک می‌کنند و به گونه مؤثرتری حالت‌های هیجانی خود را برای دیگران بیان می‌کنند. این افراد در مقایسه با افرادی که توانایی درک و بیان حالت‌های هیجانی را ندارند در کنار آمدن با تجربه‌های منفی از موفقیت بیشتری برخوردارند و سازگاری مناسب‌تری را در ارتباط با محیط و دیگران نشان می‌دهند. اگر زنان در شناسایی احساسات خود توانمند باشند و به‌درستی بتوانند احساسات هیجانی خود را بروز دهند از رضایت درونی بیشتری برخوردار می‌شوند که این رضایت خود موجبات شادکامی در آن‌ها را به جود خواهد آورد.
هم‌چنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد روانرنجور خویی (29/0- =β) پیش‌بین منفی و معنی‌دار شادکامی و برون‌گرایی (26/0 =β) پیش‌بین مثبت و معنی‌دار شادکامی بودند. سایر ویژگیهای شخصیتی نتوانستند شادکامی را به‌طور معنی‌داری پیش‌بینی کنند. هم‌چنین، این متغیرهای پیش‌بین درمجموع توانستند حدود 27 درصد از واریانس متغیر شادکامی را به‌طور معنی‌داری تبیین نمایند. نتایج این پژوهش با یافته‌های قیطانچی (1395) که بیان داشتند بین شخصیت و شادکامی رابطه مثبت و معناداری است. همخوان است. به‌علاوه با یافته‌های قلیپور و همکاران (1394) که در پژوهشی بیان داشتند که افراد برون‌گرا در مقابله با مشکلات، از روش‌های مقابله بهتر و حمایت اجتماعی بیشتری استفاده کنند و شادکامی بالاتری دارند، همخوان می‌باشد.
با توجه به آنچه که در این پژوهش بهدست آمد، می‌توان مشاهده کرد که زنان با رشد ویژگیهای شخصیتی همچون مسئولیت‌پذیری، گشودگی، توافق پذیری، برون‌گرایی و باوجدان بودن می‌توانند مسیری به‌سوی شادکامی و شاد زیستن گشود. از بین ویژگیهای شخصیتی؛ برون‌گرایی تأثیر بیشتری را روی شادکامی می‌تواند داشته باشد، زیرا شخص برون‌گرا به فعالیت‌های فیزیکی علاقه بیشتری دارد، در ارتباطات خود می‌تواند هم تأثیرگذار و هم تأثیرپذیر باشد. افراد برون‌گرا کم‌تر دچار روان رنجور خویی می‌شوند. از طرفی با تعدیل روان رنجور خویی می‌توان، افسردگی و اضطراب را کاهش داد و میزان شادکامی را بالا برد. هرچه افراد ازنظر هیجانی توانمندتر باشند، بهتر می‌توانند احساسات خود را بشناسند و آن‌ها را بروز دهند، درنتیجه با چالش‌های زندگی بهتر می‌توانند روبه‌رو شوند. هم‌چنین در کنار آمدن با موقعیت‌های منفی زندگی، موفق‌تر عمل می‌کنند و سازگاری بهتری را در مقابل محیط و دیگران از خود نشان می‌دهند. ازآنجاکه افراد نمونه در این پژوهش زنان بودند و زنان از محورهای اصلی خانواده هستند، لذا شاد زیستن و شادکامی آن‌ها می‌تواند تأثیر به سزایی در تعلیم و تربیت نسل آینده داشته باشد و این مهم، قابل‌توجه است.
در پژوهش حاضر یکسری محدودیت وجود داشت شامل اینکه یافته‌های پژوهش محدود به زنان شهر شیراز بود، خود گزارش دهی بودن ابزار، حجم نمونه نسبتاً کم و هم‌چنین بسیاری از افراد که پرسشنامه برای آن‌ها ارسال شد پاسخ ندادند.
درنهایت با توجه به ارتباط بین ناگویی هیجانی و استرس و اضطراب در بین افرادی که دچار این مشکل می‌شوند، پیشنهاد می‌شود برای آگاهی از حالت‌های ناگویی هیجانی و راه‌های مقابله با آن، برگزاری کلاس‌های آموزشی بیشتر مدنظر قرار گیرد، زیرا این خود راهی به‌سوی افزایش شادکامی در افراد جامعه به‌خصوص جامعه زنان می‌شود. این پژوهش نشان داد که از بین ویژگیهای شخصیتی، ویژگی شخصیتی برون‌گرایی ارتباط بیشتری با شادکامی دارد، لذا پیشنهاد می‌شود با برگزاری کارگاه‌های روانشناسی شخصیت و مشاوره‌های تخصصی به افراد که از این جنبه ویژگی شخصیتی خود غافل هستند، آن‌ها را آموزش و آگاهی داد تا در زندگی خود از شادکامی و رضایت بیشتری بهره ببرند. ازآنجایی‌که جامعه نمونه این پژوهش زنان بوده‌اند، لذا پیشنهاد می‌شود که با آموزش کسب مهارت‌های شادی و شاد زیستن به این گروه، آن‌ها را هر چه بیشتر به‌سوی زندگی بهتر و شادتری رهنمون کنند، چراکه زنان یکی از محورهای اصلی تعلیم و تربیت در خانواده هستند، شاد بودن و شاد زیستن آن‌ها در پرورش کودکانی سالم برای جامعه آیندگان تأثیر شایانی دارد. می‌توان برای آموزش مهارت‌های لازمه در زمینه هر یک از متغیرهای پژوهش ازجمله ناگویی هیجانی، ویژگیهای شخصیتی و شادکامی در زنان، سی دی و پکیج‌های آموزشی متعددی تهیه و تنظیم شود تا به‌راحتی قابل دسترسی باشد و نتایج مفیدی را برای زنان جامعه به همراه داشته باشد. هم‌چنین با توجه به شرایط و مشکلات اجتماعی که امروزه در جامعه و خانواده‌ها وجود دارد، پیشنهاد می‌شود که با برگزاری کلاس‌های آموزشی و مهارت‌ها و آگاهی نسبت به هر یک از متغیرهای پژوهش در مدارس دخترانه و پسرانه، فرزندان برای زندگی و آینده بهتر آماده شوند تا جامعه سالم و شادی را به دنبال داشته باشد.
6- تقدیر و تشکر
از تمامی افرادی که در سرانجام رساندن این پژوهش مار را یاری نمودند، تقدیر و تشکر می‌نماییم.
7- منابع
1- بشارت، م ع،افخمی،ز. حبیب زاده،م. (1396). رابطه ناگویی هیجانی و مشکلات بین شخصی ونقش تعدیل کننده سبک های دلبستگی. دانشگاه تهران.
2- بیات، ف.، بیات، ل. (1395). روابط ساختاری سوءمصرف مواد و سیستم‌های مغزی- رفتاری: نقش واسطه‌ای ویژگیهای شخصیتی، ناگویی هیجانی و سبک‌های دلبستگی. فصلنامه علمی پژوهشی سلامت روانشناختی، 9(4)، 47-61.
3- تقوایی. د.، جهانگیری، م. م.، و بیات، م. (1397). مقایسه ویژگیهای شخصیتی، هوش معنوی و اضطراب مرگ در افراد با کارت و بدون کارت اهداء عضو. فصلنامه پژوهش در سلامت روانشناختی، 12(3)، 63-74.
4- رضایی، م؛ پور لفمجانی،ا. دهقان، ف.کریمی، ف.(1399). نقش سبک های دلبستگی، سبک های عشق ورزی و ابرازگری هیجانی در پیش بینی شادکامی معلمان متأهل. پژوهش نامه روانشناسی مثبت. سال پنجم، شماره چهارم.34-15.
5- زارع درخشان، ا.، روشن، چ. (1398). رابطه بین رضایت جنسی، خودکارآمدی جنسی و شادکامی بر رضایت زناشویی: نقش میانجی ناگویی هیجانی. روانشناسی بالینی و شخصیت, 18(1), 1-16.
6- قلی پور، ز.، مرعشی، س. ع.، مهرابی زاده، م. (1394). تابآوری به‌عنوان میانجی رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و شادکامی. فصلنامه روانشناسی تربیتی،12(39)، 155-135.
7- قیطانچی، ص. (1395). پیش‌بینی شادکامی بر اساس الگوی پنچ عاملی شخصیت و باورهای فراشناخت در سالمندان. مجله روانشناسی پیری، 2(1)، 13-22
8- مقتدر، ل.، حلاج، ل. (1397). مقایسه طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه، ناگویی هیجانی و شادکامی، در زنان با و بدون تعارضات زناشویی. مجله بالینی مامایی و پرستاری، 7(2)، 135-148.
9- Argyle, M., Martin, M., & Lu, L. (1998). Testing for stress and happiness: The role of social and cognitive factors. Stress and emotion, 15(173-187).
10- Argyle, M. (2001). The psychology of happiness. London: Routledge, 2nd. Ed
11- Bagby, R. M., Parker, J. D., & Taylor, G. J. (2001). The twenty-item Toronto Alexithymia Scale—I. Item selection and cross-validation of the factor structure. Journal of psychosomatic research, 38(1), 23-32.
12- Ceresty, S., & Bowie, B. H. (2021). Like parent, like child: Parent and child emotion dysregulation. Archives of Psychiatric Nursing, 26, 23-30.
13- Costa, P. T., & McCrae, R. R. (1992). Revised neo personality inventory (neo pi-r) and neo five-factor inventory (neo-ffi): Psychological Assessment Resources. Odessa, FL, USA.
14- Šago, D., & Babić, G. (2019). Roots of alexithymia. Arch Psychiatry Res, 55(1), 71-84.
15- Buijs, V. L., Jeronimus, B. F., Lodder, G., Steverink, N., & de Jonge, P. (2021). Social needs and happiness: A life course perspective. Journal of Happiness Studies, 22(4), 1953-1978.
16- Luminet, O., Nielson, K. A., & Ridout, N. (2021). Cognitive-emotional processing in alexithymia: an integrative review. Cognition and Emotion, 35(3), 449-487.
17- Raimcon ( 2011). Gender and emotional expressiveness: An analysis of prosodic features in emotional expression. Pragmatics and Intercultural Communication, 5(1), 46-54.
18- Ruotermond (2019). Death education and the management of fear of death via photo-voice:an experience among undergraduate students.journal of loss and trauma 24(5-6).387-399.
19- Sifneos, P. E. (2000). Alexithymia, clinical issues, politics and crime. Psychotherapy and psychosomatics, 69(3), 113-116.
20- Vuillier, L., Brooks, A. W., & Norton, M. I. (2018). Amount and diversity of digital emotional expression predicts happiness. Harvard Business School.
Investigating the relationship between Alexithymia and personality traits with happiness in women
Seyed Hamid Hoseini*1, Seyede Fatemeh Khadem2, Fatemeh Abdollahi3
1. Ph.D. in General Psychology, Azad University, Maroodasht Branch. (Corresponding Author).
hosseini5824@gmail.com
2. Master's student in General Psychology, Fatemieh Institute of Higher Education, Shiraz. Iran.
hellen.kh223@gmail.com
3. Master of General Psychology, Fatemieh Institute of Higher Education, Shiraz. Iran.
fatemehabdolahi231372@gmail.com
Abstract:
This study aimed to investigate the relationship between Alexithymia and personality traits with happiness in women. Statistical society included women living in Shiraz from 1399 to 1400, of which 180 women completed questionnaires. To collect data, the five-factor of Neo (Costa & McCrae, 1992) and Emotional Toronto (Bagby et al., 1994), and Oxford Happiness (Argyle et al., 1989) were used. Data analysis was performed using Pearson correlation and regression coefficient using SPSS 26 software. The regression analysis results showed that neuroticism was a significantly negative predictor and extraversion was a positive predictor of happiness, respectively by (β = 0.29, β = 0.26). The results also showed that difficulty in emotions significantly predicts the rate of happiness in reversal (β = 0.21). Based on findings, it concluded that personality traits are influential on people’s happiness, and the dimensions of alexithymia can decrease individuals’ happiness. Women are the axes of the family, so their happiness has a great impact on the education of the next generation.
Keywords: Alexithymia, personality traits, women's happiness.
[1] . happiness
[2] . Personality
[3] . Costa & McCrae
[4] . Psychotic
[5] . Extraversion
[6] . Openness
[7] . Agreeableness
[8] . Being consciention
[9] . Cognitive Processing
[10] . Regulation Of emotion
[11] . Control Of emotion
[12] . DSM-5
[13] . Luminet, Nielson & Ridout
[14] . Vuillier, Brooks & Norton
[15] . FTAS
