نقش سلامت قلب در سبک زندگی از منظر قرآن کریم
محورهای موضوعی : قرآن و علم
مرضیه عبدالله خانی
1
()
سیده راضیه پورمحمدی
2
(دانشگاه علوم و معارف قم)
کلید واژه: قلب, سلامت قلب, سبک زندگی,
چکیده مقاله :
ابعاد وجودی انسان، متعدد است و شریفترین آنها، قلب یا دل او است؛ بنابراین وقتی خداوند می‌خواهد به او عنایت کند و انسان را مورد خطاب قرار دهد، با این بعد وجودی او ارتباط برقرار میکند؛ یعنی آن بعدی که انسان با آن میتواند با خدای متعال ارتباط برقرار کند، قلب است. قلب به عنوان یکی از ابزارهای مهم شناخت از جایگاه مهمی در سیستم آفرینش انسان برخوردار است به نحوی که مؤثرترین راه برای اثر بخشی هدایت، شمرده میشود. شناخت ویژگیهای قلب و هدایت صحیح آن در جهت سلامت، از منظر قرآن و اهل بیت (ع)، لازمه تکامل آگاهیهای هر فرد برای یافتن راه هدایت و بهبود سبک زندگی خود و سایرین است. عدم توجه به این ریشه، هر تلاشی برای اصلاح و هدایت را ابتر و ناقص می نماید. در این تحقیق که با روش تحلیلی ـ توصیفی، با استناد به آیات و روایات و تحلیلهای صاحب نظران قرآنی انجام شده این نتیجه حاصل شد که لازمه اصلاح سبک زندگی، اصلاح و سلامت قلب است. باید نقش قلب، حالات و خصوصیات آن، چگونگی حیات و موت قلب و دلایل آن را از دیدگاه قرآن و اهل بیت (ع) شناخت تا به الگوهای مناسبی برای سبک زندگی دست یافت.
Mankind has various dimensions with the most noble one being his heart. That is why when God wants to grant man a blessing and address him, addressed this dimension, i.e. heart (not the physical organ but the spiritual core). The heart, as a major means for cognizance has an important status in man’s creation and is considered the best path for guidance. Based on the Quran and the teachings of Ahl-ul-Bayt (AS), understanding the characteristics of the heart and guiding it to a healthy path is necessary for perfection of every individual’s knowledge and for finding the path of the truth and improvement of one’s own and others’ lifestyles. Neglecting this important issue would render any effort for rectification and guidance incomplete and inadequate. This paper was conducted through the descriptive-analytical method, using verses of the Quran and Hadiths as well as analyses by Quranic experts. It concluded that in order for rectifying one’s lifestyle, it is necessary to rectify one’s heart. One should understand the role, characteristics and conditions of the heart and its life and death as well as their reason in order to come up with appropriate models for lifestyle.
قرآن کریم#
ابن ابى حاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419). تفسير القرآن العظيم، رياض: مكتبة نزار مصطفي الباز. #
ابن فارس، احمدبن فارس (1404). معجم مقاييس اللغة، بی جا: بی نا.#
ابن منظور، محمد بن مكرم(1414). لسان العرب، بيروت: بي‌نا.#
آلوسى، سيد محمود (1415). روح المعانى فى تفسير القرآن العظيم، بيروت: نشر دارالكتب العلمية.#
امين اصفهانى، سيده نصرت (1361). مخزن العرفان در تفسير قرآن: تهران: نشر نهضت زنان مسلمان#
بستانى، فواد افرام (1375). فرهنگ ابجدي، تهران: بي‌نا.#
بنت الشاطي، عائشة عبد الرحمنو (1376). اعجاز بيانى قرآن، ترجمه حسين صابرى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى. #
تحریری، محمد باقر (1386). نجوای عارفانه، شرح مناجات شعبانیه، تهران: انتشارات حر.#
تهرانی، مجتبی (1392). رسائل بندگی، تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی مصابیح الهدی. #
ثعالبي، عبد الملك بن محمد (1386). اقتباس از قرآن كريم، ترجمه حسين صابرى، تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.#
ثعلبى نيشابورى، ابواسحاق احمد بن ابراهيم (1422). الكشف و البيان عن تفسير القرآن، بيروت: نشر دار إحياء التراث العربي. #
ثواقب، جهان بخش (1376). تشبيهات و تمثيلات قرآن، تهران: نشر قو. #
جوادی آملی، عبدالله (1388). ادب فنای مقربان، محقق محمد صفایی، قم: مرکز نشر اسراء چاپ پنجم.#
جوادی آملی، عبدالله (1388). تفسیر تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ هشتم.#
جوادی آملی، عبدالله (1385). هدایت در قرآن تفسیر موضوعی قرآن کریم، محقق علی عباسیان، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.#
جوادی آملی، عبدالله (1389)، جامعه در قرآن تفسیر موضوعی قرآن کریم، محقق مصطفی خلیلی، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ سوم.#
جوادی آملی، عبدالله (1391). حکمت عبادات، محقق حسین شفیعی، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ نوزدهم.#
جوادی آملی، عبدالله (1381). صورت و سیرت انسان در قرآن تفسیر موضوعی قرآن، محقق غلامعلی امین دین، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.#
جوهرى، اسماعيل بن حماد (1376). الصحاح، تحقیق و تصحیح عطار و احمد عبد الغفور، بيروت: دار العلم للملايين. #
حريرى، محمد يوسف (1384). فرهنگ اصطلاحات قرآنى، قم: هجرت.#
حسينى همدانى، سيدمحمد (1404). انوار درخشان، تهران: نشر لطفى. #
حكيمی، محمدرضا (1380). الحياة، ترجمه احمد آرام، تهران: دفترنشرفرهنگ اسلامى.#
خرمشاهى، بهاءالدين (1376). پيام پيامبر، ترجمه مسعود انصارى،تهران: نشر منفرد. #
خوانساری، جمال¬الدین محمد (بی¬تا)، شرحی بر غررالحکم و درر الکلم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.#
دستغیب شیرازی، سیدعبدالحسین (1351). قلب سلیم، تهران: نشر دارالکتب الاسلامیة.#
راغب اصفهانى، حسين بن محمد (1375). مفردات الفاظ قرآن، ترجمه و تحقیق غلامرضا خسروی حسینی، تهران: انتشارات مرتضوی.#
رستمى، على اكبر (1380). آسيبشناسى و روششناسى تفسير معصومان (عليهم السلام)، بی جا: بىنا.#
زمخشری، محمودبن عمر (1386). مقدمة الأدب: تهران: بي‌نا. #
سجادی، ابراهیم (1390). قرآن و ارزش های اخلاقی عواطف و احساسات، فصلنامه تخصصی پژوهش¬های قرآنی، مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، شعبه خراسان رضوی.#
سيوطى، عبدالرحمن بن ابىبكر (1404). الدر المنثور فى تفسير المأثور، قم: كتابخانه آية الله مرعشى نجفى.#
شبر، سيدعبدالله (1407). الجوهر الثمين في تفسير الكتاب المبين، كويت: مكتبة الألفين.#
طالقانى، سيدمحمود (1362). پرتوى از قرآن، تهران: نشر انتشار.#
طاهر زاده، اصغر (1392). ادب خیال، عقل و قلب، اصفهان: لب المیزان.#
طباطبايى، سيدمحمدحسين (1374). تفسير الميزان. ترجمه سيد محمد باقر موسوى همدانى، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه قم.#
طبرسى، فضل بن حسن (1360). مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران: انتشارات فراهانى.#
طريحى، فخر الدين بن محمد (1375). مجمع البحرين، تهران: بي‌نا، چاپ سوم.#
طوسى، محمد بن حسن (1378). التبيان فى تفسير القرآن، بيروت: دار احياء التراث العربى. #
طيب، سيد عبد الحسين (بی¬تا). اطيب البيان في تفسير القرآن، تهران: انتشارات اسلام.#
عروسى حويزى، عبدعلى بن جمعه (1415). تفسير نور الثقلين، قم: انتشارات اسماعيليان.#
عسكرى، حسن بن عبدالله (1400). الفروق في اللغة، بيروت: دار الافاق الجديدة.#
عطاردى، عزيزالله (1378). ايمان وكفر؛ ترجمه: الإيمان والكفر بحارالانوار، تهران: انتشارات عطارد.#
علوى مهر، حسين (1384). آشنايى با تاريخ تفسير و مفسران، قم: مركزجهانى علوم اسلامى.#
فراهيدى، خليل بن احمد (1409). كتاب العين، قم: نشر هجرت.#
فلسفى، محمدتقى (1368). الحديث- روايات تربيتى، تهران: دفترنشرفرهنگ اسلامى. #
فيض كاشانى، ملا محسن (1415). تفسير الصافى، تحقيق حسين اعلمى، تهران: انتشارات الصدر.#
قرائتی، محسن (1383). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درس هایی از قرآن. #
قرشى، سيد على اكبر (1377). تفسير احسن الحديث، تهران: بنياد بعثت.#
__________. (1371). قاموس قرآن، تهران: بي‌نا.#
قرضاوى، يوسف و عبد العزيز سليمى (1382). قرآن منشور زندگى، تهران: بی نا.#
كليني، محمدبن يعقوب (1413). اصول الکافی، تحقیق: علامه شیخ محمد جواد الفقیه، فهرست و تصحیح: دکتر یوسف بقاعی، بیروت: دار الاضواء.
کاشانی، ملا فتح الله(1344). منهج الصادقین، بی جا: بی نا.#
گنابادی، سلطان محمد (1372). بيان السعادة فى مقامات العبادة، ترجمه رضا خانى و حشمت الله رياضى، تهران: مركز چاپ و انتشارات دانشگاه پيام نور.#
گواهى، عبد الرحيم (1379). درآمدى بر تاريخ اديان در قرآن، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامى.#
طبرسی، فضل بن حسن (1377). تفسير جوامع الجامع، مترجمان، مشهد: بنياد پژوهش هاى اسلامى آستان قدس رضوى.#
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1404). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقيق محمدباقر محمودى، عبد الزهراء علوى، بیروت: دار احياء التراث العربي.#
مصباح یزدی، محمدتقى (1376). اخلاق در قرآن، تحقيق و نرش محمدحسين اسكندری، قم: انتشارات مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمينى(ره).#
مصري، ابن ابى الاصبع (1368). بديع القرآن. ترجمه سيد على مير لوحی، مشهد: آستان قدس رضوی.#
مصطفوى، حسن (1430). التحقيق فى كلمات القرآن الكريم، بيروت- قاهره- لندن: دار الكتب العلمية- مركز نشر آثار علامه مصطفوي.#
مظلومى، رجبعلى (1403). پژوهشى پيرامون آخرين كتاب الهى، تهران: نشر آفاق. #
معرفت، محمد هادی. (1374). آموزش علوم قرآن مجید؛ ترجمه التمهید فی علوم القرآن، ترجمه ابو محمد وکیلی، تهران: شرکت چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.#
مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة.#
موسوی تبریزی، محسن. (1381). تقوا و اخلاق قرآنی، ساخته اخلاق خویش، قم: مؤسسه فرهنگی و نشر نور علی نور.#
مهدوی کنی، محمدرضا. (1387). نقطه¬های آغاز در اخلاق عملی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ بیست و یکم.#
ميبدى، احمد بن محمد. (1371). كشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات اميركبير. #
نجفی خمینی، محمد جواد. (1398). تفسیرآسان، تهران: انتشارات اسلامیة.#
نقى پور فر، ولى الله. (1381). پژوهشى پيرامون تدبردر قرآن، تهران: اسوه.#
