ظرفیت‌های معماری متناسب با مفهوم کیفیت زندگی انسان در قرآن
محورهای موضوعی :
رضا سامه
1
(دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی(ره))
کلید واژه: معماری انسان کیفیت زندگی حیات طیبه قرآن‌کریم,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر پیرامون موضوعی بین‌رشته‌ای در ارتباط مفاهیم پایه در دانش معماری با آموزه‌های قرآن کریم است. از نظر این مقاله، مهم‌ترین داعیه یک اثر معماری، ارتقای سطح کیفی زندگی آدمی است و معماری کیفیت‌های خود را از کیفیت زندگی انسان دریافت می‌کند؛ ازآنجایی‌که کیفیت زندگی انسان، ابعاد مختلف معنایی خود را از نظام معرفتی معماران نسبت به مفهوم انسان و زندگی شایسته او اخذ می‌نماید، طرح نسبت «معماری» و «کیفیت زندگی انسان» در یک پژوهش، بدون توجه به نظام معرفتی افراد در دریافت از این دو مفهوم ممکن نیست. بر اساس مفروضات مقاله، بهترین و کارآمدترین نظام‌های معرفتی، نظام معرفتی اسلام در قالب آموزه‌های قرآن بوده که بر پایه وجود فطرت در آدمی طرح‌ریزی شده است و «حیات طیّبه»، مبنای بنیادین کیفیت زندگی در آن به شمار می‌رود؛ بنابراین این پرسش که آموزه‌های قرآن‌کریم به‌مثابه نظام معرفتی چه نقطه نظراتی درخصوص کیفیت زندگی انسان دارد و این نکات چگونه در معماری قابل پیگیری هستند، مهم‌ترین مسائل پژوهش قلمداد می‌گردند. در این راستا هدف این بوده است تا با طرح امکان پژوهش بین‌رشته‌ای، مسائل معماری به همراه تحلیل مواضع نظری قرآن کریم نسبت به موضوع انسان و زندگی وی انجام پذیرد؛ لذا موضوع «انسان‌شناسی» به‌مثابه معرفت پایه در دانش معماری معرفی شده که به شناخت زندگی انسان مبتنی بر آن منجر می‌شود و سرانجام ابعاد «کیفیت زندگی انسان» به عنوان دغدغه محوری رشته معماری مورد بازشناسی قرار گرفته‌اند. سرفصل عمده مطالعات بدین شرح بوده است: ابتدا ماهیت و هویت و منزلت انسان از منظر شریف قرآن مورد بررسی واقع شده است. سپس با تأمل بر ابعاد مختلف زندگی انسان در هستی، مراتب حیات آدمی متناظر با مراتب وجودی او معرفی و نهایتاً در تناظر با ظرفیت‌های معماری، بر درک صحیح نسبت ابعاد کیفی معماری در آیینه کیفیت زندگی انسان مؤثر و راهگشا بوده است.
The main objective of an architectural work is to elevate the quality of humans’ life. Moreover, Architecture gets its qualities from the qualities of human life. Since the quality of human life receives its different spiritual aspects from the cognitive system and perceptions of the architect and his life, it is not possible to discuss the relationship between architecture and human life quality in a research without Based on the presumptions of this study, the most effective cognitive system is that presented by Islam in the teachings of Quran, which is rooted in the innate existence (Fitrat) of man, and “Hayat-e-Tayyebah” is its fundamental basis. Therefore, the main consideration in this paper is to discuss the teachings of the Quran about the quality of human life and how they can be used in architecture. The aim has been to introduce an interdisciplinary research possibility using modeling and logical argumentation and analyzing issues in architecture with a look at the theoretical framework of the Holy Quran toward human and his life. To this end, knowledge about humans has been introduced as the basic cognition in architecture that leads to understanding human life. Finally, potentials of architecture have been redefined in interaction with the quality of human life.
