بررسی تطبیقی یک شعر از علی باباچاهی و شمس لنگرودی بر اساس نظریه ی ریزوماتیک ژیل دلوز
محورهای موضوعی : تحلیل متون نظم
1 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اهواز
کلید واژه: دلوز, گاتاری, باباچاهی, لنگرودی, ساختار ریزومی, ساختار درختی, پسامدرن,
چکیده مقاله :
ژیل دلوز(Gilles Deleuse) از متفکران بنام معاصر است که نظریه ی ریزوماتیک او(که در مقابل نظریه ی درختی قرار می گیرد) همواره از سوی اندیشمندان مورد توجه و واکاوی قرار گرفته است.دلوز و فلکس گاتاری( Flex Guattari) بمثابه ی دو فیلسوف پساساختارگرا سال ها با یکدیگر همکاری کرده و به بسط این نظریه در سویه های مختلف پرداخته اند.البته دامنه ی آرای دلوز وسیع است و به مباحث مختلفی مرتبط می شود.طبق این نظریه (که به سامانه های معرفتی و هنری مختلف قابل تعمیم است)انگاره های معطوف به کلیت یکپارچه، تک ریشه ای و تمرکزگرا مورد بازبینی قرار گرفته و به جای آن بافتار غیرخطی،تجربه ورز و سیال و متکثر می نشیند.از سوی دیگر در شعر پسامدرنیستی ایران که از اوایل دهه ی هفتاد خورشیدی اعلام حضور می کند، این رویکردها و چالش ها چه از نظر تجارب شاعران و چه در مباحث نظری و بوطیقای شعر دوران، مشهود و مبسوط است و بدین ترتیب می توان برای فهم بهتر هویت شعر پسامدرنیستی در مقابل شعر سنتی و حتی مدرن از این نظریه مدد گرفت. در این مقاله ضمن تشریح آرای دلوز درخصوص رویکرد ریزوماتیک در مقابل درختی، دو شعر از این دو نحله ی فکری و ادبی در شعر امروز به طور تطبیقی بررسی و تلاش شده است که مهم ترین تفاوت های این دو شیوه بر حسب ده عنوان طبقه بندی و تشریح شود. علی باباچاهی، نماینده ی شعر پسامدرنیستی و شمس لنگرودی نماینده ی جریانی موسوم به "ساده نویسی"، به دلیل کثرت آثار،اشتهار و وزن ادبی انتخاب نگارنده برای توضیح این وضعیت بوده اند.
Gilles Deleuse is a contemporary thinker whose rhizomatological theory (which is opposed to tree theory) has always been considered by thinkers. Deleuse and Flex Guattari, as two post-structuralist philosophers, collaborated with each other for many years and developed this theory in different ways. However, Deleuse's range of opinions is broad and related to various topics. According to this theory (which is based on epistemic and different artisticsystems can be generalized) the notions focused on the integrated, single-root, and center-oriented integrity are reviewed and replaced by a nonlinear, experiential, fluid, and multiplicative context. On the other hand, in the postmodernist poetry of Iran from the early Seventies Solar year has been existed; these approaches and challenges from both the poets' experiences and the theoretical debates and the poetry of the poetry of the era are tangible and expansive, and thus can be used to better understand the postmodernist poetry's identity against traditional and even modern poetry. In this paper, while describing Deleuse's ideas about the rhizomatic approach versus the tree, two poems of these two forms of thought and literature in today's poetry have been adapted and the most important differences between the two methods are classified according to the ten categories to be explained. Ali Babachahi, a representative of the postmodern poetry, and Shams Langroudi, a representative of the so-called "simplification" approach, have been chosen by the author to explain this situation because of their reputation, glory, numerous works, and literary rhyme and meter.
_ احمدی،ب. (1385). ساختار و تأویل متن،چاپ هشتم،تهران:نشر مرکز
_باباچاهی،ع. (1382). رفته بودم صید نهنگ،تهران:نشر پاندا
_ _______ (1379). عقل عذابم می¬دهد،تهران:نشر همراه
_ _______ (1380). گزاره¬های منفرد،تهران:نشر سپنتا
_ _______(1390). گل باران هزارروزه،تهران:نشر مروارید
_ _______(1375). نم نم بارانم،تهران:نشر دارینوش
_ بارت،ر.(1377).نقد و حقیقت،ترجمه¬ی شیرین¬دخت دقیقیان،تهران:نشر مرکز
_براهنی،ر. (1374).خطاب به پروانه¬ها،تهران:نشر مرکز
_تسلیمی،ع. و س. قاسمی¬پور(1394).«اقلیت شدن در بوف کور»،فصلنامه¬ی ادب¬پژوهی،شماره¬ی 33، 80-61
_خواجات،ب. (1381). منازعه در پیرهن،اهواز: نشر رسش
_دستغیب،ع. (1386).اندیشه¬های دلوز و فلسفه¬ی او،کیهان فرهنگی،شماره 250، 43-36
_دلوز،ژ. (1393).تجربه¬گرایی و سوبژکتیویته،ترجمه¬ی عادل مشایخی،تهران:نشر نی
_ ____(1390).نیچه،ترجمه¬ی پرویز همایون پور،تهران:قطره
_ راف،ج. (1388).«دلوز و آثار او»،ترجمه¬ی مصطفی امیری،کتاب ماه ادبیات و فلسفه،شماره 20 ،31-3
_رامین¬نیا،م. (1394).«رویکرد ریزوماتیک و درختی»،فصلنامه¬ی ادب¬پژوهی،شماره¬ی 32، 61-36
_رضوانیان،ق. و ا. خلیلی(1393).جامعه¬شناسی هنر و ادبیات،دوره¬ی 6،پاییز و زمستان، 285-263
_ساراپ،م. (1392).راهنمایی مقدماتی پساساختارگرایی و پسامدرنیسم،ترجمه¬ی محمد رضا تاجیک،تهران:نشر نی
_سجادی،م. و ع. ایمانزاده(1388).«بررسی و تبیین فضای ریزوماتیک و دلالت¬های آن در برنامه¬ی درسی»،فصلنامه¬ی مطالعات برنامه¬ی درسی،شماره 12، 70-48
_سجادی،م. و دیگران(1397).«تبیین معرفت¬شناسی ژیل دلوز و علامه طباطبایی و نقد چالش¬های ریزوماتیک»،مطالعات معرفتی در دانشگاه آزاد اسلامی،سال 22، شماره 2، 226-203
_شمس لنگرودی،م.(1384).باغبان جهنم،چاپ دوم،تهران:آهنگ دیگر
_ ___________ (1388).«به موج ساده نویسی که به راه افتاده امیدوارم» www.isna.ir ، 9 فروردین 1398
_ضیمران،م. (1383).«ژیل دلوز و فلسفه¬ی دگرگونی و تباین»،کتاب ماه ادبیات و فلسفه،شماره 81-80، 57-48
_طاهری،ق. (1384).«پست¬مدرنیسم و شعر معاصر ایران»،پژوهش¬های ادبی،شماره 8، 50-29
_کریمیان،ک.(1379).دگرگونی نگاه،زبان و ساختار در شعر امروز،تهران:نشر روان
_ گونزل،ا.(1388).«قلمروزدایی و درون¬ماندگاری»،ترجمه¬ی رضا سیروان،کتاب ماه ادبیات و فلسفه،شماره 20، 39-36
_ نوذری،ح.(1380).پست¬مدرنیته و پست¬مدرنیسم،چاپ دوم،تهران:نشر نقش جهان
_ویتگنشتاین،ل.(1380).پژوهش¬های فلسفی،ترجمه¬ی فریدون فاطمی،تهران:نشر مرکز
_هرینگتون،آ.(1387).«اندیشه¬های زیباشناسانه¬ی ژیل دلوز»،ترجمه¬ی مهرناز شیرازی عدل،فصلنامه¬ی زیباشناخت،شماره 13، 255-225
_Deleuse,G. & Guattari,F.(1987).A Thousand Plateaus:Capitalism and schizophrenia,translated by Brian Massumi.Minneapolis:University of Minnesota press.
_Deleuse.G.(1994).Difference and Repetition,Translated by Paul Patton,New York:Columbia University press.
_Eco.U.(1984).The Name of the Rose,W.Weaver,USA:Warner Books
_Gregoriou,Z.(2004).Commenting the Rhizome:Towards a minor philosophy of Education,Educational Filosophy and theory,233-251
_Morgan Wortham,S.(2010).The Derrida Dictionary,London:Continuum
_Semetsky.I.(2007).Tiwards a semiotic theory of learning Deluze’s Philsophy and educational experience, semiotica,197-214
_William E.D. & Timoty K.B.(2004),Theory for reigious studies.New York: Routledge
