نقش انتقال فناوری از کانال واردات و صادرات محصولات صنعتی بر روی رشد اقتصادی ایران
محورهای موضوعی : انتقال فناوري و تجاري‌سازي پژوهشنرگس احمدوند 1 , محمد حسن فطرس 2
1 - دانشگاه بوعلی سینا
2 - دانشگاه بوعلی سینا
کلید واژه: انتقال فناوری مزیت رقابتی صنایع با فناوری بالا صنایع با فناوری متوسط صنایع با فناوری پایین ایران,
چکیده مقاله :
بین رشد اقتصادی و تراز تجاری هر کشور ارتباط وجود دارد. كشورها براساس توانمندي‌هاي اقتصادي و تجاري خود، در بازار جهاني مشاركت می‌کنند و از منافع تجارت آزاد بهره‌مند می‌شوند. افزایش فزاینده‌ی سهم صادرات و واردات محصولات صنعتی منبعی، قابل اتکاء برای تخصیص بهتر منابع، کارایی و رشد تولید به حساب می‌آید. در واردات و صادرات کالاهای صنعتی، فناوری نقش عمده‌ای را ایفا می‌کند. فناوری به‌عنوان عامل ارتقای فرایند تولید کالاهای صنعتی، بهبود کیفیت و کاهش قیمت تمام‌شده این محصولات است. بنابراین، جذب فناوری از کانال واردات کالاهای صنعتی متغیری جانشین برای اثر سر ریز تحقیق و توسعه است، که به افزایش در سطح دانش و سهم صنایع مبتنی بر فناوری‌های پیشرفته در توليد ناخالص داخلی و رشد صادرات منجر می‌شود. در پژوهش حاضر ابتدا به نقش فناوری در افزایش مزیت رقابتی در عرصه تجارت بین‌الملل و رشد اقتصادی پرداخته شده است. پس از آن انتقال فناوری از کانال واردات و صادرات صنایع با فناوری بالا، متوسط و پایین و نقش آن‌ها بر روی رشد اقتصادی تجزیه و تحلیل شده است و به ارایه تصویری از رشد اقتصادی و صادرات و واردات صنایع با سطوح مختلف فناوری در ایران و برخی از کشورهای آسیایی پرداخته است. در نتیجه‌گیری یکی از مهم‌ترین کانال‌ها جهت رشد اقتصادی ایران ابتدا جذب فناوری و سپس یادگیری و به‌کارگیری آن در چرخه تولید برای ایجاد تنوع در تولید و بالابردن کیفیت تولیدات و افزایش صادرات عنوان شده است.
The use of Technology in importing and exporting of industrial goods leads to increase in the level of knowledge and the share of industries based on advanced technologies in gross domestic product and export growth. Therefor, in the present research, the role of technology has been investigated in increasing the competitive advantage in international trade and economic growth. The transfer of technology via important and export of high, medium and low technology industries and their effect on economic growth has been analyzed and a comprehensive picture of economic growth and the export and import of industries with different levels of technology in Iran and some Asian countries is given. The results show that one of the most important factors for Iran’s economic growth, is to attract technology and then learn to use it in the production cycle to create diversity in production and increase the quality of products and export rate.
1- دهقان‌پور، محمدرضا، عوامل مؤثر بر صادرات کالاهای با فناوری برتر. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. گروه آموزشی اقتصاد. دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی. دانشگاه بوعلی سینا، 1388.
2- کریمی، فرزاد؛ حسن‌پور، یوسف، بررسی اثر رقابت‌پذیری صنایع دانش‌بنیان ایران در تجارت با منطقه آسیای جنوب‌غربی، فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال نوزدهم، شماره 60، صص112-90، 1390.
3- قاسمیان، عاطفه، رقابت‌پذیری صنعتی، معاونت بررسی‌های اقتصادی. اتاق بازرگانی صنایع معادن و کشاورزي تهران، 1393.
4- مالکی، امین، اثر ترکیب تکنولوژیک صادرات بر رشد اقتصادي، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، سال چهاردهم، شماره 56، صص 176-149، 1389.
5- یداله‌زاده طبری، ناصر؛ غلام‌پور، علی؛ عیسی‌زاده، یوسف؛ روشن‌زاده، مهتاب، تأثیر انباشت سرمایه تحقیق و توسعه کشورهای صنعتی شریک تجاری بر سطح بهره‌وری کل عوامل. اولین همایش ملی الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصادی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 1392.
6- زهتابچیان، محمدحسین؛ ناصری گیگلو، علی، انتقال تکنولوژی. مجله عصر مدیریت، سال چهارم، شماره 14،صص 115-110، 1389.
7- طباطبائیان، حبیب‌الله؛ اسادات فرنودی، صنم، چارچوب و مفاهیم تکنولوژی‌های برتر. وزارت صنایع و معادن. مرکز صنایع نوین. گروه مدیریت تکنولوژی مرکز صنایع نوین وزارت صنایع و معادن، 1388.
8- عباسیان، عزت‌الله؛ دهقان‌پور، محمدرضا؛ ده موبد، بابک، تحلیل تأثیر فناوری در کارایی صنایع با رهیافت تحلیل پوششی داده‌ها. فصلنامه تخصصی پارک‌ها و مراکز رشد، سال هفتم، شماره 27، صص 18-10، 1389.
9- مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، تحلیلی بر عملکرد تجارت غیرنفتی ایران طی دهه اخیر، سازمان توسعه تجارت، 1394.
10- زارعی، سبزعلی؛ طحان، ایزدخواه؛ خالدیان، عطایی و براتی، تحلیل عملکرد صادرات عمده کالاهای غیر نفتی کشور طی دو ماهه سال 1395، معاونت توسعه صادرات، دفتر توسعه صادرات کالا، 1395.
11- زریباف، سیدمهدی؛ پرستش، نسرین؛ اسدبیگی، سارا؛ قهرمانی، سیران؛ کمالی، محمد‌امیر، شناسایی مسائل و مشکلات اتحادیه‌هاي صادراتی و ارائه راه کارهایی مناسب و مفید و مؤثر در جهت روان‌سازي صادرات غیرنفتی کشور، 1386.
12- Kaldor, N. V, the Economic Aspects of Advertising, Review of Economic Studies, 18(1), pp. 1-27, 1950.
13- Hasan, R, the Impact of Imported and Domestic Technologies on the Productivity of Firms: Panel Data Evidence from Indian Manufacturing Firms, Journal of Development Economics, 69(1), pp. 23-49, 2002.
14- Awokus, T.O, Causality between Exports, Imports, and Economic Growth: Evidence from Transition Economics. Economic Letters, 94(3), pp. 389–395, 2007.
15- Porter, M, Competitive Advantage: creation and sustain, Superior performance. Free Press, New York, 1985.
16- Mody, A., & Yilmaz, K, Import Machinery for Export Competitiveness, the World Bank Economic Review, 16 (1), pp. 23-48, 2002.
17- Fagerberg, J, Technology and International Differences in Growth Rates. Journal of Economic Literature, 32(3), pp. 1147-1175, 1994.
18- Coe, D.T., & Helpman, E., & Hoffmaister, A.W, International R&D Spillovers and Institutions, NBER Working Paper Series, Access by http://www.nber.org/papersn/w14069, 2008.
19- Grossman, G.M., & Helpman, E, Quality Ladders in the Theory of Growth, Review of Economic Studies, 58(1), pp. 43-61, 1991.
20- Young, A, learning by Doing the Dynamic Effects of International Trade, The Quarterly Journal of Economics, 106(2), pp. 369-405, 1991.
21- Han-Min Wang, D., & Hui-Kuang, T., & Hong-Quan Liu, Yu, Heterogeneous Effect of High-Tech Industrial R&D Spending on Economic Growth, Journal of Business Research, 66(1), pp. 1990-1993, 2013.
22- Saboniene, A., & Laskiene, D., Main Features of Advanced Technology Industries in Lithuania, Mediterranean Journal of Social Sciences, 6 (6), pp. 1-158, 2015.
23- Khalil, TM, Management of Technology: The key to Competitiveness and Wealth Creation, McGraw Hill, Singapore, 2000.
24- Lall, S, Turkish Performance in Exporting Manufactures a Comparative Structural Analysis, Working Paper, 47, pp. 1-29, 2000.
25- Puga, D., & Trefler, D, Wake Up and Smell the Ginseng: International Trade and the Rise of Incremental, 2010.
26- Robertson, p.p, & Smith, p.k, Distributed Knowledge Bases in Low and Medium Technology Industries, AIRC. Working Paper Series WP/0208, 2008.
27- Greenaway, D., & Sapsford, D, Exports Growth and Liberalization: An Evaluations, Journal of Policy Modelling, 16(2), pp. 165-186, 1994.
28- Amable, BInternational Specialization and Growth. Structural Change and Economic Dynamics, 11(4), pp. 413- 431, 2000.
29- Chuang, Y.C, learning by Doing, the Technology Gap and Growth, International Economic Review, 39 (3), pp. 697-721, 1998.
