تحلیل الگوی قرآن در روش تذکر در برخورد با انحرافات اخلاقي
محورهای موضوعی : اخلاق و تربیت اسلامیمحمدجواد فلاح 1 , مبشره نصيري سوادکوهي 2
1 - دانشگاه معارف اسلامی
2 - دانشگاه معارف اسلامی
کلید واژه: الگوی اخلاقی, الگوی قرآنی, روش تربیتی, تذکر, رذائل و فضایل, انحرافات اخلاقي.,
چکیده مقاله :
قرآن به عنوان منبع معتبر و جایگاه الهی ووحیانی که دارد می‌تواند به ویژه در زمینه رفع و دفع رذایل و انحرافات اخلاقی بسیار کارگشا باشد؛ بررسی آیات الهی نشان می‌دهد قرآن اصول و روش‌هایی را برای تربیت اخلاقی جامعه متذکر گردیده است یکی از این روش‌ها روش «تذکر» است؛ اینکه این روش بر اساس آیات الهی چیست و چگونه و با چه شیوه‌هایی می‌تواند منجر به تربیت اخلاقی و به ویژه دوری از رذایل و انحرافات اخلاقی گردد مسئله مقاله پیش روست، این روش که برخی آن را به عنوان یکی از اصول اخلاقی نیز تلقی کرده‌اند با شیوه‌های؛ ایجاد پرسش و استدلال، عبرت‌آموزي، موعظه حسنه، توصيه، تمثيل، مقايسه، زمینه تذکر و غفلت‌زدایی را در افراد ایجاد کرده و سبب تربیت اخلاقی افراد گردد. قرآن کريم با بيان اين اصول و شيوه‌هاي اجراي آن در قالب قصص و برخوردهاي انبيا با انحرافات اخلاقي، به انسان مي‌آموزد تا با استفاده از اين ابزار در جهت ايجاد صفات اخلاقي مطلوب ومحو کردن انحرافات و ناهنجاري‌ها تلاش کند. تاکید این پژوهش بر ایاتی است که در قرآن انحرافات اخلاقی به ویژه در سنین جوانی صورت گرفته می‌باشد و این مقاله عهده دار توصیف و تحلیل آن‌ها در راستای مسئله پیش گفته می‌باشد.
Quran as God's authoritative source and celestial status can be very specifically efficient regarding resolving and expulsion of vices and virtues. The scrutiny of bible verses shows that Quran suggests principles and approaches for moral education of society. One of these methods is giving admonition. Consequently, what is this method according to bible verses and how and with which approaches can be led to moral education in order to being away from vices and obliquity is our aim in this presence study. This approach which some considered it as an ethical principle, with creating question and argument, edification, good sermons, advice, parable, analogy, admonition and negligence could form remaindering and negligence of individuals and their moral education. The Holy Qur'an express the principles and practices of its implementation in the form of stories and encounters of prophets with infidelity, therefore, man learns to use these tools in order to create favorable ethical traits and attempt to wipe out the deviations and perversions. The emphasis of this study is on the verses which indicating infidelity, especially at a young age is taken and this article describes and investigates them according to the mentioned issues
1. قرآن کريم.
2. نهج‌البلاغه.
3. ابن‌منظور، محمد بن مکرم. (1414ق). لسان العرب، بيروت، دارالصادر.
4. باقری، خسرو. (1391). نگاهی دوباره به تربیت اسلامی، تهران، انتشارات مدرسه، چ27.
5. تميمي آمدي، عبدالواحد بن محمد. (1410ق). غررالحکم و دررالکلم، قم، دارالکتاب الاسلامي.
6. دهخدا، علي‌اکبر. (1377). لغت‌نامه، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چ2.
7. راغب اصفهاني، حسين بن محمد. (1412ق). مفردات الفاظ قرآن، بيروت، دارالشاميه، چ1.
8. رفیعی، بهروز. (1381). آراء دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، قم، انتشارات سمت، چ1.
9. شجاعی، محمد صادق. (1386). دیدگاه‌های روان شناختی حضرت آیت الله مصباح یزدی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چ2.
10. طباطبايي، سيد محمدحسين. (بي‌تا). الميزان في تفسير القرآن، قم، انتشارات جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
11. طبرسي، فضل بن حسن. (1372). مجمع البيان في تفسير القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو.
12. طريحي، فخرالدين. (1375). مجمع البحرين، تهران، نشر مرتضوي، چ3.
13. عباسي مقدم، مصطفي. (1372). اسوه‌هاي قرآني و شيوه‌هاي تبليغ آنان، قم، دفتر تبليغات اسلامي، چ1.
14. قائمي مقدم، محمدرضا. (1387). «روش تربيتي تذکر در قرآن کريم»، فصلنامه تربيت اسلامي، شماره6.
15. کليني، محمدبن يعقوب. (1407ق). الکافي، تهران، دارالکتب السلاميه.
16. مجلسي، محمدباقر. (1403ق) بحارالانوارالجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، بيروت، دارالاحياء التراث العربي.
17. مرويان حسيني، سيدمحمود. (بهار 1384). «اهداف تربيتي قصه‌هاي قرآن»، پژوهش‌هاي قرآني (علوم و قرآن و حديث)، شماره 41.
18. مشایخی راد، شهاب الدین. (پاییز 1381). «اصول تربیت از دیدگاه اسلام»، مجله روش شناسی علوم انسانی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، شماره 32.
19. مصباح یزدی، محمد تقی. (زمستان 88). آیین پرواز (1)، قم، موسسه آموزشی و پزوهشی امام خمینی، چ6.
20. مصباح یزدی، محمد تقی. (1386). «ذکر عامل مهم غفلت‌زدایی الله اکبر»، مجله اصلاح و تربیت، شماره 65.
21. مصطفوي، حسن. (1368). التحقيق في کلمات القرآن الکريم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد.
22. مکارم شيرازي، ناصر. (1371). تفسير نمونه، تهران، دارالکتب الاسلاميه، چ10.
23. ملکی، حسن. (زمستان 1382). مبانی و اصول تربیت، زنجان، انتشارات نیکان کتاب، چ1.
