• فهرست مقالات مورفومتری

      • دسترسی آزاد مقاله

        1 - بررسی ویژگی‌های فرمی سطح زمین براساس شاخص‌های مورفومتری و با استفاده از GIS (مطالعه موردی: حوضۀ آبخیز فهلیان) (مقاله پژوهشی)
        حمید بابلی مؤخر سعید نگهبان
        تحلیل ویژگی‌های فرمی سطح زمین که می‌تواند متأثر از عوامل اقلیمی، هیدرولوژیکی، خصوصیات ذاتی سازندها و فعالیت‌های نئوتکتونیک باشد نقش مهمی در شناخت خصوصیات فیزیکی حوضۀ آبخیز دارد. از طرفی شناخت خصوصیات فیزیکی حوضۀ آبخیز از اولین گام‌هایی است که در بررسی‌های مورفولوژیکی و چکیده کامل
        تحلیل ویژگی‌های فرمی سطح زمین که می‌تواند متأثر از عوامل اقلیمی، هیدرولوژیکی، خصوصیات ذاتی سازندها و فعالیت‌های نئوتکتونیک باشد نقش مهمی در شناخت خصوصیات فیزیکی حوضۀ آبخیز دارد. از طرفی شناخت خصوصیات فیزیکی حوضۀ آبخیز از اولین گام‌هایی است که در بررسی‌های مورفولوژیکی و هیدرولوژیکی ضرورت دارد. این پژوهش سعی دارد که با استفاده ازشاخص های مورفومتریک وضعیت شکلی سطح زمین در حوضه آبخیز فهلیان را مورد بررسی قرار دهد. به همین منظور 6 شاخص‌های ژئومورفومتریک؛ انحنای کل، انحنای نیمرخ، انحنای سطح، شاخص TRI، شاخص TPI و شاخص TWI انتخاب و با استفاده از روابط مربوط به هر شاخص و با بهره‌گیری از اکستنشن‌های مربوطه در نرم‌افزار ArcGis 10/3 نقشه‌های هریک از این شاخص‌ها تهیه شد. نتایج حاصل از محاسبه انحنای کل نشان می‌دهد که بیش از نیمی از سطح حوضه(80/52) دارای انحنای مقعر و 20/47 درصد آن از انحنای محدب برخوردار می‌باشد. همچنین حد پایین و بالا برای انحنای سطح به ترتیب 99/2- و 96/3 و برای انحنای نیمرخ به ترتیب 87/4- و 2/4 بدست آمد. بر همین اساس حد پایین و بالای شاخص TPI که حالت گودی و برآمدگی را از یکدیگر تفکیک می‌کند، به ترتیب 2/4-> و 6 < محاسبه شد. مقادیر شاخص TRI که به نوعی اختلاف ارتفاع یک پیکسل با هشت پیکسل مجاور خود می‌باشد از 0 تا 14< محاسبه شد. و در نهایت مقادیر شاخص TWI که نشان‌دهندۀ وضعیّت رطوبت خاک می‌باشد به ترتیب از 5/1-> تا 5/5< محاسبه گردید. درصد مساحت هر یک از مقادیر این شاخص‌ها در سطح حوضه که در نتایج حاصل از این تحقیق بدست آمد می‌تواند در برنامه‌ریزی مختلف مربوط به حوضه آبخیز از جمله فرسایش و رسوب، طبقه بندی لندفرم ها، شناسایی و معرفی مناطق درگیر با خطر زمین‌لغزش‌، مطالعه سیلاب، بررسی و مطالعه منابع آب زیرزمینی و ... مورد استفاده قرار گیرد. پرونده مقاله
      • دسترسی آزاد مقاله

        2 - تعیین سن مورفومتری مخروط سیندر خاتون‌باغ، شمال خاوری مهاباد، استان آذربایجان غربی
        مرتضی  خلعت‌بری جعفری نفیسه  صالحی سیاوشانی مرضیه فریدی ماسوله
        مخروط سیندر رخنمون یافته در جنوب روستای خاتون‌باغ، شمال خاوری مهاباد، استان آذربایجان غربی، از پایین به بالا شامل سه بخش است. بخش زیرین دربردارنده لایه‌های سرشار از اسکوری، خاکستر، تفرا، بخش میانی شامل لایه‌های اسکوری حاوی بمب و بخش بالایی از لایه‌های مملو از بمب آتش‌فش چکیده کامل
        مخروط سیندر رخنمون یافته در جنوب روستای خاتون‌باغ، شمال خاوری مهاباد، استان آذربایجان غربی، از پایین به بالا شامل سه بخش است. بخش زیرین دربردارنده لایه‌های سرشار از اسکوری، خاکستر، تفرا، بخش میانی شامل لایه‌های اسکوری حاوی بمب و بخش بالایی از لایه‌های مملو از بمب آتش‌فشانی با میزان کمتری اسکوری است. ترکیب غالب این فراورده‌های آتشفشانی، الیوین‌بازالت است. در تعیین سن مورفومتری مخروط سیندر خاتون‌باغ، داده‌های مورفومتری موردنیاز با کمک نقشه‌های توپوگرافی و محاسبات مدل رقومی ارتفاعی (DEM) به‌دست‌آمده‌اند. پارامترهای اصلی مخروط، مانند ارتفاع، قطر قاعده و دهانه کراتر، برای محاسبه نسبت Hco/Wco و زاویه شیب میانگین اندازه‌گیری شدند. با توجه به پارامترهای اصلی، مخروط سیندر مورد مطالعه در قاعده شکل بیضوی و در دهانه کراتر خود شکل فرابیضوی داشته و می‌توان آن را در نوع مخروط نعل اسبی دسته‌بندی نمود. با مقایسه پارامترهای اصلی محاسبه شده با پارامترهای مخروط‌های سیندر در سایر مناطق دنیا، می‌توان نتیجه گرفت که ابعاد این مخروط به میانگین جهانی آن بسیار نزدیک است. ازآنجایی‌که با افزایش سن مخروط، ارتفاع، نسبت ارتفاع به قطر و زاویه شیب مخروط در اثر فرسایش کاهش می‌یابد لذا از نسبت Hco/Wco می‌توان جهت تعیین سن مورفومتری مخروط‌ها استفاده نمود. با مقایسه نسبت Hco/Wco مخروط خاتون‌باغ با نسبت‌های پیشنهادی Porker (1972) و داده‌های سن‌سنجی Wood (1980b) و Sucipta et al. (2006)، می‌توان سن نسبی 7/0 تا 2 میلیون سال را برای مخروط خاتون‌باغ تخمین زد که با سن چینه‌شناسی مستند در نقشه‌های زمین‌شناسی منطقه مطابقت دارد. پرونده مقاله